1918: Skilnad mellom versjonar
Sletta innhald Nytt innhald
s robot la til: ml:1918; kosmetiske endringar |
Merke: Attenderulling |
||
| (44 mellomliggjande versjonar av 24 brukarar er ikkje viste) | |||
Line 1:
{{årstal}}
'''1918''' ([[romartal]] MCMXVIII) var eit år i [[1910-åra]]. Dette året tok [[den første verdskrigen]] slutt, og [[mellomkrigstida]] byrja. Dette året fann det stad store omveltingar i Europa, der rike som [[Austerrike-Ungarn]] og [[Det russiske imperiet]] gjekk i oppløysing, medan ei rekkje nye land oppstod. [[Sovjetunionen]] blei danna i løpet av året.
[[Fil:Znamka Verigar 30.jpg|mini|[[Verigar]]-frimerke av ein [[slave]] som bryt lenkjene sine, eit symbol på [[slavarar|slavisk]] frigjering frå [[Austerrike-Ungarn]]. Frimerket blei utforma under den kortliva [[Staten av slovenar, kroatar og serbarar]] (1918), men kom ut året etter, då staten var gått inn i [[Kongeriket av slovenar, kroatar og serbarar]].]]
== Hendingar ==
=== Utlandet ===
* Januar: [[Spanskesjuka]] blei først observert.
* [[25. januar]]: [[Sovjet]]kongressen i [[Russland]] erklærte landet som [[sovjetrepublikk]].
* [[28. januar]]: [[Den finske borgarkrigen|Borgarkrig]] braut ut i [[Finland]], han skulle vara til 5. mai.
* [[14. februar]]: [[Sovjetunionen]] gjekk over til [[den gregorianske kalenderen]]. Landet hoppa frå 1. februar i [[den julianske kalenderen]] til 14. i den gregorianske.
* [[16. februar]]: [[Litauen]] erklærte sjølvstende frå [[Det russiske imperiet]] og [[Tyskland]].
* [[23. februar]]: [[Estland]] erklærte sjølvstende frå [[Det russiske imperiet]].
* [[28. februar]]: Den siste [[carolinaparakitten]], den einaste nordamerikanske papegøyearten, døydde i [[Cincinnati Zoo]].
* August: Den døyelege andrebølgja av [[spanskesjuka]] braut ut i Afrika, Europa og Nord-Amerika.
* [[28. oktober]]: [[Tsjekkoslovakia]] erklærte sjølvstende frå [[Austerrike-Ungarn]].
* [[29. oktober]]: [[Staten av slovenar, kroatar og serbarar]] erklærte sjølvstende frå [[Austerrike-Ungarn]]. Staten fekk ikkje internasjonal anerkjenning før det gjekk inn i [[Kongeriket av serbarar, kroatar og slovenarar]].
* [[30. oktober]]: Kongedømet [[Jemen]] fekk sjølvstende frå [[Osmanarriket]].
* [[9. november]]: Keisar [[Vilhelm II av Tyskland]] abdiserte og drog i eksil.
* [[11. november]]: [[Fyrste verdskrigen]] tok slutt.
** [[Karl av Austerrike-Ungarn]] sa frå seg si absolutte regjeringsmakt i [[Austerrike]] og erklærte austerrikarane sin rett til å velja styreform, men abdiserte ikkje.
** [[Polen]] erklærte sjølvstende som [[Den andre polske republikken]]
* [[12. november]]: Austerrike erklærte seg som [[Deutschösterreich|republikk]].
* [[16. november]]: [[Ungarn]] erklærte sjølvstende frå [[Austerrike]] som republikk.
* [[18. november]]: [[Latvia]] erklærte sjølvstende.
* [[28. november]]: [[Den estiske sjølvstendekrigen]] byrja då russiske styrkar gjekk inn i Estland.
* [[1. desember]]: [[Kongeriket av serbarar, kroatar og slovenarar]], seinare kjend som [[Jugoslavia]], blei danna.
=== Noreg ===
== Fødde ==
[[File:GunnarSønsteby.jpg|mini|[[Gunnar Sønsteby]] fødd 11. januar 1918]]
[[Fil:68528 Vidar Sandbeck.jpg|mini|Vidar Sandbeck fødd 21. juli 1918]]
{{fødde}}
* 11. januar: [[Gunnar Sønsteby]], norsk motstandsmann
* 15. januar: [[Gamal Abd al-Nasser]], egyptisk offiser og president
* 26. januar: [[Nicolae Ceauşescu]], rumensk diktator
* 11. februar: [[Anne Stine Ingstad]], norsk arkeolog
* 4. mai: [[Kakuei Tanaka]], japansk statsminister
* 25. mai: [[Fredrik Kayser]], norsk offiser i Kompani Linge under andre verdskrigen
* 21. juli: [[Vidar Sandbeck]], norsk visesongar, visediktar og forfattar
* 18. august: [[Elsa Morante]], italiensk forfattar
* 9. oktober: [[Lila Kedrova]], russisk skodespelar
* 27. oktober: [[Teresa Wright]], amerikansk skodespelar
* 25. desember: [[Anwar Sadat]], egyptisk president
== Døde ==
[[Fil:Egon Schiele - Selbstporträt vor braunem Hintergrund - 1912.jpeg|mini|Egon Schiele døydde i 1918, 28 år gammal]]
{{døde}}
* [[6. februar]]: [[Gustav Klimt]], austerriksk kunstnar
* [[10. februar]]: [[Abd ül-Hamid II]], siste sultanen i [[Det osmanske riket]]
* 15. mars: [[Lili Boulanger]], fransk komponist
* [[25. mars]]: [[Claude Debussy]], fransk komponist
* [[28. april]]: [[Gavrilo Princip]], bosnisk-serbisk attentatmann
* [[29. april]]: [[Arnold von Siemens]], tysk industrileiar
* [[19. mai]]: [[Ferdinand Hodler]], sveitsisk målar
* [[25. mai]]: [[Carl Berner den eldre|Carl Berner]], norsk politikar
* 31. mai: [[Helene von Druskowitz]], austerriksk filosof og skribent
* [[10. juni]]: [[Arrigo Boito]], italiensk toneskapar og forfattar
* [[17. juli]]: [[Nikolaj II av Russland]], tidlegare tsar (avretta)
* [[15. august]]: [[Jakob Jakobsen]], færøysk forfattar
* [[7. september]]: [[Peter Ludvig Meidell Sylow]], norsk matematikar
* 26. oktober: [[Ethel Dickenson]], kanadisk sjukepleiar
* [[31. oktober]]: [[Egon Schiele]], austerriksk målar
* [[4. november]]: [[Wilfred Owen]], britisk diktar og soldat (fall)
* [[15. november]]: [[Amund Helland]], norsk geolog
* [[26. desember]]: [[Adelsteen Normann]], norsk kunstnar
== Bakgrunnsstoff ==
{{1900-talet}}
| |||