Walkiria (dramat muzyczny): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
EmausBot (dyskusja | edycje)
m r2.6.4) (Robot poprawił tr:Valkürler (Opera)
Anulowanie wersji 68907907 autorstwa 2A02:1210:264E:A500:4C03:EAD6:4FDF:B02D (dyskusja) link zewnętrzny do strony tłumaczonej maszynowo z użyciem wtyczki do WordPressa - nie proponujmy czytelnikom tego typu stron
Znacznik: Anulowanie edycji
 
(Nie pokazano 32 wersji utworzonych przez 29 użytkowników)
Linia 1:
{{disambigRinne znaczenia|dramatu muzycznego|[[Walkiria|inne znaczenie tego słowa]]}}
{{Opera infobox
|tytuł = Walkiria
|tytuł oryginału = Die Walküre
|grafika =
|opis grafiki =
|rodzaj =
|liczba aktów = 3
|muzyka = [[Richard Wagner]]
|libretto = Richard Wagner
|język oryginału = [[język niemiecki|niemiecki]]
|źródło literackie =
|czas =
|data powstania =
|premiera = [[26 czerwca]] [[1870]]<br />[[Monachium]]
|premiera polska = [[1903]]
|poprzednia =
|następna =
|commons = Category:Die Walküre
|quote =
|source =
}}
'''Walkiria''' ([[język niemiecki|niem.]] ''Die Walküre'') – druga, po stanowiącym wstęp ''[[Złoto Renu|Złocie Renu]]'', część [[dramat muzyczny|dramatu muzycznego]] ''[[Pierścień Nibelunga]]'', w trzech aktach. Muzykę [[kompozytor|skomponował]] i [[libretto]] napisał [[Richard Wagner]].
 
Linia 19 ⟶ 40:
* Rossweisse, walkiria – mezzosopran
 
W [[Polska|polskiej]] tradycji [[Opera|operowej]] funkcjonują imiona: Zygmund lub Zygmunt, [[Zyglinda]], Fryka, Brunhilda, Zygruna, a ostatnia litera imion [[Walkirie|walkirii]] to „a”.
 
== Treść ==
Linia 25 ⟶ 46:
 
=== Akt I ===
Zyglinda została [[małżonkowie|żoną]] [[Hunding (postać operowa)|Hundinga]], którego nie kocha. Przeciw niemu walczył jej [[brat]], Zygmunt (''Siegmund''). W wyniku walki Zygmunt trafia osłabiony do jej [[mieszkanie|mieszkania]] i korzysta z pomocy (Zygmunt stracił swą [[siostra|siostrę]] w dzieciństwie i od wielu lat jej nie widział; nie poznaje jej teraz, a Zyglinda nie poznaje jego). Gdy w [[dom]]udomu ukazuje się Hunding, przedstawia się mu w oględny sposób, ale szybko wychodzi na jaw, że jest jego wrogiem. Ze względu na rany Hunding pozwala mu przenocować, ale każe się przygotować do nowej walki.
 
W trzeciej scenie rodzeństwo [[ślub]]uje sobie [[miłość]], chociaż dowiadują się o swoim [[Pokrewieństwo|pokrewieństwie]]; wychodzi też na jaw [[Tożsamość osobista|tożsamość]] Zygmunta jako potomka Wolzy (''Välse''), tj. Välsunga. Okazuje się, że jego [[ojciec]] pozostawił mu [[miecz]], który on uzyska w chwili największej trudności; wprawdzie nie był on podarowany wprost, lecz wbity w [[pień]] drzewa tak, że tylko najpotężniejszy będzie potrafił go wyciągnąć. Zygmunt nadaje mu nazwę ''[[Notung]]'' (niem. ''Not'' = potrzeba, trudność). [[Plik:Ring21.jpg|thumb|left|Zygmunt wyciąga miecz Notung z drzewa. Ilustracja Arthura Rackhama]]
 
=== Akt II ===
Wśród [[Bóg|bogów]] trwają przygotowania do nadchodzącej [[walka (filozofia)|walki]] Hundinga z Zygmuntem. [[Odyn|Wotan]], przy pomocy swoich córek Walkirii (spłodzonych boginiz boginią ErdzieErdą), zbiera najznamienitszych poległych bohaterów z pól walki, by wykorzystaćpomogli ich do pomocymu, gdy nadejdzie zapowiedziany (w związku z [[klątwa (magia, mistycyzm)|klątwą]] [[pierścień (biżuteria)|pierścienia]]) zmierzch bogów.
 
[[małżonkowie|Żona]] Wotana, Fricka[[Fryka]], patronująca m.in. [[małżeństwo]]m i [[ognisko domowe|ognisku domowemu]], w związku ze skargami od Hundinga o wiarołomstwo małżeńskie chce przekonać Wotana, by w [[bitwa|bitwie]] poległ Zygmunt. Powołuje się przy tym na [[prawo]], obyczaj (jej mąż odpiera, że zawsze pewne rzeczy robi się po raz pierwszy, zaś małżeństwa bez [[miłość|miłości]] nie uważa za święte). Okazuje się, że Zygmunt i Zyglinda są dziećmi Wotana z pewnąze śmiertelną kobietą,. któreSpłodził spłodziłje jako Wolza, ukrywając swą boskość; tutaj FrickaFryka wytyka mu kolejną niewierność. Wotan miał jednak plan: potrzebuje człowieka, który z własnej woli, w sposób nieprzymuszany, nienakłaniany, wolny odzyska pewnego dniaskarb [[skarb]]Alberyk (Pierścień Nibelunga)|Alberyka]], obecnie w rękach Fafnera (który przybrał postać [[smok]]a). Bóg nie może tego zrobić sam, jest związany [[umowa|kontraktami]] (wszak to była zapłata dla [[Olbrzym (istota)|olbrzymów]] za [[Walhalla|Walhallę]]), więc szuka więc sposobu, by uniknąć odpowiedzialności – do tego potrzebne jest mu oddzielenie swojej woli od woli człowieka, który sam spełni to, czego Wotan sobie życzyżąda. FrickaFryka odpieraoświadcza, że próbuje się jej mydlić oczy dziwaczną i nierealną [[idea (pojęcie)Idea|ideą]] (podaje przykłady: niezwyciężony [[miecz]] pochodzi od Wotana, podobnie jak niedola, dzięki której Zygmunt go uzyskał, oraz jego siła do wyciągnięcia go). W końcu Wotan godzi się z tym, że jego plan jest niemożliwy i przystaje na to, by bitwę wygrał Hunding.
 
W rozmowie z Brunhildą, jedną z [[Walkirie|Walkirii]], która została wybrana do tej [[bitwa|bitwy]], przekazuje jej swoją wolę. Brunhilda potwierdza, że ona sama nie jest niczym innym, jak uosobieniem woli swego ojca. Przy okazji rozmowy wychodzi na jaw, że Erda przepowiedziała mu, iż gdy Alberyk posiądzie [[syn]]asyna, wówczas zmierzch bogów będzie już bliski (a skądinąd Wotan wie, że Nibelung przy pomocy [[złoto|złota]] uzyskał już potomka). Wotan, który znów "przegrał„przegrał z miłością"miłością”, z rezygnacją mówi coś w rodzaju: "niech„niech już sobie ten Nibelung, co wzgardził miłością, bierze zimną chwałę bogów"bogów”. Walkiria jest poruszona nakazem ojca, który przecież uczył ją kochać Wolzunga, wskazuje mu niekonsekwencję, rozdwojenie woli. Wotan jednak grozi [[gniew (emocja)|gniewem]] i strasznymi konsekwencjami, potwierdza swój [[rozkaz]]. Walkiria z ubolewaniem godzi się z tym.
 
Przybywa oznajmić to Zygmuntowi; odpowiadając na jego [[pytanie|pytania]], przedstawia mu, co go czeka w Walhalli. Gdy ten jednak dowiaduje się, że nie może pójść tam z Zyglindą oraz że został zdradzony przez tego, kto dał mu [[miecz]] – gardzi Walhallą ("niech„niech mnie piekło pochłonie!"), chce też zabić Zyglindę razem z [[dziecko|dzieckiem]], które w międzyczasie poczęło się w jej łonie. Widząc tę desperację, Walkiria postanawia jednak, wbrew ojcu, nie przechylać szali zwycięstwa na korzyść Hundinga. Tak też się dzieje. W czasie bitwy Zygmuntpojawia się Wotan, oboko którego stoiwłócznię Brunhilda,pęka Notung. Hunding zabija zaZygmunda, jejjednak radąna Hundingasłowa swymWotana niezwyciężonym„idź [[miecz]]em;klękaj zarazprzed jednakFryką” pada martwy. Wotan zabijapała gożądzą swązemsty [[Włócznia|włócznią]].nad Brunhildą, Brunhildaktóra ucieka z Zyglindą, zebrawszy wpierw szczątki miecza roztrzaskanego przez ojca bitew.
 
=== Akt III ===
[[Plik:Richard Wagner - The Valkyrie - Ride of the Valkyries.ogg|mały|''Cwał Walkirii'' – preludium aktu III]]
[[Plik:Ring33.jpg|thumb|Wotan otacza śpiącą Brunhildę magicznym ogniem. Ilustracja Arthura Rackhama]]
Brunhilda uciekając dociera do swoich [[siostra|sióstr]]. Walkirie są przerażone. Zyglinda mówi, żeby się nią nie zajmować, że chce tylko [[śmierć|śmierci]], lecz gdy zwraca się jej uwagę, że nosi [[dziecko]], zaczyna prosić o pomoc. Brunhilda doradza jej, by szła na [[wschód]], gdzie rozciąga się królestwo [[królestwoNibelungowie|Nibelungów]] Nibelungów i gdzie swą jaskinię ma [[jaskiniaFafnir|jaskinięFafner]] ma Fafner (Wotan zwykle nie zapuszcza się w te tereny). Obwieszcza Zyglindzie, że z jej łona urodzi się najwspanialszy z dotąd żyjących bohaterów (Walkiria nadaje mu tutaj imię Zygfryd). Oddaje jej też kawałki miecza [[Notung|Notunga]], by Zygfryd mógł je kiedyś poskładać – sama zaś zostaje, ukryta pośród sióstr, czekając na Wotana.
 
Gdy ten przybywa, [[Walkirie]] próbują hamować jego gniew, lecz zamiar tegoż jest niewzruszony: pozbawia Brunhildę wszystkiego, co kiedyś dostała jako [[córka]] boga wojny: (podkreśla nieśmiertelność, żezamieszkiwanie onaw sama[[Walhalla|Walhalli]], towysyłanie zrobiła,na przeczącpola jegobitew woli)itd. (Tutaji zaliczałapodkreśla, sięże nieśmiertelność,ona zamieszkiwaniesama wto Walhallizrobiła, wysyłanieprzeciwstawiając nasię polajego bitew itdwoli.) Wykluczając ją spośród bogów, chce ją dodatkowo uśpić, tak by została żoną tego, kto ją znajdzie. Siostrom zabrania [[kontakt]]ówkontaktów z nią pod groźbą podobnego losu.
 
Brunhilda, stojąc przed ojcem w pokorze, prosi o złagodzenie [[kara|kary]]. Na swoją obronę pyta, czy to, co zrobiła, było tak niskie; i wskazuje, że nawet przecząc woli Wotana, ''[[de facto]]''faktycznie ją spełniła – gdyż były w nim sprzeczne dążenia. Najpierw uczył ją miłości do Wolzunga; później, w obliczu okoliczności, posłuszeństwo [[moralność|moralności]] (czy raczej obyczajowi) oraz cześć dla FrickiFryki skierowały go w przeciwną stronę. Ostatecznie Wotan godzi się, by uśpioną Brunhildę pozostawić na [[wzgórze (geografia)|wzgórzu]] otoczonym magicznym [[ogień|ogniem]], tak by żaden tchórz nie został jej mężem – tylko człowiek nieznający strachu może przekroczyć krąg ognia.
 
== Historia utworu ==
* [[Prapremiera]]: [[Monachium]] [[26 czerwca]] [[1870]] r.
* Premiera polska: [[Warszawa]] [[1903]] r.
 
Linia 53 ⟶ 75:
* ''Winterstürme wichen dem Wonnemond'' – duet Zygmunta i Zyglindy (akt I)
* ''Hojotoho!'' – zawołanie bitewne Brunhildy (akt II)
* [[Monolog]] Wotana (akt II)
* Cwał Walkirii (wstęp do aktu III) – fragment użyty także w filmie ''„[[Czas apokalipsy]]”'' (reżyseria [[Francis Ford Coppola]]) oraz w ''„[[Mistrz i Małgorzata (film 1994)|Mistrzu i Małgorzacie]]”'' (reżyseria [[Jurij Kara]]).
* Cwał Walkirii (wstęp do aktu III))
* ''Leb'Leb’ wohl'' – pożegnanie Wotana (akt III)
* Muzyka magicznego ognia (koniec aktu III)
 
== Linki zewnętrzne ==
{{Pierścień Nibelunga}}
* [https://polona.pl/search/?query=title:Die_Walk%C3%BCre_AND_author:Wagner&filters=public:1,hasTextContent:0&advanced=1 ''Walkiria''] w bibliotece [[Polona]]
 
{{Opery Richarda Wagnera}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Opery i dramaty muzyczne Richarda Wagnera]]
[[Kategoria:Opery w języku niemieckim]]
 
[[ca:La valquíria]]
[[cv:Валькири (опера)]]
[[da:Valkyrien]]
[[de:Die Walküre]]
[[el:Βαλκυρία]]
[[en:Die Walküre]]
[[es:La valquiria]]
[[eo:Die Walküre]]
[[fr:Die Walküre]]
[[gl:Die Walküre]]
[[ko:발퀴레]]
[[hy:Վալկիրիա]]
[[it:La Valchiria]]
[[he:הוולקירות]]
[[hu:A walkür]]
[[nl:Die Walküre]]
[[ja:ワルキューレ (楽劇)]]
[[no:Valkyrien (opera)]]
[[pt:Die Walküre]]
[[ru:Валькирия (опера)]]
[[simple:Die Walküre]]
[[sr:Валкира (опера)]]
[[fi:Valkyyria (ooppera)]]
[[sv:Valkyrian]]
[[tr:Valkürler (Opera)]]
[[uk:Валькірія (опера)]]
[[zh:女武神 (歌劇)]]