Dezynfekcja
Dezynfekcja (po polsku dosłownie oznacza odkażanie) – postępowanie mające na celu niszczenie drobnoustrojów i ich przetrwalników[1]. Dezynfekcja niszczy formy wegetatywne mikroorganizmów, ale nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe[1]. Zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy. Dezynfekcja, w przeciwieństwie do antyseptyki dotyczy przedmiotów i powierzchni użytkowych.
Wyniki dezynfekcji zależą od trzech czynników:
- drobnoustroju – gatunek, liczba, aktywność fizjologiczna,
- środka dezynfekcyjnego – właściwości chemiczne i fizyczne, stężenie, czas działania,
- środowiska – temperatura, wilgotność, pH, obecność materii organicznej, poziom kationów Ca2+ i Mn2+ itp.
Do dezynfekcji stosuje się metody fizyczne, chemiczne i termiczno-chemiczne[1].
Czynniki fizyczne używane do dezynfekcji:
- Para wodna – do dezynfekcji wcześniej oczyszczonego sprzętu, odzieży, unieszkodliwiania odpadów, używa się pary wodnej w temperaturze 100–105 °C pod zmniejszonym ciśnieniem (0,45–0,5 atm). Pary wodnej pod normalnym ciśnieniem używa się do odkażania m.in. wyposażenia sanitarnego.
- Promieniowanie – do odkażania używa się promieni UV o długości fali 256 nm, które niszczą drobnoustroje w powietrzu i na niezasłoniętych powierzchniach.
Czynniki chemiczne używane do dezynfekcji:
- czwartorzędowe sole amoniowe
- alkohole, np. alkohol etylowy, alkohol izopropylowy
- aldehydy, np. formaldehyd, aldehyd glutarowy
- związki fenolowe, np. krezol, rezorcynol
- biguanidy, np. chlorheksydyna
- związki metali ciężkich, np. srebra, miedzi, rtęci
- związki halogenowe, np. jodyna, chloramina, jodofory
- fiolet krystaliczny, mleczan etakrydyny
- utleniacze – nadtlenki, np. H2O2 lub nadmanganiany, np. nadmanganian potasu; ozon – stosowany do ozonowania wody oraz dezynfekcji pomieszczeń, przedmiotów, urządzeń itd.
- tenzydy, np. mydła,
- kwasy i zasady.
Im dłuższy jest czas działania i im wyższe stężenie środka dezynfekcyjnego (z wyjątkami), tym większa część drobnoustrojów zostanie zniszczona. Ze względu na to, iż środki chiczne zwykle nie działają w środowisku suchym, ważny jest również stopień ich wilgotności, co jest szczególnie istotne w dezynfekcji powietrza.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c Irena Caus-Wozniak: Podstawy pielęgniarstwa w ginekologii i położnictwie. Katowice: Śląska Akademia Medyczna, 2007, s. 17. ISBN 83-7509-007-6.