Walkiria (dramat muzyczny): Różnice pomiędzy wersjami

W [[Polska|polskiej]] tradycji [[Opera|operowej]] funkcjonują imiona: Zygmund lub Zygmunt, [[Zyglinda]], Fryka, Brunhilda, Zygruna, a ostatnia litera imion [[Walkirie|walkirii]] to „a”.

Zyglinda została [[małżonkowie|żoną]] [[Hunding (postać operowa)|Hundinga,]], którego nie kocha. Przeciw niemu walczył jej [[brat]], Zygmunt (''Siegmund''). W wyniku walki Zygmunt trafia osłabiony do jej mieszkania i korzysta z pomocy (Zygmunt stracił swą [[siostra|siostrę]] w dzieciństwie i od wielu lat jej nie widział; nie poznaje jej teraz, a Zyglinda nie poznaje jego). Gdy w domu ukazuje się Hunding, przedstawia się mu w oględny sposób, ale szybko wychodzi na jaw, że jest jego wrogiem. Ze względu na rany Hunding pozwala mu przenocować, ale każe się przygotować do nowej walki.

W trzeciej scenie rodzeństwo [[ślub]]uje sobie [[miłość]], chociaż dowiadują się o swoim [[Pokrewieństwo|pokrewieństwie]]; wychodzi też na jaw [[Tożsamość osobista|tożsamość]] Zygmunta jako potomka Wolzy (''Välse''), tj. Välsunga. Okazuje się, że jego [[ojciec]] pozostawił mu [[miecz]], który on uzyska w chwili największej trudności; wprawdzie nie był on podarowany wprost, lecz wbity w [[pień]] drzewa tak, że tylko najpotężniejszy będzie potrafił go wyciągnąć. Zygmunt nadaje mu nazwę ''[[Notung]]'' (niem. ''Not'' = potrzeba, trudność). [[Plik:Ring21.jpg|thumb|left|Zygmunt wyciąga miecz Notung z drzewa. Ilustracja Arthura Rackhama]]

Wśród [[Bóg|bogów]] trwają przygotowania do nadchodzącej walki Hundinga z Zygmuntem. [[Odyn|Wotan]], przy pomocy swoich córek Walkirii (spłodzonych z boginią Erdą), zbiera najznamienitszych poległych bohaterów z pól walki, by pomogli mu, gdy nadejdzie zapowiedziany (w związku z [[klątwa (magia, mistycyzm)|klątwą]] [[pierścień (biżuteria)|pierścienia]]) zmierzch bogów.

Żona Wotana, [[Fryka]], patronująca m.in. [[małżeństwo]]m i [[ognisko domowe|ognisku domowemu]], w związku ze skargami od Hundinga o wiarołomstwo chce przekonać Wotana, by w bitwie poległ Zygmunt. Powołuje się przy tym na [[prawo]], obyczaj (jej mąż odpiera, że zawsze pewne rzeczy robi się po raz pierwszy, zaś małżeństwa bez miłości nie uważa za święte). Okazuje się, że Zygmunt i Zyglinda są dziećmi Wotana ze śmiertelną kobietą. Spłodził je jako Wolza, ukrywając swą boskość; tutaj Fryka wytyka mu kolejną niewierność. Wotan miał jednak plan: potrzebuje człowieka, który z własnej woli, w sposób nieprzymuszany, nienakłaniany, wolny odzyska skarb [[Alberyk (Pierścień Nibelunga)|Alberyka]], obecnie w rękach Fafnera (który przybrał postać [[smok]]a). Bóg nie może tego zrobić sam, jest związany [[umowa|kontraktami]] (wszak to była zapłata dla [[Olbrzym (istota)|olbrzymów]] za [[Walhalla|Walhallę]]), szuka więc sposobu, by uniknąć odpowiedzialności – do tego potrzebne jest mu oddzielenie swojej woli od woli człowieka, który sam spełni to, czego Wotan żąda. Fryka oświadcza, że próbuje się jej mydlić oczy dziwaczną i nierealną [[Idea|ideą]] (podaje przykłady: niezwyciężony miecz pochodzi od Wotana, podobnie jak niedola, dzięki której Zygmunt go uzyskał, oraz jego siła do wyciągnięcia go). W końcu Wotan godzi się z tym, że jego plan jest niemożliwy i przystaje na to, by bitwę wygrał Hunding.

W rozmowie z Brunhildą, jedną z [[Walkirie|Walkirii]], która została wybrana do tej bitwy, przekazuje jej swoją wolę. Brunhilda potwierdza, że ona sama nie jest niczym innym, jak uosobieniem woli swego ojca. Przy okazji rozmowy wychodzi na jaw, że Erda przepowiedziała mu, iż gdy Alberyk posiądzie syna, wówczas zmierzch bogów będzie już bliski (a skądinąd Wotan wie, że Nibelung przy pomocy [[złoto|złota]] uzyskał już potomka). Wotan, który znów "przegrał„przegrał z miłością"miłością”, z rezygnacją mówi coś w rodzaju: "niech„niech już sobie ten Nibelung, co wzgardził miłością, bierze zimną chwałę bogów"bogów”. Walkiria jest poruszona nakazem ojca, który przecież uczył ją kochać Wolzunga, wskazuje mu niekonsekwencję, rozdwojenie woli. Wotan jednak grozi [[gniew (emocja)|gniewem]] i strasznymi konsekwencjami, potwierdza swój rozkaz. Walkiria z ubolewaniem godzi się z tym.

Przybywa oznajmić to Zygmuntowi; odpowiadając na jego [[pytanie|pytania]], przedstawia mu, co go czeka w Walhalli. Gdy ten jednak dowiaduje się, że nie może pójść tam z Zyglindą oraz że został zdradzony przez tego, kto dał mu miecz – gardzi Walhallą ("niech„niech mnie piekło pochłonie!"”), chce też zabić Zyglindę razem z [[dziecko|dzieckiem]], które w międzyczasie poczęło się w jej łonie. Widząc tę desperację, Walkiria postanawia jednak, wbrew ojcu, nie przechylać szali zwycięstwa na korzyść Hundinga. Tak też się dzieje. W czasie bitwy pojawia się Wotan, o którego włócznię pęka Notung. Hunding zabija Zygmunda, jednak na słowa Wotana "idź„idź klękaj przed Fryką"Fryką” pada martwy. Wotan pała żądzą zemsty nad Brunhildą, która ucieka z Zyglindą, zebrawszy wpierw szczątki miecza roztrzaskanego przez ojca bitew.

Brunhilda uciekając dociera do swoich siostrasióstr. Walkirie są przerażone. Zyglinda mówi, żeby się nią nie zajmować, że chce tylko [[śmierć|śmierci]], lecz gdy zwraca się jej uwagę, że nosi dziecko, zaczyna prosić o pomoc. Brunhilda doradza jej, by szła na [[wschód]], gdzie rozciąga się królestwo [[Królestwo (ustrój)Nibelungowie|królestwoNibelungów]] Nibelungów i gdzie swą [[jaskinia|jaskinię]] ma [[Fafnir|Fafner]] (Wotan zwykle nie zapuszcza się w te tereny). Obwieszcza Zyglindzie, że z jej łona urodzi się najwspanialszy z dotąd żyjących bohaterów (Walkiria nadaje mu tutaj imię Zygfryd). Oddaje jej też kawałki miecza [[Notung|Notunga]], by Zygfryd mógł je kiedyś poskładać – sama zaś zostaje, ukryta pośród sióstr, czekając na Wotana.

Gdy ten przybywa, Walkirie próbują hamować jego gniew, lecz zamiar tegoż jest niewzruszony: pozbawia Brunhildę wszystkiego, co kiedyś dostała jako córka boga wojny: (podkreśla nieśmiertelność, żezamieszkiwanie onaw sama[[Walhalla|Walhalli]], towysyłanie zrobiła,na przeczącpola jegobitew woli)itd. (Tutaji zaliczałapodkreśla, sięże nieśmiertelność,ona zamieszkiwaniesama wto Walhallizrobiła, wysyłanieprzeciwstawiając nasię polajego bitew itdwoli.) Wykluczając ją spośród bogów, chce ją dodatkowo uśpić, tak by została żoną tego, kto ją znajdzie. Siostrom zabrania kontaktów z nią pod groźbą podobnego losu.

Brunhilda, stojąc przed ojcem w pokorze, prosi o złagodzenie [[Kara (prawo)|kary]]. Na swoją obronę pyta, czy to, co zrobiła, było tak niskie; i wskazuje, że nawet przecząc woli Wotana, ''[[de facto]]''faktycznie ją spełniła – gdyż były w nim sprzeczne dążenia. Najpierw uczył ją miłości do Wolzunga; później, w obliczu okoliczności, posłuszeństwo [[moralność|moralności]] (czy raczej obyczajowi) oraz cześć dla Fryki skierowały go w przeciwną stronę. Ostatecznie Wotan godzi się, by uśpioną Brunhildę pozostawić na wzgórzu otoczonym magicznym [[ogień|ogniem]], tak by żaden tchórz nie został jej mężem – tylko człowiek nieznający strachu może przekroczyć krąg ognia.

* [[Prapremiera]]: [[Monachium]] [[26 czerwca]] [[1870]] r.

* [[Monolog]] Wotana (akt II)

* Cwał Walkirii (wstęp do aktu III) – fragment użyty także w filmie ''„[[Czas apokalipsy]]”'' (reżyseria [[Francis Ford Coppola]]) oraz w ''„[[Mistrz i Małgorzata (film 1994)|Mistrzu i Małgorzacie]]”'' (reżyseria [[Jurij Kara]]).

* ''Leb'Leb’ wohl'' – pożegnanie Wotana (akt III)