Santa Croce (Florence): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Addbot (overleg | bijdragen)
k Verplaatsing van 31 interwikilinks die op Wikidata beschikbaar zijn op d:q51177
Correctie
Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website Geavanceerde mobiele bewerking
 
(25 tussenliggende versies door 21 gebruikers niet weergegeven)
Regel 2:
| naam = Santa Croce
| afbeelding = Eglise santa croce.jpg
| onderschrift = Voorgevel van de Santa Croce
| plaats = [[Florence (stad)|Florence]]
| bouwjaar = [[1294]] - [[1385]]
Regel 9:
| sloopjaar =
| opgedragen = [[Kruis (christendom)|Heilig Kruis]]
| periode = [[Gotiek (bouwkunst)|Gotiek]]
| architect = Arnolfo di Cambio
| bouwmethode =
| bouwmateriaal =
| afmeting = lengte 114,45 m
| toren = 78,45 m
| mapname = Florence
| lat_deg = 43
| lat_min = 46
| lat_sec = 7
| lat_dir = N
| lon_deg = 11
| lon_min = 15
| lon_sec = 44
| lon_dir = E
}}
De '''Basilica di Santa Croce''' (Nederlands: Kerk van het [[Kruis (christendom)|Heilig Kruis]]), gelegen aan het Piazza Santa Croce, is een van de belangrijkste kerken van [[Florence (stad)|Florence]] en wordt beschouwd als een van de mooiste [[Gotiek (bouwkunst)|gotische]] [[basiliek]]en van [[Italië]]. Het is de grootste [[Franciscanen|franciscaner]] kerk ter wereld. Door de vele grafmonumenten in het interieur fungeert de kerk als [[pantheon (gebouw)|pantheon]] van [[Florence (stad)|Florence]].
[[Bestand:Florentone Santa Croce high altar RB.jpg|thumb|260px|Altaar]]
[[Bestand:Michelangelo tomb.JPG|thumb|260px|Michelangelo's graftombe]]
De '''Basilica di Santa Croce''' (Nederlands: Kerk van het [[Kruis (christendom)|Heilig Kruis]]), gelegen aan het Piazza Santa Croce, is een van de belangrijkste kerken van [[Florence (stad)|Florence]] en wordt beschouwd als een van de mooiste [[gotiek|gotische]] [[basiliek]]en van [[Italië]]. Het is de grootste [[Franciscanen|franciscaner]] kerk ter wereld. Door de vele grafmonumenten in het interieur fungeert de kerk als [[pantheon (gebouw)|pantheon]] van [[Florence (stad)|Florence]], en in zekere zin ook van [[Italië]].
 
== GebouwGeschiedenis ==
De bouw van de kerk werd begonnen in [[1294]] op de plaats van een oudere franciscaner kerk, door de Florentijnse architect [[Arnolfo di Lapo|Arnolfo di Cambio]]. Volgens de legende is de voorloper van deze kerk in 1222 gesticht door [[Franciscus van Assisi]] zelf. Bij de bouw was een van de uitgangspunten de afmetingen van de [[Santa Maria Novella]] te overtreffen van de concurrerende [[Dominicanen|Dominicanenorde]]orde, waar men 50 jaar eerder mee begonnen was, te overtreffen.
Het kerkgebouw is gebouwd in gotische stijl en is vooral opvallend vanwege de zestien kapellen, waarvan de meeste door de school van [[Giotto di Bondone|Giotto]] zijn gedecoreerd. Het grondplan van de kerk is een Egyptisch kruis (een hoofdletter T) en het interieur is verdeeld in drie [[Beuk (architectuur)|beukbeuken]]en. De kerk is 114,45 meter lang.<br />
Een belangrijke toevoeging aan het complex is de beroemde [[Pazzi-kapel]] (3<ref name=map>zie plattegrond</ref>) (1441-1460) van architect [[Filippo Brunelleschi]].
 
In 1560 werd de kerk, op last van [[Cosimo I de' Medici|Cosimo de' Medici]], ingrijpend gerestaureerd door [[Giorgio Vasari]] waarbij veel kunstwerken in het interieur verloren gingen.
De huidige [[Campanile (Florenceklokkentoren)|campanile]] van de kerk is gebouwd in 1842, nadat een eerder exemplaar door de bliksem was getroffen.
De [[Gevel|façade]] is lange tijd ongedecoreerd geweest. Tussen 1857 en 1863 is deze alsnog door architect [[Niccolò Matas]] bekleed in de, zich door meerkleurig marmer kenmerkende, laat-middeleeuwse gotische bouwstijl van Florence.
 
Het interieur van de kerk karakteriseert zich door een grote breedte en helderheid. De dakconstructie is, zoals bij veel Franciscaanse kerken open. Bij binnenkomst wordt, door deze architectuur, de aandacht meteen gevestigd op het rijk gedecoreerde koor.
 
In 1966 raaktraakte de kerk ernstig beschadigd door de overstroming van de [[Arno (rivier)|Arno]]. Hierbij stroomde veel water, modder en olie de kerk binnen. In een gang in de kerk is een overzicht van de restauratie te zien, die enkele tientallen jaren heeft geduurd.
 
In oktober 2017 stortte een deel van het plafond in. Hierbij kwam een man om het leven.<ref>{{Citeer web |url= https://nos.nl/artikel/2198713-deel-plafond-basiliek-florence-stort-in-spaanse-toerist-komt-om.html|titel= Deel plafond basiliek Florence stort in, Spaanse toerist komt om|auteur= |uitgever= NOS Nieuws|datum= 19 oktober 2017|bezochtdatum=20 oktober 2017}}</ref>
Een belangrijke toevoeging aan het complex is de beroemde [[Pazzi-kapel]] van architect [[Filippo Brunelleschi]].
 
In het museum [[Museo dell'Opera di Santa Croce]] bij de kerk zijn diverse kunstschatten te zien waaronder Crucifix (van [[Cimabue]] en van [[Taddeo Gaddi]]. Ook is er een groot fresco ''Boom des Levens'' van Taddeo Gaddi. Verder nog enkele [[Maestà (schilderkunst)|maesta]]'s.
== Plattegrond ==
Onderstaand de plattegrond van de basiliek met de belangrijkste bezienswaardigheden.
{{Uitklappen
| titel = Plattegrond van de basiliek
| tekstgrootte= 90%
| inhoud =
{{Kolommen2
| Kolom1 =
[[Bestand:Santa_Croce_Firenze_Apr_2008.svg|360px]]<br />
| Kolom2 =
Plattegrond van de Basiliek Santa Croce in Florence.<br />
Verklaring van de nummers:<br />
1 Voormalig Klooster<br />
2 Refter<br />
3 [[Pazzi-kapel]]<br />
4 Koor<br />
5 Bardi Kapel<br />
6 Peruzzi Kapel<br />
7 Sacristie<br />
8 Rinuccini Kapel<br />
9 Kapel van het Noviciaat<br />
10 Bardi di Vernio Kapel<br />
11 "Annunciatie" van [[Donatello]]<br />
12 Preekstoel van [[Benedetto da Maiano]]<br />
13 [[Bernardo Rossellino]] "Graf van [[Leonardo Bruni]]"<br />
14 Desiderio da Settignano "Graf van Carlo Marsuppini"<br />
15 Graf van [[Michelangelo Buonarroti]]<br />
16 Graf van [[Galileo Galilei]]<br />
17 Cenotaaf voor [[Dante Alighieri]]<br />
18 Graf van [[Vittorio Alfieri]]<br />
19 Graf van [[Niccolò Machiavelli]]<br />
20 Kapel van Arkel<br />
21 Graf van [[Ugo Foscolo]]<br />
}}
}}
 
== Kunst ==
[[Bestand:Florentone Santa Croce high altar RB.jpg|thumb|Altaar]]
===Interieur ===
Het interieur van de kerk is zeer rijk aan kunstschatten. Beroemd zijn:
 
* Een [[crucifix]] van [[Donatello]] in de Bardi-kapel (5<ref name=map />) dat werd bekritiseerd door [[Filippo Brunelleschi|Brunelleschi]]. Volgens de biograaf [[Giorgio Vasari|Vasari]] vertelde Brunelleschi aan zijn vriend Donatello dat hij "een beeld had gemaakt van een boer aan het kruis." Als antwoord op de vraag van Donatello of Brunelleschi het dan beter kon, maakte deze een crucifix dat nu in de [[Santa Maria Novella]] hangt.
Het interieur van de kerk is zeer rijk aan kunstschatten. Beroemd zijn:
* Een preekstoel van [[Benedetto da Maiano]] (12<ref name=map />) uit 1474-1480 met reliefs betreffende scènes uit het leven van de heilige [[Franciscus van Assisi]].
* Fresco's van [[Giotto di Bondone|Giotto]] en zijn school in de Bardi- (5<ref name=map />) en Perruzi-kapel (6<ref name=map />) uit 1318-1320 over [[Franciscus van Assisi]]
* Een [[annunciatie]] (11<ref name=map />) van Donatello uit 1435, gemaakt voor de familie Cavalcanti uit zandsteen met verguldsel.
* De vele fresco's in de [[sacristie]] (7<ref name=map />) van o.a. [[Taddeo Gaddi]]
 
Het grote aantal schilderingen van de school van [[Giotto di Bondone|Giotto]] in het interieur maakt de kerk een van de belangrijkste verzamelplaatsen voor laat-gotische kunst in Italië.
* Een [[crucifix]] van [[Donatello]] dat werd bekritiseerd door [[Filippo Brunelleschi|Brunelleschi]]. Volgens de biograaf [[Giorgio Vasari|Vasari]] vertelde Brunelleschi aan zijn vriend Donatello dat hij "een beeld had gemaakt van een boer aan het kruis." Op de vraag van Donatello of Brunelleschi het dan beter kon, maakte deze een crucifix die nu in de [[Santa Maria Novella]] hangt.
 
* Een [[annunciatie]] van Donatello uit 1435, gemaakt voor de familie Cavalcanti uit zandsteen met verguldsel.
 
* Een [[crucifix]] van Cimabue uit 1290, welke echter ernstig beschadigd is door de overstroming van 1966.
 
* De tombe van [[Michelangelo Buonarroti|Michelangelo Buonarotti]] door Vasari
 
Belangrijk is het grote aantal schilderingen van de school van [[Giotto di Bondone|Giotto]] in het interieur. Dit maakt de kerk een van de belangrijkste verzamelplaatsen voor laat-gotische kunst in Italië.
 
Verder zijn er ook werken te zien van onder andere [[Giorgio Vasari|Vasari]], [[Lorenzo Ghiberti]] en [[Francesco da Sangallo|Sangallo]].
 
=== Graftomben ===
[[Bestand:Michelangelo's grave.jpg|thumb|Michelangelo's graftombe]]
 
Doordat de basiliek door de bedelorde Franciscanen gebouwd en beheerd werd, was men bij de bouw en inrichting aangewezen op de vrijgevigheid van rijke Florentijnen. De Franciscanen hadden immers de plicht van een ascetisch leven zonder persoonlijke bezittingen. Families die bijdroegen aan de bouw en inrichtingen kregen daarom vaak het recht om familieleden in de kerk te begraven. Hiermee groeide de Santa Croce snel uit tot een Pantheon voor prominente inwoners van de stad.
In de kerk zijn een groot aantal beroemde Florentijnen (her)begraven in (praal)graven. Er zijn onder meer graven te vinden van:
 
* [[Leon Battista Alberti]] 15e-eeuwse architect
* [[Vittorio Alfieri]] (18<ref name=map />) 18e-eeuwse dichter en toneelschrijver
* [[Leonardo Bruni]] (13<ref name=map />) humanist en historicus
* [[Galileo Galilei]] (16<ref name=map />)
* [[Lorenzo Ghiberti]]
* [[Niccolò Machiavelli|Niccolo Machiavelli]] (19<ref name=map />)
* [[Michelangelo Buonarroti|Michelangelo Buonarotti]] (15<ref name=map />) uit 1564 van [[Giorgio Vasari|Vasari]]
* [[Gioacchino Rossini]]
* [[Louise van Stolberg-Gedern]] vrouw van [[Karel Eduard Stuart]]
* [[Giorgio Vasari]]
* [[Poggio Bracciolini]]
 
Voor dichter [[Dante Alighieri|Dante]], grondlegger van de moderne Italiaanse taal, is een [[cenotaaf]] (17<ref name=map />) opgericht, met de gedachte dat zijn stoffelijk overschot nog terug zou kunnen keren naar zijn geboortestad. Hij is begraven te [[Ravenna (stad)|Ravenna]].
 
===Pazzi-Kapel===
{{Zie hoofdartikel|Pazzi-kapel}}
De Pazzi-kapel, in de kloostertuin van de Basilica Santa Croce in Florence, wordt beschouwd als een van de meesterwerken van de [[renaissancestijl]].
 
===Museo dell'Opera di Santa Croce===
In het museum Museo dell'Opera di Santa Croce, in de tweede kruisgang van de kerk, zijn diverse kunstschatten te zien, o.a.:
* het, gerestaureerde, ''crucifix'' van [[Cimabue]] uit 1287-1288
* de, gerestaureerde, fresco's betreffende ''Het Laatste Oordeel'' van [[Andrea Orcagna]]
* de fresco's ''De boom van het Kruis'' en ''Het Laatste Avondmaal'' van [[Taddeo Gaddi]] uit 1333
* de illustratie van ''Legno della vita'', een tekst van de franciscaanse heilige Bonaventura, vervaardigd door [[Taddeo Gaddi]]
 
{{Appendix||2=
;Bronnen
* Mueller von der Haegen, Anne & Strasser, Ruth (2005) ''Toscane, Kunst & Architectuur'', Uitgever Könemann, {{ISBN|3-8331-1579-3}}
* (1993) ''Florence'', Standaard Gidsen, Standaard Uitgeverij, Antwerpen, {{ISBN|90-02-19734-9}}
 
;Referenties en voetnoten
{{references}}
}}
{{Commons|Basilica di Santa Croce di Firenze}}
{{Bibliografische informatie}}
 
{{Commons|Basilica di Santa Croce (Firenze)}}
{{Navigatie kerken Florence}}
{{Navigatie bezienswaardigheden Florence}}
{{Coördinaten|43_46_7_N_11_15_44_E_type:landmark_region:IT|43° 46' 7" N, 11° 15' 44" O}}
{{Coor title dms|43|46|7|N|11|15|44|E|type:landmark_region:IT}}
 
[[Categorie:Kerkgebouw in Florence|Croce]]
{{DEFAULTSORT:Santa Croce}}
[[Categorie:Bouwwerk in Florence]]
[[Categorie:Basiliek in Italië|Croce]]
[[Categorie:Michelangelo Buonarroti]]