Przejdź do zawartości

Ignacy Łyskowski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Uzupelnienia: gimnazjum w Chelmnie
link do: Mgowo
Linia 21: Linia 21:
W 1848 roku reprezentował w [[Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe|parlamencie frankfurckim]] polską ludność na Pomorzu, gdzie protestował przeciwko ogłoszeniu Pomorza Gdańskiego częścią Rzeszy Niemieckiej<ref>{{Cytuj |autor = Szczepan Wierzchosławski |tytuł = Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta |data = 2000 |s = 59 nn}}</ref>. W 1866 był posłem na sejm pruski; a od 1881 r. do parlamentu niemieckiego. W 1867 roku I. Łyskowski wspólnie z Teodorem Donimirskim i Mieczysławem Łyskowskim powołał instytucję, której celem było organizowanie corocznych sejmików gospodarczych. Po dwu latach z Teodorem Donimirskim założył w Toruniu Towarzystwo ku Wspieraniu Moralnych Interesów Ludności Polskiej pod Panowaniem Pruskim. Towarzystwo upowszechniało polską książkę, organizując czytelnie i biblioteki<ref>{{Cytuj |autor = Szczepan Wierzchosławski |tytuł = Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta |data = 2000 |s = 100 nn}}</ref>. W grudniu 1871 w sejmie pruskim wystąpił z petycją o równe prawa dla języka polskiego w szkołach i w życiu publicznym. Te żądania ponawiał wielokrotnie w kolejnych latach. Jego interpelacje odniosły częściowy sukces: we wrześniu 1879 roku pruski minister oświaty wydał zezwolenie na nauczanie języka polskiego jako języka nadobowiązkowego w gimnazjum w Brodnicy<ref>{{Cytuj |autor = Szczepan Wierzchosławski |tytuł = Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta |data = 2000 |s = 178}}</ref>.
W 1848 roku reprezentował w [[Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe|parlamencie frankfurckim]] polską ludność na Pomorzu, gdzie protestował przeciwko ogłoszeniu Pomorza Gdańskiego częścią Rzeszy Niemieckiej<ref>{{Cytuj |autor = Szczepan Wierzchosławski |tytuł = Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta |data = 2000 |s = 59 nn}}</ref>. W 1866 był posłem na sejm pruski; a od 1881 r. do parlamentu niemieckiego. W 1867 roku I. Łyskowski wspólnie z Teodorem Donimirskim i Mieczysławem Łyskowskim powołał instytucję, której celem było organizowanie corocznych sejmików gospodarczych. Po dwu latach z Teodorem Donimirskim założył w Toruniu Towarzystwo ku Wspieraniu Moralnych Interesów Ludności Polskiej pod Panowaniem Pruskim. Towarzystwo upowszechniało polską książkę, organizując czytelnie i biblioteki<ref>{{Cytuj |autor = Szczepan Wierzchosławski |tytuł = Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta |data = 2000 |s = 100 nn}}</ref>. W grudniu 1871 w sejmie pruskim wystąpił z petycją o równe prawa dla języka polskiego w szkołach i w życiu publicznym. Te żądania ponawiał wielokrotnie w kolejnych latach. Jego interpelacje odniosły częściowy sukces: we wrześniu 1879 roku pruski minister oświaty wydał zezwolenie na nauczanie języka polskiego jako języka nadobowiązkowego w gimnazjum w Brodnicy<ref>{{Cytuj |autor = Szczepan Wierzchosławski |tytuł = Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta |data = 2000 |s = 178}}</ref>.


Z inicjatywy [[Zygmunt Działowski|Zygmunta Działowskiego]] z Mgowa w Toruniu w roku 1875 powstało [[Towarzystwo Naukowe w Toruniu|Towarzystwo Naukowe]]. Ignacy Łyskowski został jego pierwszym prezesem<ref>{{Cytuj |autor = Szczepan Wierzchosławski |tytuł = Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta |data = 2000 |s = 178-195}}</ref>.
Z inicjatywy [[Zygmunt Działowski|Zygmunta Działowskiego]] z [[Mgowo|Mgowa]] w Toruniu w roku 1875 powstało [[Towarzystwo Naukowe w Toruniu|Towarzystwo Naukowe]]. Ignacy Łyskowski został jego pierwszym prezesem<ref>{{Cytuj |autor = Szczepan Wierzchosławski |tytuł = Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta |data = 2000 |s = 178-195}}</ref>.


Został pochowany w krypcie kościoła parafialnego w [[Lembarg]]u<ref>{{Cytuj |tytuł = 136. ROCZNICA ŚMIERCI IGNACEGO ŁYSKOWSKIEGO - Wydarzenia, Ogłoszenia - Jabłonowo Pomorskie |data dostępu = 2024-09-19 |opublikowany = jablonowopomorskie.pl |url = https://jablonowopomorskie.pl/asp/136-rocznica-smierci-ignacego-lyskowskiego,41,artykul,1,12441 |język = pl}}</ref>.
Został pochowany w krypcie kościoła parafialnego w [[Lembarg]]u<ref>{{Cytuj |tytuł = 136. ROCZNICA ŚMIERCI IGNACEGO ŁYSKOWSKIEGO - Wydarzenia, Ogłoszenia - Jabłonowo Pomorskie |data dostępu = 2024-09-19 |opublikowany = jablonowopomorskie.pl |url = https://jablonowopomorskie.pl/asp/136-rocznica-smierci-ignacego-lyskowskiego,41,artykul,1,12441 |język = pl}}</ref>.

Wersja z 22:12, 19 wrz 2024

Ignacy Łyskowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

12 września 1820
Mieleszów

Data i miejsce śmierci

1886
Poznań

Zawód, zajęcie

działacz narodowy i oświatowy

Alma Mater

Uniwersytet we Fryburgu

Multimedia w Wikimedia Commons

Ignacy Łyskowski (ur. 12 września 1820[1] w Mileszewach, zm. 1886 w Poznaniu) – dziennikarz, polski działacz narodowy, oświatowy, gospodarczy i polityczny na Pomorzu, a także poseł na sejm pruski[1].

Życiorys

Urodził się 12 IX 1820 w Mileszewach w powiecie brodnickim. Był synem Konstantego Łyskowskiego, deputowanego ziemstwa kredytowego i Anny Rutkowskiej. Pochodził z częściowo zgermanizowanej polskiej rodziny szlacheckiej herbu Doliwa[2]. Przeszedł edukację domową, a następnie uczył się w Gimnazjum Katolickim w Chojnicach, a następnie w gimnazjum w Chełmnie. Nie było tam nauki języka polskiego, dyrektor gimnazjum w Chojnicach zezwolił jedynie na udzielanie prywatnych lekcji z tego przedmiotu[3]. Studiował teologię na uniwersytecie we Fryburgu, następnie był studentem w Bonn i Wrocławiu[4]. W międzyczasie podróżował po Europie, przebywał we Włoszech i  w Szwajcarii. Nie tylko zwiedzał tam zabytki i podziwiał przyrodę, ale spotykał się też z polskimi emigrantami[5].  

W 1848 roku reprezentował w parlamencie frankfurckim polską ludność na Pomorzu, gdzie protestował przeciwko ogłoszeniu Pomorza Gdańskiego częścią Rzeszy Niemieckiej[6]. W 1866 był posłem na sejm pruski; a od 1881 r. do parlamentu niemieckiego. W 1867 roku I. Łyskowski wspólnie z Teodorem Donimirskim i Mieczysławem Łyskowskim powołał instytucję, której celem było organizowanie corocznych sejmików gospodarczych. Po dwu latach z Teodorem Donimirskim założył w Toruniu Towarzystwo ku Wspieraniu Moralnych Interesów Ludności Polskiej pod Panowaniem Pruskim. Towarzystwo upowszechniało polską książkę, organizując czytelnie i biblioteki[7]. W grudniu 1871 w sejmie pruskim wystąpił z petycją o równe prawa dla języka polskiego w szkołach i w życiu publicznym. Te żądania ponawiał wielokrotnie w kolejnych latach. Jego interpelacje odniosły częściowy sukces: we wrześniu 1879 roku pruski minister oświaty wydał zezwolenie na nauczanie języka polskiego jako języka nadobowiązkowego w gimnazjum w Brodnicy[8].

Z inicjatywy Zygmunta Działowskiego z Mgowa w Toruniu w roku 1875 powstało Towarzystwo Naukowe. Ignacy Łyskowski został jego pierwszym prezesem[9].

Został pochowany w krypcie kościoła parafialnego w Lembargu[10].

Publicystyka

W latach 1848–1850 z inicjatywy Łyskowskiego w Chełmnie wychodziło pierwsze polskie czasopismo na Pomorzu „Szkółka Narodowa”. Utwory publicystyczne Łyskowskiego drukowano także w „Nadwiślaninie” oraz „Gazecie Olsztyńskiej”[11].

Upamiętnienie

Jego imię nadano ulicy w Toruniu (dzielnica Rubinkowo), w Szczecinie (dzielnica Grabowo), a także w Brodnicy, Grudziądzu, Gdyni. Jest także patronem Biblioteki Publicznej w Brodnicy oraz Zespołu Szkół CKP w Grubnie. 12 września 2020 w dwusetną rocznicę urodzin w centrum wsi w Mileszewach, gdzie Ignacy Łyskowski się urodził i spędził całe życie, została odsłonięta pamiątkowa tablica na kamiennym obelisku. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Uchwałą z dnia 7 października 2020 upamiętnił Ignacego Łyskowskiego w 200. rocznicę urodzin[12]. Dnia 29.04.2021 Rada Miasta i Gminy Jabłonowo Pomorskie podjęła uchwałę o nadaniu imienia Ignacego Łyskowskiego Szkole Podstawowej w Góralach.

Publikacje

  • „Poezje”,[13]
  • „Książeczka dla ludu polskiego zawierająca w sobie różne rzeczy dla nauki i zabawy”,
  • „Gospodarz” (mała encyklopedia rolnicza),[14]
  • „Pieśni gminne i przysłowia ludu polskiego w Prusach Zachodnich”,[15]
  • „Kalendarz gospodarczy kieszonkowy na rok 1857”
  • „Trzy nauki gospodarskie”[16]
  • „Elementarz polski”.

Przypisy

  1. ↑ a b IGNACY ŁYSKOWSKI biogram. [dostęp 2011-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)].
  2. ↑ Szczepan Wierzchosławski, Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta. Pierwszy prezes Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 2000, 22 n [dostęp 2024-09-19].
  3. ↑ Szczepan Wierzchosławski, Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta. Pierwszy prezes Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 2000, s. 25-26 [dostęp 2024-09-10] (pol.).
  4. ↑ Szczepan Wierzchosławski, Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta, 2000, s. 32-39.
  5. ↑ Szczepan Wierzchosławski, Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta, 2000, s. 38.
  6. ↑ Szczepan Wierzchosławski, Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta, 2000, 59 nn.
  7. ↑ Szczepan Wierzchosławski, Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta, 2000, 100 nn.
  8. ↑ Szczepan Wierzchosławski, Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta, 2000, s. 178.
  9. ↑ Szczepan Wierzchosławski, Ignacy Łyskowski 1820-1886. Polityk i publicysta, 2000, s. 178-195.
  10. ↑ 136. ROCZNICA ŚMIERCI IGNACEGO ŁYSKOWSKIEGO - Wydarzenia, Ogłoszenia - Jabłonowo Pomorskie [online], jablonowopomorskie.pl [dostęp 2024-09-19] (pol.).
  11. ↑ Ignacy Łysakowski. [dostęp 2015-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-14)].
  12. ↑ Monitor Polski - rok 2020 poz. 938 - INFOR.PL
  13. ↑ Ignacy Łyskowski, Poezye Ig. Łyskowskiego, ziemianina na Michałowskiej ziemi, wyd. 1847 [online], polona.pl [dostęp 2021-01-28].
  14. ↑ Ignacy Łyskowski, Gospodarz, wyd. 1853 [online], polona.pl [dostęp 2021-01-28].
  15. ↑ Ignacy Łyskowski, Pieśni gminne i przysłowia ludu polskiego w Prusach Zachodnich, wyd. 1854 [online], polona.pl [dostęp 2021-01-28].
  16. ↑ Ignacy Łyskowski, Trzy nauki gospodarskie, wyd. 1883 [online], polona.pl [dostęp 2021-01-28].

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ignacy_Łyskowski&oldid=74795491”