Lazare Nicolas Marguerite Carnot
Lazare Nicolas Marguerite Carnot (ur. 13 maja 1753 w Nolay[1], zm. 2 sierpnia 1823 w Magdeburgu) – francuski polityk, matematyk i generał pochodzący z rodziny matematyków, fizyków i polityków Carnot. Uczestnik rewolucji francuskiej[2], hrabia. Nazywany był też Wielkim Carnotem. Z zawodu inżynier wojskowy, który przez znakomite zorganizowanie wojsk republikańskich przyczynił się znacznie do ich zwycięstwa.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Minister wojny | |
Okres |
od 1800 |
Minister spraw wewnętrznych | |
Okres |
od 1 marca 1815 |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujRozpoczął swą karierę polityczną jako deputowany do Zgromadzenia Prawodawczego, później do Konwentu Narodowego. Jako członek Komitetu Ocalenia Publicznego organizował wojskowość francuską. Pracując w tej dziedzinie od sierpnia 1793 roku, wystawił 14 armii, oddając Francji wielkie zasługi. Nazwano go organizatorem zwycięstwa[2]. Od 4 listopada 1795 do 5 września 1797 wchodził w skład dyrektoriatu - władzy najwyższej republiki francuskiej.
Zbliżając się poglądami politycznymi do jakobinów, jednocześnie był wrogiem wszelkiego działania przeciw konstytucji, dlatego nie wziął udziału w zamachu w 1797 roku. Musiał uciekać do Genewy, a następnie do Augsburga przed prześladowaniem politycznym. Przez Napoleona Bonapartego został mianowany ministrem wojny w 1800 roku. Niebawem jednak wystąpił konflikt między szczerym republikanizmem Carnota, a dążeniami Napoleona. Carnot podał się do dymisji w 1804 roku, a do służby wojskowej powrócił dopiero w 1814 roku, kiedy to dowodził obroną Antwerpii. Przez okres 100 dni w 1815 roku, sprawował urząd ministra spraw wewnętrznych. Po klęsce pod Waterloo skłaniał Napoleona do stawienia dalszego oporu. Po powrocie Burbonów wygnany z Francji, wyjechał do Warszawy, a następnie do Magdeburga, gdzie osiedlił się na stałe[2]. Oficer Legii Honorowej. Pochowany w Panteonie.
Jego dwaj synowie to: Nicolas Léonard Sadi Carnot i Lazare Hippolyte Carnot. Jego wnukiem był 5. prezydent Republiki Francuskiej Sadi Carnot.
Dorobek naukowy
edytujW matematyce był jednym z twórców geometrii nowoczesnej. Znane są jego prace dotyczące geometrii rzutowej i analizy matematycznej.
Jego nazwisko pojawiło się na liście 72 nazwisk na wieży Eiffla[3].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Carnot Lazare Nicolas, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-06] .
- ↑ a b c Katz 1961 ↓, s. 438.
- ↑ La tour Eiffel Laboratoire. www.tour-eiffel.fr. [dostęp 2011-11-20]. (fr.).
Bibliografia
edytuj- Henryk Katz: Historia powszechna 1789-1870 w zarysie. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1961.
Linki zewnętrzne
edytuj- John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Lazare Nicolas Marguerite Carnot w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- Lazare Nicolas Marguerite Carnot – dzieła w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000121192070
- VIAF: 7387983
- LCCN: n50058805
- GND: 118667203
- LIBRIS: khwz18l31ww17q6
- BnF: 118952291
- SUDOC: 027759512
- SBN: IEIV022216
- NLA: 35401900
- NKC: ntk20241215954
- BNE: XX934685
- NTA: 070802033
- CiNii: DA0355290X
- Open Library: OL54401A
- PLWABN: 9810641553005606
- NUKAT: n99066232
- J9U: 987007259570505171
- PTBNP: 30923
- CANTIC: a10059350
- NSK: 000094698
- ΕΒΕ: 138194
- LIH: LNB:Ctl4;=B3