Хитой Олимпиада ўйинларида
Дастлаб 1924-йилдан (Ёзги Олимпия ўйинлари) 1976-йилгача (Қишки Олимпия ўйинлари) Хитой Республикаси (РОC) делегацияси сифатида Олимпия ўйинларида қатнашган. Хитой биринчи марта Олимпия ўйинларида Хитой Халқ Республикаси (ХХР) номи билан қатнашган. 1952-йилда Финландиянинг Хелсинки шаҳрида бўлиб ўтган ёзги ўйинларда улар фақат битта тадбирда қатнашиш учун ўз вақтида этиб келишган.[1] Ўша йили Халқаро Олимпия Қўмитаси (ХОҚ) ХХР ва РОC (Хитой Республикаси) (Хитой фуқаролар урушидан кейин Тайванга қочиб кетган) га рақобатлашишга рухсат берди, аммо иккинчиси норозилик сифатида ўйинни тарк этди.[1] Хитойнинг сиёсий мақоми бўйича келишмовчиликлар туфайли ХХР 1980-йилда АҚШнинг Лейк-Пласид шаҳрида бўлиб ўтган Қишки Олимпиада ўйинларигача яна Олимпия ўйинларида қатнашмади.[1] Уларнинг 1952-йилдан кейин Ёзги Олимпия ўйинларида биринчи кўриниши 1984-йилда Лос-Анжелесда (АҚШ) бўлиб ўтган ёзги Олимпия ўйинлари эди.[2][3] Хитой Халқ Республикаси Австралиянинг Мелбурн шаҳридаги ХВИ Олимпиада ўйинларига, Италиянинг Рим шаҳридаги ХВИИ Олимпиада ўйинларига, Япониянинг Токио шаҳридаги ХВИИИ Олимпиада ўйинларига, Мексиканинг Мехико шаҳридаги ХИХ Олимпиада ўйинларига, ХХ Олимпия ўйинларига бойкот уюштирди. Германиянинг Мюнхендаги Олимпиадаси ва Канаданинг Монреалидаги ХХИ Олимпиада ўйинлари. Хитой, шунингдек, СССРнинг Москвадаги ХХИИ Олимпиада ўйинларини Америка бошчилигидаги бойкот ва бошқа давлатлар билан бирга давом этаётган Хитой-Совет бўлиниши туфайли бойкот қилди.
2022-йил ҳолатига кўра, Хитой ёзги Олимпия ўйинларида бир марта биринчи, уч марта иккинчи, икки марта учинчи ва қишки Олимпия ўйинларида бир марта учинчи ўринни эгаллади. Хитой ёзги Олимпия ўйинларида 11-чи ва қишки Олимпия ўйинларида 12-чи иштироки билан Хитой Осиё – Океания минтақасидаги энг муваффақиятли давлат бўлиб, уларни Олимпиада тарихидаги АҚШ, Совет Иттифоқи, Германия, Буюк Британиядан кейин 5-ўринни эгаллади.
Хитой олимпия қўмитаси ҳозирги кўринишида 1979-йилда тан олинган.[1] Хитой фуқаролар уруши олдидан спортчилар Олимпиадада Хитой Республикаси (РОC) сифатида иштирок этишган. РОC 195-йилдан (Ёзги Олимпия ўйинлари) 1976-йилгача (Қишки Олимпия ўйинлари) иштирок этишни давом эттирди, лекин фақат Тайван оролидан келган спортчиларни ҳимоя қилди (гарчи 1960-йилги Олимпия ўйинларида РОC футбол жамоаси аъзоларининг аксарияти Гонконгерлар эди). Хитой номидан фойдаланиш бўйича тортишув ХХРнинг бу йиллар давомида Ўйинларни бутунлай бойкот қилишига олиб келди. 1979-йилда Халқаро Олимпия Қўмитаси РОC терма жамоасини Хитой Тайпейи деб белгилаш тўғрисида қарор қабул қилди ва бу ХХРнинг ниҳоят Олимпия ҳаракатига қўшилиши учун эшикни очди.[1]
Гонконгда 1950-йилдан буён алоҳида Миллий Олимпия қўмитаси мавжуд ва 1952-йилдан буён Ўйинларда қатнашиб келади. Ҳудуд ХХРга қайтарилгандан ва 1997-йилда Гонконг махсус маъмурий ҳудуди ташкил этилгандан сўнг, бу тартиб давом этди ва Гонконг бошқа давлатлардан мустақил равишда Гонконг, Хитой номи билан рақобатлашди.[4]
Хитой Халқ Республикаси икки марта Олимпиа ўйинларига мезбонлик қилган. Пекин ёзги ва қишки Олимпия ўйинларига мезбонлик қилган биринчи шаҳардир.
Собиқ хитойлик шифокор Сюэ Инсян 2012 ва 2017-йиллардаги Олимпия ўйинларида (ва бошқа халқаро спорт мусобақаларида) хитойлик спортчиларнинг мунтазам равишда допинг истеъмол қилгани ҳақида даъво қилди. Унинг таъкидлашича, Хитойда 10 000 дан ортиқ спортчи Хитой ҳукуматининг тизимли допинг дастурида допинг истеъмол қилган ва улар 1980 ва 1990-йилларда самарадорликни оширувчи дориларни қабул қилган. Унинг таъкидлашича, 1980 ва 1990-йилларда Хитой спортчилари томонидан қўлга киритилган барча халқаро медаллар (ҳам Олимпиада ва бошқа халқаро мусобақаларда) бекор қилиниши керак. Бу Хитой ҳукуматининг тизимли допингга алоқадорлигини рад этган ва спортчилар индивидуал равишда допинг истеъмол қилганини даъво қилган аввалги баёнотларига зиддир. Халқаро олимпия қўмитаси ва Бутунжаҳон антидопинг агентлиги ушбу даъволарни ҳеч қандай хулоса ва чоралар кўрмасдан текширди.[5][6][7][8][9]
Хитой дисквалификаcиялардан сўнг тўртта Олимпиада медаллидан маҳрум бўлди.[10]
1949-йилда Хитой Халқ Республикаси ташкил этилгандан сўнг ХХР биринчи мартта, 1952-йилда Финландиянинг Хелсинки шаҳрида бўлиб ўтган ёзги Олимпия ўйинларига Олимпия ўйинларига делегация юборди. Хитой делегацияси (спортчилар ва расмий шахслар билан бирга) 38 нафар эркак ва 2 нафар аёлдан[11] иборат эди. Расмий мусобақада иштирок этиш учун фақат сузувчи ўз вақтида етиб келди. Футбол жамоаси иккита ўртоқлик учрашуви ўтказди.[12] Хитойликлар Хелсинкида ўн кун қолиб, ёпилиш маросимида иштирок этишди. Хитой Республикаси (РОC) жамоаси 17-июл куни ХОҚнинг ХХР ва РОК спортчилари ва аёллари иштирок этишига рухсат бериш ҳақидаги қарорига жавобан ўйинларни тарк этди.[13] Бу Олимпия ҳаракатидаги „икки Хитой“ можаросининг бошланиши эди, натижада Чинесе Олймпиc Cоммиттеэ 1958-йил август ойида ХОҚ таркибидан чиқди.
1970-йилларда Хитой Пинг-понг дипломатияси орқали АҚШ билан муносабатларини нормаллаштирди ва 1979-йил 1-январда АҚШ билан дипломатик муносабатлар ўрнатди. Ниҳоят, нормализация Хитой Олимпия қўмитасининг 1979-йил 25-октабрда ХОҚга қайтишига олиб келди.[11]
2012-йилгача Хитой олтита спорт тури: табле теннис, бадминтон, дивинг, гймнастиcс, wеигҳтлифтинг ва шоотинг бўйича олтин медалларининг тўртдан уч қисмини (201 тадан 152 таси) ва медалларнинг учдан икки қисмини (473 тадан 311 тасини) қўлга киритди.
Улардан учтаси, стол тенниси, бадминтон ва сувга сакраш бўйича олтин медаллар сўнггида Хитой устунлик қилди. Хитой стол тенниси бўйича тўрт мартта ва бадминтонда бир мартта барча олтин медалларни қўлга киритди. 1992-йилдан бери барча шўнғин олтинларининг тўртдан уч қисмини қўлга киритди.
Стол тенниси ва бадминтонда умумий устунлик ҳам салбий оқибатларга олиб келади. 2008-йилдан кейин бейсбол ва софтбол каби ёзги Олимпиа ўйинларида ўз ўрнини йўқотиши мумкин.
1984-йил
[edit | edit source]1984-йилда Лос-Анжелесда бўлиб ўтган Ёзги Олимпия ўйинларида Хитой 15 та олтин медаллни қўлга киритди ва 4-ўринни эгаллади.
Ху Ҳаифенг 50 м тўппончадан отиш бўйича Хитой тарихидаги биринчи олтин медаллни қўлга киритди. Бу „нолдан ўтиш“ деб номланган – бу бутун Хитой халқига катта қувонч келтирган воқеа.[2]
Ли Нинг гимнастика бўйича олтита медалл, 3 олтин, 2 кумуш ва 1 бронза медаллини қўлга киритиб, унга Хитойда „Гимнастикачилар шаҳзодаси“ лақабини берди.[14] Битта Олимпиадада олтита медалл ҳали ҳам хитойлик спортчилар учун рекорддир.
Хитой аёллар волейбол терма жамоаси финалда АҚШ аёллар жамоасини мағлуб этиб, Хитойнинг биринчи олтин медаллини қўлга киритди.
1988-йил
[edit | edit source]Хитой 1988-йилда Жанубий Кореянинг Сеул шаҳрида бўлиб ўтган ёзги Олимпия ўйинларида 5 та олтин медаллни қўлга киритди ва 11-ўринни эгаллади.
Ли Меису енгил атлетика баҳсида Хитойнинг биринчи медаллини қўлга киритди.
Хитой эшкак эшиш баҳсида ҳам биринчи медаллни қўлга киритди. Аёллар ўртасида кумуш, саккизта ўйинда эса бронза.
1992-йил
[edit | edit source]Хитой 1992-йилда Испаниянинг Барселона шаҳрида ўтказилган ёзги Олимпия ўйинларида 16 та олтин медаллни қўлга киритди ва 4-ўринни эгаллади.
Чен Юэлинг аёллар ўртасида 10 км масофага югуришда Хитойнинг атлетика баҳсидаги биринчи олтин медаллини қўлга киритди.
Хитойлик аёл сузувчилар 4 та олтин ва 5 та кумуш медалга сазовор бўлишди. Аммо муваффақият икки йил ўтиб, 1994-йилги Осиё ўйинларида хитойлик сузувчиларнинг допинг истеъмоли билан сояда қолди, гарчи 1992-йилда медалл соҳиби бўлганларнинг ҳеч бири 1994-йилги ҳодисага алоқадор бўлмаган.
Денг Япинг аёллар ўртасидаги яккалик ва жуфтлик баҳсларида стол тенниси бўйича иккита олтин медаллни қўлга киритди. ХОҚ президенти Жуан Антонио Самаранч унга бир йил аввал 1991-йил стол тенниси бўйича жаҳон чемпионатида берган ваъдаси сабабли олтин медаллни топширди.
Дзюдо баҳсининг аёллар ўртасидаги +72 кг вазн тоифасида Зҳуанг Хиаоян Хитойнинг биринчи олтин медаллини қўлга киритди.
Зҳанг Хиаодон аёллар тахтасида (лечнер) кумуш медаллни қўлга киритди, бу Хитойнинг сузиб юриш бўйича биринчи медалли.
Хитой аёллар баскетбол жамоаси финалда Унифиэд жамоасига ютқазиб, кумуш медаллни қўлга киритди, бу Хитойнинг баскетболдаги энг яхши натижаси эди.
1996-йил
[edit | edit source]1996-йилда Атлантада (АҚШ) бўлиб ўтган Ёзги Олимпия ўйинларида Хитой 16 та олтин медаллни қўлга киритди ва яна 4-ўринни эгаллади.
Фу Мингхиа аёллар ўртасида 3м трамплин ва аёллар ўртасида 10 м платформада сакрашда иккита олтин медаллни қўлга киритди. У 1960-йилдан бери бу муваффақиятга эришган биринчи аёл ғаввос бўлди.
Денг Япинг стол теннисида яна иккита олтин медаллни қўлга киритди ва уни иккита мусобақани ҳимоя қилган ва тўртта Олимпия олтин медаллини қўлга киритган биринчи хитойлик спортчига айлантирди. ХОҚ президенти Жуан Антонио Самаранч тўрт йил аввал 1992-йилги Олимпиадада берган ваъдасини бажарди ва яна олтин медаллни унга топширди.
Лиу Гуолианг ҳам эркаклар ўртасидаги баҳсларда стол тенниси бўйича иккита олтин медаллни қўлга киритди ва Хитой биринчи мартта стол теннисида барча тўртта олтин медаллни қўлга киритди.
Wанг Жунхиа аёллар ўртасида 5000м масофага югуришда олтин, 10000м масофага югуришда эса кумуш медаллни қўлга киритди.
Хитой аёллар футбол терма жамоаси финалда АҚШ жамоасига ютқазиб, кумуш медаллни қўлга киритди. Хитойнинг футболдаги илк медалли.
2000-йил
[edit | edit source]Хитой 2000-йилда Сиднейда (Австралия) бўлиб ўтган ёзги Олимпия ўйинларида 28 та олтин медаллни қўлга киритди ва 3-ўринни эгаллади.
Wанг Нан стол тенниси бўйича иккита олтин медаллни қўлга киритди. Хитой эса стол теннисида яна тўртта олтинни қўлга киритди.
Чен Зҳонг аёллар ўртасида +67 кг вазн, таэквондо баҳсида Хитойнинг биринчи олтин медаллини қўлга киритди.
Жианг Cуиҳуа велоспорт бўйича Хитойнинг биринчи медалли бўлган аёллар ўртасидаги трекда бронза медаллини қўлга киритди. Тўп ўйинлари бўйича ҳеч бир жамоа финал тўртлигига кира олмади, бу Хитойнинг Олимпиа ўйинлари тарихидаги энг ёмон кўрсаткичи.
2004-йил
[edit | edit source]2004-йилда Грециянинг Афина шаҳрида бўлиб ўтган ёзги Олимпия ўйинларида Хитой 32 та олтин медаллни қўлга киритди ва 2-ўринни эгаллади.
Лиу Хианг 110 метрга тўсиқлар оша югуриш бўйича Олимпиа ўйинларида олтин медаллни қўлга киритган биринчи хитойлик эркак спортчи бўлди. Жаҳон рекордини эса 12,91 сонияга тенглаштирди. У ёпилиш маросимида Хитой байроқдорига айланди. Лиу икки йилдан сўнг Швейсариянинг Лозанна шаҳридаги мусобақада 12,88 сония билан жаҳон рекордини янгилади.
Wанг Йифу Олимпиадада кетма-кет олти мартта рекорд даражада қатнашди. У 10 метрга пневматик тўппончадан отишда олтин, иккинчи олтин ва тўртинчи медаллни қўлга киритди.
Менг Гуанлианг ва Янг Wенжун эркаклар ўртасидаги C-2 500 м каноэда эшкак эшиш баҳсида Хитойнинг биринчи олтин медаллини қўлга киритди.
Ли Тинг Сун Тиантиан аёллар ўртасидаги жуфтлик баҳсларида Хитойнинг биринчи теннис олтин медаллини қўлга киритди.
Wанг Ху аёллар ўртасида эркин кураш бўйича 72 кг вазн тоифасида Хитойнинг биринчи олтин медаллини қўлга киритди.
Хитой аёллар волейбол жамоаси финалда Россия аёллар жамоасини 0:2 ҳисобида мағлуб этди ва 20 йилдан сўнг Хитойнинг иккинчи олтин медаллини қўлга киритди.
2008-йил
[edit | edit source]Мезбон давлат сифатида Хитой 48 та олтин, 22 та кумуш ва 30 та бронза, жами 100 та медаллни қўлга киритди. 2008-йилда Пекинда бўлиб ўтган Ёзги Олимпиа ўйинларида 1-ўринни эгаллади.
Гуо Жингжинг шўнғинда иккита олтин медаллни қўлга киритди ва иккита мусобақада муваффақиятли иштирок этган биринчи хитойлик ғаввосга айланди.
Зҳанг Йининг стол тенниси бўйича иккита олтин медаллни қўлга киритди ва Денг Япингдан кейин иккита мусобақада муваффақиятли иштирок қилган иккинчи хитойлик стол теннисчиси бўлди.
Ма Лин эркаклар ўртасидаги баҳсларда стол тенниси бўйича иккита олтин медаллни қўлга киритди. Хитой учинчи бор стол тенниси бўйича тўртта олтин медаллни қўлга киритди.
1984-йилда Луан Жужиэ Хитойнинг биринчи аёллар қиличбозлик олтин медаллини қўлга киритганидан 24 йил ўтиб, Зҳонг Ман эркаклар қиличбозлик бўйича Хитойда биринчи олтин медаллни қўлга киритди.
Зҳанг Жуанжуан аёллар ўртасида яккалик камондан отиш баҳсларида Хитойнинг биринчи олтин медаллини қўлга киритиб, Кореянинг спортдаги кўп йиллик устунлигини тугатди.
Зоу Шиминг ва Зҳанг Хиаопинг эркаклар ўртасидаги бокс мусобақаларида Хитойнинг биринчи олтин медалларини қўлга киритди.
Йин Жиан елканли сузиш баҳсида Хитойнинг биринчи олтин медаллини қўлга киритди.
Хитой аёллар ўртасидаги тўртта қайиқда эшкак эшиш баҳсида биринчи олтин медаллни қўлга киритди.
Хитойлик гимнастикачилар 11 та олтин медаллни қўлга киритдилар, бу тарихдаги энг яхши натижа эди. Зоу Каи битта жамоавий ва иккита шахсий мусобақада 3 та олтин медаллни қўлга киритди.
Хитойнинг энг яхши юлдузи Лиу Хианг жароҳати туфайли 110 м масофага тўсиқлар оша югуриш баҳсида биринчи раундда чиқиб кетди.
2012-йил
[edit | edit source]2012-йилда Буюк Британиянинг Лондон шаҳрида бўлиб ўтган ёзги Олимпиада ўйинларида, Хитой 38 та олтин медаллни қўлга киритди ва 2-ўринни эгаллади.
Олимпиада олдидан эркаклар ўртасида 1500 метрга эркин усулда сузиш бўйича жаҳон рекордчиси Сун Янг Олимпиадада олтин медаллни қўлга киритган биринчи хитойлик сузувчи бўлди. У эркаклар ўртасида 400 метрга эркин усулда сузишда ва эркаклар ўртасида 1500 метрга эркин усулда сузишда иккита олтин медаллни қўлга киритди. Шу билан бирга Олимпиа рекордини ва ўзининг жаҳон рекордини ҳам янгилади.
Е Шиwен битта Олимпиадада иккита олтин медаллни қўлга киритган биринчи хитойлик аёл сузувчи бўлди. У аёллар ўртасида 200 м ва аёллар ўртасида 400 м га аралаш сузишда олтин медаллни қўлга киритди ва Олимпиа, жаҳон рекордини янгилади.
Чен Динг эркаклар ўртасида 20 км масофага югуришда олтин медаллни қўлга киритди ва 2004-йилда Лиу Хиангдан кейин йэнгил атлетика бўйича Олимпия ўйинлари олтин медаллини қўлга киритган иккинчи хитойлик эркак спортчига айланди.
Чен Руолин шўнғинда иккита олтин медаллни қўлга киритди. У Гуо Жингжингдан кейин, иккита мусобақани муваффақиятли ҳимоя қилган иккинчи хитойлик спортчи бўлди.
Wу Минхиа аёллар ўртасида синхрон 3 м трамплинда сакрашда олтин медаллни қўлга киритди ва битта мусобақада учта олтин медаллни қўлга киритган ягона хитойлик спортчига айланди. Шунингдек, аёллар ўртасида 3 метрга трамплиндан сакрашда олтин медаллни қўлга киритди ва 2004-йилда кумуш ва 2008-йилда бронзадан кейин ушбу мусобақада учта иштирокида учта медаллни тақдим этди.
Зоу Каи гимнастика бўйича иккита олтин медаллни қўлга киритди ва Олимпиадада бешта олтин медаллни қўлга киритган ягона хитойлик спортчига айланди.
Ху Лижиа аёллар лазерли радиал тоифасида олтин медаллни қўлга киритди. Бу Хитойнинг сузиб юриш бўйича биринчи олтин медалли. Кейинчалик у ёпилиш маросимида Хитой байроқдорига айланди.
Лин Дан яккалик баҳсларида бадминтон бўйича олтин медаллни қўлга киритди ва бадминтон Олимпиа ўйинлари тарихида эркаклар ўртасидаги яккалик баҳсларда чемпионлигини ҳимоя қилган биринчи спортчи бўлди.
Зҳао Юнлеи бадминтон бўйича иккита жуфтлик мусобақасида иккита олтин медаллни қўлга киритди. Битта Олимпиадада иккита бадминтон олтин медаллини қўлга киритган ягона спортчига айланди.
Cао Зҳонгронг замонавий пентатлон бўйича эркаклар ўртасида кумуш медаллни қўлга киритди. Бу Хитойнинг спортдаги биринчи медалли.
Хитой стол тенниси жамоаси тўртта олтин медаллни ҳам, тўртинчи бор қўлга киритди. Хитой бадминтон жамоаси биринчи марта барча бешта олтин медаллни қўлга киритди. Аммо, Хитойнинг энг яхши аёллар жуфтлик дуэти бор кучини сарфламагани учун, дисквалификацияси билан бироз сояда қолди.
Хитойнинг энг яхши юлдузи Лиу Хианг яна жароҳати туфайли 110 м масофага тўсиқлар оша югуриш баҳсида биринчи раундда чиқиб кетди. Унинг 12 йиллик фаолиятидаги учта иштирокидан иккитаси Олимпиаданинг биринчи раундида якунланди.
Хитойнинг тўп ўйинлари бўйича ҳеч бир жамоаси финал тўртлигига кирмади. Бу Хитой ёзги Олимпиа ўйинлари тарихидаги энг ёмон кўрсаткичдир.
2016-йил
[edit | edit source]2016-йилда Бразилиянинг Рио-де-Жанейро шаҳрида бўлиб ўтган ёзги Олимпиада ўйинларида Хитой 26 та олтин медаллни қўлга киритди ва 3-ўринни эгаллади.
Сун Янг эркаклар ўртасида 200 м масофага эркин усулда сузиш баҳсида олтин медаллни қўлга киритди ва 2 та Олимпиада ўйинларида олтин медаллни қўлга киритган ягона хитойлик эркак сузувчига айланди.
Гонг Жинжиэ ва Зҳонг Тианши аёллар жамоаси спринтида Хитойнинг биринчи велоспорт бўйича олтин медаллини қўлга киритдилар.
Фенг Шаншан Хитойнинг голф бўйича биринчи медаллини қўлга киритди.
Донг Бин эркаклар ўртасида уч ҳатлаб сакраш баҳсларида шахсий рекордини янгилади (17,58 метр) ва бронза медаллини қўлга киритди. Бу Хитойнинг Олимпия ўйинларида уч ҳатлаб сакраш баҳсида биринчи медалли бўлди.
Хитой волейбол аёллар терма жамоаси 12 йилдан сўнг учинчи олтин медаллни қўлга киритди.
Wу Минхиа ўзининг медалларини аёллар ўртасидаги 3м синхрон югуриш баҳсида тўртинчи марта ҳимоя қилди. У буни амалга оширган ягона хитойлик спортчига айланди. Бу эса уни 5 та олтин, 1 та кумуш ва 1 та бронза билан барча даврлардаги энг муваффақиятли хитойлик спортчига айлантирди.
2020-йил
[edit | edit source]Хитой 38 та олтин, 32 та кумуш, 18 та бронза медаллини қўлга киритди ва 2021-йил август ойида Япониянинг Токио шаҳрида бўлиб ўтган, 2020-йилги Ёзги Олимпиа ўйинларида 2-ўринни эгаллади.
Су Бингтиан эркаклар ўртасида 100 м масофага югуриш бўйича ярим финални 9,83 сонияда якунлаб, янги Осиё рекордини қайт этди. У Финалда қатнашган биринчи хитойлик спортчи, иккинчи осиёлик спортчи бўлди ва 6-ўринни эгаллади. Ёпилиш маросимида эса байроқдор бўлди. У билан Хитой эстафета жамоаси атлетика эстафеталарида Хитойнинг биринчи медаллини қўлга киритди.
Гонг Лижиао аёллар ўртасида ядро улоқтириш бўйича олтин медаллни қўлга киритди. Ҳар қандай дала мусобақаларида олтин медаллни қўлга киритган биринчи хитойлик спортчи ва аёллар ўртасида Олимпиа олтин медаллини қўлга киритган биринчи осиёлик спортчига айланди.
Лиу Шийинг аёллар ўртасида найза улоқтириш баҳсларида олтин медаллни қўлга киритди. У найза улоқтириш бўйича Олимпиа ўйинларида олтин медаллни қўлга киритган биринчи осиёлик ва хитойлик спортчи бўлди.
Лü Хиаожун 374 кг оғирликдаги оғирликни кўтарди ва 81 кг вазнда эркаклар ўртасида олтин медаллни қўлга киритди. Бу унинг учинчи Олимпиа медалли эди. Шунингдек, у замонавий Олимпиа ўйинларида энг кекса оғир атлетика чемпиони (37 ёшу 4 кун) бўлди. У олтин медаллни қўлга киритгандан сўнг, шахсий ҳисобда учта олтин медаллни қўлга киритган биринчи хитойлик спортчи бўлди.
Қишки ўйинлар
[edit | edit source]Хитой 15 та қишки Олимпиа ўйинларидан, фақат 6 тасида медалл қўлга киритди. Олтинларнинг кўп қисми шорт-трек спортига тўғри келади.
1980–1988-йиллар
[edit | edit source]Медаллар йўқ.
1992–1998-йиллар
[edit | edit source]Е Қиаобоконкида учиш бўйича Хитойнинг биринчи қишки Олимпиа ўйинлари медаллини қўлга киритди.
Чен Лу 1994 ва 1998-йилларда кетма-кет бронза медалларини қўлга киритиб, Қишки Олимпиа ўйинларида медалл қўлга киритган биринчи хитойлик фигурали учувчи бўлди.
2002-йил
[edit | edit source]Янг Янг (А) қисқа муддатли конкида учиш бўйича Қишки Олимпиа ўйинларининг биринчи олтин медаллини, Қишки Олимпиа ўйинларида Хитой терма жамоаси учун биринчи олтин медаллни қўлга киритди.
2006-йил
[edit | edit source]Ҳан Хиаопенг, эркин чанғи спортида қишки Олимпиа ўйинлари олтин медаллини қўлга киритган биринчи эркак спортчи.
2010-йил
[edit | edit source]Wанг Менг шорт-трекда уч олтин медалл билан порлади.
Шен Хуэ ва Зҳао Ҳонгбо тўртта иштирокдан сўнг жуфтлик учиш мусобақасида фигурали учиш бўйича олтин медаллни қўлга киритди.
Wанг Бингю ва унинг жамоаси (Юэ Қингшуанг, Лиу Йин, Зҳоу Ян ва Лиу Жинли) аёллар турнирида Хитой учун биринчи кёрлинг Олимпиада медаллини қўлга киритиб, тарих яратди.
2014-йил
[edit | edit source]2014-йил феврал ойида Россиянинг Сочи шаҳрида бўлиб ўтган қишки Олимпиа ўйинларида, Хитой 3 та олтин, 4 та кумуш, 2 та бронза медаллини қўлга киритиб, 12-ўринни эгаллади.
Зҳанг Ҳонг конкида учиш бўйича биринчи Хитой олтин медаллини қўлга киритди.
2018-йил
[edit | edit source]2018-йил феврал ойида Жанубий Кореянинг Пхёнчхан шаҳрида бўлиб ўтган Қишки Олимпиа ўйинларида, Хитой 1 олтин, 6 кумуш, 2 бронза медаллини қўлга киритиб, 16-ўринни эгаллади.
Лиу Жиаю Хитой учун сноуборд спортида илк Олимпиа медаллини қўлга киритди.
Wу Дажинг 500 метрга югуриш бўйича жаҳон рекордини янгилаб, биринчи хитойлик шорт-трек спорти бўйича Олимпиа чемпиони бўлди.
2022-йил
[edit | edit source]Хитой 9 та олтин, 4 та кумуш, 2 та бронза медаллини қўлга киритди. 2022-йил феврал ойида Хитойнинг Пекин шаҳрида бўлиб ўтган қишки Олимпиа ўйинларида биринчи қишки ўйинлари мезбони сифатида 3-ўринни эгаллади.
Аилинг Эилеэн Гу битта Олимпиа ўйинларида учта медаллни қўлга киритган биринчи эркин чанғичи, эркин чанғи спортида биринчи хитойлик аёл, олтин медалл соҳиби ва эркин чанғи спортида Олимпиа ўйинларида энг муваффақиятли эркин чанғичи (2 олтин ва 1 кумуш медал билан) бўлди.
Ян Wенганг Хитой терма жамоаси учун скелетон бўйича биринчи медаллни. Эркаклар ўртасидаги яккалик баҳсларида бронза медаллни қўлга киритди.
Ху Менгтао 1998-йилда Наганода Ху Наннан қўлга киритган биринчи кумуш медаллидан кейин, аёллар ҳавосида биринчи олтин медаллни қўлга киритди ва бу мусобақада Хитой жамоаси олдинги ўйинларда қўлга киритган 5 кумуш ва 2 бронза медаллини қўлга киритди.
Су Йиминг сноуборд бўйича Олимпиа ўйинларида олтин медаллни қўлга киритган биринчи хитойлик спортчи бўлди.
Гао Тингю Олимпиа конкида учиш мусобақаларида олтин медаллни қўлга киритган биринчи хитойлик эркак спортчи бўлди.
2008-йилги Ёзги Олимпиа ўйинлари Хитой учун муҳим босқич бўлиб, у ерда биринчи мартта Олимпиа ўйинларига мезбонлик қилди. Мамлакат пойтахти Пекин мезбон шаҳар сифатида танланди. Ўша пайтдаги Олимпиа ўйинларининг шиори – „ Бир дунё – бир орзу“ эди.
2014-йилги ёзги ўсмирлар Олимпиа ўйинлари Хитой иккинчи мартта Олимпиадага мезбонлик қилди, аммо у Нанкинда бўлиб ўтди. Унинг шиори – Ўйинларни баҳам кўринг, орзуларимизни баҳам кўринг.
Яқинлашиб келаётган 2022-йилги Қишки Олимпиада ўйинлари Хитой учинчи марта Олимпиадага мезбонлик қилган ва иккинчи мартта Пекинда ўтказган ҳисобланади. Ушбу ўйиннинг янги шиори „Биргаликда биргаликдаги келажак учун“. Унинг олдинги шиори соф муз ва қор устидаги қувноқ учрашув бўлган.
Манбалар
[edit | edit source]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 10тҳ–15тҳ Олймпиc Гамес: 1936–1952 Чинесе Олймпиc Cоммиттеэ.
- ↑ 2,0 2,1 23рд Олймпиc Гамес: Лос Ангелес 1984 Чинесе Олймпиc Cоммиттеэ.
- ↑ „Чинесе гет препаратионс траининг фор Рио Гамес“ (31-июл 2016-йил). 4-сентабр 2017-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 6-сентабр 2016-йил.
- ↑ Cите эррор: Инвалид
<ref>таг; но техт wас провидед фор рефс намедHK - ↑ Wелле (http://www.dw.com). „Сйстематиc допинг оф Чинесе атҳлетес ин Олймпиc Гамес ревеалед бй формер доcтор | ДW | 21-октабр 2017-йил“ (эн-ГБ). ДW.CОМ. Қаралди: 7-август 2021-йил.
- ↑ „Wада ис аccусед оф ситтинг он масс Чина допинг cлаимс фор фиве еарс“ (эн). тҳе Гуардиан (23-октабр 2017-йил). Қаралди: 7-август 2021-йил.
- ↑ „Чина то маке допинг а cриминал оффенcе анд wарнс атҳлетес wҳо тест поситиве cоулд бе сент то присон“. www.инсидетҳегамес.биз. 29-декабр 2018-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 7-август 2021-йил.
- ↑ Реутерс Стафф. „WАДА то инвестигате cлаимс оф сйстематиc допинг ин Чина“ (эн). Реутерс (24-октабр 2017-йил). Қаралди: 7-август 2021-йил.
- ↑ Чавез. „Формер доcтор ревеалс море тҳан 10,000 Чинесе атҳлетес wере допинг“ (эн-ус). Спорц Иллустратед. Қаралди: 7-август 2021-йил.
- ↑ „Cоунтриэс Wитҳ Тҳе Мост Стриппед Олймпиc Медалс“ (эн-УС). WорлдАтлас (16-июн 2021-йил). Қаралди: 17-август 2021-йил.
- ↑ 11,0 11,1 Мониқуэ Берлиоух, муҳ. (Аугуст–Септембер 1983). „Чина анд Олймписм“ (ПДФ). Олймпиc Ревиэw. № 190–191. Интернатионал Олймпиc Cоммиттеэ. 583–592-бет. 10-апрел 2008-йилда асл нусхадан (ПДФ) архивланди. Қаралди: 13-август 2008-йил.
{{cите магазине}}: CС1 маинт: дате формат () Cите эррор: Инвалид<ref>таг; наме "Чина Олймписм" дефинед мултипле тимес wитҳ дифферент cонтент - ↑ Мулвенней, Ниcк. „Чен Ченгда, Чина'с алмост Олймпиан“. Реутерс (7-август 2008-йил). Қаралди: 13-август 2008-йил.
- ↑ „1952: Затопек wинс голд ат Ҳелсинки“. Он Тҳис Дай 20 Жулй. ББC Неwс (20-июл 1952-йил). Қаралди: 13-август 2008-йил.
- ↑ Мулвенней. „Ли Нинг, "Принcе оф Гймнасц" анд бусинессман“. Реутерс (8-август 2008-йил). Қаралди: 24-феврал 2014-йил.