İçeriğe atla

Sibirya Türk dilleri: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki fark
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
İmmoBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.099.670 değişiklik
k →‎Kaynakça: kaynakça şablonu düzenleniyor..., değiştirildi: {{kaynakça|30em}} → {{kaynakça}}
 
(8 kullanıcı tarafından yapılan 10 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
[[Dosya:Birbirlerini anlayabilen Türk gruplar.png|küçükresim|240px|Türk dilleri gruplarının pasta grafiği]]
'''Sibirya grubu''' ya da '''Kuzey Türk dilleri''' [[Türk dilleri]]nin bir koludur. Bu gruba ait sekiz dilin toplam konuşucu sayısı 700.000 civarındadır. Bu dilller doğu Türk dillerinden gelişmiştir. Göçebe yaşam şekli kapsamında kuzeye doğru göç edip [[Sibirya]]'ya yayılmışlardır.
'''Sibirya grubu''' ya da '''Kuzey Türk dilleri''' [[Türk dilleri]]nin bir koludur. Bu gruba ait sekiz dilin toplam konuşucu sayısı 700.000 civarındadır. Bu dilller doğu Türk dillerinden gelişmiştir. Göçebe yaşam şekli kapsamında kuzeye doğru göç edip [[Sibirya]]'ya yayılmışlardır.
{{Dil ailesi bilgi kutusu
|isim= Sibirya Türkçesi
|ailerengi= Altay
|bölge= [[Sibirya]]
|aile1= [[Türk dilleri]]
|aile2= [[Şaz Türkçesi]]
|alt grup1= Kuzey grubu
|alt grup2= Güney Grubu
|alt grup3=
|alt grup4=
|harita=File:Siberian Turkic map labeled.svg}}


Bu diller günümüzde sadece sibirya coğrafyasına kısıtlı oldukları için [[Türkoloji]]de Sibirya grubu olarak adlandırılırlar.
Bu diller günümüzde sadece sibirya coğrafyasına kısıtlı oldukları için [[Türkoloji]]de Sibirya grubu olarak adlandırılırlar.
==Konuşan sayısı==


{| class="wikitable prettytable"
{| class="wikitable prettytable"
|'''Dil'''||'''Konuşucu sayısı'''||'''Konuşulan ülkeler ve konuşan sayısı'''
|'''Dil'''||'''Konuşucu sayısı'''||'''Konuşulan ülkeler ve konuşan sayısı'''
|-
|-
|[[Yakutça]]||450.000 (2010)<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.ethnologue.com/language/sah|başlık=|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>||{{RUS}} ([[Yakutistan]] Özerk Bölgesi)
|[[Yakutça]]||450.000 (2010)<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.ethnologue.com/language/sah | başlık = Yakut A language of Russian Federation | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130321015606/https://www.ethnologue.com/language/sah | arşivtarihi = 21 Mart 2013}}</ref>||{{RUS}} ([[Yakutistan]] Özerk Bölgesi)
|-
|-
|[[Dolganca]]||1.050 (2010)<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.ethnologue.com/language/dlg|başlık=|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>||{{RUS}} ([[Taymir]] Özerk Bölgesi)
|[[Dolganca]]||1.050 (2010)<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.ethnologue.com/language/dlg | başlık = Dolgan A language of Russian Federation | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130321014757/https://www.ethnologue.com/language/dlg | arşivtarihi = 21 Mart 2013}}</ref>||{{RUS}} ([[Taymir]] Özerk Bölgesi)
|-
|-
|[[Tuvaca]]||315.000||{{RUS}} [[Rusya]] ([[Tuva]] Özerk Bölgesi) 315.000
|[[Tuvaca]]||315.000||{{RUS}} [[Rusya]] ([[Tuva]] Özerk Bölgesi) 315.000
25. satır: 36. satır:
|-
|-
|}
|}

== Sınıflandırma ==
== Sınıflandırma ==


46. satır: 58. satır:
* [[Hakasça]]<br>[[Fuyü Kırgızcası]]
* [[Hakasça]]<br>[[Fuyü Kırgızcası]]
* [[Şorca]] (Saghay Qaca, Qizil)
* [[Şorca]] (Saghay Qaca, Qizil)
* [[Batı Yugurca]] (Sarı Uygurca)<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html |başlık=Deviating. Probably of South Siberian origin (Johanson 1998) |erişimtarihi=10 Mart 2019 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110408063746/http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html |arşivtarihi=8 Nisan 2011 |ölüurl=evet}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=7XuMAgAAQBAJ&pg=PA7 Coene 2009], p. 75</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=FqFMmVbfRfEC&pg=PA75 Coene 2009], p. 75</ref><ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Concise Encyclopedia of Languages of the World|ad=|soyadı=|cilt=|diğerleri=Contributors: Keith Brown, Sarah Ogilvie|basım=revised|yıl=2010|yayıncı=Elsevier|url=https://books.google.com/books?id=F2SRqDzB50wC&pg=PA1109 |sayfa=1109|isbn=0080877753|erişimtarihi=24 Nisan 2014| kaynak=harv }}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|başlık=The Mainz Meeting: Proceedings of the Seventh International Conference on Turkish Linguistics, August 3-6, 1994|seri=Turcologica Series|editör-ad=Lars|editör-soyadı=Johanson|cilt=|diğerleri=Contributor: Éva Ágnes Csató|basım=|yıl=1998|yayıncı=Otto Harrassowitz Verlag|url=https://books.google.com/books?id=cgNQdljvk70C&pg=PA28 |sayfa=28|isbn=3447038640|erişimtarihi=24 Nisan 2014| kaynak=harv }}</ref>
* [[Batı Yugurca]] (Sarı Uygurca)<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html |başlık=Deviating. Probably of South Siberian origin (Johanson 1998) |erişimtarihi=10 Mart 2019 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110408063746/http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html |arşivtarihi=8 Nisan 2011 |ölüurl=evet}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=7XuMAgAAQBAJ&pg=PA7 Coene 2009] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200818203227/https://books.google.com/books?id=7XuMAgAAQBAJ&pg=PA7 |tarih=18 Ağustos 2020 }}, p. 75</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=FqFMmVbfRfEC&pg=PA75 Coene 2009] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170109205048/https://books.google.com/books?id=FqFMmVbfRfEC&pg=PA75 |tarih=9 Ocak 2017 }}, p. 75</ref><ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Concise Encyclopedia of Languages of the World|ad=|soyadı=|cilt=|diğerleri=Contributors: Keith Brown, Sarah Ogilvie|basım=revised|yıl=2010|yayıncı=Elsevier|url=https://books.google.com/books?id=F2SRqDzB50wC&pg=PA1109|sayfa=1109|isbn=0080877753|erişimtarihi=24 Nisan 2014|kaynak=harv|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160528233422/https://books.google.com/books?id=F2SRqDzB50wC&pg=PA1109|arşivtarihi=28 Mayıs 2016|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|başlık=The Mainz Meeting: Proceedings of the Seventh International Conference on Turkish Linguistics, August 3-6, 1994|seri=Turcologica Series|editör-ad=Lars|editör-soyadı=Johanson|cilt=|diğerleri=Contributor: Éva Ágnes Csató|basım=|yıl=1998|yayıncı=Otto Harrassowitz Verlag|url=https://books.google.com/books?id=cgNQdljvk70C&pg=PA28|sayfa=28|isbn=3447038640|erişimtarihi=24 Nisan 2014|kaynak=harv|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160506200419/https://books.google.com/books?id=cgNQdljvk70C&pg=PA28|arşivtarihi=6 Mayıs 2016|ölüurl=hayır}}</ref>
|-
|-
| bgcolor="f1dfe5" | Çulım Türkçesi
| bgcolor="f1dfe5" | Çulım Türkçesi
56. satır: 68. satır:
* [[Altayca]] (Oirot, Tuba, Qumanda, Qu, Teleut, Telengit)
* [[Altayca]] (Oirot, Tuba, Qumanda, Qu, Teleut, Telengit)
|}
|}

== Konuyla ilgili yayınlar ==
⚫
* Heinz F. Wendt: ''Fischer Lexikon Sprachen'', 1961 {{Kitap kaynağı | isbn = 3-596-24561-3 | başlık = Sprachen}}


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
⚫
* Heinz F. Wendt: ''Fischer Lexikon Sprachen'', 1961 (ISBN 3-596-24561-3)
{{Kaynakça}}


{{Türk dilleri/Grublar}}
{{Türk dilleri/Grublar}}

{{Otorite kontrolü}}


[[Kategori:Sibirya grubu| ]]
[[Kategori:Sibirya grubu| ]]
[[Kategori:Türk dilleri]]
[[Kategori:Türk dilleri]]
[[Kategori:Eklemeli diller]]

11.28, 21 Mayıs 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Sibirya grubu ya da Kuzey Türk dilleri Türk dillerinin bir koludur. Bu gruba ait sekiz dilin toplam konuşucu sayısı 700.000 civarındadır. Bu dilller doğu Türk dillerinden gelişmiştir. Göçebe yaşam şekli kapsamında kuzeye doğru göç edip Sibirya'ya yayılmışlardır.

Sibirya Türkçesi
Coğrafi dağılımSibirya
SınıflandırmaTürk dilleri
Alt bölümler
  • Kuzey grubu
  • Güney Grubu

Bu diller günümüzde sadece sibirya coğrafyasına kısıtlı oldukları için Türkolojide Sibirya grubu olarak adlandırılırlar.

Konuşan sayısı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Dil Konuşucu sayısı Konuşulan ülkeler ve konuşan sayısı
Yakutça 450.000 (2010)[1]  Rusya (Yakutistan Özerk Bölgesi)
Dolganca 1.050 (2010)[2]  Rusya (Taymir Özerk Bölgesi)
Tuvaca 315.000  Rusya Rusya (Tuva Özerk Bölgesi) 315.000

Diğer 50.000

Tofaca ölmek üzere †  Rusya (İrkutsk Oblastı)
Hakasça 65.000  Rusya (Hakasya Özerk Bölgesi)
Altayca 57.400  Rusya (Altay Özerk Bölgesi)
Şorca 10.000  Rusya (Kemerovo Oblastı)
Çulımca 2.500  Rusya (Kuzey Altay Özerk Bölgesi)

Sınıflandırma

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ön Türkçe Şaz Türkçesi
Kuzeybatı kolu
(Sibirya)
Kuzey Sibirya kolu
Güney Sibirya kolu Sayan Türkçesi
Yenisey Türkçesi
Çulım Türkçesi
Altay Türkçesi (Eski Türkçe)[8]
  • Altayca (Oirot, Tuba, Qumanda, Qu, Teleut, Telengit)

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Yakut A language of Russian Federation". 21 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Dolgan A language of Russian Federation". 21 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Deviating. Probably of South Siberian origin (Johanson 1998)". 8 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2019. 
  4. ^ Coene 2009 18 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 75
  5. ^ Coene 2009 9 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 75
  6. ^ Concise Encyclopedia of Languages of the World. Contributors: Keith Brown, Sarah Ogilvie (revised bas.). Elsevier. 2010. s. 1109. ISBN 0080877753. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014. 
  7. ^ Johanson, Lars, (Ed.) (1998). The Mainz Meeting: Proceedings of the Seventh International Conference on Turkish Linguistics, August 3-6, 1994. Turcologica Series. Contributor: Éva Ágnes Csató. Otto Harrassowitz Verlag. s. 28. ISBN 3447038640. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014. 
  8. ^ "Some dialects are close to Kirghiz (Johanson 1998)". 8 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2019. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sibirya_Türk_dilleri&oldid=32854658" sayfasından alınmıştır