Carduoideaepodrodzina w obrębie astrowatych (Asteraceae), tworząca starszą linię rozwojową niżeli Cichorioideae i Asteroideae[3][4]. W szerokim ujęciu obejmuje kilka plemion, ale stanowi wówczas takson parafiletyczny, dlatego w wąskim ujęciu są one wyodrębniane jako podrodziny Tarchonanthoideae i Dicomoideae[2], a tu zaliczane jest jedno plemię z 12 podplemionami[5] z ok. 73 rodzajami[2] i liczbą gatunków określaną na ok. 2,5 tys.[2] do 3,6 tys.[5]

Carduoideae
Ilustracja
Oset zwisły
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Carduoideae

Nazwa systematyczna
Carduoideae (Sweet) Cass.
Łopian większy

Zasięg tej podrodziny obejmuje niemal cały świat, przy czym najbardziej zróżnicowana jest w Eurazji i północnej Afryce[2].

Wiele roślin ma duże znaczenie użytkowe. Do jadalnych i olejodajnych należą przedstawiciele rodzajów krokosz Carthamus i karczoch Cynara, jako ozdobne uprawiane są rośliny z rodzajów: amberboa Amberboa, chaber Centaurea, przegorzan Echinops, popłoch Onopordum i ostropest Silybum (także wykorzystywany jako roślina lecznicza). Do podrodziny należy też wiele gatunków rosnących jako chwasty w uprawach[6].

Systematyka

edytuj

W obrębie podrodziny Carduoideae wyróżniano kilka plemion[3][5], jednak analizy molekularne wskazują na tworzenie przez nie gradu ewolucyjnego i ich łączenie w ramach jednej podrodziny czyni z niej takson parafiletyczny[4][2]. W efekcie zaliczane tu wcześniej plemiona wyodrębniane są jako osobne podrodziny Tarchonanthoideae (plemię Oldenburgieae i Tarchonantheae) oraz Dicomoideae (plemię Dicomeae)[2].

Pozycja systematyczna[2][4]
astrowate

Barnadesioideae




Famatinanthoideae





Stifftioideae



Mutisioideae






Wunderlichioideae



Gochnatioideae





Hecastocleidoideae




Pertyoideae




Tarchonanthoideae




Dicomoideae




Carduoideae




Gymnarrhenoideae




Vernonioideae




Cichorioideae




Corymbioideae



Asteroideae















Podział systematyczny podrodziny[5]

Plemię Cardueae

Podplemię Arctiinae Garcia-Jacas & Susanna

Podplemię Berardiinae Garcia-Jacas & Susanna

Podplemię Cardopatiinae Less.

Podplemię Carduinae Dumort.

 
Ostrożeń warzywny

Podplemię Carlininae Dumort.

 
Atractylis cancellata

Podplemię Centaureinae Dumort.

 
Chaber bławatek

Podplemię Dipterocominae Garcia-Jacas & Susanna

Podplemię Echinopsinae Dumort.

Podplemię Onopordinae Garcia-Jacas & Susanna

Podplemię Saussureinae Garcia-Jacas & Susanna

 
Jurinea spectabilis

Podplemię Staehelininae Garcia-Jacas & Susanna

Podplemię Xerantheminae Cass. ex Dumort.

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b c d e f g h Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-09] (ang.).
  3. a b Panero J.L., Funk V.A.. Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 115 (4), s. 909–922, 2002. Biological Society of Washington. 
  4. a b c Mandel, J.R., Dikow, R.B., Siniscalchi, C.M., Thapa, R., Watson, L.E.& Funk, V.A.. A fully resolved backbone phylogeny reveals numerous dispersals and explosive diversifications throughout the history of Asteraceae. „Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A.”. 116, 28, s. 14083–14088, 2019. DOI: 10.1073/pnas.1903871116. 
  5. a b c d Cardueae Cass.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-09].
  6. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 224-225, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 19, 21. ISBN 978-83-925110-5-2.