Przejdź do zawartości

Sławkowski Szczyt: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Selso (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
192 066 edycji
korona
Selso (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
192 066 edycji
drobne merytoryczne
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Góra infobox
{{Góra infobox
|nazwa = Sławkowski Szczyt
|nazwa = Sławkowski Szczyt
|nazwa oryginalna =
|nazwa oryginalna = Slavkovský štít
|grafika = Slavkovský štít.jpg
|grafika = Slavkovský štít.jpg
|opis grafiki =
|opis grafiki = Widok z Nowej Leśnej
|państwo = SVK
|państwo = SVK
|położenie =
|położenie =
Linia 15: Linia 15:
|pierwsze wejście zimą =
|pierwsze wejście zimą =
|wariant mapy = SVK
|wariant mapy = SVK
|współrzędne = 49°9′57.9″N 20°11′4.8″E
|współrzędne = 49°09′57.9″N 20°11′04.8″E
|commons = Category:Slavkovský štít
|commons = Category:Slavkovský štít
}}
}}
Linia 23: Linia 23:
[[Plik:Slavkovský štít, Vysoké Tatry (4).JPG|thumb|240px|Wierzchołek Sławkowskiego Szczytu]]
[[Plik:Slavkovský štít, Vysoké Tatry (4).JPG|thumb|240px|Wierzchołek Sławkowskiego Szczytu]]


'''Sławkowski Szczyt''' ([[język słowacki|słow.]] ''Slavkovský štít'', [[język węgierski|węg.]] ''Nagyszalóki-csúcs'', [[język niemiecki|niem.]] ''Schlagendorfer Spitze'', 2453 m [[n.p.m.]]<ref name=ugkk>{{Cytuj|autor=* Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky; |tytuł=Produkty leteckého laserového skenovania}}</ref>) – wysoki i rozłożysty szczyt w bocznej grani [[Tatry Wysokie|Tatr Wysokich]], odchodzącej od [[grań główna Tatr|grani głównej]] w zworniku [[Mała Wysoka|Małej Wysokiej]] (''Východná Vysoká''). Szczyt charakteryzuje jedna z największych w Tatrach [[Wysokość względna|wysokości względnych]] – jego północno-wschodnie stoki wznoszą się 950 [[metr]]ów ponad podstawę<ref>''100 Najpiękniejszych Gór Świata'' (''Grupa IMAGE''), (s. 47), zob. bibliografia</ref>.
'''Sławkowski Szczyt''' ([[język słowacki|słow.]] ''Slavkovský štít'', [[język węgierski|węg.]] ''Nagyszalóki-csúcs'', [[język niemiecki|niem.]] ''Schlagendorfer Spitze'', 2453 m [[n.p.m.]]<ref name="ugkk">{{Cytuj |autor = * Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky; |tytuł = Produkty leteckého laserového skenovania}}</ref>) – wysoki i rozłożysty szczyt w bocznej grani [[Tatry Wysokie|Tatr Wysokich]], odchodzącej od [[grań główna Tatr|grani głównej]] w zworniku [[Mała Wysoka|Małej Wysokiej]] (''Východná Vysoká''). Szczyt charakteryzuje jedna z największych w Tatrach [[Wysokość względna|wysokości względnych]] – jego północno-wschodnie stoki wznoszą się 950 metrów ponad podstawę<ref>''100 Najpiękniejszych Gór Świata'' (''Grupa IMAGE''), (s. 47), zob. bibliografia.</ref>.


== Topografia ==
== Topografia ==
Szczyt jest położony na terenie [[Słowacja|Słowacji]] pomiędzy dolinami [[Dolina Staroleśna|Staroleśną]] (''Veľká Studená dolina'') i [[Dolina Sławkowska|Sławkowską]] (''Slavkovská dolina'') oraz [[Sienna Kotlina|Sienną Kotliną]] (''kotol Slavkovských plies''), na północny zachód od [[Stary Smokowiec|Starego Smokowca]]. Sławkowski Szczyt znajduje się pomiędzy [[Sławkowska Kopa|Sławkowską Kopą]] (''Slavkovská kopa'', 2350&nbsp;m<ref name=ugkk/>) a [[Królewski Nos|Królewskim Nosem]] (''Slavkovský Nos'', 2274&nbsp;m<ref name=ugkk/>). Od Sławkowskiej Kopy oddziela go [[Jamińska Przełęcz]], od Królewskiego Nosa – [[Królewska Przełęcz]]. Szczyt opada w kierunku południowym kamienistymi stokami, a w kierunku północnym (do Doliny Staroleśnej) stromymi żlebami i [[Grzęda (geomorfologia)|grzędami]] z licznymi obrywami skalnymi<ref name=atlas>{{Cytuj książkę|imię=Jarosław |nazwisko=Januszewski |imię2=Grzegorz |nazwisko2= Głazek |imię3=Witold |nazwisko3=Fedorowicz-Jackowski |tytuł=Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15&nbsp;000 |rok=2005 |wydawca=GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o. |miejsce=Warszawa |isbn= 83-909352-2-8 |strony=141–142}}</ref><ref name=bedeker>{{Cytuj książkę | nazwisko= Barczyk | imię=Grzegorz | nazwisko2= Jakubowski (red.) | imię2=Ryszard | nazwisko3= Piechowski | imię3= Adam | nazwisko4= Żurawska | imię4= Grażyna | tytuł= Bedeker tatrzański | data=2000 | wydawca= Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-13184-5 |strony=391–393}}</ref>.
Szczyt jest położony na terenie [[Słowacja|Słowacji]] pomiędzy dolinami [[Dolina Staroleśna|Staroleśną]] (''Veľká Studená dolina'') i [[Dolina Sławkowska|Sławkowską]] (''Slavkovská dolina'') oraz [[Sienna Kotlina|Sienną Kotliną]] (''kotol Slavkovských plies''), na północny zachód od [[Stary Smokowiec|Starego Smokowca]]. Sławkowski Szczyt znajduje się pomiędzy [[Sławkowska Kopa|Sławkowską Kopą]] (''Slavkovská kopa'', 2350&nbsp;m<ref name="ugkk" />) a [[Królewski Nos|Królewskim Nosem]] (''Slavkovský Nos'', 2274&nbsp;m<ref name="ugkk" />). Od Sławkowskiej Kopy oddziela go [[Jamińska Przełęcz]], od Królewskiego Nosa – [[Królewska Przełęcz]]. Szczyt opada w kierunku południowym kamienistymi stokami, a w kierunku północnym (do Doliny Staroleśnej) stromymi żlebami i [[Grzęda (geomorfologia)|grzędami]] z licznymi obrywami skalnymi<ref name="atlas">{{Cytuj książkę |nazwisko = Januszewski |imię = Jarosław |nazwisko2 = Głazek |imię2 = Grzegorz |nazwisko3 = Fedorowicz-Jackowski |imię3 = Witold |tytuł = Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15&nbsp;000 |rok = 2005 |wydawca = GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o. |miejsce = Warszawa |isbn = 83-909352-2-8 |strony = 141–142}}</ref><ref name="bedeker">{{Cytuj książkę |nazwisko = Barczyk |imię = Grzegorz |nazwisko2 = Jakubowski (red.) |imię2 = Ryszard |nazwisko3 = Piechowski |imię3 = Adam |nazwisko4 = Żurawska |imię4 = Grażyna |tytuł = Bedeker tatrzański |data = 2000 |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce = Warszawa |isbn = 83-01-13184-5 |strony = 391–393}}</ref>.


Grań biegnąca od szczytu na zachód w kierunku Sławkowskiej Kopy i dalej do [[Sławkowska Przełęcz|Sławkowskiej Przełęczy]] to [[Sławkowska Grań]], zaś grań wschodnia, ciągnąca się przez Królewski Nos aż do [[Smokowieckie Siodełko|Siodełka]] (''Hrebienok''), nazywana jest [[Sławkowski Grzebień|Sławkowskim Grzebieniem]]. Jego przedłużenie to Zbójnicki Grzebyk – zalesiony grzbiet kierujący się aż do Turnicy (1118 m)<ref name=whp>{{Cytuj książkę |nazwisko=Paryski |imię=Witold Henryk |autor link=Witold Henryk Paryski |tytuł=Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XIV. Warzęchowe Turnie – Zawracik Rówienkowy |data=1971 |wydawca=Sport i Turystyka |miejsce=Warszawa |strony=113–137}}</ref>.
Grań biegnąca od szczytu na zachód w kierunku Sławkowskiej Kopy i dalej do [[Sławkowska Przełęcz|Sławkowskiej Przełęczy]] to [[Sławkowska Grań]], zaś grań wschodnia, ciągnąca się przez Królewski Nos aż do [[Smokowieckie Siodełko|Siodełka]] (''Hrebienok''), nazywana jest [[Sławkowski Grzebień|Sławkowskim Grzebieniem]]. Jego przedłużenie to Zbójnicki Grzebyk – zalesiony grzbiet kierujący się aż do Turnicy (1118 m)<ref name="whp">{{Cytuj książkę |nazwisko = Paryski |imię = Witold Henryk |autor link = Witold Henryk Paryski |tytuł = Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XIV. Warzęchowe Turnie – Zawracik Rówienkowy |data = 1971 |wydawca = Sport i Turystyka |miejsce = Warszawa |strony = 113–137}}</ref>.


Południowe [[Żebro (geomorfologia)|żebro]] opada ze Sławkowskiego Szczytu na szeroką [[Sienna Przehyba|Sienną Przehybę]], oddzielającą jego masyw od [[Sienna Kopa|Siennej Kopy]]. Dużo bardziej skomplikowana jest budowa północnych stoków szczytu, opadających do Doliny Staroleśnej. Kolejno od zachodu znajdują się w nich{{r|whp}}:
Południowe [[Żebro (geomorfologia)|żebro]] opada ze Sławkowskiego Szczytu na szeroką [[Sienna Przehyba|Sienną Przehybę]], oddzielającą jego masyw od [[Sienna Kopa|Siennej Kopy]]. Dużo bardziej skomplikowana jest budowa północnych stoków szczytu, opadających do Doliny Staroleśnej. Kolejno od zachodu znajdują się w nich{{r|whp}}:
* [[Jamiński Żleb]] z górnym piętrem, [[Jamina (Tatry Wysokie)|Jaminą]], ograniczony od zachodu [[Warzęchowy Filar|Warzęchowym Filarem]] i [[Jamiński Filar|Jamińskim Filarem]],
* [[Jamiński Żleb]] z górnym piętrem, [[Jamina (Tatry Wysokie)|Jaminą]], ograniczony od zachodu [[Warzęchowy Filar|Warzęchowym Filarem]] i [[Jamiński Filar|Jamińskim Filarem]],
* [[Filar Grosza]] z Jamińskimi Wrótkami i Jamińską Kazalnicą,
* [[Filar Grosza]] z Jamińskimi Wrótkami i Jamińską Kazalnicą,
* [[Żleb Grosza]],
* [[Żleb Grosza (Sławkowski Szczyt)|Żleb Grosza]],
* [[Filar Sawickiego]], w którym znajdują się:
* [[Filar Sawickiego]], w którym znajdują się:
** Sławkowskie Wrótka,
** Sławkowskie Wrótka,
Linia 43: Linia 43:
** Niżni Sławkowski Przechód,
** Niżni Sławkowski Przechód,
** Niżnia Sławkowska Baszta,
** Niżnia Sławkowska Baszta,
* [[Żleb Veverki]],
* [[Żleb Veverki]] z [[Lodospad Veverki|Lodospadem Veverki]],
* [[Filar Birkenmajera]], w którym znajdują się:
* [[Filar Birkenmajera]], w którym znajdują się:
** Wyżni Królewski Przechód,
** Wyżni Królewski Przechód,
Linia 56: Linia 56:


== Opis ==
== Opis ==
W przeszłości Sławkowski Szczyt był uważany za najwyższy szczyt w Tatrach. Twierdzono też, że szczyt miał rozpaść się 6 (lub 9) sierpnia [[1662]] na skutek gigantycznego obrywu spowodowanego długotrwałymi opadami i być może lokalnym [[Trzęsienia ziemi na ziemiach polskich|trzęsieniem ziemi]], przez co wierzchołek straciłby ok. 300 m. Śladem obrywów skalnych miały być rumowiska na stokach góry. Hipoteza ta nie została jednak potwierdzona przez badania naukowe<ref name="KęRą">{{cytuj pismo|tytuł=Wielki obryw na Sławkowskim Szczycie w świetle ostatnich badań lichenometryczno-geomorfologicznych|czasopismo=Wierchy. Rocznik poświęcony górom|wolumin=R. 74(2008) |autor=Stanisław Kędzia|autor2=Zofia Rączkowska |miejsce=Kraków|wydawca=Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK|issn= 0137-6829|data=2010|strony=163–167}}</ref><ref name=whp>{{Cytuj książkę |nazwisko=Paryski |imię=Witold Henryk |autor link=Witold Henryk Paryski |tytuł=Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XIV. Warzęchowe Turnie – Zawracik Rówienkowy |data=1971 |wydawca=Sport i Turystyka |miejsce=Warszawa |strony=113–137}}</ref>.
W przeszłości Sławkowski Szczyt był uważany za najwyższy szczyt w Tatrach. Twierdzono też, że szczyt miał rozpaść się 6 (lub 9) sierpnia [[1662]] na skutek gigantycznego obrywu spowodowanego długotrwałymi opadami i być może lokalnym [[Trzęsienia ziemi na ziemiach polskich|trzęsieniem ziemi]], przez co wierzchołek straciłby ok. 300 m. Śladem obrywów skalnych miały być rumowiska na stokach góry. Hipoteza ta nie została jednak potwierdzona przez badania naukowe<ref name="KęRą">{{cytuj pismo |autor = Stanisław Kędzia |autor2 = [[Zofia Rączkowska]] |tytuł = Wielki obryw na Sławkowskim Szczycie w świetle ostatnich badań lichenometryczno-geomorfologicznych |czasopismo = Wierchy. Rocznik poświęcony górom |wolumin = R. 74(2008) |miejsce = Kraków |wydawca = Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK |issn = 0137-6829 |data = 2010 |strony = 163–167}}</ref><ref name="whp" />.


Pierwsza udana wyprawa na szczyt miała miejsce w lipcu 1664 r. Brali w niej udział Georg Topperczer (proboszcz z [[Sławków Wielki|Wielkiego Sławkowa]]), Martinus Jani (kantor ze [[Spiska Sobota|Spiskiej Soboty]]), Martinus Fabry (organista z [[Maciejowce (Poprad)|Maciejowiec]]) oraz grupa starszych uczniów z ewangelickiej szkoły w tej ostatniej miejscowości, a także nieznany z nazwiska góralski myśliwy jako przewodnik. Wśród owych „studentów” był m.in. [[Georg Buchholtz (senior)|Georg Buchholtz]] – później jeden z pierwszych znanych badaczy Tatr oraz autor cennych opisów tych gór i całego [[Spisz]]u<ref name=Bur>Burdová Lenka: ''Ku chwale pierwszych zdobywców'', w: [[Tatry (czasopismo)|"Tatry"]] nr 4 (50), jesień 2014, s. 24</ref> .
Pierwsza udana wyprawa na szczyt miała miejsce w lipcu 1664 r. Brali w niej udział Georg Topperczer (proboszcz z [[Sławków Wielki|Wielkiego Sławkowa]]), Martinus Jani (kantor ze [[Spiska Sobota|Spiskiej Soboty]]), Martinus Fabry (organista z [[Maciejowce (Poprad)|Maciejowiec]]) oraz grupa starszych uczniów z ewangelickiej szkoły w tej ostatniej miejscowości, a także nieznany z nazwiska góralski myśliwy jako przewodnik. Wśród owych „studentów” był m.in. [[Georg Buchholtz (senior)|Georg Buchholtz]] – później jeden z pierwszych znanych badaczy Tatr oraz autor cennych opisów tych gór i całego [[Spisz]]u<ref name="Bur">Burdová Lenka: ''Ku chwale pierwszych zdobywców'', w: [[Tatry (czasopismo)|„Tatry”]] nr 4 (50), jesień 2014, s. 24.</ref>.


12-osobowa grupa, po nocy spędzonej przy ognisku, już w [[Piętro kosodrzewiny|piętrze kosodrzewiny]], wschodnią granią weszła na Królewski Nos. W połowie drogi między Królewskim Nosem a szczytem z dalszej drogi zrezygnowali G. Topperczer, M. Fabry i czterej studenci. Nieco wyżej dali za wygraną dwaj inni uczniowie, Georgius Cocci i Andreas Greskovicz. 22<ref name=Bur/> (lub 16) lipca, około godziny jedenastej, na wierzchołku stanęli ostatecznie, „w imię Boże, choć z wielkim zagrożeniem ciała i życia”, M. Jani, G. Buchhotz, drugi student Martinus Veisser oraz przewodnik<ref name=Bur/>.
12-osobowa grupa, po nocy spędzonej przy ognisku, już w [[Piętro kosodrzewiny|piętrze kosodrzewiny]], wschodnią granią weszła na Królewski Nos. W połowie drogi między Królewskim Nosem a szczytem z dalszej drogi zrezygnowali G. Topperczer, M. Fabry i czterej studenci. Nieco wyżej dali za wygraną dwaj inni uczniowie, Georgius Cocci i Andreas Greskovicz. 22<ref name="Bur" /> (lub 16) lipca, około godziny jedenastej, na wierzchołku stanęli ostatecznie, „w imię Boże, choć z wielkim zagrożeniem ciała i życia”, M. Jani, G. Buchhotz, drugi student Martinus Veisser oraz przewodnik<ref name="Bur" />.


Opis tego wejścia zamieścił Georg Buchholtz w „Kronice rodzinnej” (''Historischer-Geschlechts-Bericht''; pisana w l. 1703-1710, fragment opublikowany w roku 1774 pt. ''Besteigung der Schlagendorfer Spitze'', w pełni wydana w 1904 r. w Lewoczy<ref>Houdek Ivan, Bohuš Ivan: ''Osudy Tatier'', Šport, Bratislava 1976, s. 49 </ref>), a także w dziele ''Das weit und breit erschollene Zipser-Schnee-Gebürg'' (rękopis 1719, opublikowane dopiero w 1899 r. w wychodzącym w [[Lewocza|Lewoczy]] tygodniku „Zipser Bote”). Na tej podstawie uznano, że było to pierwsze zdobycie konkretnego, nazwanego tatrzańskiego szczytu udokumentowane w pisanych źródłach.
Opis tego wejścia zamieścił Georg Buchholtz w „Kronice rodzinnej” (''Historischer-Geschlechts-Bericht''; pisana w l. 1703-1710, fragment opublikowany w roku 1774 pt. ''Besteigung der Schlagendorfer Spitze'', w pełni wydana w 1904 r. w Lewoczy<ref>Houdek Ivan, Bohuš Ivan: ''Osudy Tatier'', Šport, Bratislava 1976, s. 49.</ref>), a także w dziele ''Das weit und breit erschollene Zipser-Schnee-Gebürg'' (rękopis 1719, opublikowane dopiero w 1899 r. w wychodzącym w [[Lewocza|Lewoczy]] tygodniku „Zipser Bote”). Na tej podstawie uznano, że było to pierwsze zdobycie konkretnego, nazwanego tatrzańskiego szczytu udokumentowane w pisanych źródłach.


Drugie potwierdzone wejście na Sławkowski Szczyt należy do [[Stanisław Staszic|Stanisława Staszica]] (12 sierpnia 1805 r.). Zimą jako pierwszy na szczycie był [[Eduard Blásy]] z przewodnikiem J. Gellhofem 15 stycznia 1873 r.<ref name=whp/>
Drugie potwierdzone wejście na Sławkowski Szczyt należy do [[Stanisław Staszic|Stanisława Staszica]] (12 sierpnia 1805 r.). Zimą jako pierwszy na szczycie był [[Eduard Blásy]] z przewodnikiem J. Gellhofem 15 stycznia 1873 r.<ref name="whp" />


25 lipca 2014 r. Martin Hric i Igor Ľudma wynieśli na szczyt i umocowali do stojącego tam krzyża okolicznościową tablicę, przypominającą pierwsze wejście sprzed 350 lat<ref name=Bur/>.
25 lipca 2014 r. Martin Hric i Igor Ľudma wynieśli na szczyt i umocowali do stojącego tam krzyża okolicznościową tablicę, przypominającą pierwsze wejście sprzed 350 lat<ref name="Bur" />.


Nazwa szczytu pochodzi od [[Spisz|spiskiej]] wsi [[Wielki Sławków]]. Szlak turystyczny na szczyt wybudował w latach 1901–1908, w znacznej części własnym kosztem, Maximilian Weisz. Wykonana przy tej trasie platforma widokowa na krawędzi [[Sławkowski Grzebień|Sławkowskiego Grzebienia]] nazywana jest „Maksymilianką”. Panorama widokowa ze Sławkowskiego Szczytu jest bogata, szczególnie dobrze prezentuje się stąd Dolina Staroleśna i jej otoczenie, widoczne są stąd niemal wszystkie (liczne) [[Staroleśne Stawy]]. Widok ku południowi, obejmujący znaczną część Spisza, wraz ze Spiską Sobotą, [[Kieżmark]]iem, [[Podoliniec|Podolińcem]] i [[Lubica (Słowacja)|Lubicą]], wspominał już w swych zapiskach pierwszy zdobywca szczytu, Georg Buchholtz<ref name=Bur/>. Bogata jest też flora w [[Piętro turniowe|piętrze turniowym]].
Nazwa szczytu pochodzi od [[Spisz|spiskiej]] wsi [[Wielki Sławków]]. Szlak turystyczny na szczyt wybudował w latach 1901–1908, w znacznej części własnym kosztem, Maximilian Weisz. Wykonana przy tej trasie platforma widokowa na krawędzi [[Sławkowski Grzebień|Sławkowskiego Grzebienia]] nazywana jest „Maksymilianką”. Panorama widokowa ze Sławkowskiego Szczytu jest bogata, szczególnie dobrze prezentuje się stąd Dolina Staroleśna i jej otoczenie, widoczne są stąd niemal wszystkie (liczne) [[Staroleśne Stawy]]. Widok ku południowi, obejmujący znaczną część Spisza, wraz ze Spiską Sobotą, [[Kieżmark]]iem, [[Podoliniec|Podolińcem]] i [[Lubica (Słowacja)|Lubicą]], wspominał już w swych zapiskach pierwszy zdobywca szczytu, Georg Buchholtz<ref name="Bur" />. Bogata jest też flora w [[Piętro turniowe|piętrze turniowym]].


== Turystyka ==
== Turystyka ==Ganek należy do [[Wielka Korona Tatr|Wielkiej Korony Tatr]]<ref name=marcisz>[[Andrzej Marcisz]], ''Wielka Korona Tatr. Przewodnik wspinaczkowy po 14 ośmiotysięcznikach tatrzańskich'', Gliwice: wyd. Helion, 2020, {{ISBN|978-83-283-5985-7}}</ref>. Turystyczne wejście na szczyt jest możliwe ze Starego Smokowca oraz ze [[Smokowieckie Siodełko|Smokowieckiego Siodełka]], od górnej stacji kolejki. Według stanu z połowy 2020 roku jest to trzeci najwyższy tatrzański szczyt dostępny dla turystów (po [[Rysy|Rysach]] i [[Krywań|Krywaniu]]).
Sławkowski należy do [[Wielka Korona Tatr|Wielkiej Korony Tatr]]<ref name="marcisz">[[Andrzej Marcisz]], ''Wielka Korona Tatr. Przewodnik wspinaczkowy po 14 ośmiotysięcznikach tatrzańskich'', Gliwice: wyd. Helion, 2020, {{ISBN|978-83-283-5985-7}}.</ref>. Turystyczne wejście na szczyt jest możliwe ze Starego Smokowca oraz ze [[Smokowieckie Siodełko|Smokowieckiego Siodełka]], od górnej stacji kolejki. Według stanu z połowy 2020 roku jest to trzeci pod względem wysokości tatrzański szczyt dostępny dla turystów (po [[Rysy|Rysach]] i [[Krywań|Krywaniu]]).
: {{szlak SVK|niebieski}} – niebieski szlak ze Starego Smokowca od stacji [[Tatrzańskie Koleje Elektryczne|TEŽ]] przez [[Pięć Źródeł]], Rozdroże pod Sławkowskim Szczytem, a stąd dalej Sławkowskim Grzebieniem przez [[Królewski Nos]] na Sławkowski Szczyt. Suma podejść wynosi 1453 m.
: {{szlak SVK|niebieski}} – niebieski szlak ze Starego Smokowca od stacji [[Tatrzańskie Koleje Elektryczne|TEŽ]] przez [[Pięć Źródeł]], Rozdroże pod Sławkowskim Szczytem, a stąd dalej Sławkowskim Grzebieniem przez [[Królewski Nos]] na Sławkowski Szczyt. Suma podejść wynosi 1453 m.
:* Czas przejścia ze Starego Smokowca do rozdroża: 1&nbsp;h, ↓&nbsp;40&nbsp;min
:* Czas przejścia ze Starego Smokowca do rozdroża: 1&nbsp;h, ↓&nbsp;40&nbsp;min
:* Czas przejścia od rozdroża na szczyt: 4&nbsp;h 15&nbsp;min, ↓&nbsp;3&nbsp;h
:* Czas przejścia od rozdroża na szczyt: 4&nbsp;h 15&nbsp;min, ↓&nbsp;3&nbsp;h
: {{szlak SVK|czerwony}} {{szlak SVK|niebieski}} – czerwony szlak ([[Magistrala Tatrzańska]]) ze Smokowieckiego Siodełka do Rozdroża pod Sławkowskim Szczytem, dalej już szlakiem niebieskim.
: {{szlak SVK|czerwony}} {{szlak SVK|niebieski}} – czerwony szlak ([[Magistrala Tatrzańska]]) ze Smokowieckiego Siodełka do Rozdroża pod Sławkowskim Szczytem, dalej już szlakiem niebieskim.
:* Czas przejścia z Siodełka do rozdroża: 20&nbsp;min w obie strony<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Nodzyński | imię=Tomasz | nazwisko2= Cobel-Tokarska | imię2=Marta | tytuł= Tatry Wysokie i Bielskie: polskie i słowackie | data=2007 | wydawca=ExpressMap | miejsce=Warszawa | isbn=978-83-60120-88-0}}</ref>
:* Czas przejścia z Siodełka do rozdroża: 20&nbsp;min w obie strony<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Nodzyński |imię = Tomasz |nazwisko2 = Cobel-Tokarska |imię2 = Marta |tytuł = Tatry Wysokie i Bielskie: polskie i słowackie |data = 2007 |wydawca = ExpressMap |miejsce = Warszawa |isbn = 978-83-60120-88-0}}</ref>


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 81: Linia 82:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
# {{Cytuj książkę | nazwisko= Barczyk | imię=Grzegorz | nazwisko2= Jakubowski (red.) | imię2=Ryszard | nazwisko3= Piechowski | imię3= Adam | nazwisko4= Żurawska | imię4= Grażyna | tytuł= Bedeker tatrzański | data=2000 | wydawca= Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-13184-5}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Barczyk |imię = Grzegorz |nazwisko2 = Jakubowski (red.) |imię2 = Ryszard |nazwisko3 = Piechowski |imię3 = Adam |nazwisko4 = Żurawska |imię4 = Grażyna |tytuł = Bedeker tatrzański |data = 2000 |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce = Warszawa |isbn = 83-01-13184-5}}
# {{Cytuj książkę|imię=Józef |nazwisko=Nyka |autor link= Józef Nyka |tytuł=Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II |miejsce=Latchorzew |rok=1998 |wydawca=Wyd. Trawers |isbn= 83-901580-8-6}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Nyka |imię = Józef |autor link = Józef Nyka |tytuł = Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II |miejsce = Latchorzew |rok = 1998 |wydawca = Wyd. Trawers |isbn = 83-901580-8-6}}
# ''100 Najpiękniejszych Gór Świata, Grupa IMAGE''. [[Zbigniew Kieras]] i [[Wojciech Lewandowski (alpinista)|Wojciech Lewandowski]], Wydawn. „Grupa IMAGE”, Warszawa 1995; {{ISBN|83-85461-20-5}}
* ''100 Najpiękniejszych Gór Świata, Grupa IMAGE''. [[Zbigniew Kieras]] i [[Wojciech Lewandowski (alpinista)|Wojciech Lewandowski]], Wyd. „Grupa IMAGE”, Warszawa 1995, {{ISBN|83-85461-20-5}}.


{{Clear}}
{{Clear}}

Aktualna wersja na dzień 10:03, 28 gru 2023

Sławkowski Szczyt
Slavkovský štít
Ilustracja
Widok z Nowej Leśnej
Państwo

 Słowacja

Położenie

powiat Poprad

Pasmo

Tatry, Karpaty

Wysokość

2453 m n.p.m.

Wybitność

191 m

Pierwsze wejście

1664
Georg Buchholtz

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, na dole po prawej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Sławkowski Szczyt”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Sławkowski Szczyt”
Ziemia49°09′57,9″N 20°11′04,8″E/49,166083 20,184667
Multimedia w Wikimedia Commons
Sławkowski Szczyt i Sławkowska Grań od strony Doliny Staroleśnej
Widok na Sławkowski Szczyt i Królewski Nos z Tatrzańskich Zrębów
Sławkowski Szczyt
Wierzchołek Sławkowskiego Szczytu

Sławkowski Szczyt (słow. Slavkovský štít, węg. Nagyszalóki-csúcs, niem. Schlagendorfer Spitze, 2453 m n.p.m.[1]) – wysoki i rozłożysty szczyt w bocznej grani Tatr Wysokich, odchodzącej od grani głównej w zworniku Małej Wysokiej (Východná Vysoká). Szczyt charakteryzuje jedna z największych w Tatrach wysokości względnych – jego północno-wschodnie stoki wznoszą się 950 metrów ponad podstawę[2].

Topografia

[edytuj | edytuj kod]

Szczyt jest położony na terenie Słowacji pomiędzy dolinami Staroleśną (Veľká Studená dolina) i Sławkowską (Slavkovská dolina) oraz Sienną Kotliną (kotol Slavkovských plies), na północny zachód od Starego Smokowca. Sławkowski Szczyt znajduje się pomiędzy Sławkowską Kopą (Slavkovská kopa, 2350 m[1]) a Królewskim Nosem (Slavkovský Nos, 2274 m[1]). Od Sławkowskiej Kopy oddziela go Jamińska Przełęcz, od Królewskiego Nosa – Królewska Przełęcz. Szczyt opada w kierunku południowym kamienistymi stokami, a w kierunku północnym (do Doliny Staroleśnej) stromymi żlebami i grzędami z licznymi obrywami skalnymi[3][4].

Grań biegnąca od szczytu na zachód w kierunku Sławkowskiej Kopy i dalej do Sławkowskiej Przełęczy to Sławkowska Grań, zaś grań wschodnia, ciągnąca się przez Królewski Nos aż do Siodełka (Hrebienok), nazywana jest Sławkowskim Grzebieniem. Jego przedłużenie to Zbójnicki Grzebyk – zalesiony grzbiet kierujący się aż do Turnicy (1118 m)[5].

Południowe żebro opada ze Sławkowskiego Szczytu na szeroką Sienną Przehybę, oddzielającą jego masyw od Siennej Kopy. Dużo bardziej skomplikowana jest budowa północnych stoków szczytu, opadających do Doliny Staroleśnej. Kolejno od zachodu znajdują się w nich[5]:

Opis

[edytuj | edytuj kod]

W przeszłości Sławkowski Szczyt był uważany za najwyższy szczyt w Tatrach. Twierdzono też, że szczyt miał rozpaść się 6 (lub 9) sierpnia 1662 na skutek gigantycznego obrywu spowodowanego długotrwałymi opadami i być może lokalnym trzęsieniem ziemi, przez co wierzchołek straciłby ok. 300 m. Śladem obrywów skalnych miały być rumowiska na stokach góry. Hipoteza ta nie została jednak potwierdzona przez badania naukowe[6][5].

Pierwsza udana wyprawa na szczyt miała miejsce w lipcu 1664 r. Brali w niej udział Georg Topperczer (proboszcz z Wielkiego Sławkowa), Martinus Jani (kantor ze Spiskiej Soboty), Martinus Fabry (organista z Maciejowiec) oraz grupa starszych uczniów z ewangelickiej szkoły w tej ostatniej miejscowości, a także nieznany z nazwiska góralski myśliwy jako przewodnik. Wśród owych „studentów” był m.in. Georg Buchholtz – później jeden z pierwszych znanych badaczy Tatr oraz autor cennych opisów tych gór i całego Spiszu[7].

12-osobowa grupa, po nocy spędzonej przy ognisku, już w piętrze kosodrzewiny, wschodnią granią weszła na Królewski Nos. W połowie drogi między Królewskim Nosem a szczytem z dalszej drogi zrezygnowali G. Topperczer, M. Fabry i czterej studenci. Nieco wyżej dali za wygraną dwaj inni uczniowie, Georgius Cocci i Andreas Greskovicz. 22[7] (lub 16) lipca, około godziny jedenastej, na wierzchołku stanęli ostatecznie, „w imię Boże, choć z wielkim zagrożeniem ciała i życia”, M. Jani, G. Buchhotz, drugi student Martinus Veisser oraz przewodnik[7].

Opis tego wejścia zamieścił Georg Buchholtz w „Kronice rodzinnej” (Historischer-Geschlechts-Bericht; pisana w l. 1703-1710, fragment opublikowany w roku 1774 pt. Besteigung der Schlagendorfer Spitze, w pełni wydana w 1904 r. w Lewoczy[8]), a także w dziele Das weit und breit erschollene Zipser-Schnee-Gebürg (rękopis 1719, opublikowane dopiero w 1899 r. w wychodzącym w Lewoczy tygodniku „Zipser Bote”). Na tej podstawie uznano, że było to pierwsze zdobycie konkretnego, nazwanego tatrzańskiego szczytu udokumentowane w pisanych źródłach.

Drugie potwierdzone wejście na Sławkowski Szczyt należy do Stanisława Staszica (12 sierpnia 1805 r.). Zimą jako pierwszy na szczycie był Eduard Blásy z przewodnikiem J. Gellhofem 15 stycznia 1873 r.[5]

25 lipca 2014 r. Martin Hric i Igor Ľudma wynieśli na szczyt i umocowali do stojącego tam krzyża okolicznościową tablicę, przypominającą pierwsze wejście sprzed 350 lat[7].

Nazwa szczytu pochodzi od spiskiej wsi Wielki Sławków. Szlak turystyczny na szczyt wybudował w latach 1901–1908, w znacznej części własnym kosztem, Maximilian Weisz. Wykonana przy tej trasie platforma widokowa na krawędzi Sławkowskiego Grzebienia nazywana jest „Maksymilianką”. Panorama widokowa ze Sławkowskiego Szczytu jest bogata, szczególnie dobrze prezentuje się stąd Dolina Staroleśna i jej otoczenie, widoczne są stąd niemal wszystkie (liczne) Staroleśne Stawy. Widok ku południowi, obejmujący znaczną część Spisza, wraz ze Spiską Sobotą, Kieżmarkiem, Podolińcem i Lubicą, wspominał już w swych zapiskach pierwszy zdobywca szczytu, Georg Buchholtz[7]. Bogata jest też flora w piętrze turniowym.

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Sławkowski należy do Wielkiej Korony Tatr[9]. Turystyczne wejście na szczyt jest możliwe ze Starego Smokowca oraz ze Smokowieckiego Siodełka, od górnej stacji kolejki. Według stanu z połowy 2020 roku jest to trzeci pod względem wysokości tatrzański szczyt dostępny dla turystów (po Rysach i Krywaniu).

Szlak niebieski – niebieski szlak ze Starego Smokowca od stacji TEŽ przez Pięć Źródeł, Rozdroże pod Sławkowskim Szczytem, a stąd dalej Sławkowskim Grzebieniem przez Królewski Nos na Sławkowski Szczyt. Suma podejść wynosi 1453 m.
  • Czas przejścia ze Starego Smokowca do rozdroża: 1 h, ↓ 40 min
  • Czas przejścia od rozdroża na szczyt: 4 h 15 min, ↓ 3 h
Szlak czerwony Szlak niebieski – czerwony szlak (Magistrala Tatrzańska) ze Smokowieckiego Siodełka do Rozdroża pod Sławkowskim Szczytem, dalej już szlakiem niebieskim.
  • Czas przejścia z Siodełka do rozdroża: 20 min w obie strony[10]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
  2. ↑ 100 Najpiękniejszych Gór Świata (Grupa IMAGE), (s. 47), zob. bibliografia.
  3. ↑ Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 141–142. ISBN 83-909352-2-8.
  4. ↑ Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 391–393. ISBN 83-01-13184-5.
  5. ↑ a b c d Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XIV. Warzęchowe Turnie – Zawracik Rówienkowy. Warszawa: Sport i Turystyka, 1971, s. 113–137.
  6. ↑ Stanisław Kędzia, Zofia Rączkowska. Wielki obryw na Sławkowskim Szczycie w świetle ostatnich badań lichenometryczno-geomorfologicznych. „Wierchy. Rocznik poświęcony górom”. R. 74(2008), s. 163–167, 2010. Kraków: Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK. ISSN 0137-6829. 
  7. ↑ a b c d e Burdová Lenka: Ku chwale pierwszych zdobywców, w: „Tatry” nr 4 (50), jesień 2014, s. 24.
  8. ↑ Houdek Ivan, Bohuš Ivan: Osudy Tatier, Šport, Bratislava 1976, s. 49.
  9. ↑ Andrzej Marcisz, Wielka Korona Tatr. Przewodnik wspinaczkowy po 14 ośmiotysięcznikach tatrzańskich, Gliwice: wyd. Helion, 2020, ISBN 978-83-283-5985-7.
  10. ↑ Tomasz Nodzyński, Marta Cobel-Tokarska: Tatry Wysokie i Bielskie: polskie i słowackie. Warszawa: ExpressMap, 2007. ISBN 978-83-60120-88-0.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]


Panorama ze Sławkowskiego Szczytu
Panorama ze Sławkowskiego Szczytu
Południowo-wschodnia grań Małej Wysokiej
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sławkowski_Szczyt&oldid=72341174”