Parkinsonizm: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon]

[kontrol edilmiş revizyon]

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

19.19, 30 Ağustos 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Parkinsonizm; titreme (tremor), yavaş devim (bradikinezi), sertlik (rijidite) ve duruş dengesizliğiyle nitelendirilen bir klinik belirtidir.^[1]^[2] Parkinsonizm, Parkinson hastalığında bulunan birçok belirtilere sahiptir; ancak bir hastalık değil, belirtiler bütünüdür. Parkinson hastalığı ise ilerleyici tipte sinir bozulması (nörodejenerasyon) olan bir hastalıktır. Parkinsonizmin altında yatan birçok sebep vardır ve tanısını koymak karmaşık olabilir.^[3]^[4] Sinir bozulması (nörodejenerasyon) hastalığı olan Parkinson hastalığı parkinsonizmin en sık sebebidir. Bununla birlikte, birçok farklı sebep de benzer belirtilere yol açabilir. Ağılar, bazı özüştürümsel (metabolik) hastalıklar ve parkinsondan farklı bazı sinirsel (nörolojik) hastalıklar bunun nedeni olabilir.^[5]

Parkinsonizm belirtilerinin %7'si bazı ilaçları kullandıktan sonra ortaya çıkar. Bu belirtilere sebep olabilen ilaçlar; fenotiyazinler (perfenazin, klorpromazin vb.), tiyoksanten, butirofenon (haloperidol vb.), piperazinler (ziprazodin vb.) ve nadiren de antidepresanlardır. İlaç ilişkili Parkinsonizm yaygınlığı yaşla birlikte artar. İlaç ilişkili Parkinsonizm genelde başladığı seviyede kalmaya meyillidir, Parkinson hastalığı gibi ilerleyici değildir.^[6]

Ayırıcı tanılar

Parkinson hastalığı tanısı konmadan önce ayırıcı tanı olarak şu hastalıklar düşünülebilir:

AIDS^[7]
Kortikobazal dejenerasyon^[1]
Creutzfeldt–Jakob hastalığı^[8]
Diffüz Lewy cisimciği hastalığı^[1]
İlaç ilişkili parkinsonizm ("psödo-parkinsonism") (antipsikotikler, metoklopramid, MPTP gibi ilaçlardan dolayı)^[1]^[9]
Esansiyel tremor^[10]
Multiple sistem atrofisi^[11]
Parkinson plus sendromları
Progressive supranuclear palsy^[1]
Zehirli maddelere bağlı; karbon monoksit,^[12] karbon disülfür,^[12] manganez,^[12] paraquat,^[13] cıva,^[14] Hekzan, rotenon, Annonaceae, ve toluen^[15] gibi maddelerden dolayı semptomlar görülebilir.
Wilson Hastalığı
Paraneoplastik sendrom: kanserden kaynaklanan antikorlara bağlı nörolojik semptomlar
Genetik
- Rapid onset dystonia parkinsonism (DYT12)
- Parkin mutasyonu
- X-linked dystonia parkinsonism (DYT3)

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e Clinical Neurology (6.6sayfalar=241-5 bas.). Lange: McGraw-Hill Medical. 2005. ISBN 0-07-142360-5.
^ Bradley J. Robottom; William J. Weiner; Lisa M. Shulman (2009). "42". International Neurology: A Clinical Approach. Blackwell Publishing Ltd. ss. 152-158. ISBN 978-1-405-15738-4.
^ Rao G, Fisch L, Srinivasan S, et al.
^ "Parkinsonism: a review-of-systems approach to diagnosis". Seminars in neurology. 27 (2). 2007. ss. 113-22. doi:10.1055/s-2007-971174. PMID 17390256.
^ "Clinical differentiation of parkinsonian syndromes: prognostic and therapeutic relevance". Am. J. Med. 117 (6). 2004. ss. 412-9. doi:10.1016/j.amjmed.2004.03.032. PMID 15380498.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
^ Tse W; Cersosimo MG; Gracies JM; Morgello, S; Olanow, CW; Koller, W (2004). "Movement disorders and AIDS: a review". Parkinsonism Relat. Disord. 10 (6). ss. 323-34. doi:10.1016/j.parkreldis.2004.03.001. PMID 15261874.
^ "Movement disorders and Creutzfeldt–Jakob disease: a review". Parkinsonism Relat. Disord. 12 (2). 2006. ss. 65-71. doi:10.1016/j.parkreldis.2005.10.004. PMID 16364674.
^ "Mechanisms of MPTP toxicity and their implications for therapy of Parkinson's disease" (PDF). Med. Sci. Monit. 11 (1). 2005. ss. RA17-23. PMID 15614202. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
^ "Multiple system atrophy". Rev. Neurol. (Paris). 159 (5 Pt 2). 2003. ss. 3S31-8. PMID 12773886.
^ ^a ^b ^c Parkinson's Disease and Other Movement Disorders. In: Harrison's Principles of Internal Medicine (16.16yayıncı=McGraw-Hill Professional bas.). 2004. s. 2414. ISBN 0-07-140235-7.
^ Dinis-Oliveira RJ; Remião F; Carmo H; Duarte, J; Navarro, A; Bastos, M; Carvalho, F (2006). "Paraquat exposure as an etiological factor of Parkinson's disease". Neurotoxicology. 27 (6). ss. 1110-22. doi:10.1016/j.neuro.2006.05.012. PMID 16815551.
^ "Tremor/InvoluntaryMovements: Excerpt from Field Guide to Bedside Diagnosis". 3 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
^ Weiss J. Chapter 151.

[Aminoff_2005-1] Clinical Neurology (6.6sayfalar=241-5 bas.). Lange: McGraw-Hill Medical. 2005. ISBN 0-07-142360-5.

[2] Bradley J. Robottom; William J. Weiner; Lisa M. Shulman (2009). "42". International Neurology: A Clinical Approach. Blackwell Publishing Ltd. ss. 152-158. ISBN 978-1-405-15738-4.

[3] Rao G, Fisch L, Srinivasan S, et al.

[4] "Parkinsonism: a review-of-systems approach to diagnosis". Seminars in neurology. 27 (2). 2007. ss. 113-22. doi:10.1055/s-2007-971174. PMID 17390256.

[5] "Clinical differentiation of parkinsonian syndromes: prognostic and therapeutic relevance". Am. J. Med. 117 (6). 2004. ss. 412-9. doi:10.1016/j.amjmed.2004.03.032. PMID 15380498.

[6] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.

[7] Tse W; Cersosimo MG; Gracies JM; Morgello, S; Olanow, CW; Koller, W (2004). "Movement disorders and AIDS: a review". Parkinsonism Relat. Disord. 10 (6). ss. 323-34. doi:10.1016/j.parkreldis.2004.03.001. PMID 15261874.

[8] "Movement disorders and Creutzfeldt–Jakob disease: a review". Parkinsonism Relat. Disord. 12 (2). 2006. ss. 65-71. doi:10.1016/j.parkreldis.2005.10.004. PMID 16364674.

[Watanabe_2005-9] "Mechanisms of MPTP toxicity and their implications for therapy of Parkinson's disease" (PDF). Med. Sci. Monit. 11 (1). 2005. ss. RA17-23. PMID 15614202. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.

[10] "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.

[11] "Multiple system atrophy". Rev. Neurol. (Paris). 159 (5 Pt 2). 2003. ss. 3S31-8. PMID 12773886.

[Harrison-12] Parkinson's Disease and Other Movement Disorders. In: Harrison's Principles of Internal Medicine (16.16yayıncı=McGraw-Hill Professional bas.). 2004. s. 2414. ISBN 0-07-140235-7.

[13] Dinis-Oliveira RJ; Remião F; Carmo H; Duarte, J; Navarro, A; Bastos, M; Carvalho, F (2006). "Paraquat exposure as an etiological factor of Parkinson's disease". Neurotoxicology. 27 (6). ss. 1110-22. doi:10.1016/j.neuro.2006.05.012. PMID 16815551.

[14] "Tremor/InvoluntaryMovements: Excerpt from Field Guide to Bedside Diagnosis". 3 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.

[15] Weiss J. Chapter 151.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Sayfanın 19.17, 30 Ağustos 2024 tarihindeki hâli değiştir Kanan Caratay (mesaj \| katkılar) 5 değişiklik Bilgi ekledim Etiketler: Geri alındı Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği ← Önceki sürümle aradaki fark		19.19, 30 Ağustos 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli. değiştir geri al Sp1dey (mesaj \| katkılar) Devriyeler 55.620 değişiklik k Kadı (mesaj) tarafından yapılan 33726569 sayılı değişiklik geri getirildi Etiketler: Twinkle Geri al
(Başka bir kullanıcı tarafından yapılan 1 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır:		1. satır:
	'''Parkinsonizm; ''' titreme ([[tremor]]), yavaş devim (bradikinezi), sertlik (rijidite) ve duruş dengesizliğiyle nitelendirilen bir klinik belirtidir.<ref name="Aminoff_2005">{{Kitap kaynağı\|başlık=Clinical Neurology\|url=https://archive.org/details/clinicalneurolog00amin\|yayıncı=Lange: McGraw-Hill Medical\|basım=6.6sayfalar=[https://archive.org/details/clinicalneurolog00amin/page/241 241]-5\|yıl=2005\|isbn=0-07-142360-5}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı\|yazar1=Bradley J. Robottom\|yazar2=William J. Weiner\|yazar3=Lisa M. Shulman\|yazarbağı1=Parkinsonism\|başlık=International Neurology: A Clinical Approach\|yıl=2009\|url=https://archive.org/details/internationalneu00lisa\|yayıncı=Blackwell Publishing Ltd.\|isbn=978-1-405-15738-4\|sayfalar=[https://archive.org/details/internationalneu00lisa/page/152 152]-158\|bölüm=42}}</ref> Parkinsonizm, [[Parkinson hastalığı]]nda bulunan birçok belirtilere sahiptir; ancak bir hastalık değil, belirtiler bütünüdür. [[Parkinson hastalığı]] ise ilerleyici tipte sinir bozulması (nörodejenerasyon) olan bir hastalıktır. Parkinsonizmin altında yatan birçok sebep vardır ve tanısını koymak karmaşık olabilir.<ref>Rao G, Fisch L, Srinivasan S, et al.</ref><ref>{{Dergi kaynağı\|başlık=Parkinsonism: a review-of-systems approach to diagnosis\|dergi=Seminars in neurology\|cilt=27\|sayı=2\|sayfalar=113-22\|yıl=2007\|pmid=17390256\|doi=10.1055/s-2007-971174}}</ref> Sinir bozulması (nörodejenerasyon) hastalığı olan [[Parkinson hastalığı]] parkinsonizmin en sık sebebidir. Bununla birlikte, birçok farklı sebep de benzer belirtilere yol açabilir. [[Toksin\|~~trikloroetilen gibi~~ Ağı]]lar, bazı özüştürümsel (metabolik) hastalıklar ve parkinsondan farklı bazı sinirsel (nörolojik) hastalıklar bunun nedeni olabilir.<ref>{{Dergi kaynağı\|başlık=Clinical differentiation of parkinsonian syndromes: prognostic and therapeutic relevance\|dergi=Am. J. Med.\|cilt=117\|sayı=6\|sayfalar=412-9\|yıl=2004\|pmid=15380498\|doi=10.1016/j.amjmed.2004.03.032}}</ref>		'''Parkinsonizm; ''' titreme ([[tremor]]), yavaş devim (bradikinezi), sertlik (rijidite) ve duruş dengesizliğiyle nitelendirilen bir klinik belirtidir.<ref name="Aminoff_2005">{{Kitap kaynağı\|başlık=Clinical Neurology\|url=https://archive.org/details/clinicalneurolog00amin\|yayıncı=Lange: McGraw-Hill Medical\|basım=6.6sayfalar=[https://archive.org/details/clinicalneurolog00amin/page/241 241]-5\|yıl=2005\|isbn=0-07-142360-5}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı\|yazar1=Bradley J. Robottom\|yazar2=William J. Weiner\|yazar3=Lisa M. Shulman\|yazarbağı1=Parkinsonism\|başlık=International Neurology: A Clinical Approach\|yıl=2009\|url=https://archive.org/details/internationalneu00lisa\|yayıncı=Blackwell Publishing Ltd.\|isbn=978-1-405-15738-4\|sayfalar=[https://archive.org/details/internationalneu00lisa/page/152 152]-158\|bölüm=42}}</ref> Parkinsonizm, [[Parkinson hastalığı]]nda bulunan birçok belirtilere sahiptir; ancak bir hastalık değil, belirtiler bütünüdür. [[Parkinson hastalığı]] ise ilerleyici tipte sinir bozulması (nörodejenerasyon) olan bir hastalıktır. Parkinsonizmin altında yatan birçok sebep vardır ve tanısını koymak karmaşık olabilir.<ref>Rao G, Fisch L, Srinivasan S, et al.</ref><ref>{{Dergi kaynağı\|başlık=Parkinsonism: a review-of-systems approach to diagnosis\|dergi=Seminars in neurology\|cilt=27\|sayı=2\|sayfalar=113-22\|yıl=2007\|pmid=17390256\|doi=10.1055/s-2007-971174}}</ref> Sinir bozulması (nörodejenerasyon) hastalığı olan [[Parkinson hastalığı]] parkinsonizmin en sık sebebidir. Bununla birlikte, birçok farklı sebep de benzer belirtilere yol açabilir. [[Toksin\|Ağı]]lar, bazı özüştürümsel (metabolik) hastalıklar ve parkinsondan farklı bazı sinirsel (nörolojik) hastalıklar bunun nedeni olabilir.<ref>{{Dergi kaynağı\|başlık=Clinical differentiation of parkinsonian syndromes: prognostic and therapeutic relevance\|dergi=Am. J. Med.\|cilt=117\|sayı=6\|sayfalar=412-9\|yıl=2004\|pmid=15380498\|doi=10.1016/j.amjmed.2004.03.032}}</ref>

	Parkinsonizm belirtilerinin %7'si bazı ilaçları kullandıktan sonra ortaya çıkar. Bu belirtilere sebep olabilen ilaçlar; fenotiyazinler (perfenazin, klorpromazin vb.), tiyoksanten, butirofenon (haloperidol vb.), piperazinler (ziprazodin vb.) ve nadiren de [[antidepresan]]lardır. İlaç ilişkili Parkinsonizm yaygınlığı yaşla birlikte artar. İlaç ilişkili Parkinsonizm genelde başladığı seviyede kalmaya meyillidir, [[Parkinson hastalığı]] gibi ilerleyici değildir.<ref>{{Web kaynağı \|url=http://www.parkinsons.org.uk/PDF/FS38_druginducedparkinsonism.pdf \|başlık=Arşivlenmiş kopya \|erişimtarihi=22 Eylül 2016 \|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130626024034/http://www.parkinsons.org.uk/PDF/FS38_druginducedparkinsonism.pdf \|arşivtarihi=26 Haziran 2013 \|ölüurl=evet}}</ref>		Parkinsonizm belirtilerinin %7'si bazı ilaçları kullandıktan sonra ortaya çıkar. Bu belirtilere sebep olabilen ilaçlar; fenotiyazinler (perfenazin, klorpromazin vb.), tiyoksanten, butirofenon (haloperidol vb.), piperazinler (ziprazodin vb.) ve nadiren de [[antidepresan]]lardır. İlaç ilişkili Parkinsonizm yaygınlığı yaşla birlikte artar. İlaç ilişkili Parkinsonizm genelde başladığı seviyede kalmaya meyillidir, [[Parkinson hastalığı]] gibi ilerleyici değildir.<ref>{{Web kaynağı \|url=http://www.parkinsons.org.uk/PDF/FS38_druginducedparkinsonism.pdf \|başlık=Arşivlenmiş kopya \|erişimtarihi=22 Eylül 2016 \|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130626024034/http://www.parkinsons.org.uk/PDF/FS38_druginducedparkinsonism.pdf \|arşivtarihi=26 Haziran 2013 \|ölüurl=evet}}</ref>