Przejdź do zawartości

Jezioro Ełckie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Kalamarnica (dyskusja | edycje)
9888 edycji
MastiBot (dyskusja | edycje)
Boty
3 467 137 edycji
m Bot poprawia linki archiwalne na szablony {{cytuj}}
 
(Nie pokazano 44 wersji utworzonych przez 25 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Jezioro infobox
{{Jezioro infobox
| nazwa = Jezioro Ełckie
|nazwa = Jezioro Ełckie
|nazwa oryginalna =
| inne nazwy =
| grafika = Jezioro Ełckie w 2008.jpg
|inne nazwy =
|grafika = Jezioro Ełckie w 2008.jpg
|opis grafiki =
| opis_zdjęcia =
| państwa = POL
|państwo = POL
| lokalizacja = Pojezierze Ełckie
|lokalizacja =
⚫
|miasta nadbrzeżne = [[Ełk]], [[Chruściele (województwo warmińsko-mazurskie)|Chruściele]], [[Barany (powiat ełcki)|Barany]], [[Siedliska (powiat ełcki)|Siedliska]]
⚫
| powierzchnia = 385,0-382,4
|region = [[Pojezierze Ełckie]]
| jednostka_pow = ha
| długość = 6,5
|wysokość lustra = 119,9 – 120,4
| szerokość = 0,4-1,5
|wyspy =
⚫
|powierzchnia = 385,0 – 382,4 ha
| głębokość_średnia = 15,0
| ref_średnia = <ref name="IRS"/>
|max długość = 6,5 km
|max szerokość = 0,4 – 1,5 km
| głębokość_max = 55,8
|głębokość średnia = 15,0{{r|IRS}}
| ref_max = <ref name="IRS"/>
|głębokość max = 55,8{{r|IRS}}
⚫
| objętość = 57420,3
|długość brzegu =
| ref_obj = <ref name="IRS"/>
⚫
|objętość = 57420,3 tys. m³
| jednostka_obj = tysm
|rodzaj jakości = czystość
| klasa_czyst = II
|jakość = II{{r|Choinski2006}} (w roku 2002)
| rok_czyst = 2002
⚫
|zasolenie =
| ref_czyst = <ref name="Choinski2006"/>
⚫
|rzeki zasilające = [[Ełk (rzeka)|Rzeka Ełk]]
| wysokość_npm = 119,9-120,4
|rzeki wypływające = [[Ełk (rzeka)|Rzeka Ełk]]
| ref_wys =
|rodzaj =
⚫
| rzeki_zasilające = [[Ełk (rzeka)|Rzeka Ełk]]
| rzeki_wypływające = [[Ełk (rzeka)|Rzeka Ełk]]
|kod mapy = Ełk
|współrzędne = 53°48′24″N 22°20′58″E
⚫
| miasta_nadbrzeżne = [[Ełk]], [[Chruściele (województwo warmińsko-mazurskie)|Chruściele]], [[Barany (powiat ełcki)|Barany]], [[Siedliska (powiat_ełcki)|Siedliska]]
|mapka jeziora =
| dopełniacz = Polski
|opis mapki jeziora =
| stopniN = 53 | minutN = 48 | sekundN = 24
⚫
|commons = Category:Ełk Lake
| stopniE = 22 | minutE = 20 | sekundE = 58
| kod państwa dla mapy = POL white
⚫
| pozycja = top
| kod 2 = POL W-M fiz
| pozycja 2 = top
⚫
| commons = Category:Ełk Lake
}}
}}
[[Plik:Ełk-most na jeziorze Ełkckim.jpg|thumb|250px|[[Most żelbetowy w Ełku|Most na jeziorze ełckim]]]]
[[Plik:Ełk-most na jeziorze Ełkckim.jpg|thumb|250px|[[Most żelbetowy w Ełku|Most na Jeziorze Ełckim]]]]
'''Jezioro Ełckie''' ([[język niemiecki|niem.]] ''Lycker See''<ref>W przeszłości nazywano je też Lycker See (1929), Luyck (1524) i Luk (1343) - [http://www.jezioro.com.pl/jeziora/jezioro.html?id=673]</ref>) - [[jezioro]] w [[Województwo warmińsko-mazurskie|woj. warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat ełcki|pow. ełckim]], w [[Ełk]]u, leżące na terenie [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]]<ref name="Kondracki">{{cytuj książkę |nazwisko= Kondracki |imię= Jerzy |autor link= Jerzy Kondracki |tytuł= Geografia regionalna Polski |data= 1998 |wydawca= Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce= Warszawa |isbn= 83-01-12479-2 |strony= 115}}</ref>.
'''Jezioro Ełckie''' ({{w języku|de|Lycker See}}<ref>W przeszłości nazywano je też Lycker See (1929), Luyck (1524) i Luk (1343) [https://web.archive.org/web/20081227152149/http://www.jezioro.com.pl/jeziora/jezioro.html?id=673]</ref>) – [[jezioro]] w [[Województwo warmińsko-mazurskie|woj. warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat ełcki|pow. ełckim]], w [[Ełk]]u, należące do [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]]<ref name="Kondracki">{{cytuj książkę |nazwisko= Kondracki |imię= Jerzy |autor link= Jerzy Kondracki |tytuł= Geografia regionalna Polski |data= 1998 |wydawca=PWN |miejsce= Warszawa |isbn= 83-01-12479-2 |strony= 115}}</ref>.


== Charakterystyka jeziora ==
== Charakterystyka jeziora ==
Jezioro Ełckie jest jednym ze 120 największych i 8 najgłębszych [[jeziora Polski|jezior Polski]].
Jezioro Ełckie jest jednym ze 120 największych i 8 najgłębszych [[jeziora Polski|jezior Polski]]{{fakt|data=2018-08}}.

⚫
Przewężenie rozdziela jezioro na dwie części: północną (Małe Ełckie) i południową (Duże Ełckie). Na wyspie, połączonej [[most]]ami i drogą znajduje się [[zamek]] krzyżacki.
Jezioro jest otoczone zabudową miasta [[Ełk]] oraz wsi [[Chruściele (województwo warmińsko-mazurskie)|Chruściele]] i [[Barany (powiat ełcki)|Barany]], a także polami uprawnymi. Głównym źródłem zanieczyszczeń wody są miasto Ełk, pola uprawne oraz tereny rekreacyjne zlokalizowane wzdłuż wschodniego brzegu jeziora. Brzegi przeważnie niskie i bezleśne. Od zachodu wpada krótka struga z jeziora [[Sunowo]], natomiast z południowej strony wpada strumień z pobliskiego jeziora [[Jezioro Szarek]].
Jezioro jest otoczone zabudową miasta [[Ełk]] oraz wsi [[Chruściele (województwo warmińsko-mazurskie)|Chruściele]] i [[Barany (powiat ełcki)|Barany]], a także polami uprawnymi. Głównym źródłem zanieczyszczeń wody są miasto Ełk, pola uprawne oraz tereny rekreacyjne zlokalizowane wzdłuż wschodniego brzegu jeziora. Brzegi przeważnie niskie i bezleśne.
Przez jezioro przepływa [[Ełk (rzeka)|rzeka Ełk]], która wpada do jego środkowej części i wypływa z plosa południowo-zachodniego. Od zachodu wpada krótka struga z jeziora [[Sunowo]], natomiast z południowej strony strumień z pobliskiego jeziora [[Szarek (jezioro)|Szarek]] (127,33 ha)<ref name="pe">"Powiat Ełcki". Mapa turystyczna, wyd. Starostwo Pow., 2008 lub wcześniej</ref>.
⚫
Przewężenie rozdziela jezioro na dwie części: północną (Małe Ełckie) i południową (Duże Ełckie). Na wyspie, połączonej [[most]]ami i drogą znajduje się [[zamek]] krzyżacki.


Przez jezioro przepływa [[Ełk (rzeka)|rzeka Ełk]], która wpada do jego środkowej części i wypływa z plosa południowo-zachodniego. Zbiornik od strony północno-zachodniej łączy się z [[Sunowo|jeziorem Sunowo]], a od południowego zachodu z [[jeziorem Szarek]]. Misa jeziora ma kształt bumerangu. Długość maksymalna jeziora wynosi 4,000 m a szerokość 3,500 m linia brzegowa jest silnie rozwinięta. Jej długość wynosi 18,650 ma wskaźnik rozwoju 2,70. Jezioro jest wyraźnie zróżnicowane morfometrycznie i dzieli się na trzy, wyraźnie wykształcone plosa:
Misa jeziora ma kształt bumerangu. Długość maksymalna jeziora wynosi 4&nbsp;km a szerokość 3,5&nbsp;km, linia brzegowa jest silnie rozwinięta. Jezioro jest wyraźnie zróżnicowane morfometrycznie i dzieli się na trzy, wyraźnie wykształcone plosa:


* ploso północne, oddzielone od reszty jeziora sztucznym półwyspem i mostem drogowym
* ploso północne, oddzielone od reszty jeziora sztucznym półwyspem i mostem drogowym
Linia 50: Linia 48:
* ploso południowe
* ploso południowe


Jezioro jest głębokie. Dno jest urozmaicone. Tworzy szereg głęboczaków i wypłaceń. Najgłębsze miejsce jeziora znajduje się w północnej części plosa środkowego. W plosie tym znajdują się także inne zagłębienia o znacznej głębokości. Stoki misy jeziornej w całym plosie są bardzo strome, co utrudnia prowadzenie odłowów, zarówno sprzętem ciągnionym jak i stawnym. Ploso północne jest płytsze. Posiada dwa głęboczaki, o głębokości przekraczającej 23 m stoki misy są tu łagodniej nachylone. Ploso południowe jest najpłytsze. Jego głębokość tylko nieco przekracza 10 m. Stoki misy jeziornej tego plosa są nachylone łagodnie. Dno tworzy szereg płycizn. Na trzech z nich utworzyły się wyspy trzcinowe. Otoczenie jeziora tworzą zabudowania [[Ełk|miasta Ełk]] oraz wsi Chorściele i Barany, a także pola uprawne. Udział lasów i nieużytków jest niewielki. Zbiornik jest w stosunkowo niewielkim stopniu wykorzystywany do celów rekreacyjnych. Jezioro Ełckie wymieniane było jeszcze w 1928 roku jako wyjątkowo czyste (oligotroficzne) o bardzo dobrych warunkach tlenowych w hipolimnionie, o czym świadczyło występowanie skorupiaka refiktowanego Pallasea quadrispinosa. W 1986 r stwierdzono przekształcanie jeziora w [[typ eutroficzny]], a w 1991 r dalsze pogarszanie warunków tlenowych wykazujące na postępujący [[proces eutrofizacji]]. Wystąpiło niezwykłe przyśpieszenie eutrofizacji następujące w warunkach naturalnych w okresie tysięcy lat.
Jezioro jest głębokie. Urozmaicone dno tworzy szereg [[głęboczak]]ów i wypłaceń. Najgłębsze miejsce jeziora znajduje się w północnej części plosa środkowego. W plosie tym znajdują się także inne zagłębienia o znacznej głębokości. Stoki misy jeziornej w całym plosie są bardzo strome, co utrudnia prowadzenie odłowów, zarówno sprzętem ciągnionym jak i stawnym. Ploso północne jest płytsze. Posiada dwa głęboczaki, o głębokości przekraczającej 23&nbsp;m stoki misy są tam łagodniej nachylone. Ploso południowe jest najpłytsze. Jego głębokość tylko nieco przekracza 10&nbsp;m. Stoki misy jeziornej tego plosa są nachylone łagodnie. Dno tworzy szereg płycizn. Na trzech z nich utworzyły się wyspy trzcinowe. Otoczenie jeziora tworzą zabudowania [[Ełk|miasta Ełk]] oraz wsi Chruściele i Barany, a także pola uprawne. Udział lasów i nieużytków jest niewielki. Zbiornik jest w stosunkowo niewielkim stopniu wykorzystywany do celów rekreacyjnych.
Jezioro Ełckie wymieniane było jeszcze w 1928 roku jako wyjątkowo czyste ([[Jezioro oligotroficzne|oligotroficzne]]) o bardzo dobrych warunkach tlenowych w [[hipolimnion]]ie, o czym świadczyło występowanie skorupiaka refiktowanego [[Pallasea quadrispinosa]]. W 1986&nbsp;r. stwierdzono przekształcanie jeziora w [[Jezioro eutroficzne|typ eutroficzny]], a w 1991&nbsp;r. dalsze pogarszanie warunków tlenowych wykazujące na postępujący proces [[eutrofizacja|eutrofizacji]]. Wystąpiło niezwykłe przyśpieszenie eutrofizacji następujące w warunkach naturalnych w okresie tysięcy lat. Od kilku lat jest [[rekultywacja jezior|rekultywowane]] metodą napowietrzania{{fakt|data=2018-08}}.


== Dane morfometryczne ==
== Dane morfometryczne ==
Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 382,4 [[hektar|ha]]<ref name="IRS">według [[Instytut Rybactwa Śródlądowego|IRŚ]] za {{Cytuj książkę | nazwisko= Choiński | imię= Adam | autor link= Adam Choiński | tytuł= Katalog jezior Polski | data= 2006 | wydawca= Wydawnictwo Naukowe UAM | miejsce= Poznań | isbn= 83-232-1732-7 | strony= 382}}</ref><ref name=autonazwa1>Darmochwał T., Rumiński M. J., 1996. Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok</ref> przez 385,0 ha<ref name="Choinski2006">{{Cytuj książkę | nazwisko= Choiński | imię= Adam | autor link= Adam Choiński | tytuł= Katalog jezior Polski | data= 2006 | wydawca= Wydawnictwo Naukowe UAM | miejsce= Poznań | isbn= 83-232-1732-7 | strony= 382}}</ref> do 400,93 ha{{fakt|data=2009-12}}.
Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 382,4 [[hektar|ha]]<ref name="IRS">według [[Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza|IRŚ]] za {{Cytuj książkę | nazwisko= Choiński | imię= Adam | autor link= Adam Choiński | tytuł= Katalog jezior Polski | data= 2006 | wydawca= Wydawnictwo Naukowe UAM | miejsce= Poznań | isbn= 83-232-1732-7 | strony= 382}}</ref><ref name=przewodnik>{{Cytuj|autor=T. Darmochwał, M.J. Rumiński|data=1996|tytuł=Warmia Mazury, przewodnik|wydawca=Agencja TD|miejsce=Białystok}}</ref> przez 385,0 ha<ref name="Choinski2006">{{Cytuj książkę | nazwisko= Choiński | imię= Adam | autor link= Adam Choiński | tytuł= Katalog jezior Polski | data= 2006 | wydawca= Wydawnictwo Naukowe UAM | miejsce= Poznań | isbn= 83-232-1732-7 | strony= 382}}</ref> do 400,93 ha<ref name = "pe"/>.
Zwierciadło wody położone jest na wysokości 119,9 [[metr|m]] [[n.p.m.]]<ref name="Choinski2006"/> lub 120,4 m n.p.m.<ref name="IRS"/> Średnia głębokość jeziora wynosi 15,0 m<ref name="IRS"/>, natomiast głębokość maksymalna 55,8 m<ref name="IRS"/><ref name="Kondracki"/> lub 56 m<ref name=autonazwa1 />.
Zwierciadło wody położone jest na wysokości 119,9 [[metr|m]] [[n.p.m.]]{{r|Choinski2006}} lub 120,4 m n.p.m.{{r|IRS}} Średnia głębokość jeziora wynosi 15,0 m{{r|IRS}}, natomiast głębokość maksymalna 55,8 m{{r|IRS}}{{r|Kondracki}} lub 56 m{{r|przewodnik}}.


W oparciu o badania przeprowadzone w 2002 roku wody jeziora zaliczono do [[Wody II klasy czystości|II klasy czystości]]<ref name="Choinski2006"/>.
W oparciu o badania przeprowadzone w 2002 roku wody jeziora zaliczono do [[Wody II klasy czystości|II klasy czystości]]{{r|Choinski2006}}.

Na skutek zanieczyszczeń jezioro uległo [[eutrofizacja|eutrofizacji]]. Od kilku lat jest [[rekultywacja jezior|rekultywowane]] metodą napowietrzania.


== Rekultywacja jeziora Ełckiego ==
== Rekultywacja jeziora Ełckiego ==
Jezioro Ełckie znajduje się w stadium postępującej degradacji, spowodowanej nadmiernym dopływem zanieczyszczeń ze [[zlewnia|zlewni]]. Jezioro odbiera zanieczyszczenia z nieskanalizowanych osiedli (miasto [[Ełk]]), [[ścieki]] deszczowe i ścieki z hodowli [[pstrąg]]ów oraz zanieczyszczenia obszarowe z pól.
Jezioro Ełckie znajduje się w stadium postępującej degradacji, spowodowanej nadmiernym dopływem zanieczyszczeń ze [[zlewnia|zlewni]]. Jezioro odbiera zanieczyszczenia z nieskanalizowanych osiedli (miasto [[Ełk]]), [[ścieki]] deszczowe i ścieki z hodowli [[pstrąg]]ów oraz zanieczyszczenia obszarowe z pól.


Od lipca [[1999]] roku północna część Jeziora Ełckiego, z uwagi na silne deficyty tlenowe latem i występowanie siarkowodoru, poddawana jest zabiegom rekultywacyjnym. Wody jeziora są napowietrzane za pomocą dwóch urządzeń o nazwie STRATIFLOX 1000 o długości 20 m, przy jednoczesnym dozowaniu do wody substancji chemicznej (soli żelaza) PIX, która powoduje dezaktywację związków fosforu zawartych w wodzie.
Od lipca 1999 roku północna część Jeziora Ełckiego, z uwagi na silne deficyty tlenowe latem i występowanie siarkowodoru, poddawana jest zabiegom rekultywacyjnym. Wody jeziora są napowietrzane za pomocą dwóch urządzeń o nazwie STRATIFLOX 1000 o długości 20 m, przy jednoczesnym dozowaniu do wody substancji chemicznej (soli żelaza) PIX, która powoduje dezaktywację związków fosforu zawartych w wodzie{{fakt|data=2018-08}}.


Na zlecenie Urzędu Miasta Ełk nadzór merytoryczny nad rekultywacją sprawuje, Stacja Hydrobiologiczna Polskiej Akademii Nauk w Mikołajkach. Konsekwencją zabiegów rekultywacji będzie: usunięcie siarkowodoru z naddenych wód [[ploso|plosa]], wytworzenie utlenionej warstwy na powierzchni osadów dennych, co wyeliminuje wydzielanie fosforu z dna, ograniczenie biomasy [[glony|glonów]] w strefie powierzchniowej, wzrost przejrzystości wody, rozwój fauny dennej w związku z natlenieniem wód naddennych, rozwój roślinności oraz pojawienie się ryb.
Na zlecenie Urzędu Miasta Ełk nadzór merytoryczny nad rekultywacją sprawuje, Stacja Hydrobiologiczna Polskiej Akademii Nauk w Mikołajkach. Konsekwencją zabiegów rekultywacji będzie: usunięcie siarkowodoru z naddenych wód [[ploso|plosa]], wytworzenie utlenionej warstwy na powierzchni osadów dennych, co wyeliminuje wydzielanie fosforu z dna, ograniczenie biomasy [[glony|glonów]] w strefie powierzchniowej, wzrost przejrzystości wody, rozwój fauny dennej w związku z natlenieniem wód naddennych, rozwój roślinności oraz pojawienie się ryb.


W [[2003]] roku wyniki analizy czynników fizyko-chemicznych siedliska pelagialu Jeziora Ełckiego dowiodły o pozytywnych zmianach, jakie zaszły w napowietrzanych silosach. Nastąpił wzrost tlenu w wodach i warstwach przydennych, które spowodowało znaczne obniżenie ilości siarkowodoru w warstwie naddennej.
W 2003 roku wyniki analizy czynników fizyko-chemicznych siedliska pelagialu Jeziora Ełckiego dowiodły o pozytywnych zmianach, jakie zaszły w napowietrzanych silosach. Nastąpił wzrost tlenu w wodach i warstwach przydennych, które spowodowało znaczne obniżenie ilości siarkowodoru w warstwie naddennej.
{{Duża grafika|Ełk i Ełk 007a.jpg|1200px|Panorama Jeziora Ełckiego}}


== Galeria ==
== Galeria ==
<gallery>
<gallery mode=packed heights=140>
Plik:PL Ełk promenada1.jpg|Fragment promenady nad Jeziorem Ełckim
Plik:PL Ełk promenada1.jpg|Promenada
Plik:PL Ełk panorama.jpg|Panorama Ełku z mostu na Jeziorze Ełckim
Plik:PL Ełk panorama.jpg|Panorama Ełku z mostu
Plik:Elk 04.jpg|Widok na jezioro oraz miasto z zachodniego brzegu akwenu
Plik:Elk 04.jpg|Jezioro oraz miasto z zachodniego brzegu
Plik:Poland Elk View.jpg|Widok na wschodnie wybrzeże [[Ełk]]u
Plik:Poland Elk View.jpg|Widok na wschodnie wybrzeże
Plik:Jezioro Elckie.jpg|Atrakcje wodne na jeziorze
Plik:Lyck.JPG|Jezioro około 1900 roku
</gallery>
</gallery>


== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Kuczyński Marek, "Czystość jeziora ełckiego", praca magisterska
* Kuczyński Marek, ''Czystość jeziora ełckiego'', praca magisterska


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.jezioro.com.pl/jeziora/jezioro.html?id=673 Jezioro Ełckie w informatorze turystyczno-przyrodniczym www.jezioro.com.pl]
* {{Cytuj stronę | url = http://www.jezioro.com.pl/jeziora/jezioro.html?id=673 | tytuł = Jezioro Ełckie w informatorze turystyczno-przyrodniczym www.jezioro.com.pl | opublikowany = jezioro.com.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20081227152149/http://www.jezioro.com.pl/jeziora/jezioro.html?id=673 | zarchiwizowano = 2008-12-27}}
* [http://mazurskiwedkarz.pl/jezioro-elckie/ Jezioro Ełckie w serwisie MazurskiWedkarz.pl ]




{{Najgłębsze jeziora w Polsce}}
⚫
{{DEFAULTSORT:Ełckie, Jezioro}}
⚫
[[Kategoria:Jeziora Ełku]]
⚫
[[Kategoria:Jeziora Pojezierza Ełckiego]]


⚫
{{SORTUJ:Ełckie, Jezioro}}
[[ru:Элкское озеро]]
⚫
[[Kategoria:Jeziora w Ełku]]
⚫
[[Kategoria:Jeziora na Pojezierzu Ełckim]]

Aktualna wersja na dzień 02:46, 12 wrz 2022

Jezioro Ełckie
Ilustracja
Położenie
Państwo

 Polska

Miejscowości nadbrzeżne

Ełk, Chruściele, Barany, Siedliska

Region

Pojezierze Ełckie

Wysokość lustra

119,9 – 120,4 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

385,0 – 382,4 ha

Wymiary
• max długość
• szerokość


6,5 km
0,4 – 1,5 km

Głębokość
• średnia
• maksymalna


15,0[1] m
55,8[1] m

Objętość

57420,3 tys. m³

Hydrologia
Klasa czystości wody

II[2] (w roku 2002)

Rzeki zasilające

Rzeka Ełk

Rzeki wypływające

Rzeka Ełk

Położenie na mapie Ełku
Mapa konturowa Ełku, na dole nieco na lewo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Ełckie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Ełckie”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Ełckie”
Położenie na mapie powiatu ełckiego
Mapa konturowa powiatu ełckiego, w centrum znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Ełckie”
Ziemia53°48′24″N 22°20′58″E/53,806667 22,349444
Multimedia w Wikimedia Commons
Most na Jeziorze Ełckim

Jezioro Ełckie (niem. Lycker See[3]) – jezioro w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ełckim, w Ełku, należące do Pojezierza Ełckiego[4].

Charakterystyka jeziora

[edytuj | edytuj kod]

Jezioro Ełckie jest jednym ze 120 największych i 8 najgłębszych jezior Polski[potrzebny przypis].

Przewężenie rozdziela jezioro na dwie części: północną (Małe Ełckie) i południową (Duże Ełckie). Na wyspie, połączonej mostami i drogą znajduje się zamek krzyżacki.

Jezioro jest otoczone zabudową miasta Ełk oraz wsi Chruściele i Barany, a także polami uprawnymi. Głównym źródłem zanieczyszczeń wody są miasto Ełk, pola uprawne oraz tereny rekreacyjne zlokalizowane wzdłuż wschodniego brzegu jeziora. Brzegi przeważnie niskie i bezleśne.

Przez jezioro przepływa rzeka Ełk, która wpada do jego środkowej części i wypływa z plosa południowo-zachodniego. Od zachodu wpada krótka struga z jeziora Sunowo, natomiast z południowej strony strumień z pobliskiego jeziora Szarek (127,33 ha)[5].

Misa jeziora ma kształt bumerangu. Długość maksymalna jeziora wynosi 4 km a szerokość 3,5 km, linia brzegowa jest silnie rozwinięta. Jezioro jest wyraźnie zróżnicowane morfometrycznie i dzieli się na trzy, wyraźnie wykształcone plosa:

  • ploso północne, oddzielone od reszty jeziora sztucznym półwyspem i mostem drogowym
  • ploso środkowe, oddzielone od północy wspomnianym półwyspem a od południa wyraźnym przewężeniem i wypłyceniem
  • ploso południowe

Jezioro jest głębokie. Urozmaicone dno tworzy szereg głęboczaków i wypłaceń. Najgłębsze miejsce jeziora znajduje się w północnej części plosa środkowego. W plosie tym znajdują się także inne zagłębienia o znacznej głębokości. Stoki misy jeziornej w całym plosie są bardzo strome, co utrudnia prowadzenie odłowów, zarówno sprzętem ciągnionym jak i stawnym. Ploso północne jest płytsze. Posiada dwa głęboczaki, o głębokości przekraczającej 23 m stoki misy są tam łagodniej nachylone. Ploso południowe jest najpłytsze. Jego głębokość tylko nieco przekracza 10 m. Stoki misy jeziornej tego plosa są nachylone łagodnie. Dno tworzy szereg płycizn. Na trzech z nich utworzyły się wyspy trzcinowe. Otoczenie jeziora tworzą zabudowania miasta Ełk oraz wsi Chruściele i Barany, a także pola uprawne. Udział lasów i nieużytków jest niewielki. Zbiornik jest w stosunkowo niewielkim stopniu wykorzystywany do celów rekreacyjnych.

Jezioro Ełckie wymieniane było jeszcze w 1928 roku jako wyjątkowo czyste (oligotroficzne) o bardzo dobrych warunkach tlenowych w hipolimnionie, o czym świadczyło występowanie skorupiaka refiktowanego Pallasea quadrispinosa. W 1986 r. stwierdzono przekształcanie jeziora w typ eutroficzny, a w 1991 r. dalsze pogarszanie warunków tlenowych wykazujące na postępujący proces eutrofizacji. Wystąpiło niezwykłe przyśpieszenie eutrofizacji następujące w warunkach naturalnych w okresie tysięcy lat. Od kilku lat jest rekultywowane metodą napowietrzania[potrzebny przypis].

Dane morfometryczne

[edytuj | edytuj kod]

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 382,4 ha[1][6] przez 385,0 ha[2] do 400,93 ha[5]. Zwierciadło wody położone jest na wysokości 119,9 m n.p.m.[2] lub 120,4 m n.p.m.[1] Średnia głębokość jeziora wynosi 15,0 m[1], natomiast głębokość maksymalna 55,8 m[1][4] lub 56 m[6].

W oparciu o badania przeprowadzone w 2002 roku wody jeziora zaliczono do II klasy czystości[2].

Rekultywacja jeziora Ełckiego

[edytuj | edytuj kod]

Jezioro Ełckie znajduje się w stadium postępującej degradacji, spowodowanej nadmiernym dopływem zanieczyszczeń ze zlewni. Jezioro odbiera zanieczyszczenia z nieskanalizowanych osiedli (miasto Ełk), ścieki deszczowe i ścieki z hodowli pstrągów oraz zanieczyszczenia obszarowe z pól.

Od lipca 1999 roku północna część Jeziora Ełckiego, z uwagi na silne deficyty tlenowe latem i występowanie siarkowodoru, poddawana jest zabiegom rekultywacyjnym. Wody jeziora są napowietrzane za pomocą dwóch urządzeń o nazwie STRATIFLOX 1000 o długości 20 m, przy jednoczesnym dozowaniu do wody substancji chemicznej (soli żelaza) PIX, która powoduje dezaktywację związków fosforu zawartych w wodzie[potrzebny przypis].

Na zlecenie Urzędu Miasta Ełk nadzór merytoryczny nad rekultywacją sprawuje, Stacja Hydrobiologiczna Polskiej Akademii Nauk w Mikołajkach. Konsekwencją zabiegów rekultywacji będzie: usunięcie siarkowodoru z naddenych wód plosa, wytworzenie utlenionej warstwy na powierzchni osadów dennych, co wyeliminuje wydzielanie fosforu z dna, ograniczenie biomasy glonów w strefie powierzchniowej, wzrost przejrzystości wody, rozwój fauny dennej w związku z natlenieniem wód naddennych, rozwój roślinności oraz pojawienie się ryb.

W 2003 roku wyniki analizy czynników fizyko-chemicznych siedliska pelagialu Jeziora Ełckiego dowiodły o pozytywnych zmianach, jakie zaszły w napowietrzanych silosach. Nastąpił wzrost tlenu w wodach i warstwach przydennych, które spowodowało znaczne obniżenie ilości siarkowodoru w warstwie naddennej.

Panorama Jeziora Ełckiego
Panorama Jeziora Ełckiego

Galeria

[edytuj | edytuj kod]
  • Promenada
    Promenada
  • Panorama Ełku z mostu
    Panorama Ełku z mostu
  • Jezioro oraz miasto z zachodniego brzegu
    Jezioro oraz miasto z zachodniego brzegu
  • Widok na wschodnie wybrzeże
    Widok na wschodnie wybrzeże
  • Atrakcje wodne na jeziorze
    Atrakcje wodne na jeziorze
  • Jezioro około 1900 roku
    Jezioro około 1900 roku

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 382. ISBN 83-232-1732-7.
  2. ↑ a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 382. ISBN 83-232-1732-7.
  3. ↑ W przeszłości nazywano je też Lycker See (1929), Luyck (1524) i Luk (1343) [1]
  4. ↑ a b Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN, 1998, s. 115. ISBN 83-01-12479-2.
  5. ↑ a b "Powiat Ełcki". Mapa turystyczna, wyd. Starostwo Pow., 2008 lub wcześniej
  6. ↑ a b T. Darmochwał, M.J. Rumiński, Warmia Mazury, przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kuczyński Marek, Czystość jeziora ełckiego, praca magisterska

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Najgłębsze jeziora w Polsce
  • Kolejność: od najgłębszego
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jezioro_Ełckie&oldid=68136536”