Przejdź do zawartości

Język międzysłowiański

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 83.8.112.240 (dyskusja) o 21:36, 12 paź 2019. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
medžuslovjansky
меджусловјанскы
Klasyfikacja genetyczna

{{{klasyfikacja}}}

Kody języka
ISO 639-2 art
ISO 639-3 isv
IETF isv
Glottolog inte1263
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język międzysłowiański (medžuslovjansky, меджусловјанскы), także: slovianski – język sztuczny oparty na językach słowiańskich. Został skonstruowany przez zespół językotwórców z różnych krajów jako język pomocniczy, który ma zarazem ułatwić komunikację między Słowianami i służyć jako środek pozwalający osobom nieznającym żadnego języka słowiańskiego porozumiewać się ze Słowianami. Podstawową ideą międzysłowiańskiego jest fakt, że języki słowiańskie są na tyle do siebie zbliżone, że na podstawie wspólnych cech, jak np. słów i końcówek gramatycznych, można stworzyć język, który jest zrozumiały dla wszystkich.

Język ten powstał w marcu 2006 roku pod nazwą slovianski, częściowo jako reakcja na mnogość niesłowiańskich elementów oraz nadmiar rusycyzmów w najbardziej znanym ówcześnie słowiańskim języku pomocniczym, slovio. W założeniu swoich autorów międzysłowiański ma być językiem czysto naturalistycznym, składającym się wyłącznie z zasobów istniejących we wszystkich językach słowiańskich lub w większości z nich, nieobejmujących elementów sztucznych. Z tego pryncypium wynika, że międzysłowiański (w przeciwieństwie do slovio) ma trzy rodzaje gramatyczne: męski, żeński i nijaki. Dlatego też międzysłowiański cechuje się pełną deklinację i pełną koniugację czasowników, mimo że w większości języków pomocniczych panuje dążność do unikania złożonej fleksji. Mimo to, międzysłowiański jest językiem uproszczonym w tym sensie, że posługuje się prostymi, jednoznacznymi końcówkami i na ogół unika nieregularności. Autorzy projektu określają międzysłowiańszczyznę jako słowiański odpowiednik języka interlingua, slovio zaś, zdaniem autorów, stanowi słowiański ekwiwalent esperanta. Międzysłowiański jest językiem stale rozwijanym i ulepszanym pod kątem gramatyki, słownictwa oraz konwencji ortograficznych.

Język międzysłowiański ma aktywną społeczność użytkowników, zrzeszonych między innymi w grupie facebookowej, do której wpisało się ponad dwa tysiące osób. Język używany jest w rozlicznych publikacjach, zarówno internetowych, jak i papierowych. Od roku 2017 corocznie odbywa się międzynarodowa konferencja poświęcona językowi międzysłowiańskiemu. Ponadto międzysłowiański odgrywa ważną rolę w filmie Malowany ptak czeskiego reżysera Václava Marhoula, którego światowa premiera odbyła się 3 września 2019 podczas 76. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji[4].

Warianty

Flaga języka międzysłowiańskiego

Do 2009 r. slovianski istniał w dwóch odmianach: Slovianski-N (opracowany przez Jana van Steenbergena i Igora Poliakowa) został rozpoczęty jako język ściśle naturalistyczny, opierającym się na materiałach, które zdarzają się w większości języków słowiańskich, podczas gdy Slovianski-P (opracowany przez Ondreja Rečnika i Gabriela Svobodę) ograniczał się w gramatyce do zasobów istniejących we wszystkich językach słowiańskich. W praktyce oznaczało to, że slovianski-N dysponował sześcioma przypadkami, gdy slovianski-P w ogóle nie stosował przypadków i zamiast tego posługiwał się przyimkami. Oprócz tych dwóch wariantów (N odnosi się do naturalizmu, P do elementów pidżynowych) istniała jeszcze wersja schematyczna pt. Slovianski-S, która potem jednak porzucono. W grudniu 2009 r. ustalono, że slovianski-N będzie nosił nazwę „slovianski”. W oparciu o slovianski i slovio powstały również dwa inne projekty, rozumio i slovioski.

W kolejnych latach społeczność rozwijająca język slovianski była ściśle związana ze społecznością, która w 2010 r. stworzyła niemal identyczny język pomocniczy, novoslovienskij (później: novoslověnsky). Ten drugi język, zamiast opierać się na odnajdowaniu podobieństw między istniejącymi językami słowiańskimi, była nowoczesną interpretacją starocerkiewnosłowiańskiego. Oba projekty miały wspólny słownik i dzieliły je jedynie drobne różnice gramatyczne i ortograficzne – znane były pod wspólnym szyldem medžuslovjanski. W 2011 r. opracowana została nowa wersja języka jako kontynuacja obu projektów, obejmując wszystkie różnice w jednym systemie gramatycznym i ortograficznym.

W czerwcu 2017 r., podczas pierwszej międzynarodowej konferencji poświęconej językowi międzysłowiańskiemu powołano pięcioosobową komisję, której zadaniem była całkowita unifikacja obu wersji językowych. Rezultatem była nowa gramatyka pt. Medžuslovjansky wspólnego autorstwa Jan van Steenbergena i Vojtěcha Merunki.

Rozwój i zrozumiałość

Vojtěch Merunka i Jan van Steenbergen podczas drugiej konferencji poświęconej językowi międzysłowiańskiemu (CISLa 2018)

Język międzysłowiański ciągle się rozwija – mocno w jego propagowaniu udziela się Vojtěch Merunka[5]. W kwietniu 2016 roku został także wydany pierwszy numer czasopisma czesko- i słowackojęzycznego „Slovanská Unie”, w którym jednak możliwe jest także pisanie artykułów języku międzysłowiańskim, przy zachowaniu pisowni możliwie obywającej się bez skomplikowanych znaków diakrytycznych. Razem z pierwszym numerem o temacie „Dny Slovanské Kultury” pojawił się artykuł w języku nowosłowiańskim napisany przez Vojtěcha Merunkę[6]. Następcą czasopisma jest obecnie „Slovjani.info”, którego artykuły są archiwizowane w bazie CEEOL i Bibliotece Narodowej Republiki Czeskiej. W roku 2015 została także zorganizowana ankieta internetowa, która miała pokazać stopień zrozumiałości nowosłowiańskiego, w której wzięło udział 1650 osób z różnych części świata. Z ankiety wynika, że zrozumiałość międzysłowiańskiego kształtuje się na poziomie 84%[7][8].

W czerwcu 2017 r. odbyła się czeskiej miejscowości Staré Město pierwsza konferencja poświęcona językowi międzysłowiańskiemu pt. CISLa 2017. W konferencji brało udział 64 uczestników z dwunastu różnych krajów, a wszystkie wykłady były albo prowadzone w międzysłowiańskim, albo tłumaczone na międzysłowiański[9][10]. W 2018 r. odbyła się druga konferencja. Obecnie międzysłowiańskie środowisko składa się z głównej grupy języka międzysłowiańskiego na Facebooku[11] mającej ponad dwóch tysięcy członków oraz stron i grup pobocznych. Oprócz tego w Internecie można znaleźć m.in. stronę Jana van Steenbergena z różnymi narzędziami, opisem standardowej gramatyki, oraz słownikami mającymi obecnie po ok. 17 000 unikalnych haseł[12], projekt Medžuslovjansky Vikisbornik posiadający zbiór ok. 150 różnych tekstów, materiałów do nauki, tłumaczeń, cytatów i innych[13], projekt Medžuviki działający na wzór Wikipedii[14], dwa portale informacyjne[15] i pomniejsze lub nieaktywne projekty[16]. Dostępne są także książki: zbiorowa antologia międzysłowiańskiego[17], Mały Książę[18] oraz podręcznik[19]. Z międzysłowiańskiego korzysta także naukowe czasopismo „Ethnoentomology”[20].

Alfabet

Międzysłowiański może być zapisywany za pomocą różnych pisowni. Główną zasadą jest to, by każdy Słowianin mógł pisać po międzysłowiańsku na własnej klawiaturze. Dlatego jego autorzy proponują dwie ortografie na podstawie alfabetu łacińskiego, jedną z haczkami, drugą zaś z dwuznakami. Tak samo istnieją dwie ortografie cyrylickie, jedną na podstawie alfabetu rosyjskiego, drugą na podstawie alfabetu serbskiego.

Ortografia języka slovianskiego
łaciński (I) A B C Č D E F G H I J/’ K L M N O P R S Š T U V Z Ž (JA) (JU)
łaciński (II) A B C CZ D E F G H I J/’ K L M N O P R S SZ T U V Z ZS (JA) (JU)
cyrylica (I) А Б Ц Ч Д Е Ф Г Х И Й/Ь К Л М Н О П Р С Ш Т У В З Ж Я Ю
cyrylica (II) А Б Ц Ч Д Е Ф Г Х И Ј К Л М Н О П Р С Ш Т У В З Ж (ЈА) (ЈУ)
wymowa ɑ
a		 b ʦ ʧ d ɛ f g
h		 x i
ɪ
ɨ		 j k l m n o
ɔ		 p r s ʂ
ʃ		 t u v
ʋ		 z ʐ
ʒ

Ponieważ międzysłowiański nie jest językiem etnicznym, wymowa i akcent nie podlegają ścisłym regułom. Istnieje jednak wersja „domyślna” każdego słowa wraz z unikalną ortografią oraz proponowaną standardową wymową w IPA, tworzoną w taki sposób, by była jak najbardziej „pośrodku” wymowy występującej w językach żywych z różnych rodzin. W tym celu utworzone zostały dodatkowe, opcjonalne litery, które mogą wpływać na wymowę oraz/lub zawierać informacje etymologiczne (tzw. Naučny medžuslovjansky). Litery te pochodzą z różnych języków słowiańskich (wyjątkami są litery å, ò i ų, które nie występują w żadnym języku słowiańskim). Korzystanie z tych liter stanowi drugi poziom ortografii, podczas gdy na pierwszy składają się jedynie litery podane w tabeli powyższej. Mimo iż podstawowy zestaw liter w pełni wystarcza do zapisywania języka, dynamiczny słownik medžuslovjansko-angielski posiada opcję wyświetlania ortografii stopnia drugiego w celu uniknięcia nieścisłości.

znaki opcjonalne Å Ć Ď Đ Ě Ę Ľ Ń Ò Ŕ Ś Ť Ų Y Ź
wymowa ɒ ʨ ɟ dʑ jɛ jæ ʎ ɲ ə rʲ ɕ c u ɪ ʑ
Przykłady różnic ortograficznych w stopniu pierwszym i drugim ortografii
stopień pierwszy budučni ris dnes mekki svez krava jarmo dožd aktualnost čEst basn članok
stopień drugi bųdųćny ryś dneś mękki svęź kråva jaŕmo dòžď aktuaľnosť čęsť basń članòk

Słownictwo

Słowa w języku slovianskim powstają na podstawie porównywania słów w językach słowiańskich, które są podzielone na sześć grup:

Grupy te są traktowane równo. Aby wejść do słownika slovianskiego, słowo powinno być zrozumiałe dla użytkowników maksymalnej liczby wyżej wymienionych grup. Właściwa forma jest ustalona nie tylko na podstawie frekwencji danego słowa we współczesnych językach słowiańskich, lecz również na podstawie regularnej derywacji z prasłowiańskiego, aby zapewnić spoistość wewnętrzną.

Porównanie kilku słów slovianskich z innymi językami słowiańskimi
Międzysłowiański rosyjski ukraiński białoruski polski kaszubski górnołużycki czeski słowacki słoweński chorwacki serbski macedoński bułgarski
člověk чловѣк человек чоловік чалавек człowiek czôłwiek čłowjek člověk človek človek čovjek човек човек човек
pes пес пёс, собака пес, собака сабака pies pies pos, psyk pes pes pes pas пас пес, куче пес, куче
dom дом дом дім дом dom dóm dom dům dom dom, hiša dom, kuća дом, кућа дом, куќа дом, къща
kniga книга книга книга кніга książka ksążka kniha kniha kniha knjiga knjiga књига книга книга
noč ноч ночь ніч ноч noc noc nóc noc noc noč noć ноћ ноќ нощ
pismo писмо письмо лист пісьмо, ліст list lëst list dopis list pismo pismo писмо писмо писмо
veliky великы большой великий вялікі wielki wiôldżi wulki velký veľký velik velik велик голем голям
novy новы новый новий новы nowy nowi nowy nový nový nov nov нов нов нов

Tekst przykładowy

Ojcze nasz w dwóch głównych pisowniach (odmiana slovianski):

Alfabet łaciński Cyrylica
Otče naš, ktory jesi v nebesah, nehaj svęti sę imę Tvoje.
Nehaj prijde krålevstvo Tvoje, nehaj bųde volja Tvoja, kako v nebě tako i na zemji.
Hlěb naš vsjakodenny daj nam dneś, i odpusti nam naše grěhi, tako kako my odpušćajemo našim grěšnikam.
I ne vvedi nas v pokušeńje,
ale izbavi nas od zlogo.
Ibo Tvoje je krålevstvo i moć i slava, na věki.
Amin.
Отче наш, кторы јеси в небесах, нехај свети се име Твоје.
Нехај пријде кралевство Твоје, нехај буде вольа Твоја, како в небе тако и на земји.
Хлеб наш всьакоденны дај нам днес, и одпусти нам наше грехи, тако како мы одпушчајемо нашим грешникам.
И не введи нас в покушенје, але избави нас од злого.
Ибо Твоје је кралевство и моч и слава, на веки.
Амин.

Liczby 1-10

Liczebniki Medžuslovianski Меджусловјански
1 jedin един
2 dva два
3 tri три
4 četyri четыри
5 pęť пeть
6 šesť шесть
7 sedm седм
8 osm осм
9 devęť девeть
10 desęť десeть

Przypisy

  1. ↑ Kocór, Maria, et al., "Zonal Constructed Language and Education Support of e-Democracy – The Interslavic Experience". W: Sokratis K. Katsikas & Vasilios Zorkadis red., E-Democracy – Privacy-Preserving, Secure, Intelligent E-Government Services. 7th International Conference, E-Democracy 2017, Athens, Greece, December 14-15, 2017, Proceedings (Communications in Computer and Information Science no. 792, Springer International Publishing, 2017, ISBN 978-3-319-71116-4, 978-3-319-71117-1), s. 21.
  2. ↑ Interslavic – Introduction [online], steen.free.fr [dostęp 2019-01-11].
  3. ↑ CISLa 2018 [online], conference.interslavic-language.org [dostęp 2019-01-11].
  4. ↑ «Раскрашенная птица» – кинодебют межславянского языка. Radio Praha, 28 stycznia 2019.
  5. ↑ Np. konferencja czesko-chorwacka „Antropologija budućnosti: Jezik i komunikacija”, gdzie V. Merunka mówi po nowosłowiańsku i propaguje go.
  6. ↑ „Slověnska Kulturna Diplomacija: SWOT analyza, strategija i taktika do budučnosti” http://slovane.org/su/.
  7. ↑ Wyniki: http://web.archive.org/web/20160327171053/http://slovane.org/index.php/projekty/172-docasni-rezultaty.
  8. ↑ Ankieta: http://web.archive.org/web/20160327055358/http://slovane.org/index.php/projekty/166-nstest.
  9. ↑ CISLa 2017. (ang.).
  10. ↑ Jiří Králík: Dny slovanské kultury 2017 skončily. Místní kultura, 6 czerwca 2017. (ang.).
  11. ↑ https://www.facebook.com/groups/interslavic/about/.
  12. ↑ English-Interslavic dictionary – Anglijsko-Medžuslovjansky slovnik – Англијско-Меджусловјанскы словник [online], steen.free.fr [dostęp 2019-01-11].
  13. ↑ Sbornik:Glavna stranica – Vikisbornik (Medžuviki) [online], isv.miraheze.org [dostęp 2019-01-11].
  14. ↑ Medžuviki, svobodna enciklopedija [online], isv.miraheze.org [dostęp 2019-01-11].
  15. ↑ https://www.facebook.com/MSVesti1/?epa=SEARCH_BOX http://izvesti.info/.
  16. ↑ https://www.tapatalk.com/groups/slovianski/ https://www.liveinternet.ru/users/ranmarurei/rubric/6714552/ https://www.facebook.com/interslavic/ http://interslavic-language.org/.
  17. ↑ Čitateljnik, Antologija tekstov v medžuslovjanskom jezyku – Google Play [online], play.google.com [dostęp 2019-01-11].
  18. ↑ The Little Prince [online], steen.free.fr [dostęp 2019-01-11].
  19. ↑ book – interslavic language tutorial [online], www.neoslavonic.org [dostęp 2019-01-11].
  20. ↑ Ethnoentomology [online], www.ethnoentomology.cz [dostęp 2019-01-11] (ang.).

Referencje

Bibliografia

  • Barandovská-Frank, Věra. Panslawische Variationen. Brosch, Ciril i Fiedler, Sabine (ed.), Florilegium Interlinguisticum. Festschrift für Detlev Blanke zum 70. Geburtstag. Peter Lang Internationaler Verlag der Wissenschaften, Frankfurt am Main, 2011, ISBN 978-3-631-61328-3, str. 209–236.
  • Duličenko, Aleksandr D. Pravigo de la slava interlingvistiko: slava reciprokeco kaj tutslava lingvo en la historio de Slavoj. Grundlagenstudien aus Kybernetik und Geisteswissenschaft, nr 57:2, czerwciec 2016, Akademia Libroservo, ISSN 0723-4899, str. 75–101.
  • Meyer, Anna-Maria. Wiederbelebung einer Utopie. Probleme und Perspektiven slavischer Plansprachen im Zeitalter des Internets. Bamberger Beiträge zur Linguistik 6, Bamberg: Univ. of Bamberg Press, 2014, ISBN 978-3-86309-233-7.
  • Merunka, Vojtěch; Heršak, Emil; Molhanec, Martin. Neoslavonic Language. Grundlagenstudien aus Kybernetik und Geisteswissenschaft, nr 57:2, czerwiec 2016, Akademia Libroservo, ISSN 0723-4899, str. 114–134.
  • Merunka, Vojtěch. Neoslavonic zonal constructed language. České Budějovice, 2012, ISBN 978-80-7453-291-7.
  • Рупосова, Л.П. История межславянского языка. Вестник Московского государственного областного университета. Московский государственный областной университет, 2012 no. 1, s. 51–56.
  • Steenbergen, Jan van. Constructed Slavic languages in the 21th century. Grundlagenstudien aus Kybernetik und Geisteswissenschaft, nr 57:2, czerwciec 2016, Akademia Libroservo, ISSN 0723-4899, str. 102–113.
  • Steenbergen, Jan van. Język międzysłowiański jako lingua franca dla Europy Środkowej. Ilona Koutny, Ida Stria (red.): Język / Komunikacja / Informacja nr XIII (2018). Poznań: Wydawnictwo Rys, 2018. ISBN 978-83-65483-72-0, ISSN 1896-9585, s. 47–61.

Linki zewnętrzne

Języki słowiańskie
zachodniosłowiańskie
lechickie
wschodniolechickie
środkowolechickie
zachodniolechickie †
czesko-słowackie
serbołużyckie
wschodniosłowiańskie
staroruski †
ruski †
południowosłowiańskie
zachodnie
serbsko-chorwacki
wschodnie
odrębne dialekty
(mikrojęzyki)
języki mieszane
  1. ↑ Język prasłowiański nie jest językiem słowiańskim, lecz przodkiem wszystkich języków słowiańskich.
Języki sztuczne
Kategorie języków sztucznych
Międzynarodowe języki pomocnicze
Języki logiczne i filozoficzne
Języki fikcyjnych światów i ludów
Zabawy językowe
Inne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Język_międzysłowiański&oldid=57724258”