Święte Przymierze: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
|||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Przymierze zostało zawarte z inicjatywy |
Przymierze zostało zawarte z inicjatywy cara Rosji [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I]], przez: [[Imperium Rosyjskie]], [[Cesarstwo Austriackie]] (w osobie cesarza [[Franciszek II Habsburg|Franciszka I]]) i przez [[Królestwo Prus]] (w osobie króla [[Fryderyk Wilhelm III Pruski|Fryderyka Wilhelma III]])<ref>''Święte Przymierze'', [w:] ''Historia. Encyklopedia szkolna WSiP'', wyd. 4 zm. i rozsz., red. A. Friszke, E.C. Król, WSiP, Warszawa 2004, s. 891.</ref>. |
||
W latach 1816-1817 do Świętego Przymierza zaproszono wszystkie kraje europejskie z wyjątkiem [[Imperium Osmańskie|Turcji]], jako kraju niechrześcijańskiego. W 1818 do Świętego Przymierza przystąpiło [[Restauracja Burbonów|Królestwo Francji]]. |
W latach 1816-1817 do Świętego Przymierza zaproszono wszystkie kraje europejskie z wyjątkiem [[Imperium Osmańskie|Turcji]], jako kraju niechrześcijańskiego. W 1818 do Świętego Przymierza przystąpiło [[Restauracja Burbonów|Królestwo Francji]]. |
||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
Kres Świętemu Przymierzu położyła rywalizacja Austrii i Rosji na [[Bałkany|Bałkanach]] (1822-1830), przede wszystkim zaś neutralność Austrii wobec działań wojennych pomiędzy Rosją a Anglią i Francją podczas [[wojna krymska|wojny krymskiej]] w 1854<ref>M. Żywczyński, ''Historia powszechna 1789-1870'', wyd. 8, Warszawa 1997, s. 250.</ref>. Do ostatniej współpracy zbrojnej państw Świętego Przymierza doszło w maju 1849, kiedy to Rosja (w osobie [[Iwan Paskiewicz|Iwana Paskiewicza]]) pomogła stłumić [[Powstanie węgierskie 1848|powstanie węgierskie]]. Próby wskrzeszenia Świętego Przymierza, podejmowane przez [[Otto von Bismarck|Ottona von Bismarcka]] w latach 1872-1884 ([[Sojusz Trzech Cesarzy]]), nie powiodły się. |
Kres Świętemu Przymierzu położyła rywalizacja Austrii i Rosji na [[Bałkany|Bałkanach]] (1822-1830), przede wszystkim zaś neutralność Austrii wobec działań wojennych pomiędzy Rosją a Anglią i Francją podczas [[wojna krymska|wojny krymskiej]] w 1854<ref>M. Żywczyński, ''Historia powszechna 1789-1870'', wyd. 8, Warszawa 1997, s. 250.</ref>. Do ostatniej współpracy zbrojnej państw Świętego Przymierza doszło w maju 1849, kiedy to Rosja (w osobie [[Iwan Paskiewicz|Iwana Paskiewicza]]) pomogła stłumić [[Powstanie węgierskie 1848|powstanie węgierskie]]. Próby wskrzeszenia Świętego Przymierza, podejmowane przez [[Otto von Bismarck|Ottona von Bismarcka]] w latach 1872-1884 ([[Sojusz Trzech Cesarzy]]), nie powiodły się. |
||
<gallery widths=313 heights=160 perrow=3> |
<gallery widths="313" heights="160" perrow="3"> |
||
Plik:Aleksander I Romanow.jpg|[[Aleksander I Romanow]] – [[Władcy Rosji|car rosyjski]] |
Plik:Aleksander I Romanow.jpg|[[Aleksander I Romanow]] – [[Władcy Rosji|car rosyjski]] |
||
Plik:Francis II, Holy Roman Emperor.jpg|[[Franciszek I Habsburg]] – [[Władcy Austrii|cesarz austriacki]] |
Plik:Francis II, Holy Roman Emperor.jpg|[[Franciszek I Habsburg]] – [[Władcy Austrii|cesarz austriacki]] |
||
Wersja z 18:24, 10 wrz 2018
Święte Przymierze – sojusz zawarty 26 września 1815 w Paryżu, po zakończeniu wojen napoleońskich[1].
Historia
Przymierze zostało zawarte z inicjatywy cara Rosji Aleksandra I, przez: Imperium Rosyjskie, Cesarstwo Austriackie (w osobie cesarza Franciszka I) i przez Królestwo Prus (w osobie króla Fryderyka Wilhelma III)[2]. W latach 1816-1817 do Świętego Przymierza zaproszono wszystkie kraje europejskie z wyjątkiem Turcji, jako kraju niechrześcijańskiego. W 1818 do Świętego Przymierza przystąpiło Królestwo Francji.
Deklarowanym celem Świętego Przymierza była promocja zasad chrześcijańskich w polityce zagranicznej i wewnętrznej państw. W praktyce cel ten przekładał się na obronę legitymizmu i dążenie do równowagi sił pomiędzy mocarstwami[3].
Podpisania aktu Świętego Przymierza odmówili: papież Pius VII i regent Wielkiej Brytanii - książę Jerzy, aprobując jednak zawarte w nim zasady. Zasad Świętego Przymierza nie zaakceptowało też Imperium osmańskie. Sygnatariusze zobowiązali się do kierowania się w polityce zagranicznej i wewnętrznej zasadami religii chrześcijańskiej i sprawiedliwości, a także do wspólnej walki z liberalizmem i ruchami rewolucyjnymi oraz w obronie porządku politycznego ustalonego na kongresie wiedeńskim (1815)[4].
Potocznie nazwą Święte Przymierze określano państwa założycielskie, których porozumienie wzmocniła obawa przed polskim ruchem niepodległościowym. W 1820, obradujący w Opawie, II kongres Świętego Przymierza zobowiązał uczestników do zwalczania dążenia do reform konstytucyjnych w swych krajach. W 1821 kongres w Lublanie upoważnił Austrię do obalenia rządu liberalnego w Neapolu[4][5]. Zapadłe w 1815 postanowienia satysfakcjonowały koronowane głowy, arystokrację, elitę burżuazji. Budziły równocześnie wrogość społeczeństw, lekceważyły bowiem polityczne i narodowe dążenia rozbudzone w epoce rewolucji i Napoleona. Stąd też większa część XIX wieku upłynęła Europejczykom pod znakiem walki z duchem kongresu wiedeńskiego.
Kres Świętemu Przymierzu położyła rywalizacja Austrii i Rosji na Bałkanach (1822-1830), przede wszystkim zaś neutralność Austrii wobec działań wojennych pomiędzy Rosją a Anglią i Francją podczas wojny krymskiej w 1854[6]. Do ostatniej współpracy zbrojnej państw Świętego Przymierza doszło w maju 1849, kiedy to Rosja (w osobie Iwana Paskiewicza) pomogła stłumić powstanie węgierskie. Próby wskrzeszenia Świętego Przymierza, podejmowane przez Ottona von Bismarcka w latach 1872-1884 (Sojusz Trzech Cesarzy), nie powiodły się.
Przypisy
- ↑ M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, wyd. 8, Warszawa 1997, s. 246
- ↑ Święte Przymierze, [w:] Historia. Encyklopedia szkolna WSiP, wyd. 4 zm. i rozsz., red. A. Friszke, E.C. Król, WSiP, Warszawa 2004, s. 891.
- ↑ M. Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, opr. K. Sójka-Zielińska, wyd. 9, LexisNexis, Warszawa 2003,s. 363.
- ↑ a b Święte Przymierze, [w:] Historia. Encyklopedia szkolna WSiP, wyd. 4 zm. i rozsz., red. A. Friszke, E.C. Król, WSiP, Warszawa 2004, s. 892.
- ↑ M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, wyd. 8, Warszawa 1997, s. 247.
- ↑ M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, wyd. 8, Warszawa 1997, s. 250.
Bibliografia
- Dziewiętnasty wiek, red. T.C.W. Blanning, przeł. M. Szubert, Świat Książki, Warszawa 2011, passim. ISBN 978-83-247-1812-2