Przejdź do zawartości

Tramwaje w Zgierzu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Asteq (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
21 031 edycji
m popr. linku
Topusek (dyskusja | edycje)
462 edycje
m Aktualizacja opisu zdjęcia
Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
 
(Nie pokazano 21 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
|logo =
|logo =
|opis logo =
|opis logo =
|grafika = MKT 803N wagon 3 na środku drogi krajowej nr 1 w Zgierzu.jpg
|grafika = Tram line 45 on plac Kilińskiego in Zgierz in 2024.jpg
|opis grafiki = Tramwaj [[803N]] w 1995 na nieistniejącej już [[Tramwaje w Ozorkowie|linii 46]] na środku ówczesnej [[Droga krajowa nr 1 (Polska)|Drogi krajowej nr 1]], dzisiejszej [[Droga krajowa nr 91|Drodze krajowej nr 91]]
|opis grafiki = Tramwaj [[Konstal 805NaND]] na linii 45 na placu Kilińskiego w Zgierzu, rok 2024
|państwo = województwo łódzkie
|państwo = województwo łódzkie
|lokalizacja = [[aglomeracja łódzka]]
|lokalizacja = [[aglomeracja łódzka]]
|organizator = Urząd Miasta Łodzi<br />Zarząd Dróg i Transportu
|organizator = Urząd Miasta Łodzi<br />Zarząd Dróg i Transportu
|operator = [[MKT Łódź]] (1993-2004)<br>[[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne – Łódź|MPK-Łódź]] (od 2004)
|operator = [[MKT Łódź]] (1993–2004)<br>[[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne – Łódź|MPK-Łódź]] (od 2004)
|liczba linii = 1
|liczba linii = 1
|lata funkcjonowania = od [[1901]] do [[2018]] oraz od [[2021]]
|lata funkcjonowania = [[1901]]–[[2018]]<br />od [[2021]]
|dzienna liczba pasażerów =
|dzienna liczba pasażerów =
|roczna liczba pasażerów =
|roczna liczba pasażerów =
Linia 19: Linia 19:
|długość sieci =
|długość sieci =
|rozstaw szyn = 1000 mm
|rozstaw szyn = 1000 mm
|napięcie zasilania = -600 V DC
|napięcie zasilania = 600 V [[Prąd stały|DC]]
|liczba stacji =
|liczba stacji =
|liczba zajezdni = 0 (zajezdnie na terenie [[Łódź|Łodzi]])
|liczba zajezdni = 0 (zajezdnie na terenie [[Łódź|Łodzi]])
Linia 27: Linia 27:
|www = http://mpk.lodz.pl
|www = http://mpk.lodz.pl
}}
}}
'''Tramwaje w Zgierzu''' – fragment [[Tramwaje w Łodzi|systemu komunikacji tramwajowej]] [[Aglomeracja łódzka|aglomeracji łódzkiej]] funkcjonujący w [[Zgierz]]u uruchomiony [[19 stycznia]]<ref name="pabianice">broszura pt. [https://drive.google.com/file/d/1vOOl2LmHtaoj2unM8ewikN_gl7hQ6_EI/view LINIA 41 - JESZCZE TU WRÓCĘ!] [[Klub Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi|Klubu Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi]]</ref> [[1901]]<ref name="muzeum">{{Cytuj stronę |url = http://www.muzeumzgierz.pl/dzieje-zgierza/historia-miasta |tytuł = Historia miasta {{!}} Muzeum Miasta Zgierza |opublikowany = www.muzeumzgierz.pl |język = pl |archiwum = http://web.archive.org/web/20161026075622/http://www.muzeumzgierz.pl/dzieje-zgierza/historia-miasta |zarchiwizowano = 2016-10-26 |data dostępu = 2023-01-16}}</ref> zawieszony [[4 lutego]] [[2018]]<ref name="miasto">{{Cytuj stronę |url = https://miasto.zgierz.pl/en/node/13925 |tytuł = Od 4 lutego 2018 r. zawieszone kursowanie tramwajów linii 45 i 46 |opublikowany = miasto.zgierz.pl |data = 2018-02-01 |język = pl |data dostępu = 2023-01-16}}</ref> oraz reaktywowany [[19 grudnia]] [[2021]]<ref name="nasze">{{Cytuj stronę |url = https://lodz.naszemiasto.pl/po-czterech-latach-wrocil-tramwaj-do-zgierza/ar/c1-8601477 |tytuł = Po czterech latach wrócił tramwaj do Zgierza! |autor = Jacek Zemła |opublikowany = lodz.naszemiasto.pl |data = 20 grudnia 2021 |język = pl |data dostępu = 2023-01-16}}</ref>. W latach [[1927]]-[[2018]] w funkcjonowały dwie linie w Zgierzu łączące miasto z [[Ozorków|Ozorkowem]] oraz [[Łódź|Łodzią]]<ref name="muzeum"/><ref name="miasto"/>, jednakże z powodu złego stanu finansowego miasta Ozorków trasa do Ozorkowa nie została odnowiona<ref name="transpub">{{Cytuj stronę |url = https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/tramwaj-do-ozorkowa-odchodzi-w-zapomnienie-72294.html |tytuł = Tramwaj do Ozorkowa odchodzi w zapomnienie |autor = Witold Urbanowicz |opublikowany = transport-publiczny.pl |data = 2022-02-05 |język = pl|data dostępu = 2023-01-16}}</ref> i obecnie kursuje tylko jedna linia jeżdżąca do Łodzi<ref name="nasze"/>.
'''Tramwaje w Zgierzu''' – fragment [[Tramwaje w Łodzi|systemu komunikacji tramwajowej]] [[Aglomeracja łódzka|aglomeracji łódzkiej]] funkcjonujący w [[Zgierz]]u uruchomiony [[19 stycznia]]<ref name="pabianice">broszura pt. [https://drive.google.com/file/d/1vOOl2LmHtaoj2unM8ewikN_gl7hQ6_EI/view LINIA 41 - JESZCZE TU WRÓCĘ!] [[Klub Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi|Klubu Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi]]</ref> [[1901]]<ref name="muzeum">{{Cytuj stronę |url = http://www.muzeumzgierz.pl/dzieje-zgierza/historia-miasta |tytuł = Historia miasta {{!}} Muzeum Miasta Zgierza |opublikowany = www.muzeumzgierz.pl |język = pl |archiwum = http://web.archive.org/web/20161026075622/http://www.muzeumzgierz.pl/dzieje-zgierza/historia-miasta |zarchiwizowano = 2016-10-26 |data dostępu = 2023-01-16}}</ref> zawieszony [[4 lutego]] [[2018]]<ref name="miasto">{{Cytuj stronę |url = https://miasto.zgierz.pl/en/node/13925 |tytuł = Od 4 lutego 2018 r. zawieszone kursowanie tramwajów linii 45 i 46 |opublikowany = miasto.zgierz.pl |data = 2018-02-01 |język = pl |data dostępu = 2023-01-16}}</ref> oraz reaktywowany [[19 grudnia]] [[2021]]<ref name="nasze">{{Cytuj stronę |url = https://lodz.naszemiasto.pl/po-czterech-latach-wrocil-tramwaj-do-zgierza/ar/c1-8601477 |tytuł = Po czterech latach wrócił tramwaj do Zgierza! |autor = Jacek Zemła |opublikowany = lodz.naszemiasto.pl |data = 20 grudnia 2021 |język = pl |data dostępu = 2023-01-16}}</ref>. W latach [[1927]]–[[2018]] w funkcjonowały dwie linie w Zgierzu łączące miasto z [[Ozorków|Ozorkowem]] oraz [[Łódź|Łodzią]]<ref name="muzeum"/><ref name="miasto"/>, jednakże z powodu złego stanu finansowego miasta Ozorków trasa do Ozorkowa nie została odnowiona<ref name="transpub">{{Cytuj stronę |url = https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/tramwaj-do-ozorkowa-odchodzi-w-zapomnienie-72294.html |tytuł = Tramwaj do Ozorkowa odchodzi w zapomnienie |autor = Witold Urbanowicz |opublikowany = transport-publiczny.pl |data = 2022-02-05 |język = pl|data dostępu = 2023-01-16}}</ref> i obecnie kursuje tylko jedna linia jeżdżąca do Łodzi<ref name="nasze"/>.


== Historia ==
== Historia ==

Wraz z rozwojem [[przemysł]]u oraz wzrostem znaczenia miasta [[Łódź|Łodzi]] jak i również powstawania [[Aglomeracja łódzka|aglomeracji łódzkiej]], rozbudowa [[Tramwaje w Łodzi|sieci tramwajów łódzkich]] do pobliskich miejscowości okazała się potrzebna. W 1901, czyli w tym samym roku co [[Tramwaje w Pabianicach|linia tramwajowa do Pabianic]]<ref name="pabianice"/>, uruchomiono pierwszą linię tramwajową do [[Zgierz|Zgierza]] jadącą na Nowy Rynek (dzisiejszy [[plac Kilińskiego w Zgierzu|plac Kilińskiego]]).
Wraz z rozwojem [[przemysł]]u oraz wzrostem znaczenia miasta [[Łódź|Łodzi]] jak i również powstawania [[Aglomeracja łódzka|aglomeracji łódzkiej]], rozbudowa [[Tramwaje w Łodzi|sieci tramwajów łódzkich]] do pobliskich miejscowości okazała się potrzebna. W 1901, czyli w tym samym roku co [[Tramwaje w Pabianicach|linia tramwajowa do Pabianic]]<ref name="pabianice"/>, uruchomiono pierwszą linię tramwajową do [[Zgierz|Zgierza]] jadącą na Nowy Rynek (dzisiejszy [[plac Kilińskiego w Zgierzu|plac Kilińskiego]]).


Po raz pierwszy tramwaj na ulicach Zgierza pojawił się 19 stycznia 1901 roku. Linia biegła na trasie [[Łódź]] [[Plac Kościelny w Łodzi|plac Kościelny]] – Zgierz plac Kilińskiego. Pierwotnie trasa miała kończyć się na Rynku Staromiejskim (obecnie [[Plac Jana Pawła II w Zgierzu|Plac Jana Pawła II)]], przed budynkiem zgierskiego magistratu. Ostatecznie akcjonariusze tramwajów podmiejskich nie doszli do porozumienia z władzami Zgierza i projektu nie zrealizowano<ref name="krancowka"/>.
Po raz pierwszy tramwaj na ulicach Zgierza pojawił się 19 stycznia 1901 roku. Linia biegła na trasie [[Łódź]] [[Plac Kościelny w Łodzi|plac Kościelny]] – Zgierz plac Kilińskiego. Pierwotnie trasa miała kończyć się na Rynku Staromiejskim (obecnie plac Jana Pawła II), przed budynkiem zgierskiego magistratu. Ostatecznie akcjonariusze tramwajów podmiejskich nie doszli do porozumienia z władzami Zgierza i projektu nie zrealizowano<ref name="krancowka"/>.


Trasę w Zgierzu zakończono na Nowym Rynku (obecnie [[plac Kilińskiego]]), który pełnił wówczas rolę [[Targowisko|placu targowego]]. [[Mijanka|Mijankę]] ułożono w centralnej części rynku. [[Sieć trakcyjna|Sieć trakcyjną]] podwieszono do stalowych słupów. Na przystanku ustawiono drewnianą poczekalnię. W 1920 roku przebudowano plac Kilińskiego tworząc pośrodku skrzyżowanie ulic. Zlikwidowano istniejącą formę handlu, posadzono drzewa i urządzono zieleńce. Prawdopodobnie wtedy wybudowano nową mijankę w ulicy Wysokiej dzisiejszej [[Ulica Długa w Zgierzu|ulicy Długiej]], a w obrębie rynku ułożono jedynie pojedynczy tor, który ślepo kończył się przed skrzyżowaniem. Przystanek dla wsiadających i poczekalnia zostały bez zmian. W 1922 r. uruchomiono [[Kolej wąskotorowa|kolejkę wąskotorową]] ze Zgierza (stacja Zgierz Kaliski przy ul. Kolejowej, w pobliżu [[Zgierz (stacja kolejowa)|stacji Zgierz]]) do [[Ozorków|Ozorkowa]], którą w 1926 r. zlikwidowano, a na jej miejsce wprowadzono tramwaje. W 1925 roku, tramwaje linii do Zgierza przeniesiono na pętlę tramwajową na [[Bałucki Rynek|Bałuckim Rynku]] w Łodzi<ref name="linia45"/>, a w 1939 roku [[III Rzesza|Hitlerowcy]] przenieśli tramwaje linii zgierskiej na [[Plac Wolności w Łodzi|plac Wolności]].
Trasę w Zgierzu zakończono na Nowym Rynku (obecnie [[plac Kilińskiego]]), który pełnił wówczas rolę [[Targowisko|placu targowego]]. [[Mijanka|Mijankę]] ułożono w centralnej części rynku. [[Sieć trakcyjna|Sieć trakcyjną]] podwieszono do stalowych słupów. Na przystanku ustawiono drewnianą poczekalnię. W 1920 roku przebudowano plac Kilińskiego tworząc pośrodku skrzyżowanie ulic. Zlikwidowano istniejącą formę handlu, posadzono drzewa i urządzono zieleńce. Prawdopodobnie wtedy wybudowano nową mijankę w ulicy Wysokiej dzisiejszej [[Ulica Długa w Zgierzu|ulicy Długiej]], a w obrębie rynku ułożono jedynie pojedynczy tor, który ślepo kończył się przed skrzyżowaniem. Przystanek dla wsiadających i poczekalnia zostały bez zmian. W 1922 r. uruchomiono [[Kolej wąskotorowa|kolejkę wąskotorową]] ze Zgierza (stacja Zgierz Kaliski przy ul. Kolejowej, w pobliżu [[Zgierz (stacja kolejowa)|stacji Zgierz]]) do [[Ozorków|Ozorkowa]], którą w 1926 r. zlikwidowano, a na jej miejsce wprowadzono tramwaje. W 1925 roku, tramwaje linii do Zgierza przeniesiono na pętlę tramwajową na [[Bałucki Rynek|Bałuckim Rynku]] w Łodzi<ref name="linia45"/>, a w 1939 roku [[III Rzesza|Hitlerowcy]] przenieśli tramwaje linii zgierskiej na [[Plac Wolności w Łodzi|plac Wolności]].


Obu liniom jadącym przez Zgierz nadano numery w 1940. Linii do pl. Kilińskiego nadano numer 41, za to linii ozorkowskiej numer 40. Numery te zniesiono po zakończeniu wojny i oznaczano je jako odpowiednio „Łódź – Zgierz” i „Łódź – Ozorków”. W 1956 powrócono do numeracji tras, nadając linii do Zgierza numer 45 oraz linii do Ozorkowa numer 46<ref name="mkm">{{Cytuj stronę |url = http://mkmlodz.webd.pl/linietram/stronalinietramwaje.htm |tytuł = Łódzkie tramwaje i autobusy - linie tramwajowe |autor = Wojciech Dębski |opublikowany = mkmlodz.webd.pl |język = pl |data dostępu = 2023-01-15}}</ref>.
Obu liniom jadącym przez Zgierz nadano numery w 1940. Linii do pl. Kilińskiego nadano numer 41, za to linii ozorkowskiej numer 40. Numery te zniesiono po zakończeniu wojny i oznaczano je jako odpowiednio „Łódź – Zgierz” i „Łódź – Ozorków”. W 1956 powrócono do numeracji tras, nadając linii do Zgierza numer 45 oraz [[Tramwaje w Ozorkowie|linii do Ozorkowa]] numer 46<ref name="mkm">{{Cytuj stronę |url = http://mkmlodz.webd.pl/linietram/stronalinietramwaje.htm |tytuł = Łódzkie tramwaje i autobusy - linie tramwajowe |autor = Wojciech Dębski |opublikowany = mkmlodz.webd.pl |język = pl |data dostępu = 2023-01-15}}</ref>.
[[Plik:Ignacy Płażewski, Poczekalnia na pętli („krańcówce”) tramwajów podmiejskich przy ulicy Północnej w Łodzi, I-4718-2.cropped.jpg|mały|Tramwaj linii 45 na [[Dworzec tramwajów podmiejskich przy ulicy Północnej w Łodzi|pętli Północna]] w latach 50. lub 60. XX wieku (fot. Ignacy Płażewski)|lewo]]

W 1944 roku w południowo-zachodnim kwartale placu Kilińskiego (wtedy Horst Wessel Platz) [[Niemcy (naród)|Niemcy]] zbudowali jednotorową pętlę. Zastąpiła ona dotychczasową mijankę. Była to pierwsza tego typu krańcówka (nie licząc Bałuckiego Rynku w Łodzi) na liniach podmiejskich. Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]], zrezygnowano z oznaczania linii numerem 41. 22 lipca 1951 roku, w związku z oddaniem do eksploatacji nowych odcinków tras tramwajowych w ulicach: [[Ulica Zachodnia w Łodzi|Zachodniej]], Ogrodowej i [[Ulica Północna w Łodzi|Północnej]] w Łodzi, częściowo zmieniono przebieg linii zgierskiej i ozorkowskiej, przenosząc ich krańcówkę z Placu Wolności na ulicę Północną, gdzie znajdował się tak zwany „[[Dworzec tramwajów podmiejskich przy ulicy Północnej w Łodzi|Dworzec tramwajów podmiejskich]]” wybudowany na początku [[Lata 50. XX wieku|lat 50 XX Wieku.]] Trasy na terenie Zgierza pozostały bez zmian<ref name="linia45"/>.
W 1944 roku w południowo-zachodnim kwartale placu Kilińskiego (wtedy Horst Wessel Platz) [[Niemcy (naród)|Niemcy]] zbudowali jednotorową pętlę. Zastąpiła ona dotychczasową mijankę. Była to pierwsza tego typu krańcówka (nie licząc Bałuckiego Rynku w Łodzi) na liniach podmiejskich. Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]], zrezygnowano z oznaczania linii numerem 41. 22 lipca 1951 roku, w związku z oddaniem do eksploatacji nowych odcinków tras tramwajowych w ulicach: [[Ulica Zachodnia w Łodzi|Zachodniej]], Ogrodowej i [[Ulica Północna w Łodzi|Północnej]] w Łodzi, częściowo zmieniono przebieg linii zgierskiej i ozorkowskiej, przenosząc ich krańcówkę z Placu Wolności na ulicę Północną, gdzie znajdował się tak zwany „[[Dworzec tramwajów podmiejskich przy ulicy Północnej w Łodzi|Dworzec tramwajów podmiejskich]]” wybudowany na początku lat 50. XX wieku. Trasy na terenie Zgierza pozostały bez zmian<ref name="linia45"/>.


W całej sieci łódzkich tramwajów krańcówka na placu Kilińskiego w Zgierzu jest jedną z dwóch pętli prawostronnych i jedyną, gdzie wymiany pasażerów dokonuje się wewnątrz „koła”. Tramwaje poruszają się po niej zgodnie ze wskazówkami zegara. Pod koniec 1973 roku na 45, jako pierwszej linii podmiejskiej, wprowadzono [[Konstal 102Na|tramwaje przegubowe typu 803N]]. W czerwcu 1984 roku zlikwidowano na krańcówce wysłużoną, drewnianą poczekalnię. Rozebrano ją pod okiem konserwatora zabytków i przechowywano na terenie [[Zajezdnia Muzealna Brus|zajezdni muzealnej Brus w Łodzi]]. Po wielu latach została odbudowana i w 2008 roku ustawiona w skansenie łódzkiej architektury drewnianej, znajdującym się przy [[Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi|Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi]]. 1 kwietnia 1985 uruchomiono do Zgierza linię nocną 101, która jeździła na trasie Zgierz pl. Kilińskiego – Łódź Północna. 1 listopada 1993 obsługę linii 45 i 101 przejęła [[Międzygminna Komunikacja Tramwajowa]], z siedzibą na [[Helenówek (Łódź)|Helenówku]] w Łodzi. 1 lutego 2004 roku zlikwidowano nocne połączenie tramwajowe 101<ref name="krancowka"/>.
W całej sieci łódzkich tramwajów krańcówka na placu Kilińskiego w Zgierzu jest jedną z dwóch pętli prawostronnych i jedyną, gdzie wymiany pasażerów dokonuje się wewnątrz „koła”. Tramwaje poruszają się po niej zgodnie ze wskazówkami zegara. Pod koniec 1973 roku na 45, jako pierwszej linii podmiejskiej, wprowadzono [[Konstal 102Na|tramwaje przegubowe typu 803N]]. W czerwcu 1984 roku zlikwidowano na krańcówce wysłużoną, drewnianą poczekalnię. Rozebrano ją pod okiem konserwatora zabytków i przechowywano na terenie [[Zajezdnia Muzealna Brus|zajezdni muzealnej Brus w Łodzi]]. Po wielu latach została odbudowana i w 2008 roku ustawiona w skansenie łódzkiej architektury drewnianej, znajdującym się przy [[Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi|Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi]]. 1 kwietnia 1985 uruchomiono do Zgierza linię nocną 101, która jeździła na trasie Zgierz pl. Kilińskiego – Łódź Północna. 1 listopada 1993 obsługę linii 45 i 101 przejęła [[Międzygminna Komunikacja Tramwajowa]], z siedzibą na [[Helenówek (Łódź)|Helenówku]] w Łodzi. 1 lutego 2004 roku zlikwidowano nocne połączenie tramwajowe 101<ref name="krancowka"/>.


W 1993 obsługę linii przejęło [[MKT Łódź]]<ref name="mkm" />. W 2004 roku zlikwidowano linię 45, zastępując ją linią nr 11 obsługiwaną przez [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne – Łódź|MPK Łódź]] na trasie [[Pabianice]] – [[Zgierz]]. Miesiąc po uruchomieniu linii nr 11, zaczęła funkcjonować również linia 11A. Linia ta była skróconym wariantem 11. Jeździła na trasie Plac Kilińskiego - [[Chocianowice (Łódź)|Chocianowice.]]
W 1993 obsługę linii przejęło [[MKT Łódź]]<ref name="mkm" />. W 2004 roku zlikwidowano linię 45, zastępując ją linią nr 11 obsługiwaną przez [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne – Łódź|MPK Łódź]] na trasie [[Pabianice]] – [[Zgierz]]. Miesiąc po uruchomieniu linii nr 11, zaczęła funkcjonować również linia 11A. Linia ta była skróconym wariantem 11. Jeździła na trasie Plac Kilińskiego - [[Chocianowice (Łódź)|Chocianowice.]]
[[Plik:MKT 803N wagon 3 na środku drogi krajowej nr 1 w Zgierzu.jpg|Tramwaj [[803N]] należący do [[MKT Łódź]] w 1995 na nieistniejącej [[Tramwaje w Ozorkowie|linii tramwajowej 46]] na środku ówczesnej [[Droga krajowa nr 1 (Polska)|drogi krajowej nr 1]]|mały|lewo]]

Linia 11 była komercyjna, a sprzedaż biletów prowadzili [[Konduktor|konduktorzy]]. Od 2005 roku konduktorów zaczęły zastępować automaty biletowe. Po raz ostatni konduktor pojawił się 30 kwietnia 2005. Linia 11 uznawana była za drugą co do długości linię tramwajową w [[Europa|Europie]] i Polsce. Jednak dłuższa byłą linia 46 z [[Łódź|Łodzi]] do [[Ozorków|Ozorkowa]]. W 2007 roku pojawiły się plany połączenia Łodzi ze Zgierzem [[Łódzki Tramwaj Regionalny|Łódzkim tramwajem regionalnym]], lecz z powodu braku woli władz miasta, w 2009 roku Zgierz wycofał się z projektu. Istniały również plany budowy linii na [[Osiedle 650-lecia|os. 650-lecia]], jednak do dziś nie podjęto w tym kierunku żadnych kroków. 7 lipca 2007 roku w związku z pierwszym etapem budowy Łódzkiego Tramwaju Regionalnego zawieszono kursowanie komunikacji tramwajowej i linii 11 do Zgierza<ref name="krancowka"/>.
Linia 11 była komercyjna, a sprzedaż biletów prowadzili [[Konduktor|konduktorzy]]. Od 2005 roku konduktorów zaczęły zastępować automaty biletowe. Po raz ostatni konduktor pojawił się 30 kwietnia 2005. Linia 11 uznawana była za drugą co do długości linię tramwajową w [[Europa|Europie]] i Polsce. Jednak dłuższa byłą linia 46 z [[Łódź|Łodzi]] do [[Ozorków|Ozorkowa]]. W 2007 roku pojawiły się plany połączenia Łodzi ze Zgierzem [[Łódzki Tramwaj Regionalny|Łódzkim tramwajem regionalnym]], lecz z powodu braku woli władz miasta, w 2009 roku Zgierz wycofał się z projektu. Istniały również plany budowy linii na [[Osiedle 650-lecia|os. 650-lecia]], jednak do dziś nie podjęto w tym kierunku żadnych kroków. 7 lipca 2007 roku w związku z pierwszym etapem budowy Łódzkiego Tramwaju Regionalnego zawieszono kursowanie komunikacji tramwajowej i linii 11 do Zgierza<ref name="krancowka"/>.


Linia 50: Linia 49:


Obie linie obsługiwane były przez [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne – Łódź|MPK-Łódź]]. Obowiązywała na nich taryfa Lokalnego Transportu Zbiorowego w Łodzi (w Zgierzu i Ozorkowie strefa aglomeracyjna, w Łodzi strefa miejska).
Obie linie obsługiwane były przez [[Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne – Łódź|MPK-Łódź]]. Obowiązywała na nich taryfa Lokalnego Transportu Zbiorowego w Łodzi (w Zgierzu i Ozorkowie strefa aglomeracyjna, w Łodzi strefa miejska).
⚫
[[Plik:Konstal 805N-ML on plac Kilińskiego, Zgierz.jpg|mały|[[Konstal 805N-ML]] na placu Kilińskiego w dniu reaktywacji tramwajów w Zgierzu (2021)]]

4 lutego 2018 r. w związku z katastrofalnym stanem infrastruktury MPK Łódź zawiesiło kursowanie linii 45 do Zgierza i 46 do Ozorkowa, uruchomiono autobusowe linie zastępcze Z45 i Z46 do granicy Łodzi. Linie Z45 i Z46 rozpoczynały trasy na krańcówce [[Radogoszcz (osiedle)|Radogoszcz Wschód]] przy ul. Świtezianki w [[Łódź|Łodzi]]. Po generalnym remoncie linia 45 wróciła na tory pod koniec 2021 roku, jako linia tramwajowa nr 6 na trasie Plac Kilińskiego – [[Widzew|Widzew Augustów.]]6 stycznia 2024 linia nr 6 powróciła częściowo na swoją trasę na terenie Łodzi zmieniając przez to swoją trasę. Od tego dnia "szóstka" kursuje na trasie Plac Kilińskiego – Chojny Kurczaki <ref>{{Cytuj |autor = Portal lokalny |tytuł = Tramwaj MPK Łódź nr 6 na stałe zmieni swoją trasę. Jak pojedzie zgierska szóstka? |data = 2023-12-22 |data dostępu = 2024-01-20 |opublikowany = TuZgierz.pl - wiadomości Zgierz - portal informacyjny |url = https://tuzgierz.pl/komunikacja-zgierz/tramwaj-mpk-lodz-nr-6-na-stale-zmieni-swoja-trase-jak-pojedzie-zgierska-szostka/u2JINiMJLFMnZ3EOSyNE |język = pl}}</ref>.
4 lutego 2018 w związku z katastrofalnym stanem infrastruktury MPK Łódź zawiesiło kursowanie linii 45 do Zgierza i 46 do Ozorkowa, uruchomiono autobusowe linie zastępcze Z45 i Z46 do granicy Łodzi. Linie Z45 i Z46 rozpoczynały trasy na krańcówce [[Radogoszcz (osiedle)|Radogoszcz Wschód]] przy ul. Świtezianki w [[Łódź|Łodzi]]. Po generalnym remoncie linia 45 wróciła na tory pod koniec 2021 roku, jako linia tramwajowa nr 6 na trasie Plac Kilińskiego – [[Widzew|Widzew Augustów]]. 6 stycznia 2024 linia nr 6 powróciła częściowo na swoją trasę na terenie Łodzi zmieniając przez to swoją trasę. Od tego dnia "szóstka" kursowała na trasie Plac Kilińskiego – Chojny Kurczaki<ref>{{Cytuj |autor = Portal lokalny |tytuł = Tramwaj MPK Łódź nr 6 na stałe zmieni swoją trasę. Jak pojedzie zgierska szóstka? |data = 2023-12-22 |data dostępu = 2024-01-20 |opublikowany = TuZgierz.pl - wiadomości Zgierz - portal informacyjny |url = https://tuzgierz.pl/komunikacja-zgierz/tramwaj-mpk-lodz-nr-6-na-stale-zmieni-swoja-trase-jak-pojedzie-zgierska-szostka/u2JINiMJLFMnZ3EOSyNE |język = pl}}</ref>. 16 marca 2024, po zakończeniu remontu ul. Wojska Polskiego w Łodzi, linia nr 6 wróciła na pętlę na [[Doły (Łódź)|osiedlu Doły]], a do Zgierza powróciła linia 45<ref>{{Cytuj |autor = Portal lokalny |tytuł = Tramwaj ze Zgierza do Łodzi zmienia trasę. Podróżni apelują: „dla nas to gorszy dojazd do centrum” |data = 2024-03-15 |data dostępu = 2024-03-18 |opublikowany = TuZgierz.pl - wiadomości Zgierz - portal informacyjny |url = https://tuzgierz.pl/komunikacja-zgierz/tramwaj-do-lodzi-zmienia-trase-podrozni-apeluja-dla-nas-to-gorszy-dojazd-do-centrum/UBIZDuzNErsGpgxFfOzE |język = pl}}</ref>.


== Linie tramwajowe ==
== Linie tramwajowe ==
Linia 60: Linia 59:
! Lata funkcjonowania
! Lata funkcjonowania
|-
|-
| rowspan="2" |6
⚫
|6<ref>[https://web.archive.org/web/20230120160053/https://www.mpk.lodz.pl/rozklady/linie.jsp Rozkłady MPK-Łódź na dzień 20 stycznia 2023]</ref>
|'''Łódź [[Widzew]] Augustów''' – [[Ulica Rokicińska w Łodzi|Rokicińska]], [[aleja Piłsudskiego w Łodzi|Piłsudskiego]], [[Piotrkowska Centrum]], Kościuszki, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – '''Zgierz plac Kilińskiego'''
|'''Łódź [[Widzew]] Augustów''' – [[Ulica Rokicińska w Łodzi|Rokicińska]], [[aleja Piłsudskiego w Łodzi|Piłsudskiego]], [[Piotrkowska Centrum]], Kościuszki, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – '''Zgierz plac Kilińskiego'''
⚫
|2021–2024<ref>[https://web.archive.org/web/20230120160053/https://www.mpk.lodz.pl/rozklady/linie.jsp Rozkłady MPK-Łódź na dzień 20 stycznia 2023]</ref>
|2021-2024
|-
|'''Łódź Chojny Kurczaki''' – Rzgowska, pl. Niepodległości, Piotrkowska, Piotrkowska Centrum, Kościuszki, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – '''Zgierz plac Kilińskiego'''
|2024<ref>[https://web.archive.org/web/20240114153518/https://www.mpk.lodz.pl/rozklady/linie.jsp Rozkłady MPK-Łódź na dzień 14 stycznia 2024]</ref>
|-
|-
|11
|11
Linia 70: Linia 72:
|16
|16
|'''Łódź [[Chojny (Łódź)|Chojny]] [[Kurczaki (Łódź)|Kurczaki]]''' – [[ulica Rzgowska w Łodzi|Rzgowska]], [[plac Niepodległości w Łodzi|pl. Niepodległości]], Piotrkowska, Żwirki, Kościuszki, Zachodnia, Zgierska, Helenówek, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – '''Zgierz plac Kilińskiego'''
|'''Łódź [[Chojny (Łódź)|Chojny]] [[Kurczaki (Łódź)|Kurczaki]]''' – [[ulica Rzgowska w Łodzi|Rzgowska]], [[plac Niepodległości w Łodzi|pl. Niepodległości]], Piotrkowska, Żwirki, Kościuszki, Zachodnia, Zgierska, Helenówek, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – '''Zgierz plac Kilińskiego'''
|2008–2017
|2008-2017
|-
|-
|40
|40
|'''Łódź [[plac Wolności w Łodzi|plac Wolności]]''' – Nowomiejska, [[Ulica Zgierska w Łodzi|Zgierska]], [[Helenówek (Łódź)|Helenówek]], Zgierz: Łódzka, Łęczycka, [[Proboszczewice (Zgierz)|Proboszczewice]], [[Lućmierz (wieś)|Lućmierz]], [[Emilia (województwo łódzkie)|Emilia]], [[Słowik (województwo łódzkie)|Słowik]], [[Aleksandria (województwo łódzkie)|Aleksandria]], Ozorków: Zgierska – '''[[Ozorków]] Rynek'''
|'''Łódź [[plac Wolności w Łodzi|plac Wolności]]''' – Nowomiejska, [[Ulica Zgierska w Łodzi|Zgierska]], [[Helenówek (Łódź)|Helenówek]], Zgierz: Łódzka, Łęczycka, [[Proboszczewice (Zgierz)|Proboszczewice]], [[Lućmierz (wieś)|Lućmierz]], [[Emilia (województwo łódzkie)|Emilia]], [[Słowik (województwo łódzkie)|Słowik]], [[Aleksandria (województwo łódzkie)|Aleksandria]], Ozorków: Zgierska – '''[[Ozorków]] Rynek'''
|1940–1945
|1940-1945
|-
|-
|41
|41
|'''Łódź plac Wolności ([[Litzmannstadt]] Deutschlandplatz)''' – Nowomiejska i Zgierska (Hohensteinerstrasse), [[Chełmy-Adelmówek]], Zgierz: Joselewicza (Karl Litzmann Strasse), 1 Maja (Herbert Norkus Strasse) – '''Zgierz plac Kilińskiego (Horst Wessel Platz)'''
|'''Łódź plac Wolności ([[Litzmannstadt]] Deutschlandplatz)''' – Nowomiejska i Zgierska (Hohensteinerstrasse), [[Chełmy-Adelmówek]], Zgierz: Joselewicza (Karl Litzmann Strasse), 1 Maja (Herbert Norkus Strasse) – '''Zgierz plac Kilińskiego (Horst Wessel Platz)'''
|1940–1945
|1940-1945
|-
|-
|rowspan=2 |45
|rowspan=2 |45
|'''Łódź [[Dworzec tramwajów podmiejskich przy ulicy Północnej w Łodzi|Północna]]''' – [[Ulica Północna w Łodzi|Północna]], Ogrodowa, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Rewolucji 1905 r. (od 1990 Łódzka), 1 Maja – '''Zgierz plac Kilińskiego'''
|'''Łódź [[Dworzec tramwajów podmiejskich przy ulicy Północnej w Łodzi|Północna]]''' – [[Ulica Północna w Łodzi|Północna]], Ogrodowa, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Rewolucji 1905 r. (od 1990 Łódzka), 1 Maja – '''Zgierz plac Kilińskiego'''
|1956–2004
|1956-2004
|-
|-
|'''Łódź [[Telefoniczna (zajezdnia tramwajowa)|zajezdnia Telefoniczna]]''' – Telefoniczna, działki, [[Ulica Pomorska w Łodzi|Pomorska]], pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – '''Zgierz plac Kilińskiego'''
|'''Łódź [[Telefoniczna (zajezdnia tramwajowa)|zajezdnia Telefoniczna]]''' – Telefoniczna, działki, [[Ulica Pomorska w Łodzi|Pomorska]], pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – '''Zgierz plac Kilińskiego'''
|2017–2018
|2017-2018
od 2024
|-
|-
|rowspan=6 |46
|rowspan=6 |46
Linia 92: Linia 95:
|-
|-
|'''Łódź Północna''' – Północna, Ogrodowa, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Proboszczewice, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Dzierżyńskiego, Południowa, Parzęczewska – '''Ozorków Cegielniana'''
|'''Łódź Północna''' – Północna, Ogrodowa, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Proboszczewice, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Dzierżyńskiego, Południowa, Parzęczewska – '''Ozorków Cegielniana'''
|1986–2004
|1986-2004
|-
|-
|'''Łódź [[Chocianowice (zajezdnia tramwajowa)|zajezdnia Chocianowice]]''' – [[Ulica Pabianicka w Łodzi|Pabianicka]], [[rondo Lotników Lwowskich w Łodzi|rondo Lotników Lwowskich]], [[aleja Politechniki w Łodzi|al. Politechniki]], Żeromskiego, Kopernika, Gdańska, [[Ulica Legionów w Łodzi|Legionów]], pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska), Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja – '''Ozorków Cegielniana'''
|'''Łódź [[Chocianowice (zajezdnia tramwajowa)|zajezdnia Chocianowice]]''' – [[Ulica Pabianicka w Łodzi|Pabianicka]], [[rondo Lotników Lwowskich w Łodzi|rondo Lotników Lwowskich]], [[aleja Politechniki w Łodzi|al. Politechniki]], Żeromskiego, Kopernika, Gdańska, [[Ulica Legionów w Łodzi|Legionów]], pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska), Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja – '''Ozorków Cegielniana'''
|2004–2008
|2004-2008
|-
|-
|'''Łódź [[Chocianowice (Łódź)|Chocianowice]] IKEA''' – Pabianicka, rondo Lotników Lwowskich, al. Politechniki, Żeromskiego, Kopernika, Gdańska, Legionów, pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja – '''Ozorków Cegielniana'''
|'''Łódź [[Chocianowice (Łódź)|Chocianowice]] IKEA''' – Pabianicka, rondo Lotników Lwowskich, al. Politechniki, Żeromskiego, Kopernika, Gdańska, Legionów, pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja – '''Ozorków Cegielniana'''
|2009–2012
|2009-2012
|-
|-
|'''Łódź [[Zdrowie (Łódź)|Zdrowie]]''' – [[Ulica Konstantynowska w Łodzi|Konstantynowska]], Legionów, pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja) – '''Ozorków Cegielniana'''
|'''Łódź [[Zdrowie (Łódź)|Zdrowie]]''' – [[Ulica Konstantynowska w Łodzi|Konstantynowska]], Legionów, pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja) – '''Ozorków Cegielniana'''
|2012–2017
|2012-2017
|-
|-
|'''Łódź [[Stoki (Łódź)|Stoki]]''' – Telefoniczna, działki, [[Ulica Pomorska w Łodzi|Pomorska]], pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja – '''Ozorków Cegielniana'''
|'''Łódź [[Stoki (Łódź)|Stoki]]''' – Telefoniczna, działki, [[Ulica Pomorska w Łodzi|Pomorska]], pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja – '''Ozorków Cegielniana'''
|2017–2018
|2017-2018
|}
|}


=== Obecnie (stan na styczeń 2024)<ref>[https://web.archive.org/web/20240114153518/https://www.mpk.lodz.pl/rozklady/linie.jsp Rozkłady MPK-Łódź na dzień 14 stycznia 2024]</ref> ===
=== Obecnie (stan na marzec 2024)<ref name=":0">[https://web.archive.org/web/20240316182911/https://www.mpk.lodz.pl/rozklady/linie.jsp Rozkłady MPK-Łódź na dzień 16 marca 2024]</ref> ===
⚫
[[Plik:Konstal 805N-ML on plac Kilińskiego, Zgierz.jpg|[[Konstal 805N-ML]] na pętli Zgierz plac Kilińskiego w dniu reaktywacji tramwajów w Zgierzu|mały]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! Nr linii
! Nr linii
! Trasa
! Trasa
|-
|-
|6
|45
|'''Chojny Kurczaki''' – Rzgowska, pl. Niepodległości, Piotrkowska, Piotrkowska Centrum, Kościuszki, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – '''Zgierz plac Kilińskiego'''
|'''Telefoniczna zajezdnia''' – Telefoniczna, działki, Pomorska, pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – '''Zgierz plac Kilińskiego'''
|}
|}


=== W przyszłości ===
=== W przyszłości ===
Po zakończeniu remontu ul. Wojska Polskiego w Łodzi linia nr 6 najprawdopodobniej wróci na pętlę w [[Doły (Łódź)|dzielnicy Doły]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/lodz-doly-bez-tramwajow-od-19-sierpnia-62332.html |tytuł = Łódź: Doły bez tramwajów od 19 sierpnia |autor = Kasper Fiszer |opublikowany = transport-publiczny.pl |data = 2019-08-07 |język = pl |data dostępu = 2023-01-20}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/lodz-tramwaj-na-doly-z-umowa-na-razie-bez-wezla-z-koleja-70736.html |tytuł = Łódź: Tramwaj na Doły z umową. Na razie bez węzła z koleją |autor = Roman Czubiński |opublikowany = www.transport-publiczny.pl |data = 2021-10-06 |język = pl |data dostępu = 2023-01-20}}</ref>, a do Zgierza powróci linia 45<ref name="nasze"/>. Powrót linii 46 jadącej przez Zgierz do Ozorkowa nie jest planowany<ref name="transpub"/>.
Powrót linii 46 jadącej przez Zgierz jest planowany po przebudowie linii tramwajowej od węzła [[Kurak (Zgierz)|Kurak]] do [[Proboszczewice (Zgierz)|Proboszczewic]]. Wniosek aplikacyjny z projektem obejmującym to zadanie otrzymał pozytywną ocenę w marcu 2024<ref>{{Cytuj |autor = Witold Urbanowicz |tytuł = Zgierz bierze się za tramwaj 46. Pozytywna ocena wniosku |url = https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/zgierz-bierze-sie-za-tramwaj-46-pozytywna-ocena-wniosku-82514.html |opublikowany = transport-publiczny.pl |data = 2024-03-18 | data dostępu = 2024-03-20}}</ref>. Nie toczą się prace mające na celu przywrócenie [[Tramwaje w Ozorkowie|połączenia]] pomiędzy [[Proboszczewice (Zgierz)|Proboszczewicami]] a [[Ozorków|Ozorkowem]]<ref>{{Cytuj |autor = Kasper Fiszer |tytuł = Ozorków: Straciliśmy nadzieję na wspólną inwestycję tramwajową |url = https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/ozorkow-stracilismy-nadzieje-na-wspolna-inwestycje-tramwajowa--80506.html |opublikowany = transport-publiczny.pl |data = 2023-10-20 | data dostępu = 2024-03-20}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Gmina Zgierz rezygnuje z odtwarzania tramwaju do Ozorkowa |data dostępu = 2024-05-21 |opublikowany = www.transport-publiczny.pl |url = https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/gmina-zgierz-rezygnuje-z-odtwarzania-tramwaju-do-ozorkowa-83403.html |język = pl-PL}}</ref>.


== Przypisy ==
== Przypisy ==

Aktualna wersja na dzień 17:33, 11 lip 2024

Tramwaje w Zgierzu
tramwaj
Ilustracja
Tramwaj Konstal 805NaND na linii 45 na placu Kilińskiego w Zgierzu, rok 2024
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Lokalizacja

aglomeracja łódzka

Organizator

Urząd Miasta Łodzi
Zarząd Dróg i Transportu

Operator

MKT Łódź (1993–2004)
MPK-Łódź (od 2004)

Liczba linii

1

Lata funkcjonowania

1901–2018
od 2021

Infrastruktura
Rozstaw szyn

1000 mm

Napięcie zasilania

600 V DC

Liczba zajezdni

0 (zajezdnie na terenie Łodzi)

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Tramwaje w Zgierzu – fragment systemu komunikacji tramwajowej aglomeracji łódzkiej funkcjonujący w Zgierzu uruchomiony 19 stycznia[1] 1901[2] zawieszony 4 lutego 2018[3] oraz reaktywowany 19 grudnia 2021[4]. W latach 1927–2018 w funkcjonowały dwie linie w Zgierzu łączące miasto z Ozorkowem oraz Łodzią[2][3], jednakże z powodu złego stanu finansowego miasta Ozorków trasa do Ozorkowa nie została odnowiona[5] i obecnie kursuje tylko jedna linia jeżdżąca do Łodzi[4].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Wraz z rozwojem przemysłu oraz wzrostem znaczenia miasta Łodzi jak i również powstawania aglomeracji łódzkiej, rozbudowa sieci tramwajów łódzkich do pobliskich miejscowości okazała się potrzebna. W 1901, czyli w tym samym roku co linia tramwajowa do Pabianic[1], uruchomiono pierwszą linię tramwajową do Zgierza jadącą na Nowy Rynek (dzisiejszy plac Kilińskiego).

Po raz pierwszy tramwaj na ulicach Zgierza pojawił się 19 stycznia 1901 roku. Linia biegła na trasie Łódź plac Kościelny – Zgierz plac Kilińskiego. Pierwotnie trasa miała kończyć się na Rynku Staromiejskim (obecnie plac Jana Pawła II), przed budynkiem zgierskiego magistratu. Ostatecznie akcjonariusze tramwajów podmiejskich nie doszli do porozumienia z władzami Zgierza i projektu nie zrealizowano[6].

Trasę w Zgierzu zakończono na Nowym Rynku (obecnie plac Kilińskiego), który pełnił wówczas rolę placu targowego. Mijankę ułożono w centralnej części rynku. Sieć trakcyjną podwieszono do stalowych słupów. Na przystanku ustawiono drewnianą poczekalnię. W 1920 roku przebudowano plac Kilińskiego tworząc pośrodku skrzyżowanie ulic. Zlikwidowano istniejącą formę handlu, posadzono drzewa i urządzono zieleńce. Prawdopodobnie wtedy wybudowano nową mijankę w ulicy Wysokiej dzisiejszej ulicy Długiej, a w obrębie rynku ułożono jedynie pojedynczy tor, który ślepo kończył się przed skrzyżowaniem. Przystanek dla wsiadających i poczekalnia zostały bez zmian. W 1922 r. uruchomiono kolejkę wąskotorową ze Zgierza (stacja Zgierz Kaliski przy ul. Kolejowej, w pobliżu stacji Zgierz) do Ozorkowa, którą w 1926 r. zlikwidowano, a na jej miejsce wprowadzono tramwaje. W 1925 roku, tramwaje linii do Zgierza przeniesiono na pętlę tramwajową na Bałuckim Rynku w Łodzi[7], a w 1939 roku Hitlerowcy przenieśli tramwaje linii zgierskiej na plac Wolności.

Obu liniom jadącym przez Zgierz nadano numery w 1940. Linii do pl. Kilińskiego nadano numer 41, za to linii ozorkowskiej numer 40. Numery te zniesiono po zakończeniu wojny i oznaczano je jako odpowiednio „Łódź – Zgierz” i „Łódź – Ozorków”. W 1956 powrócono do numeracji tras, nadając linii do Zgierza numer 45 oraz linii do Ozorkowa numer 46[8].

Tramwaj linii 45 na pętli Północna w latach 50. lub 60. XX wieku (fot. Ignacy Płażewski)

W 1944 roku w południowo-zachodnim kwartale placu Kilińskiego (wtedy Horst Wessel Platz) Niemcy zbudowali jednotorową pętlę. Zastąpiła ona dotychczasową mijankę. Była to pierwsza tego typu krańcówka (nie licząc Bałuckiego Rynku w Łodzi) na liniach podmiejskich. Po zakończeniu II wojny światowej, zrezygnowano z oznaczania linii numerem 41. 22 lipca 1951 roku, w związku z oddaniem do eksploatacji nowych odcinków tras tramwajowych w ulicach: Zachodniej, Ogrodowej i Północnej w Łodzi, częściowo zmieniono przebieg linii zgierskiej i ozorkowskiej, przenosząc ich krańcówkę z Placu Wolności na ulicę Północną, gdzie znajdował się tak zwany „Dworzec tramwajów podmiejskich” wybudowany na początku lat 50. XX wieku. Trasy na terenie Zgierza pozostały bez zmian[7].

W całej sieci łódzkich tramwajów krańcówka na placu Kilińskiego w Zgierzu jest jedną z dwóch pętli prawostronnych i jedyną, gdzie wymiany pasażerów dokonuje się wewnątrz „koła”. Tramwaje poruszają się po niej zgodnie ze wskazówkami zegara. Pod koniec 1973 roku na 45, jako pierwszej linii podmiejskiej, wprowadzono tramwaje przegubowe typu 803N. W czerwcu 1984 roku zlikwidowano na krańcówce wysłużoną, drewnianą poczekalnię. Rozebrano ją pod okiem konserwatora zabytków i przechowywano na terenie zajezdni muzealnej Brus w Łodzi. Po wielu latach została odbudowana i w 2008 roku ustawiona w skansenie łódzkiej architektury drewnianej, znajdującym się przy Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi. 1 kwietnia 1985 uruchomiono do Zgierza linię nocną 101, która jeździła na trasie Zgierz pl. Kilińskiego – Łódź Północna. 1 listopada 1993 obsługę linii 45 i 101 przejęła Międzygminna Komunikacja Tramwajowa, z siedzibą na Helenówku w Łodzi. 1 lutego 2004 roku zlikwidowano nocne połączenie tramwajowe 101[6].

W 1993 obsługę linii przejęło MKT Łódź[8]. W 2004 roku zlikwidowano linię 45, zastępując ją linią nr 11 obsługiwaną przez MPK Łódź na trasie Pabianice – Zgierz. Miesiąc po uruchomieniu linii nr 11, zaczęła funkcjonować również linia 11A. Linia ta była skróconym wariantem 11. Jeździła na trasie Plac Kilińskiego - Chocianowice.

Tramwaj 803N należący do MKT Łódź w 1995 na nieistniejącej linii tramwajowej 46 na środku ówczesnej drogi krajowej nr 1

Linia 11 była komercyjna, a sprzedaż biletów prowadzili konduktorzy. Od 2005 roku konduktorów zaczęły zastępować automaty biletowe. Po raz ostatni konduktor pojawił się 30 kwietnia 2005. Linia 11 uznawana była za drugą co do długości linię tramwajową w Europie i Polsce. Jednak dłuższa byłą linia 46 z Łodzi do Ozorkowa. W 2007 roku pojawiły się plany połączenia Łodzi ze Zgierzem Łódzkim tramwajem regionalnym, lecz z powodu braku woli władz miasta, w 2009 roku Zgierz wycofał się z projektu. Istniały również plany budowy linii na os. 650-lecia, jednak do dziś nie podjęto w tym kierunku żadnych kroków. 7 lipca 2007 roku w związku z pierwszym etapem budowy Łódzkiego Tramwaju Regionalnego zawieszono kursowanie komunikacji tramwajowej i linii 11 do Zgierza[6].

Od 1 lipca 2008 roku, po zakończeniu budowy Łódzkiego tramwaju regionalnego do Zgierza dojeżdżały linie: 16 i 46. Linia 16 kursowała na trasie Chojny Kurczaki – Plac Kilińskiego, a linia 46 na trasie Zdrowie – Ozorków. 2 kwietnia 2017 roku z powodu reformy komunikacyjnej w łodzi przywrócono poprzednią numerację linii 16 na 45, oraz zmieniono trasy obu tramwajów: 45 zaczęła kursować ze Zgierza na Telefoniczną a 46 ze Stoków przez Zgierz do Ozorkowa.

Obie linie obsługiwane były przez MPK-Łódź. Obowiązywała na nich taryfa Lokalnego Transportu Zbiorowego w Łodzi (w Zgierzu i Ozorkowie strefa aglomeracyjna, w Łodzi strefa miejska).

Konstal 805N-ML na placu Kilińskiego w dniu reaktywacji tramwajów w Zgierzu (2021)

4 lutego 2018 w związku z katastrofalnym stanem infrastruktury MPK Łódź zawiesiło kursowanie linii 45 do Zgierza i 46 do Ozorkowa, uruchomiono autobusowe linie zastępcze Z45 i Z46 do granicy Łodzi. Linie Z45 i Z46 rozpoczynały trasy na krańcówce Radogoszcz Wschód przy ul. Świtezianki w Łodzi. Po generalnym remoncie linia 45 wróciła na tory pod koniec 2021 roku, jako linia tramwajowa nr 6 na trasie Plac Kilińskiego – Widzew Augustów. 6 stycznia 2024 linia nr 6 powróciła częściowo na swoją trasę na terenie Łodzi zmieniając przez to swoją trasę. Od tego dnia "szóstka" kursowała na trasie Plac Kilińskiego – Chojny Kurczaki[9]. 16 marca 2024, po zakończeniu remontu ul. Wojska Polskiego w Łodzi, linia nr 6 wróciła na pętlę na osiedlu Doły, a do Zgierza powróciła linia 45[10].

Linie tramwajowe

[edytuj | edytuj kod]

Dawniej[8]

[edytuj | edytuj kod]
Nr linii Trasa Lata funkcjonowania
6 Łódź Widzew Augustów – Rokicińska, Piłsudskiego, Piotrkowska Centrum, Kościuszki, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – Zgierz plac Kilińskiego 2021–2024[11]
Łódź Chojny Kurczaki – Rzgowska, pl. Niepodległości, Piotrkowska, Piotrkowska Centrum, Kościuszki, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – Zgierz plac Kilińskiego 2024[12]
11 Pabianice Wiejska – Pabianice: Łaska, Zamkowa, Warszawska, Ksawerów, Łódź: Pabianicka, Chocianowice – Pabianicka, Piotrkowska, Żwirki, Kościuszki, Zachodnia, Zgierska – Helenówek Zgierz: Łódzka, 1 Maja – Zgierz plac Kilińskiego 2004-2008
16 Łódź Chojny Kurczaki – Rzgowska, pl. Niepodległości, Piotrkowska, Żwirki, Kościuszki, Zachodnia, Zgierska, Helenówek, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – Zgierz plac Kilińskiego 2008–2017
40 Łódź plac Wolności – Nowomiejska, Zgierska, Helenówek, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Proboszczewice, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska – Ozorków Rynek 1940–1945
41 Łódź plac Wolności (Litzmannstadt Deutschlandplatz) – Nowomiejska i Zgierska (Hohensteinerstrasse), Chełmy-Adelmówek, Zgierz: Joselewicza (Karl Litzmann Strasse), 1 Maja (Herbert Norkus Strasse) – Zgierz plac Kilińskiego (Horst Wessel Platz) 1940–1945
45 Łódź Północna – Północna, Ogrodowa, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Rewolucji 1905 r. (od 1990 Łódzka), 1 Maja – Zgierz plac Kilińskiego 1956–2004
Łódź zajezdnia Telefoniczna – Telefoniczna, działki, Pomorska, pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – Zgierz plac Kilińskiego 2017–2018

od 2024

46 Łódź Północna – Północna, Ogrodowa, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Proboszczewice, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Dzierżyńskiego – Ozorków Plac Armii Czerwonej (od 1983 Dworzec wąskotorowy) 1956-1986
Łódź Północna – Północna, Ogrodowa, Zachodnia, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Proboszczewice, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Dzierżyńskiego, Południowa, Parzęczewska – Ozorków Cegielniana 1986–2004
Łódź zajezdnia Chocianowice – Pabianicka, rondo Lotników Lwowskich, al. Politechniki, Żeromskiego, Kopernika, Gdańska, Legionów, pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska), Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja – Ozorków Cegielniana 2004–2008
Łódź Chocianowice IKEA – Pabianicka, rondo Lotników Lwowskich, al. Politechniki, Żeromskiego, Kopernika, Gdańska, Legionów, pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja – Ozorków Cegielniana 2009–2012
Łódź Zdrowie – Konstantynowska, Legionów, pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja) – Ozorków Cegielniana 2012–2017
Łódź Stoki – Telefoniczna, działki, Pomorska, pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, Łęczycka, Ozorkowska, Lućmierz, Emilia, Słowik, Aleksandria, Ozorków: Zgierska, Wyszyńskiego, Południowa, Konstytucji 3-go Maja – Ozorków Cegielniana 2017–2018

Obecnie (stan na marzec 2024)[13]

[edytuj | edytuj kod]
Nr linii Trasa
45 Telefoniczna zajezdnia – Telefoniczna, działki, Pomorska, pl. Wolności, Nowomiejska, Zgierska, Zgierz: Łódzka, 1 Maja – Zgierz plac Kilińskiego

W przyszłości

[edytuj | edytuj kod]

Powrót linii 46 jadącej przez Zgierz jest planowany po przebudowie linii tramwajowej od węzła Kurak do Proboszczewic. Wniosek aplikacyjny z projektem obejmującym to zadanie otrzymał pozytywną ocenę w marcu 2024[14]. Nie toczą się prace mające na celu przywrócenie połączenia pomiędzy Proboszczewicami a Ozorkowem[15][16].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b broszura pt. LINIA 41 - JESZCZE TU WRÓCĘ! Klubu Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi
  2. ↑ a b Historia miasta | Muzeum Miasta Zgierza. www.muzeumzgierz.pl. [dostęp 2023-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-26)]. (pol.).
  3. ↑ a b Od 4 lutego 2018 r. zawieszone kursowanie tramwajów linii 45 i 46. miasto.zgierz.pl, 2018-02-01. [dostęp 2023-01-16]. (pol.).
  4. ↑ a b Jacek Zemła: Po czterech latach wrócił tramwaj do Zgierza!. lodz.naszemiasto.pl, 20 grudnia 2021. [dostęp 2023-01-16]. (pol.).
  5. ↑ Witold Urbanowicz: Tramwaj do Ozorkowa odchodzi w zapomnienie. transport-publiczny.pl, 2022-02-05. [dostęp 2023-01-16]. (pol.).
  6. ↑ a b c Łódzkie tramwaje i autobusy - krańcówka Zgierz [online], mkmlodz.webd.pl [dostęp 2024-01-17].
  7. ↑ a b Łódzkie tramwaje i autobusy - linia tramwajowa 45 [online], mkmlodz.webd.pl [dostęp 2024-01-17].
  8. ↑ a b c Wojciech Dębski: Łódzkie tramwaje i autobusy - linie tramwajowe. mkmlodz.webd.pl. [dostęp 2023-01-15]. (pol.).
  9. ↑ Portal, Tramwaj MPK Łódź nr 6 na stałe zmieni swoją trasę. Jak pojedzie zgierska szóstka? [online], TuZgierz.pl - wiadomości Zgierz - portal informacyjny, 22 grudnia 2023 [dostęp 2024-01-20] (pol.).
  10. ↑ Portal, Tramwaj ze Zgierza do Łodzi zmienia trasę. Podróżni apelują: „dla nas to gorszy dojazd do centrum” [online], TuZgierz.pl - wiadomości Zgierz - portal informacyjny, 15 marca 2024 [dostęp 2024-03-18] (pol.).
  11. ↑ Rozkłady MPK-Łódź na dzień 20 stycznia 2023
  12. ↑ Rozkłady MPK-Łódź na dzień 14 stycznia 2024
  13. ↑ Rozkłady MPK-Łódź na dzień 16 marca 2024
  14. ↑ Witold Urbanowicz, Zgierz bierze się za tramwaj 46. Pozytywna ocena wniosku [online], transport-publiczny.pl, 18 marca 2024 [dostęp 2024-03-20].
  15. ↑ Kasper Fiszer, Ozorków: Straciliśmy nadzieję na wspólną inwestycję tramwajową [online], transport-publiczny.pl, 20 października 2023 [dostęp 2024-03-20].
  16. ↑ Gmina Zgierz rezygnuje z odtwarzania tramwaju do Ozorkowa [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2024-05-21] (pol.).
Systemy tramwajowe w Polsce
Funkcjonujące
1435 mm
1000 mm
900 mm
Zlikwidowane
Niezrealizowane
Szybkie tramwaje


 

Transport publiczny w Łodzi
Środki transportu
Infrastruktura
Dworce autobusowe
Porty lotnicze
Zajezdnie tramwajowe
Węzły przesiadkowe
Przewoźnicy
Obecni
Nieistniejący
Historia
Organizacje
Komunikacja
w aglomeracji
Miasta
Organizatorzy
Przewoźnicy
Tramwaje
Funkcjonujące
Zlikwidowane




Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tramwaje_w_Zgierzu&oldid=74246572”