Lasy Janowskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Historia: ort. |
#1Lib1Ref #1Lib1RefCEE , źródła/przypisy |
||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Porytowe Wzgórze, na szlaku - most (06-06-2009).JPG|thumb|Lasy Janowskie, okolice [[Porytowe Wzgórze|Porytowego Wzgórza]]]] |
[[Plik:Porytowe Wzgórze, na szlaku - most (06-06-2009).JPG|thumb|Lasy Janowskie, okolice [[Porytowe Wzgórze|Porytowego Wzgórza]]]] |
||
'''Lasy Janowskie''' ( |
'''Lasy Janowskie''' (również '''Lasy Janowskie i Lipskie'''<ref>{{encyklopedia PWN|id=3916866|tytuł=Janowskie i Lipskie, Lasy|data dostępu=2022-07-21}}</ref>) – wielki obszar leśny położony w północnej części [[Kotlina Sandomierska|Kotliny Sandomierskiej]], na pograniczu województw: [[Województwo lubelskie|lubelskiego]] i [[Województwo podkarpackie|podkarpackiego]]. Stanowi zachodnią część kompleksu leśnego [[Puszcza Solska|Puszczy Solskiej]]. |
||
Lasy Janowskie rozciągają się od okolic Borowa nad Wisłą do okolic [[Biłgoraj]]a, gdzie graniczą z właściwą Puszczą Solską. Położone na [[Równina Biłgorajska|Równinie Biłgorajskiej]], ciągną się szerokim pasem, równoległym do [[San#Dolina Sanu|Doliny Sanu]] na południu i [[Wzniesienia Urzędowskie|Wzniesień Urzędowskich]] na północy. Największymi miastami regionu są Biłgoraj i [[Janów Lubelski]]. |
Lasy Janowskie rozciągają się od okolic [[Borów (powiat kraśnicki)|Borowa]] nad [[Wisła|Wisłą]] do okolic [[Biłgoraj]]a, gdzie graniczą z właściwą Puszczą Solską. Położone na [[Równina Biłgorajska|Równinie Biłgorajskiej]], ciągną się szerokim pasem, równoległym do [[San#Dolina Sanu|Doliny Sanu]] na południu i [[Wzniesienia Urzędowskie|Wzniesień Urzędowskich]] na północy. Największymi miastami regionu są Biłgoraj i [[Janów Lubelski]]. |
||
W Lasach Janowskich przeważają [[Bór sosnowy|bory sosnowe]] i [[Las mieszany|lasy mieszane]]. Gleby stanowią głównie piaski tworzące śródlądowe wydmy oraz [[gleby bielicowe]] i [[Ił (skała)|iły]]. Liczna zwierzyna – łowiska. Miejsce lubiane przez miłośników [[grzybobranie|grzybobrania]]. |
W Lasach Janowskich przeważają [[Bór sosnowy|bory sosnowe]] i [[Las mieszany|lasy mieszane]]. Gleby stanowią głównie piaski tworzące śródlądowe wydmy oraz [[gleby bielicowe]] i [[Ił (skała)|iły]]. Liczna zwierzyna – łowiska. Miejsce lubiane przez miłośników [[grzybobranie|grzybobrania]]. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
W okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] teren walk między niemieckimi oddziałami wojska i policji a oddziałami partyzanckimi [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]], [[Bataliony Chłopskie|Batalionów Chłopskich]] i [[Armia Ludowa|Armii Ludowej]] oraz [[Partyzantka radziecka|partyzantki radzieckiej]]. Niemieckie akcje przeciwpartyzanckie prowadzone były w ramach operacji o kryptonimie: [[Sturmwind I]] (11–15 czerwca 1944) i [[Sturmwind II]]{{odn|Mała encyklopedia wojskowa|1971|s=574, t.1}} (16–25 czerwca 1944). Po II wojnie miejsce walk [[żołnierze wyklęci|żołnierzy wyklętych]] – m.in. oddziału [[Narodowe Zjednoczenie Wojskowe|NZW]] pod komendą Adama Kusza („Garbatego”) z siłami [[Urząd Bezpieczeństwa|UB]] i [[Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego|KBW]]{{ |
W okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] teren walk między niemieckimi oddziałami wojska i policji a oddziałami partyzanckimi [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]], [[Bataliony Chłopskie|Batalionów Chłopskich]] i [[Armia Ludowa|Armii Ludowej]] oraz [[Partyzantka radziecka|partyzantki radzieckiej]]. Niemieckie akcje przeciwpartyzanckie prowadzone były w ramach operacji o kryptonimie: [[Sturmwind I]] (11–15 czerwca 1944) i [[Sturmwind II]]{{odn|Mała encyklopedia wojskowa|1971|s=574, t.1}} (16–25 czerwca 1944). Po II wojnie miejsce walk [[żołnierze wyklęci|żołnierzy wyklętych]] – m.in. oddziału [[Narodowe Zjednoczenie Wojskowe|NZW]] pod komendą Adama Kusza („Garbatego”) z siłami [[Urząd Bezpieczeństwa|UB]] i [[Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego|KBW]]<ref>{{Cytuj |autor = Grzegorz Makus |tytuł = Ostatni niezłomni Rzeszowszczyzny. Rozpracowanie i likwidacja oddziału NZW Adama Kusza „Garbatego” |data = 2022-02-26 |data dostępu = 2024-06-04 |opublikowany = [[Centrum Edukacyjne Instytutu Pamięci Narodowej Przystanek Historia im. Janusza Kurtyki|Przystanek Historia]] |url = https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/zbrodnie-komunistyczne/75421,Ostatni-niezlomni-Rzeszowszczyzny-Rozpracowanie-i-likwidacja-oddzialu-NZW-Adama-.html}}</ref>. |
||
{{osobny artykuł|Pacyfikacja wsi polskich w Lasach Janowskich}} |
|||
W 1984 utworzono [[Park Krajobrazowy Lasy Janowskie]], a w 1994 – [[Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Janowskie]]. |
W 1984 utworzono [[Park Krajobrazowy Lasy Janowskie]], a w 1994 – [[Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Janowskie]]. |
||
== Ostoja ptaków == |
== Ostoja ptaków == |
||
Od 2010 [[BirdLife International]] uznaje Lasy Janowskie za [[ostoje ptaków IBA|ostoję ptaków IBA]] pod nazwą ''Janów forests''. Na uznaniu obszaru za ostoję zaważyło występowanie czterech gatunków: [[głuszec zwyczajny|głuszca]] (''Tetrao urogallus''), [[bocian czarny|bociana czarnego]] (''Ciconia nigra''), [[bączek zwyczajny|bączka]] (''Ixobrychus minutus'') oraz [[lelek zwyczajny|lelka zwyczajnego]] (''Caprimulgus europaeus''). Występuje tam m.in. [[podgorzałka zwyczajna]] (''Aythya nyroca''; 2–3 pary wg danych z ok. 2009 i [[derkacz zwyczajny]] (''Crex crex'')) |
Od 2010 [[BirdLife International]] uznaje Lasy Janowskie za [[ostoje ptaków IBA|ostoję ptaków IBA]] pod nazwą ''Janów forests''. Na uznaniu obszaru za ostoję zaważyło występowanie czterech gatunków: [[głuszec zwyczajny|głuszca]] (''Tetrao urogallus''), [[bocian czarny|bociana czarnego]] (''Ciconia nigra''), [[bączek zwyczajny|bączka]] (''Ixobrychus minutus'') oraz [[lelek zwyczajny|lelka zwyczajnego]] (''Caprimulgus europaeus''). Występuje tam m.in. [[podgorzałka zwyczajna]] (''Aythya nyroca''; 2–3 pary wg danych z ok. 2009 i [[derkacz zwyczajny]] (''Crex crex''))<ref name="birdlife"/>. Prócz wspomnianych gatunków w lasach gnieździ się również [[lerka]] (''Lullula arborea''), [[dzięcioł czarny]] (''Dryocopus martius''), [[świergotek drzewny]] (''Anthus trivialis''), [[bielik zwyczajny]] (''Haliaeetus albicilla'') [[orlik krzykliwy]] (''Clanga pomarina'') i [[kania czarna]] (''Milvus migrans''). Na stawach w okolicach Momotów ([[Momoty Górne]] i [[Momoty Dolne]]) swoje kolonie mają [[mewa śmieszka|śmieszki]] (''Chroicocephalus ridibundus''). Łatwo można również spotkać [[żuraw zwyczajny|żurawia]] (''Grus grus''), zaś we wrześniu i na początku października można w rezerwacie spotkać migrującego [[rybołów zwyczajny|rybołowa]] (''Pandion haliaetus'')<ref name="ost"/>. |
||
== Atrakcje turystyczne == |
== Atrakcje turystyczne == |
||
W [[Szklarnia (powiat janowski)|Szklarni]] znajduje się hodowla [[Konik polski|koników biłgorajskich]]. Na terenie ostoi znajdują się szlaki rowerowe. Ponadto na terenie kompleksu leśnego znajduje się [[Rezerwat przyrody Imielty Ług]], który z kolei jest częścią [[Park Krajobrazowy Lasy Janowskie|Parku Krajobrazowego Lasy Janowskie]]. W [[Gielnia|Gielni]] znajduje się stanowisko [[modrzew polski|modrzewia polskiego]] (''Larix polonica''){{ |
W [[Szklarnia (powiat janowski)|Szklarni]] znajduje się hodowla [[Konik polski|koników biłgorajskich]]. Na terenie ostoi znajdują się szlaki rowerowe. Ponadto na terenie kompleksu leśnego znajduje się [[Rezerwat przyrody Imielty Ług]], który z kolei jest częścią [[Park Krajobrazowy Lasy Janowskie|Parku Krajobrazowego Lasy Janowskie]]. W [[Gielnia|Gielni]] znajduje się stanowisko [[modrzew polski|modrzewia polskiego]] (''Larix polonica'')<ref name="ost"/>. Atrakcją [[off-road]]ową jest [[Trakt Janowski]]<ref>{{Cytuj |autor = Jakub Piechota |tytuł = Trakt Janowski między Zagumniem a Andrzejówką |data = 2020-04-29 |data dostępu = 2022-11-05 |opublikowany = Lasy Janowskie i okolice |url = https://lasyjanowskieiokolice.pl/miejscowosci/dabrowica/trakt-janowski-miedzy-zagumniem-a-andrzejowka/ |język = pl}}</ref>. |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
<references |
<references> |
||
<ref name=ost>{{cytuj książkę |autor = Antoni Marczewski, Michał Maniakowski |tytuł = Ptasie Ostoje |wydawca = Carta Blanca. Grupa Wydawnicza PWN |miejsce = Warszawa |rok = 2010 |isbn = 978-83-61444-29-9 |strony = 273–275}}</ref> |
<ref name="ost">{{cytuj książkę |autor = Antoni Marczewski, Michał Maniakowski |tytuł = Ptasie Ostoje |wydawca = Carta Blanca. Grupa Wydawnicza PWN |miejsce = Warszawa |rok = 2010 |isbn = 978-83-61444-29-9 |strony = 273–275}}</ref> |
||
<ref name=birdlife>{{cytuj stronę |url = http://www.birdlife.org/datazone/sitefactsheet.php?id=941 |tytuł = PL109 Janów forests |opublikowany = BirdlLife Data Zone |data dostępu = 2015-09-27}}</ref> |
<ref name="birdlife">{{cytuj stronę |url = http://www.birdlife.org/datazone/sitefactsheet.php?id=941 |tytuł = PL109 Janów forests |opublikowany = BirdlLife Data Zone |data dostępu = 2015-09-27}}</ref> |
||
</references> |
</references> |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
{{commonscat|Lasy Janowskie}} |
{{commonscat|Lasy Janowskie}} |
||
* {{cytuj książkę |autor = Praca zbiorowa |tytuł = Mała encyklopedia wojskowa |wydawca = MON |miejsce = Warszawa |rok = 1971 |isbn =}} |
* {{cytuj książkę |autor = Praca zbiorowa |tytuł = Mała encyklopedia wojskowa |wydawca = MON |miejsce = Warszawa |rok = 1971 |isbn =|odn={{odn/id|Mała encyklopedia wojskowa|1971}}}} |
||
{{Lasy w Polsce}} |
{{Lasy w Polsce}} |
||
{{Leśne kompleksy promocyjne}} |
{{Leśne kompleksy promocyjne}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
[[Kategoria:Lasy w województwie lubelskim|Janowskie, Lasy]] |
[[Kategoria:Lasy w województwie lubelskim|Janowskie, Lasy]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Geografia Janowa Lubelskiego]] |
||
[[Kategoria:Obszary Natura 2000 w województwie podkarpackim]] |
[[Kategoria:Obszary Natura 2000 w województwie podkarpackim]] |
||
| ⚫ | |||
[[Kategoria:Lasy w województwie podkarpackim|Janowskie, Lasy]] |
[[Kategoria:Lasy w województwie podkarpackim|Janowskie, Lasy]] |
||
[[Kategoria:Obszary Natura 2000 w województwie lubelskim]] |
[[Kategoria:Obszary Natura 2000 w województwie lubelskim]] |
||
| ⚫ | |||
Aktualna wersja na dzień 22:48, 4 cze 2024
.JPG)
Lasy Janowskie (również Lasy Janowskie i Lipskie[1]) – wielki obszar leśny położony w północnej części Kotliny Sandomierskiej, na pograniczu województw: lubelskiego i podkarpackiego. Stanowi zachodnią część kompleksu leśnego Puszczy Solskiej.
Lasy Janowskie rozciągają się od okolic Borowa nad Wisłą do okolic Biłgoraja, gdzie graniczą z właściwą Puszczą Solską. Położone na Równinie Biłgorajskiej, ciągną się szerokim pasem, równoległym do Doliny Sanu na południu i Wzniesień Urzędowskich na północy. Największymi miastami regionu są Biłgoraj i Janów Lubelski.
W Lasach Janowskich przeważają bory sosnowe i lasy mieszane. Gleby stanowią głównie piaski tworzące śródlądowe wydmy oraz gleby bielicowe i iły. Liczna zwierzyna – łowiska. Miejsce lubiane przez miłośników grzybobrania.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W okresie II wojny światowej teren walk między niemieckimi oddziałami wojska i policji a oddziałami partyzanckimi Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i Armii Ludowej oraz partyzantki radzieckiej. Niemieckie akcje przeciwpartyzanckie prowadzone były w ramach operacji o kryptonimie: Sturmwind I (11–15 czerwca 1944) i Sturmwind II[2] (16–25 czerwca 1944). Po II wojnie miejsce walk żołnierzy wyklętych – m.in. oddziału NZW pod komendą Adama Kusza („Garbatego”) z siłami UB i KBW[3].
W 1984 utworzono Park Krajobrazowy Lasy Janowskie, a w 1994 – Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Janowskie.
Ostoja ptaków
[edytuj | edytuj kod]Od 2010 BirdLife International uznaje Lasy Janowskie za ostoję ptaków IBA pod nazwą Janów forests. Na uznaniu obszaru za ostoję zaważyło występowanie czterech gatunków: głuszca (Tetrao urogallus), bociana czarnego (Ciconia nigra), bączka (Ixobrychus minutus) oraz lelka zwyczajnego (Caprimulgus europaeus). Występuje tam m.in. podgorzałka zwyczajna (Aythya nyroca; 2–3 pary wg danych z ok. 2009 i derkacz zwyczajny (Crex crex))[4]. Prócz wspomnianych gatunków w lasach gnieździ się również lerka (Lullula arborea), dzięcioł czarny (Dryocopus martius), świergotek drzewny (Anthus trivialis), bielik zwyczajny (Haliaeetus albicilla) orlik krzykliwy (Clanga pomarina) i kania czarna (Milvus migrans). Na stawach w okolicach Momotów (Momoty Górne i Momoty Dolne) swoje kolonie mają śmieszki (Chroicocephalus ridibundus). Łatwo można również spotkać żurawia (Grus grus), zaś we wrześniu i na początku października można w rezerwacie spotkać migrującego rybołowa (Pandion haliaetus)[5].
Atrakcje turystyczne
[edytuj | edytuj kod]W Szklarni znajduje się hodowla koników biłgorajskich. Na terenie ostoi znajdują się szlaki rowerowe. Ponadto na terenie kompleksu leśnego znajduje się Rezerwat przyrody Imielty Ług, który z kolei jest częścią Parku Krajobrazowego Lasy Janowskie. W Gielni znajduje się stanowisko modrzewia polskiego (Larix polonica)[5]. Atrakcją off-roadową jest Trakt Janowski[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Janowskie i Lipskie, Lasy, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-07-21].
- ↑ Mała encyklopedia wojskowa 1971 ↓, s. 574, t.1.
- ↑ Grzegorz Makus, Ostatni niezłomni Rzeszowszczyzny. Rozpracowanie i likwidacja oddziału NZW Adama Kusza „Garbatego” [online], Przystanek Historia, 26 lutego 2022 [dostęp 2024-06-04].
- ↑ PL109 Janów forests. BirdlLife Data Zone. [dostęp 2015-09-27].
- ↑ a b Antoni Marczewski, Michał Maniakowski: Ptasie Ostoje. Warszawa: Carta Blanca. Grupa Wydawnicza PWN, 2010, s. 273–275. ISBN 978-83-61444-29-9.
- ↑ Jakub Piechota, Trakt Janowski między Zagumniem a Andrzejówką [online], Lasy Janowskie i okolice, 29 kwietnia 2020 [dostęp 2022-11-05] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]
- Praca zbiorowa: Mała encyklopedia wojskowa. Warszawa: MON, 1971.
