tęcza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusja | edycje)
m r2.7.3) (Robot dodał mg:tęcza, mn:tęcza
dodano jaćwieski: (1.1) argikas
 
(Nie pokazano 48 wersji utworzonych przez 29 użytkowników)
Linia 1:
[[bs:tęcza]] [[de:tęcza]] [[et:tęcza]] [[en:tęcza]] [[eu:tęcza]] [[fr:tęcza]] [[ko:tęcza]] [[io:tęcza]] [[ku:tęcza]] [[lt:tęcza]] [[hu:tęcza]] [[mg:tęcza]] [[mn:tęcza]] [[nl:tęcza]] [[pt:tęcza]] [[ro:tęcza]] [[sv:tęcza]] [[zh:tęcza]]
== tęcza ({{język polski}}) ==
[[Plik:Alaska ANWR Canning River.jpg|thumb|tęcza (1.1)]]
[[Plik:Wilcza, kościół św. Mikołaja, wnętrze, widok z prawej strony chóru.JPG|thumb|tęcza (1.3)]]
{{wymowa}} {{audio|Pl-tęcza.ogg}}, {{IPA3|ˈtɛ̃n͇ʧ̑a}}, {{AS3|t'''ẽ'''ṇča}}, {{objaśnienie wymowy|DZIĄS|NAZAL|AS-Ę}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj żeński''
: (1.1) {{meteorol}} [[zjawisko]] [[optyczny|optyczne]] [[pod]] [[postać|postacią]] [[kolorowy|kolorowego]] [[łuk]]u [[z]] [[rozszczepić|rozszczepionego]] [[światło|światła]]; {{wikipedia}}
: (1.2) {{przen}} {{poet}} [[o]] [[coś|czymś]] [[wielobarwny]]m, [[przypominać|przypominającym]] [[kolor]]y tęczy (1.1)
: (1.3) {{archit}} [[łuk]] [[zamykać|zamykający]] [[otwór]] [[między]] [[nawa|nawą]] [[a]] [[prezbiterium]]
{{odmiana}}
: (1.1) {{odmiana-rzeczownik-polski
Linia 25 ⟶ 27:
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[na|Na]] [[niebo|niebie]] [[pojawić się|pojawiła się]] [[tęcza]].''
: (1.1) ''[[w|W]] [[wyobraźnia|wyobraźni]] [[wiele|wielu]] [[lud]]ów [[tęcza]] [[symbolizować|symbolizuje]] [[rozmaity|rozmaitego]] [[rodzaj]]u [[więź|więzi]] [[między]] [[niebo|niebem]] [[a]] [[ziemia|ziemią]], [[bóg|bogami]] [[a]] [[człowiek|ludźmi]].''<ref>{{KopalińskiSS1990|hasło=tęcza}}</ref>.
{{składnia}}
{{kolokacje}}
: (1.1) [[barwa|barwy]] / [[kolor]]y tęczy • tęcza [[po]] [[burza|burzy]] / [[po]] [[deszcz]]u • tęcza [[rano]] / [[wieczór|wieczorem]]
: (1.2) tęcza [[barwa|barw]] / [[kolor]]ów / [[kwiat]]ów
{{synonimy}}
: (1.1) {{przest}} {{gwara}} [[pijawa]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
: (1.1) [[zjawisko]] [[atmosferyczny|atmosferyczne]], [[rozczepienie światła]], [[fotometeor]]
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: {{rzecz}} [[tęcznik]] {{m}}, [[tęczówka]] {{ż}}, [[tęczowanie]] {{n}}, [[tęczak]] {{m}}, [[tęczowość]] {{ż}}, [[tęczanka]] {{ż}}
: {{przym}} [[tęczowy]]
: {{czas}} [[tęczować]] {{ndk}}
: {{przym}} [[tęczowy]], [[tęczówkowy]]
: {{przysł}} [[tęczowo]]; {{przest}} [[tęczowie]]
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
: (1.1) {{etym|prasłowiański|*tǫča}} (< *tǫk-ja) → [[chmura]] [[deszczowy|deszczowa]] / [[burzowy|burzowa]] / [[gradowy|gradowa]], ''w polskim i łużyckim zaszła zmiana znaczeniowa:'' [[chmura]] [[deszczowy|deszczowa]] > tęcza ([[po]] [[deszcz]]u)<ref>{{Boryś2005}}</ref>; {{por}} {{etymn|dolnołużycki|tyca}}, {{etymn|górnołużycki|tučel}} → tęcza, {{etymn|scs|тѫча}} (tǫča) → [[deszcz]], [[ulewa]], [[śnieg]], {{etymn|rosyjski|туча}} (tuča) → [[chmura]], {{etymn|serbski|туча}}, {{etymn|słoweński|toča}} → [[grad]]
: Od staro-cerkiewno-słowiańskiego „[[тѫча]]” (tǫča) → [[ulewny]] [[deszcz]], [[zamieć]], ale w języku rosyjskim, gdzie przeszła w „[[туча]]” (tuča) → [[chmura]], [[ulewa]], [[deszcz]]. Pierwotnym znaczeniem było prawdopodobnie „chmura deszczowa, zwiastująca burzę”<ref>Zbigniew Gołąb ''O pochodzeniu Słowian w świetle faktów językowych'', Kraków 2004, s.153, ISBN 83-242-0528-4</ref>. Zauważalne pokrewieństwo z serbskim „[[ту̏ча]]” i słoweńskim „[[tȯ́ča]]” ([[grad]]), górnołużyckim „[[tučel]]” i dolnołużyckim „[[tuca]]” (tęcza)<ref>Hasło [http://ru.wiktionary.org/wiki/%D1%82%D1%83%D1%87%D0%B0 туча] w rosyjskim Wikisłowniku</ref>.
{{uwagi}}
: {{wikicytaty}}
{{tłumaczenia}}
* afrykanerski: (1.1) [[reënboog]]
* alabama: (1.1) [[hanakbootoklo]]
* albański: (1.1) [[ylber]] {{m}}
* angielski: (1.1) [[rainbow]]
* arabski: (1.1) [[قوس قزح]], [[قزح]]
* baskijski: (1.1) [[ostadar]], [[ortzadar]]
* chorwackibiałoruski: (1.1) [[dugaвясёлка]] {{fż}}, [[радуга]] {{ż}}
* czeskibułgarski: (1.1) [[duhaдъга]] {{fż}}
* chorwacki: (1.1) [[duga]] {{ż}}
* czeski: (1.1) [[duha]] {{ż}}
* duński: (1.1) [[regnbue]] {{w}}
* esperanto: (1.1) [[ĉielarko]]
Linia 49 ⟶ 67:
* francuski: (1.1) [[arc-en-ciel]] {{m}}
* hawajski: (1.1) [[ānuenue]]
* hebrajski: (1.1) [[קשת]] {{fż}} (keszet)
* hiszpański: (1.1) [[arcoíris]] {{m}}, [[arco iris]] {{m}}
* islandzki: (1.1) [[regnbogi]] {{m}}
* jaćwieski: (1.1) [[argikas]]
* japoński: (1.1) [[虹]] ([[にじ]])
* jidysz: (1.1) [[רעגן־בויגן]] {{m}} (regn-bojgn)
* kaszubski: (1.1) [[tãga]] {{ż}}
* kataloński: (1.1) [[arc de Sant Martí]] {{m}}, [[arc iris]] {{m}}
* kazachski: (1.1) [[кемпірқосақ]]
* ketyjski: (1.1) [[аӄӄут]] (aqqut) {{n}}
* koreański: (1.1) [[무지개]]
* litewski: (1.1) [[vaivorykštė]] {{fż}}
* łaciński: (1.1) [[iris]] {{ż}}, [[arcus]] {{m}}
* macedoński: (1.1) [[виножито]] {{n}}, [[божило]] {{n}}, [[божилак]] {{m}}, [[ѕуница]] {{ż}}
* maltański: (1.1) [[qawsalla]] {{ż}}
* nahuatl: (1.1) [[cozamalotl]]
* niemiecki: (1.1) [[Regenbogen]] {{m}}
* nowogrecki: (1.1) [[ουράνιο τόξο]] {{n}}, [[ίριδα]] {{fż}}
* rosyjskiportugalski: (1.1) [[радугаarco-íris]] {{fm}}
* quenya: (1.1) [[iluquinga]]
* rosyjski: (1.1) [[радуга]] {{ż}}
* rumuński: (1.1) [[curcubeu]] {{n}}
* slovio: (1.1) [[duga]] (дуга)
* słowacki: (1.1) [[dúha]] {{fż}}
* słoweński: (1.1) [[mavrica]] {{ż}}
* szwedzki: (1.1) [[regnbåge]] {{w}}
* turecki: (1.1) [[gökkuşağı]]
* udmurcki: (1.1) [[вуюись]]
* ukraiński: (1.1) [[веселка]] {{fż}}
* võro: (1.1) [[vikatkaar]]
* węgierski: (1.1) [[szivárvány]]
* wilamowski: (1.1) [[raenaböga]] {{m}}, [[rǡnabȫga]] {{m}}, [[ranaböga]] {{m}}, [[rȧnböga]] {{m}}
* włoski: (1.1) [[arcobaleno]] {{m}}, [[iride]] {{ż}}
{{źródła}}
<references />
{{przypisy}}