ნახშირწყლები: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

უკანასკნელი რედაქცია 19:05, 3 თებერვალი 2024-ის მდგომარეობით

ნახშირწყლები — რთული ორგანული ნაერთები, რომელთა შედგენილობაში შედის ნახშირბადის, ჟანგბადისა და წყალბადის ატომები. განასხვავებენ მარტივსა და რთულ ნახშირწყლებს. მარტივ ნახშირწყლებს მონოსაქარიდები ეწოდება. რთული ნახშირწყლები არის პოლიმერები, რომლებშიც მონოსაქარიდები მონომერის როლს ასრულებენ. ორი მონოსაქარიდისაგან წარმოიქმნება დისაქარიდი, სამისაგან - ტრისაქარიდი, მრავლისაგან — პოლისაქარიდი. ყველა მონოსაქარიდი უფერო ნივთიერებაა, წყალში კარგად იხსნება; თითქმის ყველას აქვს ტკბილი, სასიამოვნო გემო. ყველაზე გავრცელებული მონოსაქარიდებია გლუკოზა, ფრუქტოზა, რიბოზა და დეზოქსირიბოზა. ისინი შედიან ნუკლეინის მჟავებისა და ატმოსფეროს შემადგენლობაში.

დი- და ტრისაქარიდები მონოსაქარიდის მსგავსად, კარგად იხსნება წყალში, აქვთ ტკბილი გემო. მონომერული რგოლების რიცხვის ზრდასთან ერთად პოლისაქარიდების ხსნადობა კლებულობს, ტკბილი გემო ქრება. დისაქარიდებიდან განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ჭარხლისა და რძის შაქრები. პოლისაქარიდებიდან ფართოდაა გავრცელებული სახამებელი, გლიკოგენი, უჯრედის ცელულოზა. მერქანი თითქმის წმინდა ცელულოზაა. ამ პოლისაქარიდების მონომერი გლუკოზაა.

რესურსები ინტერნეტში

შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „ნახშირწყლები“ ვიკისაწყობში.
(გერმანული) რა არის ნახშირწყლები?
(ინგლისური) Nomenclature of Carbohydrates

ლიტერატურა

(გერმანული) Jochen Lehmann: Kohlenhydrate. Chemie und Biologie. Thieme, Stuttgart und New York 1996, 2001 (2. Auflage), ISBN 3-13-532902-X
(ინგლისური) Structure and Catalysis. In: A. L. Lehninger, D. L. Nelson, M. M. Cox (Hrsg.): Principles of Biochemistry. Worth Publishers, New York 1993, S. 252–252.

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
 [[ფაილი:Lactose.svg|მინი|[[ლაქტოზა]] რომელიც [[რძე]]შია.]]
-'''ნახშირწყლები''' რთული ორგანული ნაერთებია, რომელთა შედგენილობაში შედის [[ნახშირბადი|ნახშირბადის]], [[ჟანგბადი|ჟანგბადისა]] და [[წყალბადი|წყალბადის]] ატომები. განასხვავებენ მარტივსა და რთულ ნახშირწყლებს. მარტივ ნახშირწყლებს მონოსაქარიდები ეწოდება. რთული ნახშირწყლები არის პოლიმერები, რომლებშიც [[მონოსაქარიდები]] [[მონომერი|მონომერის]] როლს ასრულებენ. ორი მონოსაქარიდისაგან წარმოიქმნება დისაქარიდი, სამისაგან - ტრისაქარიდი, მრავლისაგან — პოლისაქარიდი. ყველა მონოსაქარიდი უფერო ნივთიერებაა, წყალში კარგად იხსნება; თითქმის ყველას აქვს ტკბილი, სასიამოვნო გემო. ყველაზე გავრცელებული მონოსაქარიდებია [[გლუკოზა]], [[ფრუქტოზა]], [[რიბოზა]] და [[დეზოქსირიბოზა]]. ისინი შედიან ნუკლეინის მჟავებისა და ატმოსფეროს შემადგენლობაში.
+'''ნახშირწყლები''' — რთული ორგანული ნაერთები, რომელთა შედგენილობაში შედის [[ნახშირბადი]]ს, [[ჟანგბადი]]სა და [[წყალბადი]]ს ატომები. განასხვავებენ მარტივსა და რთულ ნახშირწყლებს. მარტივ ნახშირწყლებს მონოსაქარიდები ეწოდება. რთული ნახშირწყლები არის პოლიმერები, რომლებშიც [[მონოსაქარიდები]] [[მონომერი]]ს როლს ასრულებენ. ორი მონოსაქარიდისაგან წარმოიქმნება დისაქარიდი, სამისაგან - ტრისაქარიდი, მრავლისაგან — პოლისაქარიდი. ყველა მონოსაქარიდი უფერო ნივთიერებაა, წყალში კარგად იხსნება; თითქმის ყველას აქვს ტკბილი, სასიამოვნო გემო. ყველაზე გავრცელებული მონოსაქარიდებია [[გლუკოზა]], [[ფრუქტოზა]], [[რიბოზა]] და [[დეზოქსირიბოზა]]. ისინი შედიან ნუკლეინის მჟავებისა და ატმოსფეროს შემადგენლობაში.
-დი- და ტრისაქარიდები მონოსაქარიდის მსგავსად, კარგად იხსნება წყალში, აქვთ ტკბილი გემო. მონომერული რგოლების რიცხვის ზრდასთან ერთად პოლისაქარიდების ხსნადობა კლებულობს, ტკბილი გემო ქრება. დისაქარიდებიდან განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ჭარხლისა და რძის შაქრები. პოლისაქარიდებიდან ფართოდაა გავრცელებული [[სახამებელი]], [[გლიკოგენი]], უჯრედის [[ცელულოზა]]. მერქანი თითქმის წმინდა [[ცელულოზა|ცელულოზაა]]. ამ პოლისაქარიდების მონომერი [[გლუკოზა|გლუკოზაა]].
+დი- და ტრისაქარიდები მონოსაქარიდის მსგავსად, კარგად იხსნება წყალში, აქვთ ტკბილი გემო. მონომერული რგოლების რიცხვის ზრდასთან ერთად პოლისაქარიდების ხსნადობა კლებულობს, ტკბილი გემო ქრება. დისაქარიდებიდან განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ჭარხლისა და რძის შაქრები. პოლისაქარიდებიდან ფართოდაა გავრცელებული [[სახამებელი]], [[გლიკოგენი]], უჯრედის [[ცელულოზა]]. მერქანი თითქმის წმინდა [[ცელულოზა]]ა. ამ პოლისაქარიდების მონომერი [[გლუკოზა]]ა.
 == რესურსები ინტერნეტში ==
@@ ხაზი 14: / ხაზი 14: @@
 [[კატეგორია:ნახშირწყლები|*]]
-[[af:Koolhidraat]]
-[[an:Hidrato de carbonio]]
-[[ar:سكريات]]
-[[az:Karbohidrat]]
-[[bat-smg:Onglėondėnē]]
-[[be:Вугляводы]]
-[[be-x-old:Вугляводы]]
-[[bg:Въглехидрат]]
-[[bn:শর্করা]]
-[[bs:Ugljikohidrati]]
-[[ca:Glúcid]]
-[[ckb:کاربۆھایدرەیت]]
-[[cs:Sacharidy]]
-[[cy:Carbohydrad]]
-[[da:Kulhydrat]]
-[[de:Kohlenhydrate]]
-[[dv:ކާބޯހައިޑްރޭޓް]]
-[[el:Υδατάνθρακες]]
-[[en:Carbohydrate]]
-[[eo:Karbonhidrato]]
-[[es:Glúcido]]
-[[et:Sahhariidid]]
-[[eu:Karbono hidrato]]
-[[ext:Glúcidu]]
-[[fa:کربوهیدرات]]
-[[fi:Hiilihydraatti]]
-[[fr:Glucide]]
-[[fy:Koalhydraat]]
-[[ga:Carbaihiodráit]]
-[[gd:Gualuisg]]
-[[gl:Carbohidrato]]
-[[he:פחמימה]]
-[[hi:शर्करा]]
-[[hif:Carbohydrate]]
-[[hr:Ugljikohidrati]]
-[[ht:Kabonidrat]]
-[[hu:Szénhidrát]]
-[[hy:Ածխաջուր]]
-[[ia:Carbohydrato]]
-[[id:Karbohidrat]]
-[[io:Karbohidrato]]
-[[is:Sykra]]
-[[it:Glucidi]]
-[[ja:炭水化物]]
-[[jv:Karbohidrat]]
-[[kk:Көмірсулар]]
-[[ko:탄수화물]]
-[[la:Carbohydratum]]
-[[lb:Kuelenhydrat]]
-[[lmo:Carbuidraa]]
-[[lt:Angliavandeniai]]
-[[lv:Ogļhidrāti]]
-[[mk:Јаглехидрат]]
-[[ml:കാർബോഹൈഡ്രേറ്റ്]]
-[[ms:Karbohidrat]]
-[[my:ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်]]
-[[ne:कार्बोहाइड्रेट]]
-[[nl:Koolhydraat]]
-[[nn:Karbohydrat]]
-[[no:Karbohydrat]]
-[[oc:Glucid]]
-[[om:Carbohydrate]]
-[[pl:Węglowodany]]
-[[pnb:کاربوہائیڈریٹ]]
-[[pt:Carboidrato]]
-[[qu:K'illimsayaku]]
-[[ro:Glucidă]]
-[[ru:Углеводы]]
-[[scn:Carbuidrati]]
-[[sh:Ugljeni hidrati]]
-[[si:කාබෝහයිඩ්‍රේට]]
-[[simple:Carbohydrate]]
-[[sk:Sacharid]]
-[[sl:Ogljikovi hidrati]]
-[[sq:Karbohidratet]]
-[[sr:Угљени хидрати]]
-[[su:Karbohidrat]]
-[[sv:Kolhydrat]]
-[[sw:Hidrati kabonia]]
-[[ta:காபோவைதரேட்டு]]
-[[te:పిండి పదార్ధాలు]]
-[[th:คาร์โบไฮเดรต]]
-[[tr:Karbonhidrat]]
-[[tt:Күмерсулар]]
-[[uk:Вуглеводи]]
-[[ur:کاربو ہائیڈریٹ]]
-[[vec:Carboidrati]]
-[[vi:Cacbohydrat]]
-[[war:Karbohidrato]]
-[[xmf:ნოშქერწყარეფი]]
-[[za:Danqsuijvaqhozvuz]]
-[[zh:醣類]]
-[[zh-min-nan:Carbohydrate]]
-[[zh-yue:醣]]