Pobo kurdo: Diferenzas entre revisións

[[Ficheiro:Hasankeyf.JPG|miniatura|dereita|250px|Cidade do [[Curdistán|Kurdistán]].]]

Os '''curdoskurdos''' son un pobo indoeuropeo que se atopa na rexión montañosa de [[CurdistánKurdistán]], no sudoestesuroeste de [[Asia]], esparexida principalmente entre os estados de [[Iraq]], [[Turquía]] e [[Irán]]. Os curdoskurdos son na súa maioría [[musulmáns sunís]].

Son ao redor de trinta millóns de individuos, malia que non existe ningún censo onde consten de maneira fiable. Calcúlase que preto do 55% do total vive en Turquía, un 20% en Iraq e un 5% en [[Siria]]. Existe tamén unha importante [[diáspora]] curdakurda en Europa occidental, sobre todo en países como [[Alemaña]], o [[Reino Unido]] ou [[Suecia]].

A finais da [[primeira Guerra Mundial]], na que apoiaron aos aliados contra o [[Imperio Otomán]], os curdoskurdos conseguiron, por medio do [[tratado de Sèvres]] o recoñecemento da [[independencia]] do [[CurdistánKurdistán]]. Mais, este acordo internacional endexamais foi ratificado e foi substituído en troques polo [[tratado de Lausana]], que repartiu o territorio kurdo entre Turquía, Iraq, Irán e Siria.

== Feitos da historia moderna curdakurda ==

* [[Tratado de Sèvres]], [[10 de agosto]] de [[1920]]. Estabelecía a creación dun CurdistánKurdistán independente que comprendese a [[Anatolia]] suroriental (ao sur do lago Van) e a rexión de [[Mosul]], pero todo quedou en nada por diferencias tribais e o rexeitamento do líder [[nacionalismo|nacionalista]] turco [[Kemal Ataturk]]. Nese punto, os partidarios curdoskurdos dividíronse entre os que querían manter a autonomía en Turquía e os que optaban por un estado independente.

* [[1945]]-[[1948]]: os curdoskurdos pídenlle á [[ONU]] a autodeterminación do seu territorio.

* [[1970]]: os curdoskurdos logran o dominio dunha rexión autónoma en Iraq.

* [[1978]]: [[Abdullah Öcalan]] funda o [[Partido dos Traballadores do CurdistánKurdistán]] (PKK), que comeza a operar en Turquía.

* [[Anos 1980]]: as guerrillas curdaskurdas apoiadas pola OLP ([[Organización para a Liberación de Palestina]]) e con base en Siria, Iraq e Irán realizan centos de incursións armadas no sueste de [[Turquía]].

* [[1992]]: faccións curdaskurdas iraquís constitúen un Goberno.

* [[12 de abril]] de [[1995]]: Parlamento curdokurdo no Exilio, constituído n[[a Haia]].

* Marzo de [[1999]]: secuestrado en [[Kenya]] o líder curdokurdo [[Abdullah Öcalan]]. Xulgado en Turquía por alta traizón e asasinato, Öcalan foi condenado a morte, pero a sentencia está actualmente apelada ante o [[Tribunal de Xustiza Europeo]].

== Persoeiros curdoskurdos históricos ==

* [[Saladino]] (1138-1193) ou Salah al-Din Yusuf-al-Ayyubi. Fillo de Ayyub, gobernador de Tikrit, e sobriño de Shirkuh, lugartenente de Nur al-Din, señor de Siria (1146-1174). Shirkuh fíxose co control do [[Califato Fatimí]] de Exipto (1169) nunha campaña militar costeada por [[Nur al-Din]] e o mesmo ano foi herdado por Saladino á morte do seu tío Shirkuh. Disolveu o Califato do Cairo (1171) e proclamado Sultán de Exipto, entrou en disputa con Nur al-Din, o seu señor. Á morte de Nur al-Din (1174) fíxose co poder en Siria, ao norte até Armenia, ao oeste Mosul e o CurdistánKurdistán (1186), e con gran parte dos Estados Cruzados (1187). O Sultán kurdo, líder del estado máis poderoso de Oriente, falece en Damasco.

* [http://www.transoxiana.org/Jornadas/JEO2004/pampin-kurdos.php Consecuencias do problema curdokurdo para o futuro de Iraq] {{es}}

[[Categoría:CurdistánKurdistán]]