Errezabalgo aztia

Errezabal baserria, Errezabalgo aztiaren etxea

Errezabalgo Aztia Aiako herrian bizi izandako azken azti handiaren ezizena da.

Azti honen etxea Urdaneta auzoko Errezabal baserria zen. Errezabal Lamierriaga (Gaur egun Lanberri deitzen dena) baserritik gertu dago, eta Altzolako auzo alboan ere. Auzo hau paraje eta elezahar askoren kokalekua da, edo gertu dago, hala nola Aitzpelarretako haitzak, jentilen bizilekua omen zena, Elkanoko Eliza, elezaharren arabera jentilek eraikita, Basajaun haitza, Aizkultzeta, Sanson harria...

Errezabalgo borda, Aizarnan kokatuta baina Altzolako mugatik hurbil (erreka alboan dago eta erreka bera da muga), Sorginetxea deitzen da. Egun Pagoetako natura parkearen barnean kokatzen dena.

Elezaharrak eta kontakizunak

Errezabalgo aztiak katu itxura hartu zezakeen kondairen eta esamesen arabera.

• Errezabalgo Aztiari buruzko kontakizun eta pasadizoak oraindik bizirik daude inguruko pertsona edadetsu askoren orimenean.
• Aiako Urdaneta auzoko Otzarreta baserrian lau neska gazte bizi ziren, eta hauek ezertaz jabetu gabe, Errezabalgo aztia gauero sartzen zen beraien gelan katu bihurtuaz.

Egun batean neskek katua ikusi eta kurriska hasi ziren. Beraien anaia batek eskopeta hartu eta tiro batuzk bota zituen airera. Ondoren gizon katu hura ez zen berriro neskatara hurbildu.

• Beste egun batean, auzoko emakumezko batzuek aztia txerriak zaintzen zebilela ikusi zuten, eta Errezabalgo etxekoandreari esan zioten haien etxeko txerriak ikusi omen zituztela gizonak gobernatuta, asko zeuzkatela. Etxeko andreak erantzun zien beraien baserrian ez zegoela txerririk.

Gizona etxeratzerakoan eta emazteak txerriekin zertan ote zebilen galdetzerakoan, honek ezer ez zekiela erantzun zion. Bakarrik liburu bat erosi zuela, eta hau irakurtzen hastean katu bihurtzen zela. Aiako inguruetan zabalduta dago ustea errezabalgo aztia liburu misteriotsu honen bidez lortzen zituela bere ahalmen magikoak.

• Beste batean, Errezabal alboko baserri batean goizero azaltzen omen ziren ikuiluko abereak libre eta etxeko soro eta baratzean sartuta, kalteak egiten.

Bertakoek hau Errezabalgo aztiari leporatzen zioten, eta hau zela eta, egun batean ekintza honi ahal den oztopo guztiak ezartzea erabaki zuten. Kriston barrikada egin zuten baserriko ikuiluko ate bakarrean, etxeko altzariak eta gurdiak, eta traste pila bertan pilatuz. Lantegi hartan ari zirela, errezabalgo aztia ikusi zuten handik pasatzen, baina ez zien ezer esan. Etxekoak oheratu ziren ziur gau hartan inork ezingo zuela barrikada hori mugitu eta aberean soroetan askatu. Alferrik, biharamunean harriturik ikusi zuten barrikadako trasta guztiak desagerturik, ikuiluko ateak zabal zabalik eta aberean libre baratze eta soroetan.

• Gauzak horrela, andreak apaizarengana jo zuen eta honek liburua saltzeko esan zion. Liburua saldu zuenean, Errezabalgo gizonari aztikeri botereak kendu zitzaizkion eta eroslea bihurtu zen azti.

Hemen ikusten da askotan errepikatutako istorioa, alegia, aidek emandako botereak edo eraginak, ezin direla besterik gabe desagertuarazi, beste pertsona bati edo animalia edota gauza bati pasatu behar zaizkiola, gainetik kendu nahi izanez gero.

Bibliografia

• Euskal Pentsamendu Magikoa, Liburu II. Egilea Juan Garmendia Larrañaga. Argitaletxea Elkar, Donostia 1994.

Kanpoko loturak

• Euskal pentsamentu magikoa

Kanpo estekak

• Datuak: Q12257135