Przejdź do zawartości

Siergiej Prokofjew: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Fiszka (dyskusja | edycje)
wymiana infoboksu na właściwy
m przecinek
 
(Nie pokazano 43 wersji utworzonych przez 18 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Inne znaczenia|rosyjskiego kompozytora|[[Prokofjew|inne osoby o tym nazwisku]]}}
{{Inne znaczenia|rosyjskiego kompozytora|[[Prokofjew|inne osoby o tym nazwisku]]}}
{{Artysta muzyczny infobox
{{Artysta muzyczny infobox
|nazwa = Siergiej Prokofjew<br />Серге́й Сергеевич Проко́фьев
|nazwa = Siergiej Prokofjew
|nazwa oryginalna = {{k|ru|Серге́й Сергеевич Проко́фьев}}
|zdjęcie =
|zdjęcie =
|opis zdjęcia =
|opis zdjęcia =
|alt zdjęcia =
|imię i nazwisko = Siergiej Siergiejewicz Prokofjew
|imię i nazwisko = Siergiej Siergiejewicz Prokofjew
|pseudonim =
|pseudonim =
|data urodzenia = 23 kwietnia 1891
|data urodzenia = 23 kwietnia 1891
|miejsce urodzenia = [[Krasne (rejon krasnoarmijski)|Soncowka]] k. [[Bachmut]]u
|miejsce urodzenia = [[Krasne (rejon krasnoarmijski)|Soncowka]] k. [[Kurachowa]]
|pochodzenie = [[Rosjanie|rosyjskie]]
|pochodzenie = [[Rosjanie|rosyjskie]]
|data śmierci = 5 marca 1953
|data śmierci = 5 marca 1953
|miejsce śmierci = [[Moskwa]]
|miejsce śmierci = [[Moskwa]]
|przyczyna śmierci =
|instrument = [[fortepian]]
|instrument = [[fortepian]]
|typ głosu =
|typ głosu =
Linia 17: Linia 18:
|zawód = [[kompozytor]], [[pianista]], [[dyrygent]]
|zawód = [[kompozytor]], [[pianista]], [[dyrygent]]
|aktywność =
|aktywność =
|wytwórnia płytowa =
|wydawnictwo =
|powiązania =
|powiązania =
|współpracownicy =
|współpracownicy =
|wyróżniony instrument =
|wyróżniony instrument =
|zespół =
|zespół =
|odznaczenia = {{order|NS||20}} {{order|NARFSRR||20}} {{order|ZDSzRFSRR||20}}<br />{{order|OCzSzP}} {{order|SU-MZOK}} {{order|SU-MOPWWO}} {{order|SU-M800LM}}
|odznaczenia =
|faksymile =
|opis faksymile =
|commons = Category:Sergei Prokofiev
|commons = Category:Sergei Prokofiev
|wikicytaty = Siergiej Prokofjew
|wikicytaty = Siergiej Prokofjew
|www =
|www =
|podpis =
}}
}}
'''Siergiej Siergiejewicz Prokofjew''', [[język rosyjski|ros.]] Серге́й Сергеевич Проко́фьев (ur. {{data|1891-04-23}} w [[Krasne (rejon krasnoarmijski)|Soncowce]] k. [[Bachmut]]u, w [[Imperium Rosyjskie|Imperium Rosyjskim]], zm. [[5 marca]] [[1953]] w [[Moskwa|Moskwie]], [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]) – [[Rosja|rosyjski]] ([[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radziecki]]) [[kompozytor]], [[fortepian|pianista]]-[[wirtuoz]] oraz [[dyrygent]], jeden z najważniejszych twórców awangardy pierwszej połowy XX w. Współtworzył różne nurty [[Modernizm w muzyce|modernizmu]], w tym [[futuryzm]], [[Ekspresjonizm w muzyce|ekspresjonizm]], [[Prymitywizm (muzyka)|prymitywizm]] i [[Neoklasycyzm w muzyce|neoklasycyzm]] (uważany za inicjatora ostatniego z tych kierunków w ''I Symfonii D-dur „Klasycznej”'', op. 25, 1917), zachowując przy tym oryginalność i idiomatyczność stylu.
'''Siergiej Siergiejewicz Prokofjew''' ({{w języku|ru|Серге́й Сергеевич Проко́фьев}}, w formie spolszczonej '''Sergiusz Prokofiew''', '''Siergiej Prokofiew'''; ur. {{data|1891-04-23}} w [[Krasne (rejon krasnoarmijski)|Soncowce]] k. Kurachowa, w [[Imperium Rosyjskie|Imperium Rosyjskim]], zm. [[5 marca]] [[1953]] w [[Moskwa|Moskwie]], [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]) – [[Rosja|rosyjski]] ([[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radziecki]]) [[kompozytor]], [[fortepian|pianista]]-[[wirtuoz]] oraz [[dyrygent]], jeden z najważniejszych twórców awangardy pierwszej połowy XX w. Współtworzył różne nurty [[Modernizm w muzyce|modernizmu]], w tym [[futuryzm]], [[Ekspresjonizm w muzyce|ekspresjonizm]], [[Prymitywizm (muzyka)|prymitywizm]] i [[Neoklasycyzm w muzyce|neoklasycyzm]] (uważany za inicjatora ostatniego z tych kierunków w ''I Symfonii D-dur „Klasycznej”'', op. 25, 1917), zachowując przy tym oryginalność i idiomatyczność stylu.


Prokofjew jest autorem szerokiego i różnorodnego repertuaru, obejmującego większość klasycznych form i gatunków: muzyki [[opera|operowej]], [[balet]]owej, [[kantata|kantat]], [[oratorium|oratoriów]], muzyki symfonicznej ([[symfonia|symfonii]], [[Koncert (forma muzyczna)|koncertów]] na fortepian, skrzypce, wiolonczelę, [[suita|suit]], [[sinfonietta|sinfoniett]], [[Uwertura koncertowa|uwertur]] i in.), [[muzyka kameralna|kameralnej]] (m.in. [[kwartet smyczkowy|kwartetów smyczkowych]], [[Pieśń (forma muzyczna)|pieśni]], [[sonata|sonat]]), utworów na fortepian solo (m.in. 9 [[sonata|sonat]], ''Visions fugitives'', op. 22), [[muzyka sceniczna|muzyki scenicznej]] i [[muzyka filmowa|filmowej]], a także [[Transkrypcja (muzyka)|transkrypcji]].
Prokofjew jest autorem szerokiego i różnorodnego repertuaru, obejmującego większość klasycznych form i gatunków: muzyki [[opera|operowej]], [[balet]]owej, [[kantata|kantat]], [[oratorium|oratoriów]], muzyki symfonicznej ([[symfonia|symfonii]], [[Koncert (forma muzyczna)|koncertów]] na fortepian, skrzypce, wiolonczelę, [[suita|suit]], [[sinfonietta|sinfoniett]], [[Uwertura koncertowa|uwertur]] i in.), [[muzyka kameralna|kameralnej]] (m.in. [[kwartet smyczkowy|kwartetów smyczkowych]], [[Pieśń (forma muzyczna)|pieśni]], [[sonata|sonat]]), utworów na fortepian solo (m.in. 9 sonat, ''Visions fugitives'', op. 22), [[muzyka sceniczna|muzyki scenicznej]] i [[muzyka filmowa|filmowej]], a także [[Transkrypcja (muzyka)|transkrypcji]].


Popularność zawdzięcza przede wszystkim ''Symfonii Klasycznej'', bajce symfonicznej ''Piotruś i Wilk'', ''III Koncertowi fortepianowemu C-dur'', baletom ''Romeo i Julia'' oraz ''Kopciuszek'', suicie ''Porucznik Kiże'' oraz muzyce do filmów [[Siergiej Eisenstein|Siergieja Eisensteina]].
Popularność zawdzięcza przede wszystkim ''Symfonii klasycznej'', bajce symfonicznej ''Piotruś i wilk'', ''III koncertowi fortepianowemu C-dur'', baletom ''Romeo i Julia'' oraz ''Kopciuszek'', suicie ''Porucznik Kiże'' oraz muzyce do filmów [[Siergiej Eisenstein|Siergieja Eisensteina]].


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Z muzyką Prokofjew zapoznał się w domu rodzinnym dzięki matce, która udzielała mu pierwszych lekcji gry na fortepianie gdy miał 5 lat.
Z muzyką Prokofjew zapoznał się w domu rodzinnym dzięki matce, która udzielała mu pierwszych lekcji gry na fortepianie gdy miał 5 lat.
Pierwsze próby kompozytorskie – walce, marsze, dwie opery: ''Olbrzym'' i ''Na bezludnych wyspach'', zwróciły uwagę [[Siergiej Taniejew|Siergieja Taniejewa]]. Za jego namową Prokofjew rozpoczął w 1902 roku naukę muzyki (harmonia i kompozycja) u [[Reinhold Glière|Reinholda Gliere'a]]. Po dwóch latach wstąpił do konserwatorium petersburskiego ([[harmonia (muzyka)|harmonia]] i [[kontrapunkt (muzyka)|kontrapunkt]] – [[Anatolij Ladow|Anatol Liadow]], [[instrumentacja|orkiestracja]] – [[Nikołaj Rimski-Korsakow]], dyrygentura – [[M. Czeriepin]], fortepian – [[Anna Jesipowa]]<ref group="uwaga">[[Język rosyjski|ros.]] Анна Николаевна Есипова; znana także jako: Anna Jessipowa; Anna Yesipova; Anna Esipova; Anna lub Annette Essipova; Anna, Annette lub Annetta Essipoff; Annette von Essipow.</ref>
Pierwsze próby kompozytorskie – walce, marsze, dwie opery: ''Olbrzym'' i ''Na bezludnych wyspach'', zwróciły uwagę [[Siergiej Taniejew|Siergieja Taniejewa]]. Za jego namową Prokofjew rozpoczął w 1902 roku naukę muzyki (harmonia i kompozycja) u [[Reinhold Glière|Reinholda Glière’a]]. Po dwóch latach wstąpił do konserwatorium petersburskiego ([[harmonia (muzyka)|harmonia]] i [[kontrapunkt (muzyka)|kontrapunkt]] – [[Anatolij Ladow]], [[instrumentacja|orkiestracja]] – [[Nikołaj Rimski-Korsakow]], dyrygentura – [[Nikołaj Czeriepnin|N. Czeriepnin]], fortepian – [[Anna Jesipowa]]). W 1908 wziął po raz pierwszy udział w „Wieczorach muzyki współczesnej” [[Siergiej Diagilew|S. Diagilewa]]. W 1914 roku Prokofjew ukończył konserwatorium jako świetny pianista i kompozytor, odznaczony pierwszą nagrodą za ''I Koncert fortepianowy''. W 1918 roku opuścił kraj, udając się najpierw do Ameryki, później do Francji<ref>{{encyklopedia PWN|id=3962552|tytuł=Prokofjew Siergiej S.|data dostępu=2023-02-16}}</ref>. Szybko zdobył sławę znakomitego pianisty-[[wirtuoz]]a i niezwykle oryginalnego kompozytora. W [[Paryż]]u nawiązał współpracę z [[Siergiej Diagilew|Siergiejem Diagilewem]]. Pisał dla niego balety: ''Syn marnotrawny'', ''Nad Dnieprem'', ''Stalowy krok''. Tutaj związany był z bardzo kosmopolityczną grupą ''Triton'' (obok [[Darius Milhaud|Milhauda]], [[Arthur Honegger|Honeggera]], [[Francis Poulenc|Poulenca]] i [[Bohuslav Martinů|Martinů]]). W 1936 roku powrócił na stałe do Rosji, gdzie prócz pracy kompozytorskiej zajmował się pedagogiką, prowadząc klasę kompozycji w Konserwatorium w [[Moskwa|Moskwie]].
). W 1908 wziął po raz pierwszy udział w „Wieczorach Muzyki Współczesnej” [[Siergiej Diagilew|S. Diagilewa]]. W 1914 roku Prokofjew ukończył konserwatorium jako świetny pianista i kompozytor, odznaczony pierwszą nagrodą za ''I Koncert fortepianowy''. W 1918 roku opuścił kraj, udając się najpierw do Ameryki, później do Francji. Szybko zdobył sławę znakomitego pianisty-[[wirtuoz]]a i niezwykle oryginalnego kompozytora. W [[Paryż]]u nawiązał współpracę z [[Siergiej Diagilew|Siergiejem Diagilewem]]. Pisał dla niego balety: ''Syn marnotrawny'', ''Nad Dnieprem'', ''Stalowy krok''. Tutaj związany był z bardzo kosmopolityczną grupą ''Triton'' (obok [[Darius Milhaud|Milhauda]], [[Arthur Honegger|Honeggera]], [[Francis Poulenc|Poulenca]] i [[Bohuslav Martinů|Martinu]]). W 1936 roku powrócił na stałe do Rosji, gdzie prócz pracy kompozytorskiej zajmował się pedagogiką prowadząc klasę kompozycji w Konserwatorium w [[Moskwa|Moskwie]].


[[Plik:Sergei Prokofiev 03.jpg|mały|240px|Prokofjew przy pianinie]]
[[Plik:Sergei Prokofiev 03.jpg|mały|upright|Prokofjew przy pianinie]]


W całej twórczości Prokofjewa zaobserwować można charakterystyczne dla jego stylu cechy: ogólna antyromantyczność, nieustępliwość rytmiki (często ostinatowej), gwałtowna dynamiczność, liryzm, humorystyczne w intencjach cytowanie znanych zwrotów melodyczno-harmonicznych, uchwytność melodyki, pikanteria harmoniczna i kolorystyczna, ogólna przejrzystość założeń i mistrzowska precyzja ich realizacji.
W całej twórczości Prokofjewa zaobserwować można charakterystyczne dla jego stylu cechy: ogólna antyromantyczność, nieustępliwość rytmiki (często [[ostinato]]wej), gwałtowna dynamiczność, liryzm, humorystyczne w intencjach cytowanie znanych zwrotów melodyczno-harmonicznych, uchwytność melodyki, pikanteria harmoniczna i kolorystyczna, ogólna przejrzystość założeń i mistrzowska precyzja ich realizacji.


On sam tak charakteryzował przemiany w swojej muzyce:
On sam tak charakteryzował przemiany w swojej muzyce:


{{CytatD|
{{Cytat
Pierwsza linia – klasyczna, raz przyjmuje postać neoklasyczną (sonaty, koncerty), to znowu naśladuje klasykę XVIII wieku (gawoty). Druga linia – nowatorska początkowo była poszukiwaniem własnego języka harmonicznego, następnie zmieniła się w poszukiwanie języka do wyrażania silnych emocji (Sarkazmy, Suita scytyjska, Gracz, Siedmiu, II Symfonia i in.). Chociaż dotyczy ona przede wszystkim języka harmonicznego, należą tu jednak także nowości w intonacji melodii, w instrumentacji i dramaturgii. Trzecia linia – linia tokkatowa albo, jeśli kto woli, motoryczny, to prawdopodobnie linia najmniej cenna. Linia czwarta – liryczna: początkowo pojawia się jako liryczno-kontemplacyjna, czasami niezupełnie związana z melodią..., czasami zaś związana z melodią dłuższą lub krótszą (m.in. początek Koncertu skrzypcowego). Linia ta pozostawała niezauważona albo zauważono ją po upływie czasu. Liryki w ciągu długiego czasu odmawiano mi w ogóle i, nie podsycana, rozwijała się powoli. Za to później zwracałem na nią coraz więcej i więcej uwagi.
|treść = Pierwsza linia – klasyczna, raz przyjmuje postać neoklasyczną (sonaty, koncerty), to znowu naśladuje klasykę XVIII wieku (gawoty). Druga linia – nowatorska początkowo była poszukiwaniem własnego języka harmonicznego, następnie zmieniła się w poszukiwanie języka do wyrażania silnych emocji (Sarkazmy, Suita scytyjska, Gracz, Siedmiu, II Symfonia i in.). Chociaż dotyczy ona przede wszystkim języka harmonicznego, należą tu jednak także nowości w intonacji melodii, w instrumentacji i dramaturgii. Trzecia linia – linia tokkatowa albo, jeśli kto woli, motoryczny, to prawdopodobnie linia najmniej cenna. Linia czwarta – liryczna: początkowo pojawia się jako liryczno-kontemplacyjna, czasami niezupełnie związana z melodią..., czasami zaś związana z melodią dłuższą lub krótszą (m.in. początek Koncertu skrzypcowego). Linia ta pozostawała niezauważona albo zauważono ją po upływie czasu. Liryki w ciągu długiego czasu odmawiano mi w ogóle i, nie podsycana, rozwijała się powoli. Za to później zwracałem na nią coraz więcej i więcej uwagi.
|Siergiej Prokofjew|Autobiografia<ref>S. Prokofjew, ''Autobiografia'', tłum. J. Ilnicka, Kraków, PWM 1970, s. 185–186.</ref>
|autor = Siergiej Prokofjew
|źródło = Autobiografia<ref>S. Prokofjew, ''Autobiografia'', tłum. J. Ilnicka, Kraków, PWM 1970, s. 185–186.</ref>
|styl = środek
}}
}}


=== Śmierć ===
=== Śmierć ===
Zmarł 5 marca 1953. Tego samego dnia zmarł również przywódca Związku Radzieckiego [[Józef Stalin]]. Zgon Stalina skupił na sobie uwagę całego narodu, w związku z czym śmierć kompozytora była nieomalże niezauważona, a państwowe uroczystości żałobne uniemożliwiały przeprowadzenie pogrzebu Prokofjewa. Zbieg tych dwóch wydarzeń stał się także tematem anegdoty, związanej z osobą dyrygenta [[Grzegorz Fitelberg|Grzegorza Fitelberga]], dyrektora [[Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach|Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia]] – dzień po śmierci Stalina i Prokofjewa Fitelberg po przyjściu na próbę orkiestry miał zwrócić się do muzyków słowami: ''Panowie, proszę wstać. Dziś w nocy umarł wielki radziecki... kompozytor Siergiej Prokofjew. Proszę uczcić minutą ciszy''. Po minucie miał z kolei powiedzieć do koncertmistrza: ''Panie Wochniak, podobno Stalin też umarł''<ref>S. Michalkiewicz, [http://www.bibula.com/?p=24315 ''La Pologne puissance mondiale!''], Bibula pismo niezależne.</ref>.
Zmarł 5 marca 1953. Tego samego dnia zmarł również przywódca Związku Radzieckiego [[Józef Stalin]]. Zgon Stalina skupił na sobie uwagę całego narodu, w związku z czym śmierć kompozytora była nieomalże niezauważona, a państwowe uroczystości żałobne uniemożliwiały przeprowadzenie pogrzebu Prokofjewa. Zbieg tych dwóch wydarzeń stał się także tematem anegdoty, związanej z osobą dyrygenta [[Grzegorz Fitelberg|Grzegorza Fitelberga]], dyrektora [[Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach|Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia]] – dzień po śmierci Stalina i Prokofjewa Fitelberg po przyjściu na próbę orkiestry miał wygłosić mowę ku pamięci wielkiego kompozytora i poprosił o minutę ciszy. Następnie zwrócił się do koncertmistrza Władysława Wochniaka: ''Władziu, czy to prawda, że umarł Stalin?''<ref>{{Cytuj książkę |autor = Stanisław Wisłocki |tytuł = Życie jednego muzyka |miejsce = Warszawa |wydawca = Oficyna Wydawnicza Rytm |rok = 2000 |strony = 81}}</ref>.


== Życie osobiste ==
== Życie osobiste ==
Linia 57: Linia 60:


== Instytucje poświęcone kompozytorowi ==
== Instytucje poświęcone kompozytorowi ==
Jego pierwsza żona, Lina założyła w 1983 Fundację im. S. Prokofjewa (The Serge Prokofiev Foundation), która w 1994 otrzymała siedzibę w [[Goldsmiths' College]] przy [[Uniwersytet w Londynie|Uniwersytecie w Londynie]], której celem jest zbieranie środków na finansowanie badań nad życiem i twórczością Prokofjewa, gromadzenie rękopisów i pamiątek oraz popularyzacja jego dzieł. W latach 2001–2004 funkcjonowało Stowarzyszenie im. Sergiusza Prokofjewa (The Serge Prokofiev Association), założone przez Fundację, które wydawało czasopismo ''Three Oranges'' oraz kierowało inicjatywą ''Prokofiev 2003'' na 50-lecie śmierci kompozytora. Po rozwiązaniu Stowarzyszenia zadanie wydawania czasopisma przejęła Fundacja<ref>{{Cytuj | url=http://www.sprkfv.net/foundation/foundhome.html | tytuł=The Serge Prokofiev Foundation<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.sprkfv.net | data dostępu=2017-11-26}}</ref>.
Jego pierwsza żona, Lina, założyła w 1983 Fundację im. S. Prokofjewa (''The Serge Prokofiev Foundation''), która w 1994 otrzymała siedzibę w Goldsmiths’ College przy [[Uniwersytet Londyński|Uniwersytecie Londyńskim]]. Jej celem jest zbieranie środków finansowych na badania twórczości Prokofjewa, a także gromadzenie rękopisów i pamiątek oraz popularyzacja dzieł kompozytora. W latach 2001–2004 funkcjonowało Stowarzyszenie im. Siergieja Prokofjewa (The Serge Prokofiev Association), założone przez Fundację, które wydawało czasopismo ''Three Oranges'' oraz kierowało inicjatywą ''Prokofiev 2003'' na 50-lecie śmierci kompozytora. Po rozwiązaniu Stowarzyszenia zadanie wydawania czasopisma przejęła Fundacja<ref>{{Cytuj |url = http://www.sprkfv.net/foundation/foundhome.html |tytuł = The Serge Prokofiev Foundation |opublikowany = www.sprkfv.net |data dostępu = 2017-11-26}}</ref>.


== Najważniejsze dzieła ==
== Najważniejsze dzieła ==
[[Plik:Popiersie Sergiusz Prokofiew ssj 20110627.jpg|mały|240px|Popiersie Siergieja Prokofjewa w Alei Sław na [[Skwer Harcerski im. Szarych Szeregów w Kielcach|Skwerze Harcerskim]] w [[Kielce|Kielcach]]]]
[[Plik:Popiersie Sergiusz Prokofiew ssj 20110627.jpg|mały|upright|Popiersie Siergieja Prokofjewa w Alei Sław na [[Skwer Harcerski im. Szarych Szeregów w Kielcach|Skwerze Harcerskim]] w [[Kielce|Kielcach]]]]
[[Plik:Sergei Prokofiev 04.jpg|240px|mały|Siergiej Prokofjew, ok. 1918]]
[[Plik:Sergei Prokofiev 04.jpg|mały|upright|Siergiej Prokofjew, ok. 1918]]


=== [[Opera|Opery]] ===
=== [[Opera|Opery]] ===
Linia 78: Linia 81:
* ''Nad Dnieprem'', op. 51 (1930)
* ''Nad Dnieprem'', op. 51 (1930)
* ''[[Romeo i Julia (balet)|Romeo i Julia]]'', op. 64 (1935–1936)
* ''[[Romeo i Julia (balet)|Romeo i Julia]]'', op. 64 (1935–1936)
* ''[[Kopciuszek (balet)|Kopciuszek]] '', op. 87 (1940–1944)
* ''[[Kopciuszek (balet)|Kopciuszek]]'', op. 87 (1940–1944)
* ''Baśń o kamiennym kwiecie'', op. 118 (1948–1950)
* ''Baśń o kamiennym kwiecie'', op. 118 (1948–1950)


=== [[Symfonia|Symfonie]] ===
=== [[Symfonia|Symfonie]] ===
* ''I Symfonia D-dur „Klasyczna”'', op. 25 (1916–1917)
* ''I symfonia D-dur „Klasyczna”'', op. 25 (1916–1917)
* ''II Symfonia d-moll'', op. 40 (1924)
* ''II symfonia d-moll'', op. 40 (1924)
* ''III Symfonia c-moll'', op. 44 (1928)
* ''III symfonia c-moll'', op. 44 (1928)
* ''IV Symfonia C-dur'', op. 47 (1930), ponownie zredagowana w 1947 r. jako op. 112
* ''IV symfonia C-dur'', op. 47 (1930), ponownie zredagowana w 1947 r. jako op. 112
* ''V Symfonia B-dur'', op. 100 (1944)
* ''V symfonia B-dur'', op. 100 (1944)
* ''VI Symfonia es-moll'', op. 111 (1945–1947)
* ''VI symfonia es-moll'', op. 111 (1945–1947)
* ''VII Symfonia cis-moll'', op. 131 (1951–1952)
* ''VII symfonia cis-moll'', op. 131 (1951–1952)


=== Koncerty ===
=== Koncerty ===
* [[fortepian]]owe
* [[fortepian]]owe
** ''I Koncert fortepianowy Des-dur'', op. 10 (1911–1912)
** ''I koncert fortepianowy Des-dur'', op. 10 (1911–1912)
** ''II Koncert fortepianowy g-moll'', op. 16 (1913), ponownie zredagowany w 1923 r. jeden z najtrudniejszych koncertów fortepianowych
** ''II koncert fortepianowy g-moll'', op. 16 (1913), ponownie zredagowany w 1923 r. jeden z najtrudniejszych koncertów fortepianowych
** ''III Koncert fortepianowy C-dur'', op. 26 (1917–1921)
** ''III koncert fortepianowy C-dur'', op. 26 (1917–1921)
** ''IV Koncert fortepianowy B-dur'' (na lewą rękę), op. 53 (1931)
** ''IV koncert fortepianowy B-dur'' (na lewą rękę), op. 53 (1931)
** ''V Koncert fortepianowy G-dur'', op. 55 (1932)
** ''V koncert fortepianowy G-dur'', op. 55 (1932)
* [[skrzypce|skrzypcowe]]
* [[skrzypce|skrzypcowe]]
** ''I Koncert skrzypcowy D-dur'', op. 19 (1916–1917)
** ''I koncert skrzypcowy D-dur'', op. 19 (1916–1917)
** ''II Koncert skrzypcowy g-moll'', op. 63 (1935)
** ''II koncert skrzypcowy g-moll'', op. 63 (1935)
* [[wiolonczela|wiolonczelowe]]
* [[wiolonczela|wiolonczelowe]]
** ''Symfonia-Koncert e-moll'' na wiolonczelę i orkiestrę, op. 125 (1950–1952); w pierwszej redakcji jako ''I Koncert wiolonczelowy e-moll'' op. 58
** ''Symfonia-koncert e-moll'' na wiolonczelę i orkiestrę, op. 125 (1950–1952); w pierwszej redakcji jako ''I Koncert wiolonczelowy e-moll'' op. 58
** ''Concertino g-moll'' na wiolonczelę i orkiestrę, op. 132 (1952)
** ''Concertino g-moll'' na wiolonczelę i orkiestrę, op. 132 (1952)


Linia 111: Linia 114:
* ''Suita symfoniczna z baletu „Nad Dnieprem”'', op. 51bis (1933)
* ''Suita symfoniczna z baletu „Nad Dnieprem”'', op. 51bis (1933)
* ''Suita symfoniczna z filmu „Porucznik Kiże”'', op. 60 (1933–1934)
* ''Suita symfoniczna z filmu „Porucznik Kiże”'', op. 60 (1933–1934)
* ''I Suita symfoniczna z baletu „Romeo i Julia”'', op. 64bis (1936)
* ''I suita symfoniczna z baletu „Romeo i Julia”'', op. 64bis (1936)
* ''II Suita symfoniczna z baletu „Romeo i Julia”'', op. 64ter (1936)
* ''II suita symfoniczna z baletu „Romeo i Julia”'', op. 64ter (1936)
* ''[[Piotruś i wilk (bajka symfoniczna)|Piotruś i wilk]]'', op. 67 (1936), bajka symfoniczna dla dzieci na głos recytujący i wielką orkiestrę symfoniczną
* ''[[Piotruś i wilk (bajka symfoniczna)|Piotruś i wilk]]'', op. 67 (1936), bajka symfoniczna dla dzieci na głos recytujący i wielką orkiestrę symfoniczną
* ''III Suita symfoniczna z baletu „Romeo i Julia”'', op. 101 (1946)
* ''III suita symfoniczna z baletu „Romeo i Julia”'', op. 101 (1946)
* ''I Suita symfoniczna z baletu „Kopciuszek”'', op. 107 (1946)
* ''I suita symfoniczna z baletu „Kopciuszek”'', op. 107 (1946)
* ''II Suita symfoniczna z baletu „Kopciuszek”'', op. 108 (1946)
* ''II suita symfoniczna z baletu „Kopciuszek”'', op. 108 (1946)
* ''III Suita symfoniczna z baletu „Kopciuszek”'', op. 109 (1946)
* ''III suita symfoniczna z baletu „Kopciuszek”'', op. 109 (1946)


=== Utwory kameralne ===
=== Utwory kameralne ===
Linia 123: Linia 126:
* ''Kwintet g-moll'' na [[obój]], klarnet, skrzypce, [[altówka|altówkę]] i [[kontrabas]], op. 39 (1924)
* ''Kwintet g-moll'' na [[obój]], klarnet, skrzypce, [[altówka|altówkę]] i [[kontrabas]], op. 39 (1924)
* ''Sonata C-dur'' na dwoje skrzypiec, op. 56 (1932)
* ''Sonata C-dur'' na dwoje skrzypiec, op. 56 (1932)
* ''I Sonata f-moll'' na skrzypce i fortepian, op. 80 (1938–1946)
* ''I sonata f-moll'' na skrzypce i fortepian, op. 80 (1938–1946)
* ''Sonata D-dur'' na [[flet]] i fortepian, op. 94 (1943)
* [[Sonata fletowa (Prokofjew)|''Sonata D-dur'' na flet i fortepian, op. 94]] (1943)
* ''II Sonata D-dur'' na skrzypce i fortepian, op. 94bis (1944), transkrypcja ''Sonaty fletowej''
* ''II sonata D-dur'' na skrzypce i fortepian, op. 94bis (1944), transkrypcja ''Sonaty fletowej''
* ''Sonata C-dur'' na wiolonczelę i fortepian, op. 119 (1949)
* ''Sonata C-dur'' na wiolonczelę i fortepian, op. 119 (1949)


=== Utwory [[fortepian]]owe ===
=== Utwory [[fortepian]]owe ===
* [[sonata|sonaty]]:
* [[sonata|sonaty]]:
** ''I Sonata f-moll'', op. 1 (1909)
** ''I sonata f-moll'', op. 1 (1909)
** ''II Sonata d-moll'', op. 14 (1912)
** ''II sonata d-moll'', op. 14 (1912)
** ''III Sonata a-moll „Ze starych zeszytów”'', op. 28 (1917)
** ''III sonata a-moll „Ze starych zeszytów”'', op. 28 (1917)
** ''IV Sonata c-moll „Ze starych zeszytów”'', op. 29 (1917)
** ''IV sonata c-moll „Ze starych zeszytów”'', op. 29 (1917)
** ''V Sonata C-dur'', op. 38 (1923)
** ''V sonata C-dur'', op. 38 (1923)
** ''VI Sonata A-dur „Wojenna”'', op. 82 (1939–1940)
** ''VI sonata A-dur „Wojenna”'', op. 82 (1939–1940)
** ''VII Sonata B-dur „Wojenna”'', op. 83 (1939–1942)
** ''VII sonata B-dur „Wojenna”'', op. 83 (1939–1942)
** ''VIII Sonata B-dur „Wojenna”'', op. 84 (1939–1944)
** ''VIII sonata B-dur „Wojenna”'', op. 84 (1939–1944)
** ''IX Sonata C-dur'', op. 103 (1947)
** ''IX sonata C-dur'', op. 103 (1947)
* inne:
* inne:
** ''Podszepty diabelskie'', op. 4/4 (1910–1912)
** ''Podszepty diabelskie'', op. 4/4 (1910–1912)
Linia 165: Linia 168:
* ''Hamlet''
* ''Hamlet''


== Edycje nutowe ==
== Odznaczenia ==
Został odznaczony m.in.<ref>{{Cytuj książkę |autor = Simon Morrison |tytuł = The People’s Artist: Prokofiev’s Soviet Years |wydawca = Oxford University Press |miejsce = Oxford |rok = 2009 |isbn = 978-0-19-975348-2 |strony = 283}}</ref>:
* ''S. S. Prokofjew: sobranie soczinienij'' (ros. С.С. Прокофьев: собрание сочинений; pol. S.S. Prokofiew: dzieła zebrane), red. N.P. Anosow i in., 20 tomów, Gosudarstwiennoje muzykalnoje izdatielstwo, Muzyka (Государственное музыкальное издательство, Музыка), 1955–67.
* [[Nagroda Stalinowska|Nagrodą Stalinowską]]
* tytułem [[Zasłużony Działacz Sztuk RFSRR|Zasłużonego Działacza Sztuk RFSRR]] (1944)
* tytułem [[Ludowy Artysta RFSRR|Ludowego Artysty RFSRR]] (1947)
* [[Order Czerwonego Sztandaru Pracy|Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy]] (1943)
* [[Medal „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”|Medalem „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
* [[Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy”|Medalem „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy”]]
* [[Medal „Za obronę Kaukazu”|Medalem „Za obronę Kaukazu”]]


== Uwagi ==
== Edycje nutowe ==
* ''S. S. Prokofjew: sobranie soczinienij'' (ros. С.С. Прокофьев: собрание сочинений; pol. S.S. Prokofiew: dzieła zebrane), red. [[Nikołaj Anosow|N.P. Anosow]] i in., 20 tomów, Gosudarstwiennoje muzykalnoje izdatielstwo, Muzyka (Государственное музыкальное издательство, Музыка), 1955–67.
{{Uwagi}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 176: Linia 186:
== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Siergiej Prokofjew: ''Matieriały, dokumienty, wospominanija'', Moskwa 1956
* Siergiej Prokofjew: ''Matieriały, dokumienty, wospominanija'', Moskwa 1956
* Izraił Niestiew: ''S. Prokofiew'', Moskwa 1957 (wyd. ang. tłum. Florence Jonas, Stanford 1960)
* [[Izraił Niestiew]]: ''S. Prokofjew'', Moskwa 1957 (wyd. ang. tłum. Florence Jonas, Stanford 1960)
* ''O twórczości Sergiusza Prokofiewa'', red. Zofia Lissa, Kraków 1962
* ''O twórczości Sergiusza Prokofiewa'', red. [[Zofia Lissa]], Kraków 1962
* Michel Rostislav Hofmann: ''Serge Prokofiev'', Paris 1963
* [[Michel Hofmann]]: ''Serge Prokofiev'', Paryż 1963
* M.G. Aranowski: ''Miełodika S. Prokofjewa'', Leningrad 1969
* M.G. Aranowski: ''Miełodika S. Prokofjewa'', Leningrad 1969
* S. Prokofjew: ''Autobiografia'', Kraków, PWM 1970
* S. Prokofjew: ''Autobiografia'', Kraków, [[Państwowe Wydawnictwo Muzyczne|PWM]] 1970
* S. Prokofjew: ''Merci za miły list'', Kraków 1970
* S. Prokofjew: ''Merci za miły list'', Kraków 1970
* S. Prokofjew: ''Refleksje, notatki i wypowiedzi'', Kraków 1971
* S. Prokofjew: ''Refleksje, notatki i wypowiedzi'', Kraków 1971
* Jerzy Jaroszewicz: ''Prokofiew'', Kraków, PWM 1983
* [[Jerzy Jaroszewicz]]: ''Prokofjew'', Kraków, PWM 1983


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.sprkfv.net/ Oficjalna strona Fundacji im. Sergieja Prokofjewa] {{lang|en}}
* [http://www.sprkfv.net/ Oficjalna strona Fundacji im. Siergieja Prokofjewa] {{lang|en}}
* {{IMSLP|id=Prokofiev, Sergey}}


{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}


{{SORTUJ:Prokofjew, Siergiej}}
{{SORTUJ:Prokofjew, Siergiej}}
[[Kategoria:Artyści socrealizmu]]
[[Kategoria:Siergiej Prokofjew| ]]
[[Kategoria:Radzieccy kompozytorzy muzyki filmowej]]
[[Kategoria:Radzieccy kompozytorzy muzyki filmowej]]
[[Kategoria:Rosyjscy pianiści]]
[[Kategoria:Rosyjscy pianiści]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1891]]
[[Kategoria:Zmarli w 1953]]
[[Kategoria:Kompozytorzy XX wieku]]
[[Kategoria:Kompozytorzy XX wieku]]
[[Kategoria:Rosyjscy kompozytorzy operowi]]
[[Kategoria:Rosyjscy kompozytorzy operowi]]
[[Kategoria:Rosyjscy artyści socrealizmu]]
[[Kategoria:Radzieccy artyści socrealizmu]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie]]
[[Kategoria:Pochowani na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Stalinowskiej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem za Ofiarną Pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem 800-lecia Moskwy]]
[[Kategoria:Zasłużeni Działacze Sztuk RFSRR]]
[[Kategoria:Ludowi Artyści RFSRR]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1891]]
[[Kategoria:Zmarli w 1953]]

Aktualna wersja na dzień 18:27, 5 lip 2024

Siergiej Prokofjew
Серге́й Сергеевич Проко́фьев
ilustracja
Imię i nazwisko

Siergiej Siergiejewicz Prokofjew

Data i miejsce urodzenia

23 kwietnia 1891
Soncowka k. Kurachowa

Pochodzenie

rosyjskie

Data i miejsce śmierci

5 marca 1953
Moskwa

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna, muzyka neoromantyczna

Zawód

kompozytor, pianista, dyrygent

Odznaczenia
Nagroda Stalinowska Ludowy Artysta RFSRR Zasłużony Działacz Sztuk RFSRR
Order Czerwonego Sztandaru Pracy Medal „Za obronę Kaukazu” Medal „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy”
podpis
Strona internetowa

Siergiej Siergiejewicz Prokofjew (ros. Серге́й Сергеевич Проко́фьев, w formie spolszczonej Sergiusz Prokofiew, Siergiej Prokofiew; ur. 11 kwietnia?/23 kwietnia 1891 w Soncowce k. Kurachowa, w Imperium Rosyjskim, zm. 5 marca 1953 w Moskwie, ZSRR) – rosyjski (radziecki) kompozytor, pianista-wirtuoz oraz dyrygent, jeden z najważniejszych twórców awangardy pierwszej połowy XX w. Współtworzył różne nurty modernizmu, w tym futuryzm, ekspresjonizm, prymitywizm i neoklasycyzm (uważany za inicjatora ostatniego z tych kierunków w I Symfonii D-dur „Klasycznej”, op. 25, 1917), zachowując przy tym oryginalność i idiomatyczność stylu.

Prokofjew jest autorem szerokiego i różnorodnego repertuaru, obejmującego większość klasycznych form i gatunków: muzyki operowej, baletowej, kantat, oratoriów, muzyki symfonicznej (symfonii, koncertów na fortepian, skrzypce, wiolonczelę, suit, sinfoniett, uwertur i in.), kameralnej (m.in. kwartetów smyczkowych, pieśni, sonat), utworów na fortepian solo (m.in. 9 sonat, Visions fugitives, op. 22), muzyki scenicznej i filmowej, a także transkrypcji.

Popularność zawdzięcza przede wszystkim Symfonii klasycznej, bajce symfonicznej Piotruś i wilk, III koncertowi fortepianowemu C-dur, baletom Romeo i Julia oraz Kopciuszek, suicie Porucznik Kiże oraz muzyce do filmów Siergieja Eisensteina.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Z muzyką Prokofjew zapoznał się w domu rodzinnym dzięki matce, która udzielała mu pierwszych lekcji gry na fortepianie gdy miał 5 lat. Pierwsze próby kompozytorskie – walce, marsze, dwie opery: Olbrzym i Na bezludnych wyspach, zwróciły uwagę Siergieja Taniejewa. Za jego namową Prokofjew rozpoczął w 1902 roku naukę muzyki (harmonia i kompozycja) u Reinholda Glière’a. Po dwóch latach wstąpił do konserwatorium petersburskiego (harmonia i kontrapunktAnatolij Ladow, orkiestracjaNikołaj Rimski-Korsakow, dyrygentura – N. Czeriepnin, fortepian – Anna Jesipowa). W 1908 wziął po raz pierwszy udział w „Wieczorach muzyki współczesnej” S. Diagilewa. W 1914 roku Prokofjew ukończył konserwatorium jako świetny pianista i kompozytor, odznaczony pierwszą nagrodą za I Koncert fortepianowy. W 1918 roku opuścił kraj, udając się najpierw do Ameryki, później do Francji[1]. Szybko zdobył sławę znakomitego pianisty-wirtuoza i niezwykle oryginalnego kompozytora. W Paryżu nawiązał współpracę z Siergiejem Diagilewem. Pisał dla niego balety: Syn marnotrawny, Nad Dnieprem, Stalowy krok. Tutaj związany był z bardzo kosmopolityczną grupą Triton (obok Milhauda, Honeggera, Poulenca i Martinů). W 1936 roku powrócił na stałe do Rosji, gdzie prócz pracy kompozytorskiej zajmował się pedagogiką, prowadząc klasę kompozycji w Konserwatorium w Moskwie.

Prokofjew przy pianinie

W całej twórczości Prokofjewa zaobserwować można charakterystyczne dla jego stylu cechy: ogólna antyromantyczność, nieustępliwość rytmiki (często ostinatowej), gwałtowna dynamiczność, liryzm, humorystyczne w intencjach cytowanie znanych zwrotów melodyczno-harmonicznych, uchwytność melodyki, pikanteria harmoniczna i kolorystyczna, ogólna przejrzystość założeń i mistrzowska precyzja ich realizacji.

On sam tak charakteryzował przemiany w swojej muzyce:

Pierwsza linia – klasyczna, raz przyjmuje postać neoklasyczną (sonaty, koncerty), to znowu naśladuje klasykę XVIII wieku (gawoty). Druga linia – nowatorska początkowo była poszukiwaniem własnego języka harmonicznego, następnie zmieniła się w poszukiwanie języka do wyrażania silnych emocji (Sarkazmy, Suita scytyjska, Gracz, Siedmiu, II Symfonia i in.). Chociaż dotyczy ona przede wszystkim języka harmonicznego, należą tu jednak także nowości w intonacji melodii, w instrumentacji i dramaturgii. Trzecia linia – linia tokkatowa albo, jeśli kto woli, motoryczny, to prawdopodobnie linia najmniej cenna. Linia czwarta – liryczna: początkowo pojawia się jako liryczno-kontemplacyjna, czasami niezupełnie związana z melodią..., czasami zaś związana z melodią dłuższą lub krótszą (m.in. początek Koncertu skrzypcowego). Linia ta pozostawała niezauważona albo zauważono ją po upływie czasu. Liryki w ciągu długiego czasu odmawiano mi w ogóle i, nie podsycana, rozwijała się powoli. Za to później zwracałem na nią coraz więcej i więcej uwagi.

Siergiej Prokofjew, Autobiografia[2]

Śmierć

[edytuj | edytuj kod]

Zmarł 5 marca 1953. Tego samego dnia zmarł również przywódca Związku Radzieckiego Józef Stalin. Zgon Stalina skupił na sobie uwagę całego narodu, w związku z czym śmierć kompozytora była nieomalże niezauważona, a państwowe uroczystości żałobne uniemożliwiały przeprowadzenie pogrzebu Prokofjewa. Zbieg tych dwóch wydarzeń stał się także tematem anegdoty, związanej z osobą dyrygenta Grzegorza Fitelberga, dyrektora Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia – dzień po śmierci Stalina i Prokofjewa Fitelberg po przyjściu na próbę orkiestry miał wygłosić mowę ku pamięci wielkiego kompozytora i poprosił o minutę ciszy. Następnie zwrócił się do koncertmistrza Władysława Wochniaka: Władziu, czy to prawda, że umarł Stalin?[3].

Życie osobiste

[edytuj | edytuj kod]

Był dwukrotnie żonaty: z Liną Luberą (od 1923), z którą miał dwóch synów, Światosława i Olega, oraz Mirą Mendelson (od 1948), która była jego partnerką od wielu lat w czasie trwania związku małżeńskiego z Liną Luberą.

Instytucje poświęcone kompozytorowi

[edytuj | edytuj kod]

Jego pierwsza żona, Lina, założyła w 1983 Fundację im. S. Prokofjewa (The Serge Prokofiev Foundation), która w 1994 otrzymała siedzibę w Goldsmiths’ College przy Uniwersytecie Londyńskim. Jej celem jest zbieranie środków finansowych na badania twórczości Prokofjewa, a także gromadzenie rękopisów i pamiątek oraz popularyzacja dzieł kompozytora. W latach 2001–2004 funkcjonowało Stowarzyszenie im. Siergieja Prokofjewa (The Serge Prokofiev Association), założone przez Fundację, które wydawało czasopismo Three Oranges oraz kierowało inicjatywą Prokofiev 2003 na 50-lecie śmierci kompozytora. Po rozwiązaniu Stowarzyszenia zadanie wydawania czasopisma przejęła Fundacja[4].

Najważniejsze dzieła

[edytuj | edytuj kod]
Popiersie Siergieja Prokofjewa w Alei Sław na Skwerze Harcerskim w Kielcach
Siergiej Prokofjew, ok. 1918
  • Gracz, op. 24 (1915–1916)
  • Miłość do trzech pomarańczy, op. 33 (1919)
  • Ognisty anioł, op. 37 (1919–1927)
  • Siemion Kotko, op. 81 (1939)
  • Zaręczyny w klasztorze, op. 86 (1940)
  • Wojna i pokój, op. 91 (1941–1942)
  • Opowieść o prawdziwym człowieku (1948, Kijów 1961)
  • I symfonia D-dur „Klasyczna”, op. 25 (1916–1917)
  • II symfonia d-moll, op. 40 (1924)
  • III symfonia c-moll, op. 44 (1928)
  • IV symfonia C-dur, op. 47 (1930), ponownie zredagowana w 1947 r. jako op. 112
  • V symfonia B-dur, op. 100 (1944)
  • VI symfonia es-moll, op. 111 (1945–1947)
  • VII symfonia cis-moll, op. 131 (1951–1952)

Koncerty

[edytuj | edytuj kod]
  • fortepianowe
    • I koncert fortepianowy Des-dur, op. 10 (1911–1912)
    • II koncert fortepianowy g-moll, op. 16 (1913), ponownie zredagowany w 1923 r. jeden z najtrudniejszych koncertów fortepianowych
    • III koncert fortepianowy C-dur, op. 26 (1917–1921)
    • IV koncert fortepianowy B-dur (na lewą rękę), op. 53 (1931)
    • V koncert fortepianowy G-dur, op. 55 (1932)
  • skrzypcowe
    • I koncert skrzypcowy D-dur, op. 19 (1916–1917)
    • II koncert skrzypcowy g-moll, op. 63 (1935)
  • wiolonczelowe
    • Symfonia-koncert e-moll na wiolonczelę i orkiestrę, op. 125 (1950–1952); w pierwszej redakcji jako I Koncert wiolonczelowy e-moll op. 58
    • Concertino g-moll na wiolonczelę i orkiestrę, op. 132 (1952)

Suity i inne utwory orkiestrowe

[edytuj | edytuj kod]
  • Jesienny szkic, op. 8 (1910–1914–1934)
  • Suita scytyjska na wielką orkiestrę symfoniczną, op. 20, mniej znana jako Ała i Łołłij (1915)
  • Suita symfoniczna z baletu „Błazen”, op. 21bis (1922)
  • Suita symfoniczna z opery „Miłość do trzech pomarańczy”, op. 33bis (1924)
  • Suita symfoniczna z baletu „Nad Dnieprem”, op. 51bis (1933)
  • Suita symfoniczna z filmu „Porucznik Kiże”, op. 60 (1933–1934)
  • I suita symfoniczna z baletu „Romeo i Julia”, op. 64bis (1936)
  • II suita symfoniczna z baletu „Romeo i Julia”, op. 64ter (1936)
  • Piotruś i wilk, op. 67 (1936), bajka symfoniczna dla dzieci na głos recytujący i wielką orkiestrę symfoniczną
  • III suita symfoniczna z baletu „Romeo i Julia”, op. 101 (1946)
  • I suita symfoniczna z baletu „Kopciuszek”, op. 107 (1946)
  • II suita symfoniczna z baletu „Kopciuszek”, op. 108 (1946)
  • III suita symfoniczna z baletu „Kopciuszek”, op. 109 (1946)

Utwory kameralne

[edytuj | edytuj kod]
  • Uwertura żydowska na klarnet, fortepian i kwartet smyczkowy, op. 34 (1919)
  • Kwintet g-moll na obój, klarnet, skrzypce, altówkę i kontrabas, op. 39 (1924)
  • Sonata C-dur na dwoje skrzypiec, op. 56 (1932)
  • I sonata f-moll na skrzypce i fortepian, op. 80 (1938–1946)
  • Sonata D-dur na flet i fortepian, op. 94 (1943)
  • II sonata D-dur na skrzypce i fortepian, op. 94bis (1944), transkrypcja Sonaty fletowej
  • Sonata C-dur na wiolonczelę i fortepian, op. 119 (1949)
  • sonaty:
    • I sonata f-moll, op. 1 (1909)
    • II sonata d-moll, op. 14 (1912)
    • III sonata a-moll „Ze starych zeszytów”, op. 28 (1917)
    • IV sonata c-moll „Ze starych zeszytów”, op. 29 (1917)
    • V sonata C-dur, op. 38 (1923)
    • VI sonata A-dur „Wojenna”, op. 82 (1939–1940)
    • VII sonata B-dur „Wojenna”, op. 83 (1939–1942)
    • VIII sonata B-dur „Wojenna”, op. 84 (1939–1944)
    • IX sonata C-dur, op. 103 (1947)
  • inne:
    • Podszepty diabelskie, op. 4/4 (1910–1912)
    • Toccata d-moll, op. 11 (1912)
    • Sarkazmy, op. 17 (1912–1914), 5 utworów
    • Wizje ulotne (Visions fugitives), op. 22 (1915–1917), 20 utworów
    • Bajki starej babuni, op. 31 (1918), 4 utwory
    • Sonatina pastoralna, op. 59/3 (1934)
    • Muzyka dziecięca op. 65
    • liczne transkrypcje fragmentów baletów i oper, m.in.: Miłość do trzech pomarańczy, Romeo i Julia, Kopciuszek, Wojna i pokój

Dzieła wokalne

[edytuj | edytuj kod]
  • Ich siedmiu, op. 30 (1917), kantata na tenor dramatyczny, chór i orkiestrę (sł. K. Balmont)
  • Kantata na XX-lecie Października, op. 74 (1936–1937) na 2 chóry, orkiestrę symfoniczną, orkiestrę wojskową, orkiestrę akordeonów i perkusję, do tekstów K. Marksa, W. Lenina i J. Stalina
  • Aleksander Newski, op. 78 (1938–1939), kantata na mezzosopran, chór i orkiestrę, słowa W. Łukowski i S. Prokofjew
  • Zdrawica, op. 85 (1939), kantata na chór i orkiestrę

Muzyka filmowa

[edytuj | edytuj kod]

Muzyka teatralna

[edytuj | edytuj kod]
  • Noce egipskie
  • Hamlet

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Został odznaczony m.in.[5]:

Edycje nutowe

[edytuj | edytuj kod]
  • S. S. Prokofjew: sobranie soczinienij (ros. С.С. Прокофьев: собрание сочинений; pol. S.S. Prokofiew: dzieła zebrane), red. N.P. Anosow i in., 20 tomów, Gosudarstwiennoje muzykalnoje izdatielstwo, Muzyka (Государственное музыкальное издательство, Музыка), 1955–67.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Prokofjew Siergiej S., [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-02-16].
  2. S. Prokofjew, Autobiografia, tłum. J. Ilnicka, Kraków, PWM 1970, s. 185–186.
  3. Stanisław Wisłocki: Życie jednego muzyka. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2000, s. 81.
  4. The Serge Prokofiev Foundation [online], www.sprkfv.net [dostęp 2017-11-26].
  5. Simon Morrison: The People’s Artist: Prokofiev’s Soviet Years. Oxford: Oxford University Press, 2009, s. 283. ISBN 978-0-19-975348-2.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Siergiej Prokofjew: Matieriały, dokumienty, wospominanija, Moskwa 1956
  • Izraił Niestiew: S. Prokofjew, Moskwa 1957 (wyd. ang. tłum. Florence Jonas, Stanford 1960)
  • O twórczości Sergiusza Prokofiewa, red. Zofia Lissa, Kraków 1962
  • Michel Hofmann: Serge Prokofiev, Paryż 1963
  • M.G. Aranowski: Miełodika S. Prokofjewa, Leningrad 1969
  • S. Prokofjew: Autobiografia, Kraków, PWM 1970
  • S. Prokofjew: Merci za miły list, Kraków 1970
  • S. Prokofjew: Refleksje, notatki i wypowiedzi, Kraków 1971
  • Jerzy Jaroszewicz: Prokofjew, Kraków, PWM 1983

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]