Rəqabət: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 85.132.47.174 (müzakirə) tərəfindən edilmiş 1 redaktə geri qaytarılaraq InternetArchiveBot tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu Teq: Geri qaytarma |
|||
| (18 istifadəçi tərəfindən edilmiş 23 dəyişiklik göstərilmir) | |||
Sətir 1:
[[Şəkil:
'''Rəqabət''' ({{
==İqtisadiyyatda rəqabət==
İqtisadi rəqabət bazarlarda satıcılar və alıcılar arasında baş verir. Bir qayda olaraq, bir neçə satıcılar alıcılardan sərfəli təklifləri almaq üçün mübarizə aparırlar. Eyni zamanda, meyli alıcılar da satıcıların yaxşı təklifləri üzrə yarışırlar. Müqavilə bağlanılanda, alıcılar və satıcılar mallar, xidmətlər və ya əmlak mülki hüquqları ilə dəyişirlər. Hamı könüllü fəaliyyət göstərir və öz menafəyini güdür.<ref name="Does Gravity Travel at the Speed of Light?">[http://www.econlib.org/library/Enc/Competition.html Competition] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220604060443/https://www.econlib.org/library/Enc/Competition.html |date=2022-06-04 }}, by Wolfgang Kasper, The Concise Encyclopedia of Economics.</ref>▼
Merriam-Vebster lüğəti rəqabəti ''iki və ya daha çox müstəqil fəaliyyət göstərən tərəflərin üçüncü tərəfin biznesini daha sərfəli şərtləri təklif etməklə zəbt etmək məqsədini daşıyan cəhdi'' kimi izah edir.<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://m-w.com/dictionary/competition |access-date=2010-10-27 |archive-date=2008-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080704114809/http://m-w.com/dictionary/competition |url-status=live }}</ref> Bu həm də [[Adam Smit]] tərəfindən "[[Xalqların sərvəti]]" (1776) kitabında təsvir olunmuşdur, və sonraki iqtisadçılar tərəfindən istehsal resurslarının ən çox dəyər və səmərəlilik gətirən işlətməsinə yerləşdirilməsi kimi.<ref>[[George J. Stigler]] ([[The New Palgrave: A Dictionary of Economics|[1987]]] 2008). "competition," ''[[The New Palgrave Dictionary of Economics]]''. [http://www.dictionaryofeconomics.com/article?id=pde2008_C000261&q=competition&topicid=&result_number=6 Abstract.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150215032134/http://www.dictionaryofeconomics.com/article?id=pde2008_C000261&q=competition&topicid=&result_number=6 |date=2015-02-15 }}</ref>▼
▲İqtisadi rəqabət bazarlarda satıcılar və alıcılar arasında baş verir. Bir qayda olaraq, bir neçə satıcılar alıcılardan sərfəli təklifləri almaq üçün mübarizə aparırlar. Eyni zamanda, meyli alıcılar da satıcıların yaxşı təklifləri üzrə yarışırlar. Müqavilə bağlanılanda, alıcılar və satıcılar mallar, xidmətlər və ya əmlak mülki hüquqları ilə dəyişirlər. Hamı könüllü fəaliyyət göstərir və öz menafəyini güdür.<ref name="Does Gravity Travel at the Speed of Light?">[http://www.econlib.org/library/Enc/Competition.html Competition], by Wolfgang Kasper, The Concise Encyclopedia of Economics.</ref>
▲Merriam-Vebster lüğəti rəqabəti ''iki və ya daha çox müstəqil fəaliyyət göstərən tərəflərin üçüncü tərəfin biznesini daha sərfəli şərtləri təklif etməklə zəbt etmək məqsədini daşıyan cəhdi'' kimi izah edir.<ref>http://m-w.com/dictionary/competition</ref> Bu həm də [[Adam Smit]] tərəfindən "[[Xalqların sərvəti]]" (1776) kitabında təsvir olunmuşdur, və sonraki iqtisadçılar tərəfindən istehsal resurslarının ən çox dəyər və səmərəlilik gətirən işlətməsinə yerləşdirilməsi kimi.<ref>[[George J. Stigler]] ([[The New Palgrave: A Dictionary of Economics|[1987]]] 2008). "competition," ''[[The New Palgrave Dictionary of Economics]]''. [http://www.dictionaryofeconomics.com/article?id=pde2008_C000261&q=competition&topicid=&result_number=6 Abstract.]</ref>
Sonralar isə [[mikroiqtisadiyyat]] nəzəriyyəsi mükəmməl və qeyri-mükəmməl rəqabət arasında fərq qoydu, və elə bir nəticəyə çıxartdı ki, [[mükəmməl rəqabət]]dən başqa resursların yerləşdirilməsi üzrə daha səmərəli sistem yoxdur. Nəzəriyyəyə uyğun olaraq, rəqabət şirkətləri yeni məhsulları, xidmətləri və texnologiyanı inkişaf etdirməyə həvəslədirir, bu da müştərilər üçün daha geniş seçim və keyfiyyət deməkdir. Geniş seçim [[inhisar]] və ya [[oligopoliya]] bazarlarına müqayisədə həm də aşağı qiymətlərə səbəb olur.
Sətir 13 ⟶ 12:
[[Siyasət]]də də rəqabət tapılır. [[Demokratiya]]daki [[seçkilər]] müəyyən idarədə yer qazanmaq məqsədini daşıyan yarışdır. Başqa sözlərlə, iki və ya daha çox namizədlər bir biri ilə hakimiyyətə çatmaq üçün mübarizə aparırlar. Qalib gələn müəyyən müddətə seçilmiş ofisdə növbəti seçkilərə qədər yer alır.
Əlavə olaraq
==İdmanda rəqabət==
Bəzi idman növləri (balıq ovu, piyada gəzmə) sırf istirahət və əyləncə üçün olsa da, onların çoxusu rəqabət xarakterini daşıyır. Bu iki və ya daha çox iştirakçılar arasında gedən yarışı bildilir. Misal üçün, [[basketbol]]da iki komanda daha çox hal yığmaq üçün rəqabət aparırlar. Hətta udana bir maddi mükafat verilməsə də, çoxlu oyunçular daxili fəxr hissini duyurlar. Bəzi atletlər təkcə başqa insanlara qarşı yox, həm də təbiətin qüvvələrinə qarşı mübarizə aparırlar. Misal üçün, qayalara dırmaşmada və kayakinqdə əsas məqsəd təbii əngəlləri keçməkdir. Peşəkar idman növləri yüksək səviyyədə reqabətli və gərgin olsa da, idman insanın reqabət hisslərinə yol açmaq üçün sağlam üsul kimi sayılır, çünki idmanda məhdudlaşdırıcı qaydalar mövcuddur. Ona görə də idman qeyritəbii rəqabət şərtləri təqdim edir.
İdman növləri əsasən üç qrupa bölünür:
*
* İkitərəfli ([[tennis]])
* Komandalı ([[futbol]])
Sətir 28 ⟶ 26:
==Bioloqiya və ekologiyada rəqabət==
Növlər arasında rəqabət biologiyada, xüsusilə də ekologiyada, vacib mövzulardan biridir. Bir növün içərisində gedən müsabiqə (''intraspesifik'') [[təkamül]]ün və [[təbii seçmə]]nin əsasında duran mexanizmdir. Qida, su, ərazi, günəş işığı uğrunda gedən müsabiqə mühitə ən uyğunlaşdırılmış növün variantının yaşayıb qalmasına səbəb olur. Rəqabət həm də növlər arasında gedə bilər (''interspesifik''). Eyni zamanda eyni resursdan bir neçə növ asılı olar bilər. Bu resursu əldə etmək üçün gedən mübarizədə ya növlər özləri uyğunlaşdırmalı, ya da
nəsli kəsilmiş olmalıdırlar. Yenə də [[təbii seçmə]] baş verir. Misal üçün tropik meşələrdə balaca ağac daha az işığı alacaq, nəinki uca ağac, deməli tropik meşələrdə bitkilər uca olmaqla üstünlüyü əldə edirlər. Rəqabət növlər arasında olmaqla, onun böyük qrupların təkamülünə (amfibiyalar, sürünən heyvanları, məməlilər arasında) təsir göstərməyinin sübutu azdır.<ref name="SahneyBentonFerry2010LinksDiversityVertebrates">{{
==İstinadlar==▼
▲== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
[[
| |||