Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cộng hòa Venezia”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
| (Không hiển thị 46 phiên bản của 26 người dùng ở giữa) | |||
Dòng 1:
{{Infobox Former Country
| native_name = ''Serenissima Repubblica di Venezia'' <small>([[Italian language|it]])</small><br />''Serenìsima Respùblica de Venexia'' <small>([[tiếng Venezia|vec]])</small>
| conventional_long_name = Cộng hòa Venezia Cao quý nhất
| common_name = Venezia|
| continent = Châu Âu
| region = Ý
|
|
|
| year_end = 1797|
| event_start = Thành lập<sup>1</sup>
| event1 = [[Thập tự chinh thứ tư]]<br />{{nbsp|3}}chống [[Đế quốc Đông La Mã]]
| date_event1 = <br />Tháng 10, 1202
| event2 = Sáp nhập [[Cộng hòa Ragusa|Ragusa]]<br />{{nbsp|3}}theo [[Hiệp ước Zara]]
| date_event2 = <br />27 tháng 6 năm 1358
| event3 = [[Hiệp ước Leoben]]
| date_event3 = 17 tháng 4 năm 1797
| event_end = Đầu hàng [[Pháp]]
| date_end = 12 tháng 5,
| event_post = [[Hiệp ước Campo Formio]]
| date_post = 17 tháng 10 năm 1797
| p1 = Đế quốc Đông La Mã
| flag_p1 = Flag of Palaeologus Emperor - Libro del conosçimiento de todos los rregnos.svg
| s1 = Cộng hòa Cisalpina
| flag_s1 = Flag of the Repubblica Cisalpina.svg
| s2 = Tỉnh Venezia
| flag_s2 = Flag of Austria.svg
| s3 = French departments of Greece
| flag_s3 = Flag of France.svg
|
| flag_size = 140px
| image_flag2 = Variant war flag of the Serene Republic of Venice.svg
| flag_width = 140px
| flag_type = Trên: [[Quốc kỳ Cộng hòa Venezia|Tiêu chuẩn và Quốc kỳ]] (1659)<br />Dưới: [[Quốc kỳ Cộng hòa Venezia#Gallery|Chiến kỳ]]
| image_coat = Coat of arms of Republic of Venice.svg
| coa_size = 95px
| symbol_type = [[#Heraldry|Quốc huy]]<br />(Thế kỷ 16–18.)
| image_map = Republik Venedig.png
| image_map_caption = Bản đồ Cộng hòa Venezia, khoảng năm 1000. Quốc gia này màu đỏ đậm, biên giới màu đỏ sáng
| image_map2 = Republic of Venice 1796.png
| image_map2_caption = Biển giới của Cộng hòa Venezia vào năm 1796;<br />[[Quần đảo Inonia]] do Venizia chiếm giữa không được minh họa
| common_languages = [[tiếng Venezia]], [[Latinh]]
|
| national_anthem = [[Juditha triumphans]] (1716 - 1797)
| currency = [[Lira Venezia]]
| government_type = Cộng hòa quý tộc
| title_leader = [[Danh sách các doge (Tổng trấn) của Venezia|Doge]] ''(Công tước)''
| leader1 = Paolo Lucio Anafesto
| year_leader1 = 697–717 (truyền thống*)
| leader2 = Orso Ipato
| year_leader2 = 726–37 (người đầu tiên được chứng giám)
| leader3 = Ludovico Manin
| year_leader3 = 1789–97 (cuối cùng)|
| footnotes = <sup>1</sup>
| demonym =
| area_km2 =
| area_rank =
| GDP_PPP =
| GDP_PPP_year =
| HDI =
| HDI_year =
| today =
}}
'''Cộng hòa Venezia'''<ref>J. J. Norwich, ''A History of Venice'', tr. 83.</ref> ({{lang-it|Repubblica di Venezia}}, ''Repùblica Vèneta'' hoặc ''{{lang|vec|Repùblica de Venesia}}'') là một quốc gia xuất phát từ thành phố [[Venezia]] ở [[Bắc Ý|Đông Bắc]] [[Ý]]. Quốc gia này đã tồn tại trong một thiên niên kỷ, từ cuối thế kỷ 7 đến năm [[1797]]. Tên chính thức là '''Cộng hòa Venezia Cao quý nhất''' ({{lang-it|Serenissima Repubblica di Venezia}}, {{lang-vec|Serenìsima Repùblica Vèneta}} hay ''{{lang|vec|Repùblica de Venesia}}'') và thường được gọi bằng tên ''La Serenissima'', tham chiếu đến vị trí của nó là một trong những "[[Serenissima Respublica]]". Quốc gia này tham gia vào hoạt động mậu dịch nhiều hơn là tham gia vào các hoạt động chiến tranh không cần thiết.
Hàng 59 ⟶ 66:
[[Thành bang]] Venice được thành lập như một nơi trú ẩn an toàn cho người dân thoát khỏi cuộc đàn áp ở lục địa châu Âu sau [[sự suy tàn của Đế chế La Mã]]. Trong những năm đầu, nó phát triển mạnh về [[con đường muối|buôn bán muối]]. Trong các thế kỷ tiếp theo, thành bang đã thành lập '''[[Thalassocracy]]'''. Nó thống trị thương mại trên biển [[Địa Trung Hải]], bao gồm thương mại giữa châu Âu và Bắc Phi, cũng như châu Á. [[Hải quân]] Venice được sử dụng trong các cuộc [[Thập tự chinh]], đáng chú ý nhất là trong cuộc [[Thập tự chinh thứ tư]]. Venice đã đạt được các cuộc chinh phạt lãnh thổ dọc theo [[biển Adriatic]]. Venice trở thành nhà của một tầng lớp thương nhân cực kỳ giàu có, người bảo trợ nghệ thuật và kiến trúc nổi tiếng dọc theo đầm phá của thành phố. Thương nhân Venice là những nhà tài chính có ảnh hưởng ở châu Âu. Thành phố cũng là nơi sinh của những nhà thám hiểm vĩ đại ở châu Âu, đặc biệt là [[Marco Polo]], cũng như các nhà soạn nhạc [[Baroque]] như [[Antonio Vivaldi|Vivaldi]] và [[Benedetto Marcello]].
Cộng hòa được cai trị bởi [[Doge (Tổng trấn)|Doge]] (''[[Tổng trấn Venezia]]''), người được bầu bởi các thành viên của [[Hội đồng vĩ đại Venice]], [[Nghị viện]] của thành phố. Giai cấp thống trị là một [[Chế độ quyền lực tập trung|người đứng đầu]] của giới thương nhân và quý tộc. Venice và các nước cộng hòa hàng hải khác của Ý đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chủ nghĩa tư bản. Công dân Venice nói chung ủng hộ hệ thống quản trị. Nhà nước thành phố thi hành luật pháp nghiêm ngặt và sử dụng các chiến thuật tàn nhẫn trong các nhà tù của nó.
Việc mở các tuyến thương mại mới đến châu Mỹ và Đông Ấn qua [[Đại Tây Dương]] đã đánh dấu sự khởi đầu của sự suy tàn của Venice như một nước cộng hòa hàng hải hùng mạnh. Thành bang phải chịu thất bại từ hải quân của [[Đế quốc Ottoman]]. Năm 1797, nền cộng hòa bị cướp bóc bởi các lực lượng đang rút lui của Áo và sau đó là Pháp, sau một cuộc xâm lược của [[Napoléon Bonaparte]], Cộng hòa Venezia bị chia cắt thành [[Tỉnh Venetian]] của Áo, [[Cộng hòa Calupine]], một chư hầu Pháp và các [[Sự cai trị của Pháp ở quần đảo Ionia|bộ phận Ionia của Hy Lạp thuộc Pháp]]. Venice trở thành một phần của [[Thống nhất nước Ý|nước Ý thống nhất]] trong thế kỷ 19.
{{TOClimit|3}}
Hàng 69 ⟶ 75:
== Tên ==
Nó được chính thức gọi là Cộng hòa
==Lịch sử==
{{main|Lịch sử Cộng hòa
Trong thế kỷ thứ 5, [[Triveneto|Đông Bắc Ý]] đã bị tàn phá bởi các cuộc xâm lược man rợ của người Đức. Một số lượng lớn cư dân di chuyển đến các [[đầm phá]] ven biển, tìm kiếm một nơi an toàn hơn để sinh sống. Tại đây, họ đã thành lập một tập hợp các cộng đồng đầm phá, trải dài khoảng 130
và các dân tộc xâm lược khác khi sức mạnh của [[Đế quốc Tây La Mã]] suy yếu ở miền bắc nước Ý.
Những cộng đồng này đã chịu sự quản lý của [[Đế quốc Đông La Mã]].
[[
Vào một số thời điểm trong những thập kỷ đầu tiên của thế kỷ thứ tám, người dân tỉnh Venice của Byzantine đã bầu ra nhà lãnh đạo đầu tiên của họ [[Orso Ipato|Ursus]] (hay Orso Ipato), người được [[Constantinopolis]] xác nhận và trao danh hiệu ''[[hypatus]]'' và ''[[dux]]''. Ông là [[Doge của Venice|Doge]] đầu tiên của Venice trong lịch sử. Tuy nhiên, truyền thống được chứng thực lần đầu tiên vào đầu thế kỷ 11, nói rằng người Venice lần đầu tiên tuyên bố một công tước [[Paolo Lucio Anafesto|Anafestus Paulicius]] vào năm 697, mặc dù câu chuyện này không sớm hơn [[John the Deacon (biên niên sử Venice)|biên niên sử của John the Deacon]]. Dù thế nào đi nữa, các doge đầu tiên có cơ sở quyền lực của họ ở [[Eraclea]].
Hàng 92 ⟶ 98:
=== Sơ kỳ Trung cổ ===
[[
Những người kế vị Obelerio được thừa hưởng một Venice thống nhất. Bởi [[Pax Nicephori]] (803-814), hai hoàng đế đã nhận ra rằng Venice thuộc về phạm vi ảnh hưởng của Đế quốc Đông La Mã. Nhiều thế kỷ sau đó, người Venice tuyên bố rằng hiệp ước đã công nhận nền độc lập của người Venice, nhưng sự thật của tuyên bố này bị các học giả hiện đại nghi ngờ. Một hạm đội Đế quốc Đông La Mã đi thuyền tới Venice năm 807 và phế truất Doge, thay thế ông bằng một thống đốc của Đế quốc Đông La Mã. Tuy nhiên, dưới triều đại của gia đình Participazio, Venice đã phát triển thành hình thức hiện đại.
Mặc dù Heraclean khi sinh ra, [[Agnello Participazio|Agnello]], [[Doge (Tổng trấn)|Doge]] của nhà Participazio đầu tiên, là người nhập cư sớm vào Rialto và quyền cai trị của ông được đánh dấu bằng việc mở rộng Venice về phía biển thông qua việc xây dựng các cây cầu, kênh đào, tường thành, công trình và các tòa nhà bằng đá. Venice hiện đại, một quốc gia có biển, đã ra đời. Agnello được kế vị bởi con trai ông [[Giustiniano Participazio|Giustiniano]], người đã đánh cắp hài cốt của [[Thánh sử Máccô|Thánh Mark the Eveachist]] từ [[Alexandria]], đưa họ đến Venice và biến ông thành [[Thánh quan thầy|vị thánh bảo trợ]] của nền cộng hòa. Theo truyền thống, Thánh Mark là người sáng lập Tòa Giám mục của Aquileia.
Với chuyến đi của giáo trưởng đến [[Grado, Friuli-Venezia Giulia|Grado]] sau cuộc xâm lược [[Người Lombard|Lombard]], tòa giám mục đã chia làm hai: một trên đất liền, dưới sự kiểm soát của người Lombard và sau đó là Franks, và một ở Grado trên đầm phá và các khu vực dưới sự kiểm soát của Đế quốc Đông La Mã. Điều này sau đó sẽ trở thành Tòa Giám mục của Venice. Với thánh tích của sứ đồ trong tay, Venice có thể tái khẳng định là người thừa kế hợp pháp của Aquileia. Vào [[Hậu kỳ Trung Cổ|cuối thời Trung cổ]], đây sẽ là cơ sở để hợp pháp hóa việc chiếm giữ các vùng lãnh thổ rộng lớn của giáo trưởng ở [[Friuli]] và phía đông.
Trong triều đại của người kế vị nhà Participazio, [[Pietro Tradonico]], Venice bắt đầu thiết lập sức mạnh quân sự của mình, điều này sẽ ảnh hưởng đến nhiều cuộc thập tự chinh sau này và thống trị vùng biển Adriatic trong nhiều thế kỷ. Tradonico bảo vệ biển bằng cách chiến đấu với hải tặc [[Narentines]] và [[Những cuộc xâm lược của người Hồi Giáo|Saracen]]. Triều đại của Tradonico đã tồn tại lâu dài và thành công (837-864), nhưng ông đã được kế vị bởi Participazio và một triều đại cuối cùng đã được thành lập. Khoảng năm 841, Cộng hòa
===Trung kỳ Trung Cổ===
[[
{{Legend|#910000|Venice}}
{{Legend|#CD0D08|Lãnh thổ vào đầu thế kỉ 15.}}
Hàng 115 ⟶ 121:
]]
Vào thời [[Trung kỳ Trung Cổ]], Venice trở nên cực kỳ giàu có nhờ sự kiểm soát thương mại giữa châu Âu và [[Levant]], và nó bắt đầu mở rộng ra biển Adriatic và xa hơn nữa. Năm 1084, [[Domenico Selvo]] đã đích thân chỉ huy một hạm đội chống lại [[người Norman]], nhưng ông đã bị đánh bại và mất chín [[Hạm đội|galley]], những con tàu vũ trang lớn nhất và nặng nhất trong [[hạm đội]] chiến tranh của Venice.
Người Venice cũng giành được các đặc quyền thương mại rộng lớn trong Đế quốc Đông La Mã trong thế kỷ 12, và các tàu của họ thường cung cấp hải quân cho Đế chế. Năm 1182, một [[Thảm sát Latins|cuộc bạo loạn chống phương Tây]] tàn khốc đã nổ ra ở Constantinopolis nhắm vào Latins và đặc biệt là người Venice. Nhiều người trong Đế chế đã trở nên ghen tị với sức mạnh và ảnh hưởng của Venice, do đó, khi kẻ yêu sách không chính đáng [[Andronikos I Komnenos]] hành quân vào thành phố, tài sản của Venice đã bị tịch thu và chủ sở hữu bị cầm tù hoặc trục xuất, một hành động làm nhục và chọc giận nền cộng hòa.
Hàng 122 ⟶ 128:
<gallery>
File:Tyre being blockaded by the Venetian fleet and besieged by Crusader knighthood.PNG|<font color="#777777">[[Cuộc thập tự chinh của Venice
File:Crusaders attack Constantinople.jpg|[[Cuộc vây hãm Constantinopolis (1203)]]
File:Marco Polo traveling.JPG|Hành trình của [[Marco Polo]] đến Viễn Đông trong [[Pax Mongolica]]
Hàng 130 ⟶ 136:
===Thế kỷ 13===
Các nhà lãnh đạo của cuộc [[Thập tự chinh thứ tư]] (1202-1204) đã ký hợp đồng với Venice để cung cấp một đội tàu vận chuyển đến Levant. Khi những người thập tự chinh không thể trả tiền cho các con tàu, Doge [[Enrico Dandolo]] đã đề nghị vận chuyển nếu quân thập tự chinh [[Cuộc bao vây Zara|đánh chiếm Zara]], một thành phố đã nổi loạn nhiều năm trước và đồng thời là Venice. Khi chiếm được Zara, cuộc thập tự chinh một lần nữa được chuyển hướng, lần này là Constantinopolis. Việc [[Trận cướp phá Constantinôplis (1204) chiếm đóng và cướp phá Constantinôplis]] đã được mô tả là một trong những vụ cướp phá có lợi nhất và ô nhục nhất của thành phố trong lịch sử.<ref name="Phillips">Phillips, ''The Fourth Crusade and the Sack of Constantinople'', Introduction, xiii.</ref>
Người Venice đã tuyên bố phần lớn sự cướp bóc, bao gồm [[Bộ tứ mã của Thánh Máccô|bốn con ngựa bằng đồng]] nổi tiếng đã được đưa trở lại để tô điểm cho [[Vương cung thánh đường Thánh Máccô]]. Hơn nữa, trong [[Partitio terrarum imperii Romaniae|phân vùng tiếp theo]] của vùng đất Đông La Mã, Venice đã giành được rất nhiều lãnh thổ trên [[Biển Aegea]], theo lý thuyết lên tới ba phần tám của Đế quốc Đông La Mã. Nó cũng có được các hòn đảo của đảo [[Crete]] ([[Vương quốc Candia|Candia]]) và [[Euboea]] ([[Chế độ quân chủ của Negroponte|Negroponte]]); thủ phủ hiện tại của [[Chania]] trên đảo Crete phần lớn là công trình xây dựng của Venice, được xây dựng trên [[tàn tích]] của thành phố cổ [[Kydonia]].<ref>[http://www.themodernantiquarian.com/site/10881/cydonia.html#fieldnotes C.Michael Hogan, ''Cydonia'', Modern Antiquarian, ngày 23
Quần đảo Aegean đã hình thành nên Công quốc Naxos. Trong các năm 1223/24, [[Công quốc Philippopolis|chúa tể của Philippopolis]], Gerard của Estreux (còn được gọi là Gerard hoặc Girard của Stroim,<ref>[[Jean Alexandre Buchon|J. A. Buchon]], ''Éclaircissements historiques, généalogiques et numismatiques sur la principauté française de Morée et ses douze pairies'', pp. 23 and 62 ([https://books.google.fr/books?id=OiQN3wezIsQC&pg=PA62#v=onepage&q&f=false on line])</ref> có lẽ là một dạng của Estrœung<ref>J.J. de Smet, [https://books.google.fr/books?id=zzZFAAAAcAAJ&pg=RA4-PA60#v=onepage&q&f=false ''Mémoire sur Baudoin IX''] p.60</ref> - [[Étrœungt]] - hoặc [[Estreux]]{{sfn|Van Tricht|2011|p=282}}) tuyên bố mình chuẩn bị thừa nhận sự tuyệt đối Cộng hòa
Cộng hòa
Năm 1295, [[Pietro Gradenigo]] đã phái một hạm đội gồm 68 tàu tấn công một hạm đội [[Cộng hòa Genova|Genova]] tại [[İskenderun|Alexandretta]], sau đó một hạm đội khác gồm 100 tàu được phái đến để tấn công Genova vào năm 1299.<ref name="AD 1295-1299">J. J. Norwich, ''A History of Venice'', p. 176–180.</ref> Từ năm 1350 đến 1381, Venice đã chiến đấu với một [[cuộc chiến tranh Venice-Genova|cuộc chiến không liên tục với người Genova]]. Dù ban đầu bị đánh bại, họ đã tàn phá hạm đội Genova tại [[Trận Chioggia]] năm 1380 và giữ được vị trí nổi bật của họ trong các vấn đề phía đông Địa Trung Hải với chi phí của đế chế đang suy tàn của Genova.
Hàng 152 ⟶ 158:
Venice cũng mở rộng dọc theo bờ biển [[Dalmatia]] từ [[Istria]] đến [[Albania]], được mua lại từ vua [[Ladislaus của Napoli]] trong cuộc nội chiến ở Hungary. Ladislaus sắp thua cuộc xung đột và đã quyết định trốn sang Napoli, nhưng trước khi làm như vậy, anh ta đã đồng ý bán quyền thực tế của mình tại các thành phố Dalmatia với số tiền đã được giảm là 100.000 đồng.
[[
Venice đã khai thác tình hình và nhanh chóng cài giới quý tộc để cai quản khu vực, ví dụ, Bá tước Filippo Stipanov ở Zara. Động thái này của người Venice là một phản ứng trước sự bành trướng đe dọa của [[Gian Galeazzo Visconti|Giangaleazzo Visconti]], [[Công tước Milan]]. Kiểm soát các tuyến đường bộ chính phía đông bắc cũng là một điều cần thiết cho sự an toàn của thương mại. Đến năm 1410, Venice đã có một hạm đội hải quân gồm 3.300 tàu (được điều khiển bởi 36.000 người) và tiếp quản hầu hết những gì hiện nay là Veneto, bao gồm các thành phố của thành phố Verona (nơi đã thề trung thành với [[Sự trung thành của Verona đối với Venice]] năm 1405) và Padua.<ref name="AD 1400">J. J. Norwich, ''A History of Venice'', p. 269.</ref>
Tình hình ở Dalmatia đã được giải quyết vào năm 1408 bằng một thỏa thuận đình chiến với vua [[Sigismund của Thánh chế La Mã|Sigismund của Hungary]], nhưng những khó khăn của Hungary cuối cùng đã được trao cho nhà nước cộng hòa việc củng cố quyền thống trị của nước này. Khi hết hạn thỏa thuận dình chiến vào năm 1420, Venice ngay lập tức xâm chiếm [[Patria del Friuli|Tòa giám mục Aquileia]] và khuất phục [[Trogir|Traù]], [[Split|Spalato]], [[Durrës|Durazzo]] và các thành phố Dalmatia khác. Tại [[Lombardia]], Venice mua lại [[Brescia]] vào năm 1426, [[Bergamo]] năm 1428 và [[Cremona]] năm 1499.
Nô lệ rất phong phú ở các thành bang của Ý vào cuối thế kỷ 15. Từ 1414 đến 1423, khoảng 10.000 [[nô lệ]], được nhập khẩu từ [[Feodosia|Caffa]], đã được bán ở Venice.<ref>{{chú thích sách|last1=Witzenrath|first1=Christoph|title=Eurasian Slavery, Ransom and Abolition in World History, 1200-1860|date=November 2015|edition=New|publisher=Ashgate|isbn=978-1472410580|page=13|url=https://books.google.com/?id=imrnCgAAQBAJ&pg=PA13&lpg=PA13&dq=n+1414+and+1423,+some+10,000+%5B%5Bslavery%7Cslaves%5D%5D+were+sold+in+Venice,#v=onepage&q=n%201414%20and%201423%2C%20some%2010%2C000%20%5B%5Bslavery%7Cslaves%5D%5D%20were%20sold%20in%20Venice%2C&f=false|access-date =ngày 23 tháng 12 năm 2015}}</ref>
Năm 1481, Venice chiếm lại [[Rovigo]] gần đó, nơi nó đã tổ chức trước đó từ 1395-1438; vào tháng 2 năm 1489, đảo [[Cộng hòa Síp|Síp]], trước đây là một [[quốc gia thập tự chinh]] ([[Vương quốc Síp]]), đã được thêm vào các tài sản của Venice.
Hàng 165 ⟶ 169:
===Liên minh Cambrai, mất Síp và Trận chiến Lepanto===
[[Đế quốc Ottoman]] bắt đầu các chiến dịch trên biển vào đầu năm 1423, khi nó tiến hành cuộc chiến kéo dài 7 năm với Cộng hòa Venetian để giành quyền kiểm soát trên [[biển Aegea]], [[biển Ionia|Ionia]] và [[Biển Adriatic]]. Các cuộc chiến tranh với Venice đã được nối lại sau khi Ottoman chiếm được [[Cuộc bao vây Jajce|Vương quốc Bosnia]] vào năm 1463 và kéo dài cho đến khi một hiệp ước hòa bình thuận lợi được ký vào năm 1479 ngay sau [[cuộc bao vây Shkodra]] rắc rối. Năm 1480 (bây giờ không còn bị hạm đội của Venice cản trở), Ottoman đã [[Cuộc bao vây Rhodes (1480)|bao vây Rhodes]] và [[Cuộc xâm lược của Ottoman ở Otranto|chiếm được Otranto]] trong một thời gian ngắn. Đến năm 1490, dân số Venice đã tăng lên khoảng 180.000 người.
[[Chiến tranh Venetian-Ottoman (1499-1503)|Chiến tranh với Ottoman]] đã bắt đầu lại từ năm 1499 đến 1503. Năm 1499, Venice liên minh với [[Louis XII của Pháp]] chống lại [[Công quốc Milano|Milan]], giành được [[Cremona]]. Cùng năm đó, vương quốc Ottoman chuyển sang tấn công [[Lepanto]] bằng đường bộ, và phái một hạm đội lớn để hỗ trợ cuộc tấn công của mình bằng đường biển. [[Antonio Grimani]], một doanh nhân và nhà ngoại giao hơn là một thủy thủ, đã bị đánh bại trong [[trận chiến Zonchio]] trên biển năm 1499. Người Thổ Nhĩ Kỳ một lần nữa đã cướp bóc Friuli. Nghiêng về lựa chọn hòa bình hơn là một cuộc chiến tranh tổng lực chống lại người Thổ Nhĩ Kỳ và bằng đường biển, Venice đã đầu hàng các căn cứ ở Lepanto, [[Durrës|Durazzo]], [[Methoni, Messenia|Modon]] và [[Koroni|Coron]].
Sự chú ý của Venice đã bị chuyển hướng khỏi vị thế hàng hải thông thường của nó bởi tình hình nhạy cảm ở [[Romagna]], sau đó là một trong những vùng đất giàu có nhất ở Ý, vốn là một phần của [[Lãnh địa Giáo hoàng]], nhưng được chia thành một loạt các lãnh địa nhỏ rất khó cho quân đội Rome kiểm soát. Háo hức chiếm lấy một số vùng đất của Venice, tất cả các cường quốc láng giềng đã gia nhập [[Cuộc chiến của Liên minh Cambrai|Liên minh Cambrai]] năm 1508, dưới sự lãnh đạo của [[Giáo hoàng Giuliô II|Giáo hoàng Julius II]]. Giáo hoàng muốn Romagna; [[Maximilian I của
[[
Vào ngày 14 tháng 5 năm 1509, Venice đã bị đánh bại hoàn toàn trong [[trận chiến Agnadello]], ở Ghiara d'Idda, đánh dấu một trong những điểm nhạy cảm nhất trong lịch sử Venice. Quân đội Pháp và đế quốc đang chiếm đóng Veneto, nhưng Venice đã xoay xở để tự thoát ra thông qua các nỗ lực ngoại giao. Các cảng Apulia đã được nhượng lại để thỏa thuận với Tây Ban Nha, và Giáo hoàng Julius II đã sớm nhận ra mối nguy hiểm từ sự hủy diệt cuối cùng của Venice (khi đó là cường quốc Ý duy nhất có thể đối mặt với các vương quốc như Pháp hoặc đế quốc như Ottoman).
Nhân dân đại lục đã cất lên tiếng kêu gào "Marco, Marco" và [[Andrea Gritti]] tái chiếm Padua vào tháng 7 năm 1509, bảo vệ thành công nó trước quân đội triều đình đang bao vây. Tây Ban Nha và giáo hoàng đã phá vỡ liên minh với Pháp, và Venice cũng giành lại Brescia và Verona từ Pháp. Sau bảy năm chiến tranh đổ nát, Serenissima đã giành lại quyền thống trị đại lục ở phía tây đến sông Adda. Mặc dù thất bại đã biến thành một chiến thắng, nhưng sự kiện năm 1509 đã đánh dấu sự kết thúc của việc mở rộng lãnh thổ Venice.
Hàng 183 ⟶ 185:
| width = 200
| footer =
| image1 =
| alt1 =
| caption1 = Sao Hải Vương của [[Giovanni Battista Tiepolo]] mang đến sự giàu có của biển cho Venice, 1748-1750, một câu chuyện ngụ ngôn về sức mạnh của Cộng hòa
| image2 = Jacopo Tintoretto 037.jpg
| alt2 =
Hàng 191 ⟶ 193:
}}
Năm 1489, năm đầu tiên người Venice kiểm soát ở Síp, người Thổ Nhĩ Kỳ đã tấn công [[Karpas Peninsula|bán đảo Karpasia]], cướp bóc và bắt giữ người để bán làm nô lệ. Năm 1539, hạm đội Thổ Nhĩ Kỳ đã tấn công và tiêu diệt [[Limassol]]. Lo sợ Đế chế Ottoman ngày càng mở rộng, người Venice đã củng cố [[Famagusta]], [[Nicosia]] và [[Kyrenia]], nhưng hầu hết các thành phố khác đều là con mồi dễ dàng. Đến năm 1563, dân số Venice đã giảm xuống còn khoảng 168.000 người.
Vào mùa hè năm 1570, người Thổ Nhĩ Kỳ lại tấn công, nhưng lần này là một [[Chiến tranh Venice - Ottoman (1570 - 1573)|cuộc xâm lược toàn diện]] chứ không phải là một cuộc đột kích. Khoảng 60.000 binh sĩ, bao gồm kỵ binh và pháo binh, dưới sự chỉ huy của [[Lala Mustafa Pasha|Mustafa Pasha]] đã đổ bộ gần Limassol vào ngày 2 tháng 7 năm 1570 và bao vây Nicosia. Trong một chiến thắng vang dội vào ngày thành phố sụp đổ - ngày 9 tháng 9 năm 1570 - 20.000 người Nicosia đã bị giết, và mọi nhà thờ, tòa nhà công cộng và cung điện đều bị cướp phá.<ref>{{
Sự sụp đổ của Famagusta đánh dấu sự khởi đầu của thời kỳ Ottoman ở Síp. Hai tháng sau, các lực lượng hải quân của [[Liên minh thần thánh (1571)|Liên minh thần thánh]], bao gồm chủ yếu là các tàu Venice, [[Đế quốc Tây Ban Nha|Tây Ban Nha]] và [[Lãnh địa Giáo hoàng|giáo hoàng]] dưới sự chỉ huy của [[Don John của Áo]], đã đánh bại hạm đội Thổ Nhĩ Kỳ trong [[Trận Lepanto]].<ref>Melisseides Ioannes A. (2010). "E epibiose:odoiporiko se chronus meta ten Alose tes Basileusas (1453-1605 peripou)", (in Greek), epim.Pulcheria Sabolea-Melisseide, Ekd.Vergina, Athens (Worldcat, Regesta Imperii, etc.), p.91-108, {{ISBN|9608280079}}</ref> Mặc dù chiến thắng trên biển trước người Thổ Nhĩ Kỳ, Síp vẫn nằm dưới sự thống trị của Ottoman trong ba thế kỷ tiếp theo. Đến năm 1575, dân số của Venice là khoảng 175.000 người, nhưng một phần là do bệnh dịch của 1575-76 giảm xuống còn 124.000 người vào năm 1581.<ref name="AD 1490"/>
Hàng 200 ⟶ 201:
===Thế kỷ 17===
Theo nhà sử học kinh tế Jan De Vries của Đại học California-Berkeley, sức mạnh kinh tế của Venice ở Địa Trung Hải đã giảm đáng kể vào đầu thế kỷ 17. De Vries cho rằng sự suy giảm này do mất thương mại gia vị (đến Hà Lan và Anh), sự suy giảm của ngành công nghiệp dệt không cạnh tranh, cạnh tranh trong xuất bản sách do một Giáo hội Công giáo được phục hồi, tác động bất lợi của [[Chiến tranh Ba Mươi Năm|Chiến tranh Ba mươi năm]] đối với các đối tác thương mại quan trọng của Venice và chi phí nhập khẩu bông và lụa ngày càng tăng ở Venice.<ref>{{
Năm 1606, một cuộc xung đột giữa Venice và [[Tòa thánh]] bắt đầu bằng việc bắt giữ hai giáo sĩ bị buộc tội phạm tội nhỏ, và với luật pháp hạn chế quyền hưởng thụ và có được tài sản của Giáo hội. [[Giáo hoàng Phaolô V|Giáo hoàng Paul V]] cho rằng những điều khoản này trái với giáo luật, và yêu cầu chúng phải được bãi bỏ. Khi điều này bị từ chối, anh ta đặt Venice dưới một [[bản án]]. Cộng hòa không chú ý đến bản án hay hành động [[Vạ tuyệt thông|tuyệt thông]], và ra lệnh cho các linh mục của mình thực hiện chức vụ của họ. Nó được hỗ trợ trong các quyết định của nhà sư Servite, ông [[Paolo Sarpi]], một nhà văn chính trị sắc sảo, người được đề cử làm cố vấn của Signoria về thần học và giáo luật vào năm 1606. Bản án đã được dỡ bỏ sau một năm, khi Pháp can thiệp và đề xuất một công thức thỏa hiệp. Venice hài lòng với việc tái khẳng định nguyên tắc rằng không có công dân nào vượt trội so với các quy trình pháp luật thông thường.
Nửa sau của thế kỷ 17 cũng có những cuộc chiến kéo dài với Đế quốc Ottoman; trong [[Chiến tranh Cretan (1645-1669)]], sau một cuộc bao vây anh hùng kéo dài 24 năm, Venice đã mất quyền sở hữu lớn ở nước ngoài, đảo Crete, trong khi nó đã đạt được một số tiến triển ở Dalmatia. Tuy nhiên, vào năm 1684, lợi dụng sự tham gia của Ottoman chống lại Áo trong [[Đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ]], nước cộng hòa đã khởi xướng [[Chiến tranh Morea]], kéo dài đến năm 1699 và trong đó nó có thể chinh phục bán đảo [[Morea]] ở miền nam Hy Lạp.
Dòng 209:
===Thế kỷ 18: Suy tàn===
Tuy nhiên, những lợi ích này đã không thể kéo dài; vào tháng 12 năm 1714, người Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu [[Chiến tranh Venice-Ottoman (1714-1718)|cuộc Chiến tranh Venice của người Thổ Nhĩ Kỳ]] cuối cùng, khi người Morea "không có bất kỳ nguồn cung nào đáng mong muốn ngay cả ở những quốc gia gần kề không có khả năng tấn công từ biển".<ref>{{
[[Tập tin:The Republic of Venice.png|thumb|Cộng hòa Venezia vào khoảng năm 1700]]
Người Thổ Nhĩ Kỳ đã chiếm các đảo [[Tinos]] và [[Aegina]], băng qua eo đất và chiếm [[Korinthos|Corinth]]. [[Daniele Dolfin]], chỉ huy hạm đội Venice, nghĩ rằng nên cứu hạm đội hơn là mạo hiểm với Morea. Cuối cùng khi anh đến thực địa, Nauplia, Modon, Corone và Malvasia đã thất thue. Levkas ở [[quần đảo Ionia]], và các căn cứ của [[Spinalonga]] và [[Souda|Suda]] trên đảo Crete vẫn còn nằm trong tay người Venice, đã bị bỏ hoang. Người Thổ Nhĩ Kỳ cuối cùng đã đổ bộ lên [[Kérkyra|Corfù]], nhưng những người bảo vệ của nó đã tìm cách đuổi họ trở ra.
Trong khi đó, người Thổ Nhĩ Kỳ đã phải chịu thất bại nặng nề bởi [[Quân chủ Habsburg|người Áo]] trong [[Trận Petrovaradin]] vào ngày 5 tháng 8 năm 1716. Tuy nhiên, những nỗ lực của hải quân Venice ở [[Biển Aegea]] và [[Dardanellia|Dardanelles]] năm 1717 và 1718 rất ít thành công. Với [[Hiệp ước Passarowitz]] (21 tháng 7 năm 1718), Áo đã đạt được những lợi ích lớn về lãnh thổ, nhưng Venice đã mất Morea, do đó những lợi ích nhỏ của nó ở [[Albania dưới đế chế Ottoman|Albania]] và Dalmatia chỉ được đền bù rất ít. Đây là cuộc chiến cuối cùng với Đế quốc Ottoman. Đến năm 1792, hạm đội tàu buôn Venice vĩ đại một thời đã suy giảm chỉ còn 309 [[tàu chở hàng]].<ref name="AD 1794">J. J. Norwich, ''A History of Venice'', p. 591.</ref>
Mặc dù Venice không còn là một đế chế trên biển, nhưng nó vẫn sở hữu lãnh thổ lục địa phía bắc Thung lũng [[Sông Po|Po]], kéo dài về phía tây gần như tới Milan. Nhiều thành phố của nó được hưởng lợi rất nhiều từ Pax Venetiae (hòa bình của người Venice) trong suốt thế kỷ 18.
Hàng 224 ⟶ 221:
===Sụp đổ===
{{main|Sự sụp đổ của Cộng hòa
[[
Đến năm 1796, Cộng hòa
Sau tối hậu thư của Napoleon, Doge [[Ludovico Manin]] đã đầu hàng vô điều kiện vào ngày 12 tháng 5, và thoái vị, trong khi Hội đồng lớn tuyên bố chấm dứt nền cộng hòa. Theo lệnh của Bonaparte, các cường quốc đã chuyển đến một đô thị tạm thời dưới quyền thống đốc quân đội Pháp. Vào ngày 17 tháng 10, Pháp và Áo đã ký [[Hiệp ước Campo Formio]], đồng ý chia sẻ toàn bộ lãnh thổ của nước cộng hòa cổ đại, với một biên giới mới ở phía tây [[sông Adige]]. Các nhà dân chủ Ý, đặc biệt là nhà thơ trẻ [[Ugo Foscolo]], đã xem hiệp ước này là một sự phản bội. Phần đô thị của nước cộng hòa bị giải tán đã trở thành một lãnh thổ của Áo, dưới tên tỉnh Nice (''Provincia Veneta'' trong tiếng Ý, ''Provinz Venedig'' trong tiếng Đức).
Hàng 234 ⟶ 231:
===Di sản===
Mặc dù sức sống kinh tế của Cộng hòa
<gallery>
File:Zadar PortaTerraferma.jpg|Phù điêu Sư tử Vienice trên Cổng Landward ở Zara ([[Zadar]]), thủ đô [[Dalmatia thuộc Venice]]
File:Poreč005.jpg|Phù điêu Sư tử Venice ở Parenzo ([[Poreč]])
File:Piazza dei Signori (Vicenza) - Statue of the Lion of Saint Mark.jpg|[[Piazza dei Signori, Vicenza|
File:Udine-colonna del Leone marciano di piazza Libertà.jpg|[[Quảng trường Libertà]], [[Udine]].
File:Fotothek-df ge 0000212-Verona.jpg|
File:PA130122.JPG|Phù điêu Sư tử Venice ở Cattaro ([[Kotor]])
File:Frangokastello Kastell - Eingangstor Löwe.jpg|Phù điêu Sư tử Venice trên Candia ([[Crete]])
Hàng 250 ⟶ 247:
==Chính quyền==
Trong những năm đầu của nước cộng hòa, [[Doge của Venice]] cai trị Venice theo kiểu [[Chế độ chuyên quyền|độc đoán]], nhưng sau đó, quyền lực của ông bị giới hạn bởi [[Promissione ducale]], một cam kết mà ông phải thực hiện khi được bầu. Kết quả là, các quyền lực đã được chia sẻ với ''Maggior Consiglio'' hoặc [[Đại Hội đồng của Venice|Đại Hội đồng]], bao gồm 480 thành viên được lấy từ các gia đình quý tộc, do đó, theo lời của [[Marino Sanuto the Younger|Marin Sanudo]], "[Doge] không thể làm gì nếu không có Đại Hội đồng và Đại Hội đồng cũng không thể làm gì nếu không có ông ấy".
Venice theo mô hình [[chính phủ hỗn hợp]], kết hợp chế độ quân chủ của doge, quý tộc ở thượng viện và một "nền dân chủ" của các gia đình Rialto trong Đại Hội đồng.<ref>''The Political Ideas of St. [[Thomas Aquinas]]'', Dino Bigongiari ed., Hafner Publishing Company, NY, 1953. p. ''xxx'' in footnote.</ref> Machiavelli coi nó là "mô hình xuất sắc trong các nước cộng hòa hiện đại" (không giống như quê hương [[Cộng hòa Florence|Florence]] của ông).<ref>[[Niccolò Machiavelli]], ''[[The Prince]]'', trans. & ed. by Robert M. Adams, W.W. Norton & Co., [[New York City|NY]], 1992. [http://press-pubs.uchicago.edu/founders/documents/v1ch11s1.html Machiavelli Balanced Government]</ref><ref>[[Niccolò Machiavelli]], ''[[Discourses on Livy]]'', trans. by [[Harvey C. Mansfield]] and Nathan Tarcov, University of Chicago Press, Chicago, 1996.</ref>
[[Tập tin:Venice-government.png|thumb|upright=1.35|Cấu trúc chính phủ của Venice.]]
Vào thế kỷ thứ 12, các gia đình quý tộc của Rialto đã làm giảm thêm quyền lực của doge bằng cách thành lập [[Tiểu Hội đồng]] (1175), gồm sáu ủy viên hội đồng và [[Hội đồng Bốn mươi]] hay ''Quarantia'' (1179) là một tòa án tối cao. Năm 1223, các tổ chức này đã được kết hợp thành [[Signoria của Venice|Signoria]], bao gồm doge, Tiểu Hội đồng và ba nhà lãnh đạo của ''Quarantia''. ''Signoria'' là cơ quan trung ương của chính phủ, đại diện cho sự liên tục của nền cộng hòa như thể hiện trong biểu thức: "si è morto il Doge, no la Signoria" ("Doge có thể chết, Signoria thì không").
Vào cuối thế kỷ 14 và đầu thế kỷ 15, Signoria đã được bổ sung bởi một số ban ''savii'' ("những người thông thái"): sáu [[savii del consiglio]], người xây dựng và thực thi chính sách của chính phủ; năm [[savii di terraferma]], chịu trách nhiệm về các vấn đề quân sự và bảo vệ [[Terraferma]]; năm [[savii ai ordini]], chịu trách nhiệm về hải quân, thương mại và các [[Stato da Màr|lãnh thổ hải ngoại]]. Cùng nhau, Signoria và savii lập thành '''Full College''' (''Pien Collegio''), [[Quyền hành pháp|cơ quan điều hành]] thực tế của nền Cộng hòa.
Năm 1229, [[''Consiglio dei Pregadi'']] hay Thượng viện, được thành lập với 60 thành viên được bầu bởi Hội đồng.<ref name="CE">''[[Catholic Encyclopedia]]'', "[http://www.newadvent.org/cathen/15333a.htm Venice]", p. 602.</ref> Những phát triển này đã khiến cho doge có ít quyền lực cá nhân và đặt quyền lực thực sự vào tay Đại Hội đồng.
[[Tập tin:Francesco Guardi 034.jpg|thumb|'' Phiên điều trần do Doge đưa ra trong Sala del Collegio trong Cung điện của Doge '' bởi [[Francesco Guardi]], 1775-1780]]
Năm 1310, một [[Hội đồng Mười]] được thành lập, trở thành cơ quan chính trị trung ương có các thành viên hoạt động bí mật. Khoảng năm 1600, sự thống trị của nó đối với các hội đồng chủ yếu được coi là một mối đe dọa và những nỗ lực đã được thực hiện trong hội đồng và các nơi khác để giảm sức mạnh của nó nhưng thành công rất hạn chế.
Năm 1454, Tòa án tối cao với ba điều tra viên nhà nước được thành lập để bảo vệ an ninh của nước cộng hòa. Bằng các biện pháp gián điệp, [[phản gián]], [[giám sát]] nội bộ và một mạng lưới người cung cấp thông tin, họ đảm bảo rằng Venice không nằm dưới sự thống trị của một "dấu hiệu", như nhiều thành phố khác của Ý lúc đó. Một trong những điều tra viên - thường được gọi là ''Il Rosso'' ("người đỏ") vì chiếc áo choàng đỏ tươi của ông ta - đã được chọn từ các ủy viên hội đồng của Doge, hai - thường được gọi là ''I negri'' ("người đen") vì áo choàng đen của họ - được chọn từ Hội đồng Mười. Toà án tối cao dần dần đảm nhận một số quyền hạn của Hội đồng Mười.<ref name = "CE"/>
Năm 1556, ''provveditori ai beni inculti'' cũng được tạo ra để cải thiện nông nghiệp bằng cách tăng diện tích canh tác và khuyến khích đầu tư tư nhân vào cải tiến nông nghiệp. Sự gia tăng nhất quán của giá ngũ cốc trong thế kỷ 16 đã khuyến khích việc chuyển vốn từ thương mại sang đất đai.
==Huy hiệu==
Con [[sư tử có cánh của Thánh Mark]], đã xuất hiện trên [[Quốc kỳ Công hòa Venice|lá cờ]] và huy hiệu của Cộng hòa, vẫn còn đặc trưng trong lá cờ màu vàng đỏ của thành phố Venice (có sáu đuôi, một đuôi cho mỗi ''[[Sestiere|sestier]]'' của thành phố), trong huy hiệu của thành phố và trong lá cờ màu vàng-xanh-đỏ của [[Veneto]] (có bảy đuôi đại diện cho bảy tỉnh của khu vực).
Con sư tử có cánh cũng xuất hiện trong [[cờ hiệu hải quân]] của Cộng hòa Ý, bên cạnh huy hiệu của ba nước cộng hòa hàng hải thời trung cổ khác của Ý ([[Cộng hòa Genova|Genova]], [[Cộng hòa Pisa|Pisa]] và [[Công quốc Amalfi|Amalfi]]).
==Xem thêm==
* {{Portal-inline|size=tiny|Cộng hòa Venezia}}
{{Columns-list|colwidth=30em|
* [[Cộng hòa San Marco]] (1848–49)
* [[Các cuộc chiến tranh ở Lombardia]] (1425–54)
* [[Chiến tranh Ottoman ở châu Âu]]
* [[Các cuộc chiến tranh Ý]] (1494–1559)
* [[Marco Polo]] (''circa'' 1254–1324)
* [[Vương quốc Candia]]
* [[Commune Veneciarum]]
* [[Hải quân Venice]]
* [[Trường phái Venice (hội họa)]]
* [[Trường phái Venice (âm nhạc)]]
* [[Tổng trấn Venezia]]
}}
== Tham khảo ==
=== Chi chú ===
{{tham khảo|30em}}
==
==== Nguồn chính ====
{{
* Contarini, Gasparo (1599). ''The Commonwealth and Government of Venice''. Lewes Lewkenor, translator. London: "Imprinted by I. Windet for E. Mattes". The most important contemporary account of Venice's governance during the time of its blossoming; numerous reprint editions; [http://dewey.library.upenn.edu/sceti/printedbooksNew/index.cfm?textID=contarini&PagePosition=1 online facsimile] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20020227085951/http://dewey.library.upenn.edu/sceti/printedbooksNew/index.cfm?textID=contarini&PagePosition=1 |date = ngày 27 tháng 2 năm 2002}}.
{{refend}}
==== Nguồn thứ cấp ====
{{refbegin|30em}}
* {{chú thích sách|last=Benvenuti|first=Gino|title=Le repubbliche marinare|publisher=Newton Compton|location=Rome|year=1989}}
* Brown, Patricia Fortini (2004). ''Private Lives in Renaissance Venice: art, architecture, and the family''.
* Chambers, D. S. (1970). ''The Imperial Age of Venice, 1380–1580.'' London: Thames & Hudson. The best brief introduction in English, still completely reliable.
* Drechsler, Wolfgang (2002).
* Garrett, Martin (2006). ''Venice: a Cultural History''. Revised edition of ''Venice: a Cultural and Literary Companion'' (2001).
* Grubb, James S. (1986).
* Howard, Deborah, and Sarah Quill (2004). ''The Architectural History of Venice''.
* Hale, John Rigby (1974). ''Renaissance Venice''. {{ISBN
* [[Frederic C. Lane|Lane, Frederic Chapin]] (1973). ''Venice: Maritime Republic''. {{ISBN
* Laven, Mary (2002).
* Mallett, M. E. and Hale, J. R. (1984). ''The Military Organisation of a Renaissance State, Venice c. 1400 to 1617''. {{ISBN
* Martin, John Jeffries and Dennis Romano (eds.) (2002). ''Venice Reconsidered: The History and Civilization of an Italian City-State, 1297–1797.'' Johns Hopkins UP. The most recent collection on essays, many by prominent scholars, on Venice.
* Melisseides Ioannes A. (2010), ''E epibiose:odoiporiko se chronus meta ten Alose tes Basileusas (1453-1605 peripu)'', (in Greek), epim.Pulcheria Sabolea-Melisseide, Ekd.Vergina Athens, (Worldcat, Greek National Bibliography 9217/10, Regesta Imperii, etc.), p. 91-108, {{ISBN|9608280079}}
* Muir, Edward (1981). ''Civic Ritual in Renaissance Venice.'' Princeton UP. The classic of Venetian cultural studies, highly sophisticated.
* {{chú thích sách |last=Norwich|first=John Julius |authorlink=John Julius Norwich|title=A History of Venice|publisher=[[Alfred A. Knopf]]|location=New York City|year=1982}}
* Prelli, Alberto. ''Sotto le bandiere di San Marco, le armate della Serenissima nel '600'', Itinera Progetti, Bassano del Grappa, 2012
* Rosand, David (2001). ''Myths of Venice: The Figuration of a State''. How writers (especially English) have understood Venice and its art.
* Tafuri, Manfredo (1995). ''Venice and the Renaissance''. On Venetian architecture.
* Tafel, Gottlieb Lukas Friedrich, and Georg Martin Thomas (1856). ''[
* Tomaz, Luigi (2007). ''Il confine d'Italia in Istria e Dalmazia''. Foreword by Arnaldo Mauri. Conselve: Think ADV.
* Tomaz, Luigi. ''In Adriatico nel secondo millennio''. Foreword by Arnaldo Mauri.
* Tomaz, Luigi (2001). ''In Adriatico nell'antichità e nell'alto medioevo''. Foreword by Arnaldo Mauri. Conselve: Think ADV.
{{refend}}
{{DEFAULTSORT:Venezia}}
[[Thể loại:
[[Thể loại:Cựu cộng hòa]]
[[Thể loại:
[[Thể loại:Lịch sử Venezia|*Cộng hòa]]
[[Thể loại:Lịch sử biển Adriatic]]
[[Thể loại:Lịch sử Địa Trung Hải]]
[[Thể loại:Thời kỳ Venezia trong lịch sử Albania|*Cộng hòa Venezia]]
[[Thể loại:Lịch sử vùng Balkan]]
[[Thể loại:Krym trung cổ]]
[[Thể loại:Thời kỳ Venezia trong lịch sử Croatia|*Cộng hòa Venezia]]
[[Thể loại:Síp trung cổ]]
[[Thể loại:Thời kỳ Venezia trong lịch sử Hy Lạp|*Cộng hòa Venezia]]
[[Thể loại:Thời kỳ Venezia trong lịch sử Montenegro|*Cộng hòa Venezia]]
[[Thể loại:Slovenia trung cổ]]
[[Thể loại:Lịch sử hiện đại Slovenia]]
[[Thể loại:Dalmatia]]
[[Thể loại:Quốc gia và vùng lãnh thổ khởi đầu năm 697]]
[[Thể loại:Khởi đầu thế kỷ 7 ở châu Âu]]
[[Thể loại:Khởi đầu thế kỷ 7 ở Ý]]
[[Thể loại:Cộng hòa Venezia năm 1797|*]]
[[Thể loại:Ý năm 1797]]
[[Thể loại:Quốc gia và vùng lãnh thổ chấm dứt năm 1797]]
[[Thể loại:Thành bang Ý]]
[[Thể loại:Cựu quốc gia trên bán đảo Ý]]
| |||