İçeriğe atla

Nur Devlet: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Yeni Üye (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
4.952 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
1. satır: 1. satır:
{{Hükümdar bilgi kutusu
{{Kraliyet bilgi kutusu
| adı = Nur Devlet Giray
| isim = Nur Devlet Giray
| başlık = Kırım Hanlığı Hani
| başlık =
| resim =
| resim =
| altyazı =
| resim_boyutu =
⚫
| altyazı =
| hüküm süresi = 1. kez: [[1466]]-[[1467]],<br/>2. kez: [[1467]]-[[1469]],<br/>3. kez: [[1475]]-[[1476]].
| veraset = [[Kırım hanları listesi|Kırım Hanı]]
| tahta geçmesi =
| hüküm_süresi = 1475-1476
| diğer ünvanları =
⚫
| önce_gelen = [[I. Mengli Giray]]
| tam adı = ''Nur Devlet''
| önce gelen = 1.kez [[I. Hacı Giray]]<br/> 2. kez: [[I. Mengli Giray]]<br/>3. kez: I. Mengli Giray
| sonra_gelen = [[I. Mengli Giray]]
⚫
| veraset1 =
| sonra gelen = 1. kez [[I. Mengli Giray]]<br/>2. kez [[I. Mengli Giray]]<br/>3. kez [[I. Mengli Giray]]
| hüküm_süresi1 = 1467-1469
⚫
| varisi =
| kraliçe =
| önce_gelen1 = [[I. Mengli Giray]]
⚫
| sonra_gelen1 = [[I. Mengli Giray]]
⚫
| gözdesi =
| eş 1 =
| veraset2 =
| hüküm_süresi2 = 1466-1467
⚫
| eş 2 =
⚫
| önce_gelen2 = [[I. Hacı Giray]]
⚫
| eş 3 =
⚫
| sonra_gelen2 = [[I. Mengli Giray]]
| eş 4 =
| eş 5 =
| veliaht =
| eş 6 =
| eşi =
| çocukları =
| çocukları =
| hanedan =
| tam ismi =
| resmi marşı =
| hanedan = [[Giray Hanedanı]]
| babası = [[I. Hacı Giray]]
| babası = [[I. Hacı Giray]]
| annesi =
| annesi =
| doğum tarihi =
| doğum_tarihi =
| doğum yeri =
| doğum_yeri =
| ölüm tarihi = [[1503]]
| ölüm_tarihi = [[1503]]
| ölüm yeri = Kasım, [[Rusya]]
| ölüm_yeri = Kasım
| defin_tarihi =
| defin tarihi =
| mezar yeri = [[Bahçesaray, Kırım|Bahçesaray]]
| defin_yeri = [[Bahçesaray, Kırım|Bahçesaray]]
| dini = [[Sünni İslam]]
|
⚫
| meslek =
⚫
| imza =
}}
}}
⚫
'''Nur Devlet Giray''' (d.? - o. [[1503]], Kasım, Rusya) 4. Kırım Hanıdir. [[1466]]-[[1467]], [[1467]]-[[1469]], [[1475]]-[[1476]] olmak üzere toplam üç kez saltanat sürmüştür. 1486 ila 1490 yılları arasında [[Kasım Hanlığı]]'nı yönetmiştir.

⚫
'''Nur Devlet Giray''' (d.? - o. [[1503]], Kasım, Rusya) 4. Kırım Han’idir. [[1466]]-[[1467]], [[1467]]-[[1469]], [[1475]]-[[1476]] olmak üzere toplam üç kez saltanat sürmüştür. 1486 ila 1490 yılları arasında [[Kasım Hanlığı]]'nı yönetmiştir.


== Hayatı ==
== Hayatı ==
59. satır: 60. satır:
== Dış bağlantılar ==
== Dış bağlantılar ==


* Howorth, Henry Höyle (1880) ''History of the Mongols, from the 9th to the 19th Century Patt 2 Division 1)'', Londra:Longman Green & co. [http://www.archive.org/stream/historymongolss00howogoog#page/n650/mode/2up History of the Mongols, from the 9th to the 19th century<!-- YBot tarafından 26.06.2013 tarihinde oluşturulmuştur. -->] {ing}}
* Howorth, Henry Höyle (1880) ''History of the Mongols, from the 9th to the 19th Century Patt 2 Division 1)'', Londra:Longman Green & co. [http://www.archive.org/stream/historymongolss00howogoog#page/n650/mode/2up History of the Mongols, from the 9th to the 19th century<!-- YBot tarafından 26.06.2013 tarihinde oluşturulmuştur. -->] {{ing}}
* [http://www.hansaray.org.ua/e_geray_chrono.html "Hansaray" websitesinde Giray Hanedanı Kırım Hanları] http://www.archive.org/stream/historymongolss00howogoog#page/n650/mode/2up {{ing}}
* [http://www.hansaray.org.ua/e_geray_chrono.html "Hansaray" websitesinde Giray Hanedanı Kırım Hanları] http://www.archive.org/stream/historymongolss00howogoog#page/n650/mode/2up {{ing}}
* Fisher, Alan W., (1987) ''The Crimean Tatars'', Stanford California: Hoover Institution Press, İSBN:0817966625, s.9-11. {{ing}}
* Fisher, Alan W., (1987) ''The Crimean Tatars'', Stanford California: Hoover Institution Press, İSBN:0817966625, s.9-11. {{ing}}



{{başlangıç kutusu}}
{{başlangıç kutusu}}
{{s-reg}}
{{sıra kutusu
{{sıra kutusu | önce = [[I. Mengli Giray]] | başlık= [[Kırım hanları listesi|Kırım Hanı]] | yıllar= 1475-1476 | sonra= [[I. Mengli Giray]] }}
⚫
| önce = [[I. Hacı Giray]]
| başlık= [[Dosya:Flag of the Crimean Tatar people.svg|25px]]<br/>[[Kırım Hanlığı|Kırım Hanı]] <br/>1. kez
{{sıra kutusu | önce = [[I. Mengli Giray]] | başlık= [[Kırım hanları listesi|Kırım Hanı]] | yıllar= 1467-1469 | sonra= [[I. Mengli Giray]] }}
{{sıra kutusu | önce = [[I. Hacı Giray]] | başlık= [[Kırım hanları listesi|Kırım Hanı]] | yıllar= 1466-1467 | sonra= [[I. Mengli Giray]] }}
| yıllar= [[1466]]-[[1467]]
⚫
| sonra= [[I. Mengli Giray]] }}
{{sıra kutusu
⚫
| önce = [[I. Mengli Giray]]
| başlık= 2. kez
| yıllar= [[1467]]-[[1469]]
| sonra= [[I. Mengli Giray]] }}
{{sıra kutusu
⚫
| önce = [[I. Mengli Giray]]
| başlık= 3. kez
| yıllar= [[1475]]-[[1476]]
| sonra= [[I. Mengli Giray]] }}
{{bitiş kutusu}}
{{bitiş kutusu}}


{{Kırım hanları}}
{{Kırım hanları}}


Sayfanın 23.02, 6 Haziran 2015 tarihindeki hâli

Nur Devlet Giray
Kırım Hanı
Hüküm süresi1475-1476
Önce gelenI. Mengli Giray
Sonra gelenI. Mengli Giray
Hüküm süresi1467-1469
Önce gelenI. Mengli Giray
Sonra gelenI. Mengli Giray
Hüküm süresi1466-1467
Önce gelenI. Hacı Giray
Sonra gelenI. Mengli Giray
Ölüm1503
Kasım
DefinBahçesaray
HanedanGiray Hanedanı
BabasıI. Hacı Giray
DiniSünni İslam

Nur Devlet Giray (d.? - o. 1503, Kasım, Rusya) 4. Kırım Hanıdir. 1466-1467, 1467-1469, 1475-1476 olmak üzere toplam üç kez saltanat sürmüştür. 1486 ila 1490 yılları arasında Kasım Hanlığı'nı yönetmiştir.

Hayatı

Nur Devlet Han'ın doğum tarihi bilinmemektedir. I. Hacı Giray’ın ikinci oğludur. Babası I. Hacı Giray’ın 1466'da ölümü üzerine tahta geçmiştir. Küçük kardeşi olan Mengli Giray Kefe'de Cenevizlilere sığınmıştır. 1467'de Kırım Hanlığı'nın geleneksel müttefiki olan "Polonya-Litvanya Birliği" devletine tahta çıkışını bildirmek için bir elçi göndermiştir.

Aynı yıl küçük kardeşi I. Mengli Giray Nogay Şirin'inin desteği ile ve Altın Orda Devleti'nin aleyhinde olmasına rağmen Kırkyer'de kendini Kırım Hani olarak ilan ederek Kırım yarımadasını idaresi altına almıştır. Ama hanlığın genel politikasını değiştirip geleneksel müttefik olan Polonya-Litvanya Birliği'ne karşı olarak Rusya ile ittifak yapması hanlığı birçok ileri gelenini kendi aleyhine çevirmiştir. Bunlar ile; diğer Nogay ilerigelenleri ve Altın Orda Devleti'nden de destek ile Nur Devlet Giray hemen 1467 yılı sonlarında Kırım Hanlığını tekrar eline geçirmiştir.

1469'da Mamak adlı bir Kırım Tatarı soylusu kendi yandaşları ile I. Mengli Giray Han'a destek vermiş ve Nur Devlet Giray Han tahttan indirilerek I. Mengli Giray tekrar Kırım Hani olmuştur.

1474'de Eminek Mizra yeni Nogay Şirin'i olmuş ve Kırım Hani olan I. Mengli Giray Han'a isyan etmiştir. Bu isyan üzerine 1475'de Nur Devlet Giray tekrar Kırım Hani olmuş ve Mengli Giray ise Kefe'ye Cenevizlilere sığınmak zorunda kalmıştır. Bu dönemde Mengli Han Rus Çarı III. Ivan'ın temsilcisi olan Nikita Selklenmişev ile bağlantı kurup Polonya-Litvanya Birliği ile Altın Orda Devleti aleyhine bir müttefiklik kurmak için planlar hazırlamasını sağlamıştır. Aynı zamanda Nur Devlet Giray Han ile Nogay Şirin'inin arası açılmış ve Nogay Şirini ile bazı kabile beyelri Oamanlı Devleti'nden Karadeniz üzerinde olan siyasi gücünü kullanarak Nur Devlet Hani tahtan indirmek için destek istemiştir. Fatih Sultan Mehmet 1475'de Gedik Ahmet Paşa'nın komutası altında kuvvetli bir deniz filosu gönderdi. Kefe ve diğer sahil şehirler zapt edildi. Kefe'de kurulu olan Theodoros Şehir Devleti'ni ortadan kaldırtıldı. Mengli Giray serbest bırakılıp Kırım tahtına geçirildi.

1476 yılında Altın Orda Devleti kalintisi olan Kazan Hani Hani Seyid Ahmet Han Kırım'ı zapt etmiştir. Bunun üzerine bir Osmanlı donanma filosu Mengli Han'ın sığınmmış olduğu Kefe üzerine yöneldi Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet, Seyit Ahmet Hanı Kırım'ı bırakıp gitmeye mecbur etti. Nur Devlet Giray’ı Kırım tahtına tahtına geçirildi ve Mengli Han İstanbul'a goturuldu.

Aynı yıl Mengli Giray, damadı olan Yavuz Sultan Selim’in de müdahaleleri ile saltanatı 3 kez ele geçirmiştir. Nur Devlet Giray, kardeşi I. Mengli Giray üçüncü kez tahttan indirmesinin ardından Kırım’ı terketmiştir. 1486'da Moskova’nın güneyinde bulunan Altın Orda Hanlığı’nın bölünmesi ile bağımsızlığını kazanmış bulunan Kasım Hanlığı tahtına oturmuştur.

1503 yılında Kasimov şehrinde ölümünden sonra naaşı Kırım’a getirilerek Bahçesaray’da Hacı Giray Türbesi'ne defnedilmiştir.

Notlar

Dış bağlantılar

Resmî unvanlar
Önce gelen:
I. Mengli Giray 		Kırım Hanı
1475-1476 		Sonra gelen:
I. Mengli Giray
Önce gelen:
I. Mengli Giray 		Kırım Hanı
1467-1469 		Sonra gelen:
I. Mengli Giray
Önce gelen:
I. Hacı Giray 		Kırım Hanı
1466-1467 		Sonra gelen:
I. Mengli Giray
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nur_Devlet&oldid=15616255" sayfasından alınmıştır