«Իրան-իրաքյան պատերազմ»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 2. | Տող 2. | ||
|conflict=Իրան-Իրաք պատերազմ |
|conflict=Իրան-Իրաք պատերազմ |
||
|image=[[Պատկեր:Chemical weapon1.jpg|300px]] |
|image=[[Պատկեր:Chemical weapon1.jpg|300px]] |
||
|caption=[[Հակագազ]]ով իրանցի զինվորը ռազմադաշտում |
|||
|caption=Իրանցի զինվոր գազի դիմակ հագված ռազմական դաշտի վրա։ |
|||
|date=սեպտեմբերի 22 1980 – օգոստոսի 20 1988 |
|date=սեպտեմբերի 22 1980 – օգոստոսի 20 1988 |
||
|place=[[Պարսկական ծովածոց]], Իրանի և Իրաքի սահմանը |
|place=[[Պարսկական ծովածոց]], Իրանի և Իրաքի սահմանը |
||
19:30, 2 Սեպտեմբերի 2016-ի տարբերակ
| Իրան-Իրաք պատերազմ | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gulf War? | |||||||||||
 Հակագազով իրանցի զինվորը ռազմադաշտում | |||||||||||
| |||||||||||
| Հակառակորդներ | |||||||||||
 Իրան
|
 ԻրաքԻրանի ժողովրդական մուջահեդին | ||||||||||
| Հրամանատարներ | |||||||||||
| Ռուհոլահ Խոմեյնի Աբոլհասան Բանիսադր Ալի Խամենեի Ալի Սայեդ Շիրազի Մոստաֆա Շամրան † |
Սադամ Հուսեյն Ալի Հասան ալ-Մաջիդ
| ||||||||||
| Կողմերի ուժեր | |||||||||||
| 305,000 զինվոր, 400,000 մինչև 700,000; այսինքն ±550,000 Պաստարան և Բասիջ միլիցիա, 900 տանկեր, 1,000 զրահապատ փոխադրամիջոցներ, 1,000 հրետանի, 447 ինքնաթիռներ, 750 ուղղաթիռ[4] |
200,000 1980 թ., 800,000 1988 թ., 5,000 տանկեր, 4,000 զրահապատ փոխադրամիջոցներ, 7,330 հրետանի, 500+ ինքնաթիռներ, 100+ ուղղաթիռներ | ||||||||||
| Ռազմական կորուստներ | |||||||||||
| Ըստ Իրանի կառավարության՝ 188,015 մահ (զինվորներ, միլիցիա, և քաղաքացիներ) ;[5][6], Գնահատում՝ 800,000 մահ;[7][8][9][10][11]
Տնտեսական վնաս՝ $500 միլիարդ |
Գնահատում՝ 250,000-500,000 մահ և վիրավոր (զինվորներ, միլիցիա, և քաղաքացիներ)
Տնտեսական վնաս՝ $500 միլիարդ | ||||||||||
Իրան-Իրաք պատերազմը, Իրանում կոչվում նաև «Պարտավորեցված պատերազմ» (جنگ تحمیلی), «Սուրբ պաշտպանություն» (دفاع مقدس), Իրաքում՝ «Սադամի Քադիսայահ» (قادسيّة صدّام), արաբական աշխարհում՝ «Առաջին ծովածոց պատերազմ», պատերազմ էր Իրաքի և Իրանի զինված ուժերի միջև 1980 թվականի սեպտեմբերի 22-ից մինչև 1988 թվականի օգոստոսը։
Պատերազմն սկսվել է, երբ Իրաքը ներխուժել է Իրան սեպտեմբերի 22, 1980 թ. երկարատև սահմանային վիճերից ետք և վախեր Իրաքում, որ Իրանից ազդեցված շիա իրաքցիները ապստամբություն պիտի կատարեին Իրաքի կառավարությամ դեմ։ Թեև Իրաքը հույս ուներ օգտվել Իրանի հեղափոխության խառնաշփոթությունից և հարձակել է առանց որևէ զգուշացումի, նա փոքր առաջադիմություն է արել Իրանում և մի քանի ամիսների ընթացքում, իրանցիները ետ մղել են իրաքի զորքերը և վերշահել են գրեթե բոլոր իրենց կորսնցուցած հոշերը հունիսի 1982 թվականին։ Հաջորդ վեց տարիների ընթացքին, Իրանը հարձակման անցնել է։ Հակառակ ՄԱԿ-ի զինադադարի խնդրանքներին, պատերազմը շարունակվել է մինչև օգոստոսի 20, 1988 թվականին։ Վերջին պատերազմի բանտարկյալները փոխանակվել են 2003 թվականին։
Պատերազմը շատ ծանր մարդկային և տնտեսական վնասներ է ստեղծել երկու երկրների համար՝ կես միլիոն իրաքցի և իրանցի զինվորներ և քաղաքացիներ սպանվել են և շատ ավելի վիրավորվել են։ Որևէ սահմանի փոփոխություն չի եղել։ Այս պատերազմը հաճախ համեմատվել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի հետ։ Մարտավարությունները որոնք գործածվել են սա պատերազմում են; խրամատային պատերազմ, անձնակազմով համալրված գնդացրի ամրոցներ, սվինի հարձակումներ, փշալարների գործածումը պատերազմի դաշտի վրա, մարդի ալիք հարձակումներ և Իրաքի գործածումը քիմիական զենքերի իրանցիների և քուրդերի դեմ։
Աղբյուրներ
- ↑ Lesch, David W. (2001), 1979: The Year That Shaped the Modern Middle East, Westview Press, էջ 85
- ↑ Kurds in Iran (page2)
- ↑ WHO ARE THE MEN IN THIS PHOTO?
- ↑ Federal Research Division, Country Study: Iran, Library of Congress
- ↑ [1] Hamshahri Newspaper
- ↑ (امار شهداي جنگ جامعه شناسي جنگ from the website of Iranian journalist and activist Emadeddin Baghi
- ↑ http://users.erols.com/mwhite28/warstat2.htm#Iran-Iraq
- ↑ http://www.globalsecurity.org/military/world/war/iran-iraq.htm
- ↑ http://encarta.msn.com/encyclopedia_761580640_2/Iran-Iraq_War.html
- ↑ http://www.iranchamber.com/history/iran_iraq_war/iran_iraq_war3.php
- ↑ http://www.historyofwar.org/articles/wars_iraniraq.html