Święte Przymierze: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Wycofano edycje użytkownika 195.150.62.30 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Snoflaxe. |
Himislav12 (dyskusja | edycje) m szablon |
||
(Nie pokazano 43 wersji utworzonych przez 36 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
⚫ | |||
{{dopracować|źródła=2017-08}} |
|||
⚫ | |||
---- |
---- |
||
{{Legenda|# |
{{Legenda|#ffd42aff| [[Cesarstwo Austrii]]}} |
||
{{Legenda|# |
{{Legenda|#4d4d4dff| [[Królestwo Prus]]}} |
||
{{Legenda|# |
{{Legenda|#008000ff| [[Imperium Rosyjskie]]}} |
||
]] |
]] |
||
'''Święte Przymierze''' ({{niem.|Heilige Allianz}}, {{ros.|Священный союз}}, {{fr.|La Sainte-Alliance}}) – sojusz zawarty przez [[Cesarstwo Austrii|Austrię]], [[Królestwo Prus|Prusy]] i [[Imperium Rosyjskie|Rosję]] 26 września 1815 w [[Paryż]]u, po zakończeniu [[Wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]]<ref>M. Żywczyński, ''Historia powszechna 1789-1870'', wyd. 8, Warszawa 1997, s. 246.</ref>. |
|||
'''Święte Przymierze''' – sojusz zawarty [[26 września]] [[1815]] w [[Paryż]]u, po zakończeniu [[Wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]]. |
|||
== Historia == |
== Historia == |
||
Przymierze zostało zawarte z inicjatywy |
Przymierze zostało zawarte z inicjatywy cara Rosji [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I]], przez: [[Imperium Rosyjskie]], [[Cesarstwo Austriackie]] (w osobie cesarza [[Franciszek II Habsburg|Franciszka I]]) i przez [[Królestwo Prus]] (w osobie króla [[Fryderyk Wilhelm III Pruski|Fryderyka Wilhelma III]])<ref>''Święte Przymierze'', [w:] ''Historia. Encyklopedia szkolna WSiP'', wyd. 4 zm. i rozsz., red. A. Friszke, E.C. Król, WSiP, Warszawa 2004, s. 891.</ref>. |
||
W latach |
W latach 1816–1817 do Świętego Przymierza zaproszono wszystkie kraje europejskie z wyjątkiem [[Imperium Osmańskie|Turcji]], jako kraju niechrześcijańskiego. W 1818 do Świętego Przymierza przystąpiło [[Restauracja Burbonów|Królestwo Francji]]. |
||
Deklarowanym celem Świętego Przymierza była promocja zasad chrześcijańskich w polityce zagranicznej i wewnętrznej państw. W praktyce cel ten przekładał się na obronę [[legitymizm]]u i dążenie do [[równowaga sił|równowagi sił]] pomiędzy [[Mocarstwo|mocarstwami]]. |
Deklarowanym celem Świętego Przymierza była promocja zasad chrześcijańskich w polityce zagranicznej i wewnętrznej państw. W praktyce cel ten przekładał się na obronę [[legitymizm]]u i dążenie do [[równowaga sił|równowagi sił]] pomiędzy [[Mocarstwo|mocarstwami]]<ref>M. Sczaniecki, ''Powszechna historia państwa i prawa'', opr. K. Sójka-Zielińska, wyd. 9, LexisNexis, Warszawa 2003,s. 363.</ref>. |
||
Podpisania aktu Świętego Przymierza odmówili: papież [[Pius VII]] i [[regent]] [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] |
Podpisania aktu Świętego Przymierza odmówili: papież [[Pius VII]] i [[regent]] [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] – [[Jerzy IV Hanowerski|książę Jerzy]], aprobując jednak zawarte w nim zasady. Zasad Świętego Przymierza nie zaakceptowało też [[Imperium osmańskie]]. Sygnatariusze zobowiązali się do kierowania się w polityce zagranicznej i wewnętrznej zasadami religii chrześcijańskiej i sprawiedliwości, a także do wspólnej walki z [[liberalizm]]em i ruchami [[Rewolucja|rewolucyjnymi]] oraz w obronie porządku politycznego ustalonego na [[kongres wiedeński|kongresie wiedeńskim]] (1815)<ref name="Przymierze, 2004">''Święte Przymierze'', [w:] ''Historia. Encyklopedia szkolna WSiP'', wyd. 4 zm. i rozsz., red. A. Friszke, E.C. Król, WSiP, Warszawa 2004, s. 892.</ref>. |
||
Potocznie nazwą Święte Przymierze określano państwa założycielskie, których porozumienie wzmocniła obawa przed polskim ruchem niepodległościowym. W 1820, obradujący w [[Opawa|Opawie]], [[Kongres opawski|II kongres Świętego Przymierza]] zobowiązał uczestników do zwalczania dążenia do reform konstytucyjnych w swych krajach. W 1821 kongres w [[Lublana|Lublanie]] upoważnił Austrię do obalenia rządu liberalnego w [[Neapol]]u. Zapadłe w 1815 postanowienia satysfakcjonowały koronowane głowy, arystokrację, elitę burżuazji. Budziły równocześnie wrogość społeczeństw, lekceważyły bowiem polityczne i narodowe dążenia rozbudzone w epoce [[rewolucja francuska|rewolucji]] i [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]]. Stąd też większa część XIX wieku upłynęła Europejczykom pod znakiem walki z duchem kongresu wiedeńskiego. |
Potocznie nazwą Święte Przymierze określano państwa założycielskie, których porozumienie wzmocniła obawa przed polskim ruchem niepodległościowym. W 1820, obradujący w [[Opawa|Opawie]], [[Kongres opawski|II kongres Świętego Przymierza]] zobowiązał uczestników do zwalczania dążenia do reform konstytucyjnych w swych krajach. W 1821 kongres w [[Lublana|Lublanie]] upoważnił Austrię do obalenia rządu liberalnego w [[Neapol]]u<ref name="Przymierze, 2004" /><ref>M. Żywczyński, ''Historia powszechna 1789-1870'', wyd. 8, Warszawa 1997, s. 247.</ref>. Zapadłe w 1815 postanowienia satysfakcjonowały koronowane głowy, arystokrację, elitę burżuazji. Budziły równocześnie wrogość społeczeństw, lekceważyły bowiem polityczne i narodowe dążenia rozbudzone w epoce [[rewolucja francuska|rewolucji]] i [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]]. Stąd też większa część XIX wieku upłynęła Europejczykom pod znakiem walki z duchem kongresu wiedeńskiego. |
||
Kres Świętemu Przymierzu położyła rywalizacja Austrii i Rosji na [[Bałkany|Bałkanach]] (1822-1830), przede wszystkim zaś neutralność Austrii wobec działań wojennych pomiędzy Rosją a Anglią i Francją podczas [[wojna krymska|wojny krymskiej]] w 1854. Do ostatniej współpracy zbrojnej państw Świętego Przymierza doszło w maju 1849, kiedy to Rosja (w osobie [[Iwan Paskiewicz|Iwana Paskiewicza]]) pomogła stłumić [[Powstanie węgierskie 1848|powstanie węgierskie]]. Próby wskrzeszenia Świętego Przymierza, podejmowane przez [[Otto von Bismarck|Ottona von Bismarcka]] w latach |
Kres Świętemu Przymierzu położyła rywalizacja Austrii i Rosji na [[Bałkany|Bałkanach]] (1822-1830), przede wszystkim zaś neutralność Austrii wobec działań wojennych pomiędzy Rosją a Anglią i Francją podczas [[wojna krymska|wojny krymskiej]] w 1854<ref>M. Żywczyński, ''Historia powszechna 1789-1870'', wyd. 8, Warszawa 1997, s. 250.</ref>. Do ostatniej współpracy zbrojnej państw Świętego Przymierza doszło w maju 1849, kiedy to Rosja (w osobie [[Iwan Paskiewicz|Iwana Paskiewicza]]) pomogła stłumić [[Powstanie węgierskie 1848|powstanie węgierskie]]. Próby wskrzeszenia Świętego Przymierza, podejmowane przez [[Otto von Bismarck|Ottona von Bismarcka]] w latach 1872–1884 ([[Sojusz Trzech Cesarzy]]), nie powiodły się. |
||
<gallery widths=313 heights=160 perrow=3> |
<gallery widths="313" heights="160" perrow="3"> |
||
Plik:Aleksander I Romanow.jpg|[[Aleksander I Romanow]] – [[Władcy Rosji|car rosyjski]] |
Plik:Aleksander I Romanow.jpg|[[Aleksander I Romanow]] – [[Władcy Rosji|car rosyjski]] |
||
Plik:Francis II, Holy Roman Emperor.jpg|[[Franciszek I Habsburg]] – [[Władcy Austrii|cesarz austriacki]] |
Plik:Francis II, Holy Roman Emperor.jpg|[[Franciszek I Habsburg]] – [[Władcy Austrii|cesarz austriacki]] |
||
Plik:Friedrich Wilhelm III.jpg|[[Fryderyk Wilhelm III Pruski]] – [[Władcy Prus|król Prus]] |
Plik:Friedrich Wilhelm III.jpg|[[Fryderyk Wilhelm III Pruski]] – [[Władcy Prus|król Prus]] |
||
</gallery> |
</gallery> |
||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
|||
== Bibliografia == |
|||
* ''Dziewiętnasty wiek'', red. T.C.W. Blanning, przeł. M. Szubert, Świat Książki, Warszawa 2011, passim. {{ISBN|978-83-247-1812-2}}. |
|||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
Linia 31: | Linia 35: | ||
* [http://mjp.univ-perp.fr/traites/1815sainte.htm 26 septembre 1815 : Pacte de la Sainte-Alliance] |
* [http://mjp.univ-perp.fr/traites/1815sainte.htm 26 septembre 1815 : Pacte de la Sainte-Alliance] |
||
* [http://www.documentarchiv.de/nzjh/1815/heilige-allianz.html Heilige Allianz Vom 26. September 1815] |
* [http://www.documentarchiv.de/nzjh/1815/heilige-allianz.html Heilige Allianz Vom 26. September 1815] |
||
{{Historia Niemiec}} |
|||
{{Historia Rosji}} |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:1815 w Europie]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Europa w XIX wieku]] |
||
[[Kategoria:Sojusze wojskowe]] |
[[Kategoria:Sojusze wojskowe]] |
||
[[Kategoria:Stosunki |
[[Kategoria:Stosunki rosyjsko-pruskie]] |
||
[[it:Congresso di Vienna#La Santa Alleanza]] |
Aktualna wersja na dzień 19:01, 14 mar 2024
Święte Przymierze (niem. Heilige Allianz, ros. Священный союз, fr. La Sainte-Alliance) – sojusz zawarty przez Austrię, Prusy i Rosję 26 września 1815 w Paryżu, po zakończeniu wojen napoleońskich[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Przymierze zostało zawarte z inicjatywy cara Rosji Aleksandra I, przez: Imperium Rosyjskie, Cesarstwo Austriackie (w osobie cesarza Franciszka I) i przez Królestwo Prus (w osobie króla Fryderyka Wilhelma III)[2]. W latach 1816–1817 do Świętego Przymierza zaproszono wszystkie kraje europejskie z wyjątkiem Turcji, jako kraju niechrześcijańskiego. W 1818 do Świętego Przymierza przystąpiło Królestwo Francji.
Deklarowanym celem Świętego Przymierza była promocja zasad chrześcijańskich w polityce zagranicznej i wewnętrznej państw. W praktyce cel ten przekładał się na obronę legitymizmu i dążenie do równowagi sił pomiędzy mocarstwami[3].
Podpisania aktu Świętego Przymierza odmówili: papież Pius VII i regent Wielkiej Brytanii – książę Jerzy, aprobując jednak zawarte w nim zasady. Zasad Świętego Przymierza nie zaakceptowało też Imperium osmańskie. Sygnatariusze zobowiązali się do kierowania się w polityce zagranicznej i wewnętrznej zasadami religii chrześcijańskiej i sprawiedliwości, a także do wspólnej walki z liberalizmem i ruchami rewolucyjnymi oraz w obronie porządku politycznego ustalonego na kongresie wiedeńskim (1815)[4].
Potocznie nazwą Święte Przymierze określano państwa założycielskie, których porozumienie wzmocniła obawa przed polskim ruchem niepodległościowym. W 1820, obradujący w Opawie, II kongres Świętego Przymierza zobowiązał uczestników do zwalczania dążenia do reform konstytucyjnych w swych krajach. W 1821 kongres w Lublanie upoważnił Austrię do obalenia rządu liberalnego w Neapolu[4][5]. Zapadłe w 1815 postanowienia satysfakcjonowały koronowane głowy, arystokrację, elitę burżuazji. Budziły równocześnie wrogość społeczeństw, lekceważyły bowiem polityczne i narodowe dążenia rozbudzone w epoce rewolucji i Napoleona. Stąd też większa część XIX wieku upłynęła Europejczykom pod znakiem walki z duchem kongresu wiedeńskiego.
Kres Świętemu Przymierzu położyła rywalizacja Austrii i Rosji na Bałkanach (1822-1830), przede wszystkim zaś neutralność Austrii wobec działań wojennych pomiędzy Rosją a Anglią i Francją podczas wojny krymskiej w 1854[6]. Do ostatniej współpracy zbrojnej państw Świętego Przymierza doszło w maju 1849, kiedy to Rosja (w osobie Iwana Paskiewicza) pomogła stłumić powstanie węgierskie. Próby wskrzeszenia Świętego Przymierza, podejmowane przez Ottona von Bismarcka w latach 1872–1884 (Sojusz Trzech Cesarzy), nie powiodły się.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, wyd. 8, Warszawa 1997, s. 246.
- ↑ Święte Przymierze, [w:] Historia. Encyklopedia szkolna WSiP, wyd. 4 zm. i rozsz., red. A. Friszke, E.C. Król, WSiP, Warszawa 2004, s. 891.
- ↑ M. Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, opr. K. Sójka-Zielińska, wyd. 9, LexisNexis, Warszawa 2003,s. 363.
- ↑ a b Święte Przymierze, [w:] Historia. Encyklopedia szkolna WSiP, wyd. 4 zm. i rozsz., red. A. Friszke, E.C. Król, WSiP, Warszawa 2004, s. 892.
- ↑ M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, wyd. 8, Warszawa 1997, s. 247.
- ↑ M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, wyd. 8, Warszawa 1997, s. 250.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziewiętnasty wiek, red. T.C.W. Blanning, przeł. M. Szubert, Świat Książki, Warszawa 2011, passim. ISBN 978-83-247-1812-2.