Франц

Францы Республикæ
République française

Тырыса Герб
Девиз: «Liberté, Égalité, Fraternité»
Гимн: «Марсельезæ» (байхъус )
Фæзынд	843 (Вердены бадзырд)
Æвзаг	францаг
Сæйраг сахар	Париж
Стырдæр сахартæ	Париж, Лион, Бордо, Марсель
Хицауиуæджы хуыз	Республикæ
Президент Премьер-министр	Николя Саркози Франсуа Фийон
Фæзуат	547 030 км²
Доны процент	0,26 %
Цæрджытæ • Бахыгъд (2003) • Æнгомад	60 180 529 ад. 110 ад./км²
ÆМП • Æдæппæт (2004) • Иу адæймагмæ	дунейы 7-æм 1,724 млрд. $ 28,647 $
Валютæ	евро
Интернет-домен	.fr
Телефонон код	+33
Сахатон таг	+1

Францы къам космосæй. Август, 2002

Франц (фр. France) у Ныгуылæн Европæйы паддзахад, Европæйы Цæдис, Стыр Аст æмæ НАТО-йы уæнг.

• Цæрджыты нымæц: 61 387 мин адæймаджы (2003 азы)
• Фæзуат: 545 630 км²
• Сæйраг сахар: Париж

Франц уыдис дунейы стырдæр æмæ хъомысджындæр паддзахæдты ’хсæн XVII æнусæй фæстæмæ. XVIII-XIX æнусты Франц сарæзта егъау колонион импери — Францы дæлбар уыдис Африкæйы фылдæр хай, хуссар-скæсæйнаг Ази æмæ иуæй-иу æндæр территоритæ. Йæ раздæры колониты политикæмæ Франц ныр дæр стыр тæваг дары.

Туристты ’хсæн Франц у дунейы тæккæ популярондæр бæстæ — æрвылаз бæстæмæ æрцæуы 82 милуан адæймаджы. Францы ис хæххон æмæ денджызон курорттæ, бирæ историон æмæ аивадон фенддæгтæ.

Франц уыд Европæйы Цæдисы бындурæвæрæг бæстæты ’хсæн, æмæ фæзуатмæ гæсгæ у Цæдисы стырдæр паддзахад.

Франц у ядерон паддзахад — ис æм атомон хæцæнгæрзтæ (ракетæты хæцæнсæртæ дæр), стæй атомон электростанцæтæ. Йæ ядерон хæцæнгæрзты фæстауæрц у дунейы æртыккагæм стырдæр. Фыццаг ядерон фæлтæрæн Франц сарæзта 1960-æм азы 13 февралы Алжиры.

Франц у Иугонд Нациты Организацийы Æдасдзинады Уынаффæдоны фондз иудадзыгон уæнгтæй иу.

Географи

Франц ахсы Ныгуылæн Европæйы стыр хай. Уыимæ æмарæн у Бельги, Люксембург, Герман, Швейцари, Итали, Монако, Андоррæ æмæ Испаниимæ. Арæнтæ бирæ рæтты цæуынц хохы цъуппытыл (Альпæтæ æмæ Пиренейтыл). Францы бæрзонддæр хох у Монблан (4 810 м).

Францæн ис фæсденджызон территоритæ дæр — Хуссар Америкæйы, Карибы денджыз æмæ Океанийы (Францы Полинези).

Истори

Францы ном равзæрдис латинаг дзырд Francia-йæ, кæцы дзырдæй-дзырдмæ нысан кæны «франкæгты бæстæ», «франчыстон».

Нырыккон Францы арæнтæ сты рагон Галлийы арæнты хуызæн. Галлийы та цардысты кельтæгтæ. Ромы импери Галлийы йæхи дæлбар бакодта нæ эрæйы агъоммæ фыццæгæм æнусы. Рæстæг цыдис, æмæ Галлийы цæрджытæ се ’взаг раивтой латинагæй (фæстагмæ уымæй равзæрдис нырыккон францаг æвзаг). II æнусæй райдыдта чырыстон дуг, IV æнусмæ чырыстон дин уыд Галлийы сæйраг дин.

V æнусæй IX æнусы онг Галли уыд Франкты паддзахады сконды. 843-æм азы, Вердены бадзырдмæ гæсгæ, фæзындис Ныгуылæн Франчы паддзахад нырыккон Францы арæнты мидæг.

Кæс

• Æртыккаг Республикæ