ماتەماتیک
ماتەماتیک، وەرزە، بیرواری یان ژی بیرکاری، (ژ یەونانی μάθημα، مáتهēما ب واتەیا "زانین، هێمبوون")، زانینا ل سەر رەوشئوو مەرجێن چەنداتی کوانتاتیڤئوو پەیوەندیانئوو ل سەر فۆرمێن گەودێن ژیانا ۆبژەکتیفئە . بیرواری د تەڤاهی زانستێن پۆزیتیڤ دە تێ بکارانین. ل گۆرا زانیاران بیرواری 200 سال زێدەتر ل پێشیا فزیکێ دمەشە.
واتەیا پەیڤا ماتەماتیک
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]پەیڤا ماتەماتیک ژ μάθημα (مáتهēما) یا یەونانی تێ. واتەیا وێ د یەونانیا کەڤن دە مینا زانینئوو هێمبوونێ بوو. د زمانێ وانئێ ئا ناهین دە وەک دەرس تێ بکارانین.
دیرۆکا بیرکاریێ
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]ماتەماتیکا پێشدیرۆکی ژ بەر کو دەلیلێ نڤیسی تونە یە، مرۆڤ کانە ببێژەئا ب دەڤکی یە. بێ گومان پێشڤە چوونا پێشین دڤێ پێکانینا ژمارەیانئوو ژمارتنێ بە.[1] تێتە تەخمین کرن کو ڤێ پێشڤەچوونێ ژ پێویستییێن ژییانێ دەرکەتی.[2]ئی هتییاجێن کۆمەلەیان هەرچی زێدە بوون ژێ رە ماتەماتیکەک بلندتر ژی لازم بوو.
ل چار شارستانێن جیهانا کەڤن (مەزۆپۆتامیا، دۆرا چەمێن نیلێ، حندووسئوو گانژێ، حوانگ حۆئوو یانگتسێ) مرۆڤانئا بۆریا خوە بئا ژۆتنائە ردان دکر. بۆ بکارانینائە ردێن خوەئوو دەبرێن خوە کۆنترۆل بکن ماتەماتیک بکار دانین.[3]
زمانێ بیرکاریێ
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]![[جۆن]](/https/ku.wikipedia.org/wiki/W%C3%AAne:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} |
بیرکارێن کورد
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]چاڤکانی
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]- ^ http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/HistTopics/History_overview.html "ئانئۆ ڤەرڤەوئۆ ف تهە هستۆریئۆ ف ماتهەماتجس"
- ^ http://www.math.tamu.edu/~dallen/masters/hist_frame.htm گرێدانائا رشیڤێ 2012-04-21 ل سەر وایباجک ماجهنە "تهە حستۆریئۆ ف ماتهەماتجس->تهەئۆ رگنسئۆ ف ماتهەماتجس"
- ^ http://library.thinkquest.org/22584/ گرێدانائا رشیڤێ 2012-04-30 ل سەر وایباجک ماجهنە "تهەئۆ رەنتال ماتهەماتجس"
گرێدانێن دەرڤە
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]- ووو.ماتەماتکاکورد.جۆم گرێدانائا رشیڤێ 2009-06-09 ل سەر وایباجک ماجهنە
- ئانکارا Öزەل دەرس گرێدانائا رشیڤێ 2021-09-20 ل سەر وایباجک ماجهنە
