Isula d'Elba
L'isula d'Elba o, simpliciamenti, Elba, hè un'isula situata trà u mari Liguru à u nordu, u canali di Piumbinu à livanti, u mari Tirrenu à u sudu è u canali di Corsica à punenti, posta à circa 10 chilomitri da a costa. Hè a più grandi di l'isuli di l'Arcipelagu Tuscanu, è a terza più grandi d'Italia (223 km²). L'Elba, incù l'altri isuli di l'arcipelagu (Pianosa, Capraia, Gurgona, Monticristu, Gigliu è Giannutri) faci parti di u Parcu Naziunali di l'Arcipelagu Tuscanu.L'isula era chjamata à u tempu di l'Etruschi Aethalia.
Nota :
Giugrafia
L'isula d'Elba hè a più purzioni stesa chì ferma di l'anticu trattu di terra emersa chì culligava a penisula italica à a Corsica, dopu l'altri isuli di l'Arcipelagu Tuscanu. I costi sittintriunali sò bagnati da u mari Liguru, quiddi uriintali da u canali di Piumbinu, quiddi miridiunali da u mari Tirrenu è quiddi uccidintali da u canali di Corsica. U tarrenu hè moltu variu, è divisu in parechji parti sicondu a so cunfurmazioni è l'era giulogica in a quali s'hè furmatu:
- A parti muntosa è più ricenti, à punenti, hè duminata à u centru da u Monti Capanni (1018 m s.l.m.), di u quali faci parti a Costa di u Soli.
- à u centru si stendi un trattu spartu par u più, è a larghezza si riduci à soli quattru chilomitri. Hè probbiu in sta parti di l'isula ch'eddi si trovani i centri maiò : Portufarraiu, Campu in l'Elba.
- À livanti si trova inveci a parti più antica di l'isula, chì s'hè furmata più di 400 milioni d'anni fà. In quidd'aria cuddinari, duminata à u sudu da u Monti Calamita (413 s.l.m.) è à u nordu da a Cima di u Monti (516 s.l.m.), si trovani i ghjacimenti di farru chì resini famosa l'isula d'Elba.
L'isula hè distinta da a prisenza d'ampii inziccaturi rinosi, trà i quali i golfi di Lacona, Marina di Campu, Procchio è Biodola.
Suddivisioni amministrativa
L'isula hè divisa in ottu cumuni, tutti afferenti à a pruvincia di Livornu par un tutali di circa trenta milla abitanti, chì aumentani nutevulamenti duranti l'istati.
Cumuna | Pupulazioni |
---|---|
File:Capraia Isula-Stemma.png Campu in l'Elba | 4 651 |
File:Capoliveri-Stemma.png Capoliveri | 3 887 |
File:Marciana (Italia)-Stemma.png Marciana | 2 217 |
File:Marciana Marina-Stemma.png Marciana Marina | 1 993 |
File:Portu Turchinu-Stemma.png Portu Turchinu | 3 578 |
File:Portufarraiu-Stemma.png Portufarraiu | 12 224 |
File:Riu Marina-Stemma.png Riu Marina | 2 274 |
File:Riu in l'Elba-Stemma.png Riu in l'Elba | 1 244 |
A costa sudu-uccidintali di l'isula, chjamata Costa di u Soli, hè, in a so parti più miridiunali, una di i zoni più friquintati da i turisti par a biddezza di i spiaghji, mentri u virsanti uriintali, dinuminatu Costa luccicanti, hè carattarizatu da a prisenza di l'exi mineri di farru, incù particulari è unichi carattarischi di luccicori è di culori in tuttu l'ambienti circustanti, è in particulari à i spiaghji, biddissimi in quantu sempri pocu friquintati da turisimu di massa.
Idrugrafia
Da i rilievi maiò di l'isula falani numarosi corsi d'acqua à rigimu di turrenti, chì subraneghjani raramenti i 3 km. Duranti l'istatina, quandu i pricipitazioni si riducini à u minimu, ni risulta à spessu chì quiddi di minori lunghezza è purtata si n'assecchini, lascendu u lettu asciuttu. I più impurtanti, urdinati par lunghezza, sò:
- Fossu di San Francescu, 6,5 km;
- Fossu Barione, 5,1 km;
- Fossu di Redinoce, 2 km
À i peda di u Monti Capanni, in una vaddi vicinu à u paesi di Poggio, hè prisenti una surghjenti chjamata Fonti di Nabulionu (un tempu Fonti di l'Acquaviva) chì hè imprudata da i citatini è imbuttigliata da a fabbrica umonima incù u logu di u Parcu Naziunali di l'Arcipelagu Tuscanu.
Clima
U clima di l'isula prisenta par u più carattaristichi meditirranii, eccituatu par u Monti Capanni induva l'inguerni tendini à essa mudaratamenti freti. I pricipitazioni sò cuncintrati in u periodu vaghjimali. I valori medii chì si righjistrani à Portufarraiu sò ripurtati quì sottu.
Mesi | Ghji | Feb | Mar | Apr | Mag | Ghju | Lug | Aos | Set | Ott | Nuv | Dic | Annu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Tampiratura massima media (°C) | 12 | 13 | 14 | 16 | 21 | 24 | 27 | 27 | 25 | 20 | 15 | 13 | 18,9 |
Tampiratura minima media (°C) | 8 | 9 | 10 | 12 | 16 | 19 | 22 | 21 | 19 | 15 | 10 | 8 | 14,1 |
Piuviti (mm) | 61 | 53 | 51 | 47 | 28 | 24 | 13 | 30 | 51 | 82 | 86 | 69 | 595 |