Алесь Бажко: Розніца паміж версіямі

Алесь Бажко
Алесь Бажко
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Аляксандр Цімафеевіч Бажко
Дата нараджэння	22 кастрычніка 1918
Месца нараджэння	Навагрудскі павет, Мінская губерня;
Дата смерці	17 красавіка 2013 (94 гады)
Месца смерці	Мінск, Беларусь;
Пахаванне	Мінск;
Грамадзянства	БССР;
Альма-матар	Варшаўская кансерваторыя (1939); Літаратурны інстытут імя А. М. Горкага (1955);
Месца працы	Чырвоная змена[d]; Сельская газета; Чырвоная змена; Чырвоны сцяг; Літаратура і мастацтва; Голас Радзімы; Беларусь; Дзяржаўны літаратурны музей Янкі Купалы; Рэпертуарна-рэдакцыйная калегія Упраўлення культпрасветустаноў Міністэрства культуры БССР[d]; Камітэт па справах мастацтваў пры Савеце Міністраў БССР;
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, перакладчык, паэт, публіцыст
Мова твораў	беларуская
Дэбют	1945
Грамадская дзейнасць
Партыя	УКП(б);
Член у	Саюз вызвалення Беларусі (1946—1947); Саюз пісьменнікаў СССР; Саюз беларускіх пісьменнікаў;
Узнагароды	;

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Актуальная версія на 10:42, 20 ліпеня 2024

Алесь (Аляксандр) Цімафеевіч Бажко (22 кастрычніка 1918, в. Даўгінава, Карэліцкі раён — 17 красавіка 2013, Мінск) — беларускі пісьменнік і паэт, агент савецкіх спецслужб. Заслужаны работнік культуры БССР (1977)^[1].

Біяграфія

Нарадзіўся ў сялянскай сям'і. У 1936—1938 гадах вучыўся ў музычным інстытуце імя С. Манюшкі ў Навагрудку, у 1938—1939 гадах - у Варшаўскай кансерваторыі. Але вучоба была спынена з-за пачатку Другой сусветнай вайны. Працаваў дырэктарам мірскага раённага дома культуры (1940).

У 1940 годзе прызваны ў Чырвоную Армію. Пасля ранення пад Ельняй (1942) працаваў на абаронным будаўніцтве. Удзельнічаў у стварэнні першых фарміраванняў Войска Польскага на тэрыторыі СССР у якасці генеральнага інструктара прапаганды Валагодскага акружнога ўпраўлення Саюза польскіх патрыётаў. З чэрвеня 1945 года — інструктар Баранавіцкага абкама камсамола, 1-ы сакратар Дзятлаўскага райкама камсамола.

Са снежня 1945 года — на журналісцкай рабоце: літсупрацоўнік баранавіцкай абласной газеты «Чырвоная змена», на абласным радыё, у рэдакцыях рэспубліканскіх газет «Савецкі селянін», «Чырвоная змена», у маладзечанскай абласной газеце «Сталінскі шлях». У 1947 годзе далучаецца да нелегальнай падпольнай арганізацыі Саюз вызвалення Беларусі, але неўзабаве арганізацыю выкрываюць савецкія спецслужбы.^[2] Аднак актыўны сябра арганізацыі Алесь Бажко не быў арыштаваны і засуджаны, а ў далейшым выступаў як публіцыст, які змагаўся з нацыяналізмам. Інфармацыю аб супрацоўніцтве Алеся Бажко з савецкімі спецыяльнымі службамі пацвярджаў былы выкладчык Гродзенскага педінстытута Браніслаў Ржэўскі: КДБ падаслала Бажко да Ржэўскага, калі той аднойчы быў выкліканы ў Мінск, нібы для ўдакладнення праграмы па беларускай літаратуры — тры дні Бажко ўвіхаўся каля Ржэўскага, а потым змест іх размоў быў прыгаданы на допытах Ржэўскага, якія праводзілі супрацоўнікі КДБ у 1957 годзе.^[3]

Скончыў завочна Літаратурны інстытут у Маскве ў 1955 годзе^[1]. З 1956 — карэспандэнт, загадчык аддзела лістоў газеты «Літаратура і мастацтва». З 1959 — намеснік рэдактара газеты «Голас Радзімы», з 1962 — загадчык рэдакцыі мастацкай літаратуры выдавецтва «Беларусь»^[1], з 1970 — намеснік галоўнага рэдактара газеты «Літаратура і мастацтва». У 1973—1977 працаваў дырэктарам Літаратурнага музея Янкі Купалы^[1], у 1977—1978 — галоўны рэдактар рэпертуарна-рэдакцыйнай калегіі і намеснік начальніка Упраўлення па справах мастацтваў Міністэрства культуры БССР^[1]. З 1979 года персанальны пенсіянер саюзнага значэння.

Член Саюза пісьменнікаў СССР і Беларусі з 1957 года.

Памёр 17 красавіка 2013 года ў Мінску. Пахаваны ў Мінску (?) (Паўночныя-1,19,4)^[4].

Творчасць

Дэбютаваў у друку нарысамі і нататкамі ў 1945^[1]. Першыя вершы апублікаваў у 1947^[1]. Аўтар аповесцяў «Перад вераснем» (1959), «Позняе ворыва» (1963), «Лясныя крушні» (1981), «Жывыя прывіды» (1986), зборніка нарысаў і памфлетаў «Татальнае банкруцтва» (1973), кнігі аповесцей «Перад вераснем. Позняе ворыва» (1979). Выйшлі паэмы А. Бажко «Карвіга пакідае хутар» (1961), «Татры» (1964), «Паэмы» (1968), зборнікі вершаў «Блакітныя вербы» (1973), «Суладдзе» (1975), «Каласы і скалы: Выбранае» (1978). У 1987 выйшлі Выбраныя творы (паэмы і вершы). Перакладаў з польскай і славацкай моў^[4].

Дакументы з асабістага архіва захоўваюцца ў Беларускім дзяржаўным архіве-музеі літаратуры і мастацтва (фонд 61) і Нацыянальным архіве Рэспублікі Беларусь (фонд 311, вопіс 5)^[4].

Узнагароды

Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны II ступені і медалямі.
Заслужаны работнік культуры БССР (1977).

Глядзіце таксама

Самсон Пярловіч

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Божко Алесь // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 68. — 737 с.
↑ http://jivebelarus.net/history/new-history/freedom-belarus-union.html Кароткі нарыс гісторыі Саюзу Вызваленьня Беларусі
↑ https://novychas.by/poviaz/duch_jaho_nie_zlamali_z_uspami Новы Час. Дух яго не зламалі. З успамінаў Міколы Канаша
↑ ^а ^б ^в Аблажэй — Брыль – Белліт (бел.) (14 ліпеня 2023). Праверана 20 ліпеня 2024.

Літаратура

Бажко Алесь // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік / Склад. А. К. Гардзіцкі. Нав. рэд. А. Л. Верабей. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1994. — 653 с.: іл. — 22 000 экз. — ISBN 5-340-00709-X.
Бажко Алесь // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1992—1995.

[БС-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Божко Алесь // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 68. — 737 с.

[2] ttps://jivebelarus.net/history/new-history/freedom-belarus-union.html Кароткі нарыс гісторыі Саюзу Вызваленьня Беларусі

[3] ttps://novychas.by/poviaz/duch_jaho_nie_zlamali_z_uspami Новы Час. Дух яго не зламалі. З успамінаў Міколы Канаша

[:0-4] а ^б ^в Аблажэй — Брыль – Белліт (бел.) (14 ліпеня 2023). Праверана 20 ліпеня 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Радок 24: / Радок 24: @@
 }}
 {{цёзкі2|Бажко}}
-'''Алесь (Аляксандр) Цімафеевіч Бажко''' ({{ДН|22|10|1918}}, в. [[Даўгінава (Карэліцкі раён)|Даўгінава]], {{МН|Карэліцкі раён|у Карэліцкім раёне|}} — {{ДС|17|4|2013}}) — беларускі [[пісьменнік]] і [[паэт]], агент савецкіх спецслужб. [[Заслужаны работнік культуры БССР]] (1977)<ref name="БС">{{кніга
+'''Алесь (Аляксандр) Цімафеевіч Бажко''' ({{ДН|22|10|1918}}, в. [[Даўгінава (Карэліцкі раён)|Даўгінава]], {{МН|Карэліцкі раён|у Карэліцкім раёне|}} — {{ДС|17|4|2013}}, [[Мінск]]) — беларускі [[пісьменнік]] і [[паэт]], агент савецкіх спецслужб. [[Заслужаны работнік культуры БССР]] (1977)<ref name="БС">{{кніга
 |аўтар          =
 |частка         = Божко Алесь
@@ Радок 44: / Радок 44: @@
 == Біяграфія ==
-Нарадзіўся ў сялянскай сям'і. Закончыў музычны інстытут імя С. Манюшкі ў [[Навагрудак|Навагрудку]] (1936—1938), вучыўся ў [[Музычны ўніверсітэт імя Фрыдэрыка Шапена|Варшаўскай кансерваторыі]] (1938—1939). Але вучоба была спынена з-за пачатку [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. Працаваў дырэктарам мірскага раённага дома культуры (1940).
+Нарадзіўся ў сялянскай сям'і. У 1936—1938 гадах вучыўся ў музычным інстытуце імя С. Манюшкі ў [[Навагрудак|Навагрудку]], у 1938—1939 гадах - у [[Музычны ўніверсітэт імя Фрыдэрыка Шапена|Варшаўскай кансерваторыі]]. Але вучоба была спынена з-за пачатку [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. Працаваў дырэктарам мірскага раённага дома культуры (1940).
-У 1940 годзе прызваны ў Чырвоную Армію. Пасля ранення пад [[Ельня (горад)|Ельняй]] (1942) працаваў на абаронным будаўніцтве. Удзельнічаў у стварэнні першых фарміраванняў Войска Польскага на тэрыторыі СССР у якасці генеральнага інструктара прапаганды Валагодскага акружнога ўпраўлення Саюза польскіх патрыётаў. З чэрвеня 1945 года — інструктар Баранавіцкага абкома камсамола, 1-ы сакратар Дзятлаўскага райкома камсамола.
+У 1940 годзе прызваны ў [[Чырвоная Армія|Чырвоную Армію]]. Пасля ранення пад [[Ельня (горад)|Ельняй]] (1942) працаваў на абаронным будаўніцтве. Удзельнічаў у стварэнні першых фарміраванняў Войска Польскага на тэрыторыі СССР у якасці генеральнага інструктара прапаганды Валагодскага акружнога ўпраўлення [[Саюз польскіх патрыётаў|Саюза польскіх патрыётаў]]. З чэрвеня 1945 года — інструктар Баранавіцкага абкама камсамола, 1-ы сакратар Дзятлаўскага райкама камсамола.
 Са снежня 1945 года — на журналісцкай рабоце: літсупрацоўнік баранавіцкай абласной газеты «[[Чырвоная змена]]», на абласным радыё, у рэдакцыях рэспубліканскіх газет «[[Савецкі селянін]]», «[[Чырвоная змена]]», у маладзечанскай абласной газеце «[[Сталінскі шлях]]». У 1947 годзе далучаецца да нелегальнай падпольнай арганізацыі [[Саюз вызвалення Беларусі (1946—1947)|Саюз вызвалення Беларусі]], але неўзабаве арганізацыю выкрываюць савецкія спецслужбы.<ref>http://jivebelarus.net/history/new-history/freedom-belarus-union.html Кароткі нарыс гісторыі Саюзу Вызваленьня Беларусі</ref> Аднак актыўны сябра арганізацыі Алесь Бажко не быў арыштаваны і засуджаны, а ў далейшым выступаў як публіцыст, які змагаўся з [[нацыяналізм]]ам. Інфармацыю аб супрацоўніцтве Алеся Бажко з савецкімі спецыяльнымі службамі пацвярджаў былы выкладчык Гродзенскага педінстытута [[Браніслаў Ржэўскі]]: [[КДБ]] падаслала Бажко да Ржэўскага, калі той аднойчы быў выкліканы ў [[Мінск]], нібы для ўдакладнення праграмы па беларускай літаратуры — тры дні Бажко ўвіхаўся каля Ржэўскага, а потым змест іх размоў быў прыгаданы на допытах Ржэўскага, якія праводзілі супрацоўнікі КДБ у [[1957]] годзе.<ref>https://novychas.by/poviaz/duch_jaho_nie_zlamali_z_uspami Новы Час. Дух яго не зламалі. З успамінаў Міколы Канаша</ref>
 Скончыў завочна [[Літаратурны інстытут імя А. М. Горкага|Літаратурны інстытут у Маскве]] ў 1955 годзе<ref name="БС"/>. З 1956 — карэспандэнт, загадчык аддзела лістоў газеты «[[Літаратура і мастацтва (1932)|Літаратура і мастацтва]]». З 1959 — намеснік рэдактара газеты «[[Голас Радзімы]]», з 1962 — загадчык рэдакцыі мастацкай літаратуры выдавецтва «[[Беларусь (выдавецтва)|Беларусь]]»<ref name="БС"/>, з 1970 — намеснік галоўнага рэдактара газеты [[Літаратура і мастацтва (1932)|«Літаратура і мастацтва»]]. У 1973—1977 працаваў дырэктарам [[Дзяржаўны літаратурны музей Янкі Купалы|Літаратурнага музея Янкі Купалы]]<ref name="БС"/>, у 1977—1978 — галоўны рэдактар [[Рэпертуарна-рэдакцыйная калегія Упраўлення культпрасветустаноў Міністэрства культуры БССР|рэпертуарна-рэдакцыйнай калегіі]] і намеснік начальніка [[Упраўленне па справах мастацтваў Міністэрства культуры БССР|Упраўлення па справах мастацтваў]] [[Міністэрства культуры БССР]]<ref name="БС"/>. З 1979 года персанальны пенсіянер саюзнага значэння.
+Член [[Саюз пісьменнікаў СССР|Саюза пісьменнікаў СССР]] і [[Саюза пісьменнікаў Беларусі (недзяржаўны)|Беларусі]] з 1957 года.
+Памёр {{ДС|17|4|2013}} года ў [[Мінск|Мінску]]. Пахаваны ў Мінску (?) (Паўночныя-1,19,4)<ref name=":0">{{Cite web|lang=be|url=https://bellit.info/nekropal/ablazhej-bryl.html|title=Аблажэй — Брыль – Белліт|date=2023-07-14|access-date=2024-07-20}}</ref>.
 == Творчасць ==
-Дэбютаваў у друку нарысамі і нататкамі ў 1945<ref name="БС"/>. Першыя вершы апублікаваў у 1947<ref name="БС"/>. Аўтар аповесцяў «Перад вераснем» (1959), «Позняе ворыва» (1963), «Лясныя крушні» (1981), «Жывыя прывіды» (1986), зборніка нарысаў і памфлетаў «Татальнае банкруцтва» (1973), кнігі аповесцей «Перад вераснем. Позняе ворыва» (1979). Выйшлі паэмы А. Бажко «Карвіга пакідае хутар» (1961), «Татры» (1964), «Паэмы» (1968), зборнікі вершаў «Блакітныя вербы» (1973), «Суладдзе» (1975), «Каласы і скалы: Выбранае» (1978). У 1987 выйшлі Выбраныя творы (паэмы і вершы). Перакладаў з польскай і славацкай моў.
+Дэбютаваў у друку нарысамі і нататкамі ў 1945<ref name="БС"/>. Першыя вершы апублікаваў у 1947<ref name="БС"/>. Аўтар аповесцяў «Перад вераснем» (1959), «Позняе ворыва» (1963), «Лясныя крушні» (1981), «Жывыя прывіды» (1986), зборніка нарысаў і памфлетаў «Татальнае банкруцтва» (1973), кнігі аповесцей «Перад вераснем. Позняе ворыва» (1979). Выйшлі паэмы А. Бажко «Карвіга пакідае хутар» (1961), «Татры» (1964), «Паэмы» (1968), зборнікі вершаў «Блакітныя вербы» (1973), «Суладдзе» (1975), «Каласы і скалы: Выбранае» (1978). У 1987 выйшлі Выбраныя творы (паэмы і вершы). Перакладаў з [[Польская мова|польскай]] і [[Славацкая мова|славацкай]] моў<ref name=":0" />.
+Дакументы з асабістага архіва захоўваюцца ў [[Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва|Беларускім дзяржаўным архіве-музеі літаратуры і мастацтва]] (фонд 61) і [[Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь|Нацыянальным архіве Рэспублікі Беларусь]] (фонд 311, вопіс 5)<ref name=":0" />.
 == Узнагароды ==
-* Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны II ступені і медалямі.
+* Узнагароджаны [[Ордэн Айчыннай вайны|ордэнам Айчыннай вайны]] II ступені і медалямі.
+* [[Заслужаны работнік культуры БССР]] (1977).
-* Член [[Саюз пісьменнікаў СССР|СП СССР]] (з 1957).
-* Заслужаны работнік культуры БССР (1977).
 == Глядзіце таксама ==