تقویم لکی
این صفحه مطابق سیاست حذف ویکی‌پدیا برای حذف در نظر گرفته شده است. لطفاً اندیشههای خود را دربارهٔ این موضوع در نظرخواهی مربوط به این صفحه، که در صفحهٔ نظرخواهیهای برای حذف، قرار دارد، به اشتراک بگذارید. در ویرایش آزاد هستید، ولی صفحه نباید خالی شود و این آگاهسازی تا زمانی که بحث بسته شود نباید حذف شود. برای اطلاعات بیشتر، به ویژه دربارهٔ ادغام یا انتقال صفحه در مدت بحث، راهنمای حذف را بخوانید. |
تقویم لکی یکی از تقویم های قدیمی در قوم لک است که در بخش های لک نشین تقویم به خصوص خود را به زبان لکی تکلم میکنند که در میراث فرهنگی (شماره ۱۱۵) ثبت رسمی شده است.
ماه های لکی به زبان لکی
[ویرایش]به ترتیب:
ماه اول: پنجه به فارسی: فروردین به لاتین: pence
ماه دوم: میریان به فارسی: اردیبهشت به لاتین: mêrêan
ماه سوم: گاکوور به فارسی: خرداد به لاتین: gakûr
ماه چهارم: آگرانی به فارسی: تیر به لاتین: agranî
ماه پنجم: مردار به فارسی: مرداد به لاتین: mirdar
ماه ششم: ماله ژیر به فارسی: شهریور به لاتین: male jêr
ماه هفتم: ماله ژیر دوماینه به فارسی: مهر به لاتین: male jêr domaêne
ماه هشتم: تویل ته کن به فارسی: آبان به لاتین: toîl tekin
ماه نهم: مانگه سیه به فارسی: آذر به لاتین: mange sêe
ماه دهم: نورووژ به فارسی: دی به لاتین: niwrûj
ماه یازدهم: خاکه لیه به فارسی: بهمن به لاتین: xake lêe
ماه دوازدهم: مانگ ئید به فارسی: اسفند به لاتین: mang êd
فصول لکی به همراه ماه ها و نماد و معانی
[ویرایش]توضیحات ماه ها
[ویرایش]نۊڕووژ: ماه اول سال در تقویم لکی است که در آن سال جدید جشن گرفته میشود.
خاکەلێە: دلیل نامگذاری آن لایه قرمزرنگی از خاک است که در این ماه بر روی برف می نشیند و خبر از پایان سرما میدهد.
موڰە ئێد: انتهای موڰە ئێد مصادف با عید نوروز در تقویم خورشیدی است.
پنجە: بین موڰ ئێد و موڰ پنجە یک استثناء وجود دارد که نام آن را پنج شؤ (پنج شب) گذاشته اند. این پنج شب برای آن بوده که بین سال کبیسه هماهنگی ایجاد کنند و تقویمی بی نقص داشته باشند و اعتقادی بین مردم لک وجود داشته که این پنج روز نحس بوده و در این پنج روز هیچ گونه کاری نمی‌کردند...
اما این پنج روز در اصل برای هماهنگی سال کبیسه بوده است.
مێرێان: مێرێان به معنای چوپان اجیر شده است و چون در این ماه گله داران برای گله خود چوپان اجیر می‌کردند این ماه به مێرێان یا مێرێون مشهور شده است
گاکؤڕ: علت نامگذاری این ماه این است که در این ماە گاوها بسیار ما ما می کنند کە در زبان لکی بە صدای گاو کووڕە میگویند. علت این کووڕە گاوها نیز نشستن خرمگس بر روی بدن آنهاست.
ئاگرانێ یا ئاگرانە: ئاگر در زبان لکی به معنای آتش است و ماه آگرانی کنایه از گرم بودن هوا مانند آتش است...
مرداڵ یا مردار: در این ماه آنقدر هوا گرم بوده که برخی حیوانات تلف شده به همین دلیل نام این ماه را مرداڵ نامگذاری کرده اند.
ماڵەژێر: در این ماه از سال مردم لک از دشت و کوه به سمت آبادی ها کوچ میکنند.
ماڵەژێر دۆماێنە: عده ای دیگر از عشایر لک که در کوه ها هستند ماهی دیر تر به سمت آبادی ها می آیند به همین دلیل نام این ماه را ماڵەژێر دوماێنە گذاشته اند که به معنی کوچ دوم و بعدی مردم از کوه و دشت به سمت آبادی ها است.
تۆیل تەکن: تۆیل تەکن ابتدای زمستان و به اصطلاح اول سردی است. اولین روز این ماه زمان برگزاری جشن بزرگ تۆیل تەکن است.
موڰە سێە: موڰە سێە کنایه از سردترین ماه سال است که درآن استخوان های انسان سیاه می شود.(کنایه لکی)