Jump to ratings and reviews
Rate this book

De fundamenten

Rate this book
Hoe komen we uit deze crisis? Dat is de vraag die Ramsey Nasr, een van Nederlands meest veelzijdige kunstenaars, zichzelf stelt.

De pandemie legt volgens Nasr bloot wat we lange tijd niet wilden zien: het politieke en economische systeem heeft de fundamenten van onze samenleving aangetast. In een uiterst persoonlijk en tegelijk rationeel betoog ontleedt Nasr de corona- en klimaatcrisis als twee rampen die wezenlijk met elkaar verbonden zijn. Stap voor stap bevraagt hij onze gehele westerse manier van leven. Aan de hand van kunstenaars als Boccaccio, Rilke en Van Gogh houdt Nasr een pleidooi om onze plek op aarde en ons idee van geluk radicaal te herzien, niet als zweverig ideaal, maar puur uit lijfsbehoud.

De fundamenten is daarmee naast een indringende hartenkreet een politieke oproep tot opstand. Tegenover de chaos van deze tijd plaatst Nasr een urgent maar hoopvol geluid voor een land en wereld in crisis.

144 pages, Hardcover

First published March 29, 2021

Loading interface...
Loading interface...

About the author

Ramsey Nasr

23 books65 followers
Ramsey Nasr is an actor, poet/writer and director. In 1995 he made a great impression with the monologue De doorspeler, written and performed by himself, with which he graduated from the Studio Herman Teirlinck in Antwerp. This monologue earned him the Philip Morris Scholarship Award. In 2000 he made his debut as a poet with the collection 27 poems & Geen lied, which was nominated for both the C. Buddingh’ prize and the H.C. Pernath Prize. During the 2001 Boekenweek, he made his debut as a prose writer with the novella Kapitein Zeiksnor & De Twee Culturen. He also received the Mary Dresselhuys Prize and the Taalunie Toneelschrijfprijs for his second monologue Geen lied and was nominated for the Louis d'Or, the most important theater prize in the Netherlands. He gave the Vincent van Gogh lecture 2000, entitled The Myth and Orpheus: from shaman to scientist.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
526 (30%)
4 stars
798 (45%)
3 stars
355 (20%)
2 stars
53 (3%)
1 star
10 (<1%)
Displaying 1 - 30 of 214 reviews
Profile Image for Sibrich van Baalen.
256 reviews70 followers
April 4, 2021
Ware en rake uitspraken. Het stemt echter niet hoopvol. Waarom verschillen onze idealen zo veel van onze acties? Het is vreemd dat klimaat een politieke kleur is en dat er nog altijd megastallen bestaan. Maar aan wie is dit betoog gericht? Zijn het de mensen die (de NRC) lezen en Buitenhof kijken? Ik leef niet in de veronderstelling dat het iets uit gaat maken, zover is het al. Ik kan alleen hopen dat de musea snel weer opengaan, want waar iedereen hunkert naar een knuffel, wil ik vooral op een bankje zitten en in het blauw van Newman verdrinken en luisteren naar de violist van Chagall.
Profile Image for Marco Wolf.
491 reviews25 followers
April 20, 2024
“Als ik of jij iets koop, betalen we niet met geld: we betalen met de tijd van leven die we hebben besteed aan het verdienen van dat geld. Het verschil is dat je geen leven kunt kopen. Het leven verstrijkt gewoon. En het is vreselijk om je leven te verspillen door je vrijheid in te leveren” (citaat van José Mujica).

Nasr houdt een helder betoog dat de coronacrisis verbindt met de klimaatcrisis en geeft zijn analyse hoe het zover heeft kunnen komen. Wat zijn mogelijke oplossingsrichtingen? Fundamenteel is het stoppen met winstmaximalisatie en vrije marktdenken avant la lettre. We hebben een overheid nodig die keuzen op deze weg weet te faciliteren.
Profile Image for Marit.
169 reviews7 followers
May 9, 2021
Mijn verwachtingen hiervan waren heel hoog gespannen, maar de podcast waarin Ramsey Nasr óver het boek werd geïnterviewd, greep me veel meer aan dan het boek zelf.. Ik zou dan ook willen zeggen: luister de Kunststofpodcast met Ramsey Nasr.
Profile Image for Jaer Mertens.
163 reviews5 followers
January 31, 2022
Eerste 75% lijkt een beetje op een typische woke Facebook post van een culturele grachtengordel bewoner. Neoliberalisme: nee! Rutte? Slecht! Heel wereld gaat kapot omdat alles op winst maken is gericht!

Ik ben het daar niet per se mee oneens, maar ik ben gewoon niet zo geïnteresseerd is iemand's persoonlijke mening over die dingen. Het gaat verder ook niet dieper dan het standaard gesprek dat je over die onderwerpen zult hebben op de verjaardag ofzo.

Laatste 25% van het boek zijn wel interessant wanneer hij het daadwerkelijk over de fundamenten gaat hebben. En over hoe we als mensen een onderdeel zijn van de natuur en niet er boven staan. Hoe rotsen en dieren dezelfde rechten verdienen als mensen. Dat de ijsbeer het recht heeft je te doden. Dat Costa Rica volgens bepaalde normen onder de 'armoedegrens' bestaat, maar wel 95% duurzame energie gebruikt en op de 12de plek van meeste gelukkige landen ter wereld staat. Die laatste 25% van het boek waar in deze dingen besproken worden zijn wel interessant. Als alternatief voor de bedrijfskundige wereldvisie.

Maar goed, eerlijk is eerlijk, ik denk dat de mensen die dit boek zullen lezen toch vooral mensen zijn die al geen vlees eten en toch al kritisch zijn over die kapitalistische inslag. Dus wat dat betreft lijkt me dit boek vooral een vertegenwoordiging van een gesprek dat plaats had kunnen vinden op een grachtengordel verjaardag.
Profile Image for Jasmijn Heyer.
66 reviews9 followers
June 16, 2021
In een prachtige stijl zet Nasr uiteen wat de grote problemen van onze tijd zijn, die alle de coronacrisis teweeggebracht hebben. Exceptionalisme - het idee dat wij als mens boven al het andere staan - is er daar een van. We moeten gaan beseffen dat we de natuur en alles om ons heen nodig hebben. De natuur is geen brouwsel dat je leeg kan tappen. Dieren zijn geen producten, die je voor je kan laten werken, transporteren en met miljoenen per dag (alleen al in Nederland) afslachten. Zoals Nasr beaamt: de middenmoot wil inleveren op comfort, op luxe. Ik geloof daar heilig in. Kun je echter verwachten dat de burger dat goedkope vliegticket niet neemt en een ellenlange treinreis neemt? Kun je verwachten dat een vleeseter die drie keer zo dure plantaardige worst neemt in plaats van die schnitzel? Wat we nu nodig hebben is een overheid die de burger hierbij ondersteunt en geldbeluste, nietsontziende multinationals straft. Zet een kind in een snoepwinkel zonder een volwassene en vertel het dat het niet zoveel snoep mag eten. Nasr weet het raak te verwoorden. Geef Rutte ook zo’n boekie.
Profile Image for Jan.
936 reviews67 followers
April 24, 2022
Ik vind dit een zeer waardevolle bundel van drie essays, waarin Ramsey Nasr maatschappelijke verschijnselen met nadruk op het nalaten van menselijk handelen in verband met overlevingskansen voor volgende generaties, die bij voortgaand huidig beleid weinig van de leefbaarheid van onze planeet overhouden. Mijn waardering geldt de inhoud EN de manier waarop de auteur die heeft opgetekend: gedocumenteerd, bevattelijk en indringend in helder taalgebruik.
Een waarheid als een koe: een overheid die leefbaarheid voor de bewoners en duurzaamheid voor de omgeving hogere in het vaandel heeft dan winstmaximalisatie van bedrijven, werkt goed mee aan een planetaire revolutie in de betekenis van ‘terug wentelen’ naar een evenwichtig ecosysteem, waarin ook economische belangen tot hun recht komen: “de VN heeft berekend dat een snelle energietransitie in 2030 de wereld reeds 50 biljoen dollar zou opleveren” (pagina 127). JM
Profile Image for Els.
1,232 reviews103 followers
April 15, 2021
De fundamenten. Door Ramsey Nasr.

Ramsey is een alleskunner en hij kan alles even goed. Dichten, acteren (Ischa!), een Wonderkamer inrichten (zie: DWDD), schrijven, denken én ons een schop onder de kont geven (als Dichter des Vaderlands bijvoorbeeld). Ik ben fan.

In De Fundamenten doet hij een beetje van dit alles, maar in feite doet hij niet veel. Dat is niet waar natuurlijk maar ik refereer aan wat hij zelf vaker zei in interviews naar aanleiding van deze bundeling van 3 essays: hij schrijft niets nieuws, niets wat niemand van ons zelf niet had kunnen weten, denken, opzoeken. En toch.

Toch geeft hij ons een ferme schop onder onze kont, raakt ons in hoofd, hart en ziel. Doordat de 3 essays apart in de tijd gesitueerd zijn (maart 2020, september 2020 en januari-februari 2021) krijgen we een evolutie in de situatie en in Nasr’s denken. Hoewel, een evolutie… Ramsey Nasr blijkt als één van de weinige mensen het gevoel/idee dat we als mensheid quasi collectief deelden tijdens de eerste lockdown (namelijk: dit kan zo niet verder, er moet iets gebeuren) vast te hebben gehouden. Niemand kan er omheen dat hij gelijk heeft, maar quasi niemand heeft het er nog over of durft er zijn nek nog voor uit te steken. Nasr durft.

En hoewel hij geen nieuwe informatie verschaft is De fundamenten toch een sprankelend, urgent, ogen-openend boekje. Omdat niemand de informatie zoals Ramsey kan verzamelen, uitleggen, begeesteren, vorm geven. Kunstig vorm geven. Kunst gaat de wereld niet redden maar in De Fundamenten komt ze toch dicht in de buurt.

Dit boek is geen aanklacht, noch pamflet of klaagzang. Het is een oproep ‘om in de regen te staan en elkaar aan te kijken.’
May 15, 2021
Alarmerend pleidooi tegen winstmaximalisatie als basisprincipe en voor meer nederigheid jegens de natuur. Hier en daar is Nasr net iets te alwetend naar mijn smaak, al snap ik dat eventuele nuance ten koste zou gaan van het alarmerende karakter. Desalniettemin boeiend.
Profile Image for Willem Hoekstra.
135 reviews9 followers
October 16, 2022
IJzersterk pamflet van Nasr over het keerpunt waarop we momenteel staan ‘[..] zowel een moment [..] als een plek: een goed moment om stil te staan, een rampzalige plek om af te wachten.’
Profile Image for Elize Kuiper.
46 reviews6 followers
November 21, 2023
Geluk dat bestaat ten koste van anderen kan van alles zijn, maar nooit geluk.
Profile Image for Rianne Heartfilia.
486 reviews29 followers
March 31, 2021
Een boek dat uitverkocht is voordat het officieel uit is? Een boek waar bij herdruk 4 is ingezet (terwijl het boek maandag uitkwam?) Dat boek is dit boek. Heel interessant om mee te maken en natuurlijk moet ik dan zelf weten hoe het boek gaat.

In eerste instantie heb ik dit boek beoordeeld om de synopsis. Ik was bang dat het om Covid-19 ging en dat doet het wel maar ook weer niet. Het is zoveel meer en met zulke precieze woorden dat het niet langdradig hoeft te zijn.
De schrijfstijl maakt het interessant en een makkelijk en fijn boek om te lezen. Ik denk dat het ogen opent en ik hoop dat het vragen achter laat bij de lezer. Dit is wat we nodig hebben, dit is wat we moeten zien als misschien onze start voor verandering. Maar ja, zoals Nasr zegt: we weten het al. We doen het alleen niet. Hoe vaak moet het nog opgeschreven worden voor er wel ingegrepen wordt? Wie weet.

Ik kan dit boek aan iedereen aanraden, of je het er nu mee eens bent of niet. Ik denk dat de open manier van schrijven van Nasr, het mogelijk maakt om iedereen eens na te laten denken. Maar goed om te weten dat een groot percentage (voor pandemic standaarden) dit boek gaat lezen. Wie weet hoeveel meer.
Profile Image for Doran.
18 reviews17 followers
August 16, 2021
Veel nieuws staat er inderdaad niet in maar gezien de boodschap en het doel van deze hartenkreet is dat ook niet nodig om goed van kwaliteit te zijn. Toegankelijk geschreven met prettige humor. De klimaatpaniek moet toch langzaam bij iedereen in gaan slaan?
Profile Image for Annemie.
29 reviews
November 8, 2023
De fundamenten van Ramsey Nasr is op één avond uit. Het leert dat we veel van corona al vergeten zijn, dat leiderschap en de juiste keuzes absoluut fundamenteel zijn en dat we eens moeten ophouden met altijd groter, langer en meer.
Profile Image for Tobias.
58 reviews3 followers
November 2, 2021
om eerlijk te zijn erg veel open deuren en een beetje vaag, liberaal geneuzel wat het geheel niet super lezenswaardig maakt.
Profile Image for Julian.
33 reviews
August 14, 2023
Zittend in het vliegtuig groeit het schaamrood me op de kaken. Met ‘De Fundamenten’ vertelt Ramsey Nasr in de kern (mij) eigenlijk weinig nieuws. We zitten temidden van een ramp. Of beter: rampen. Oorzaak: kapitalisme. Oplossing: afstappen van kapitalisme en ‘natuurlijkheid’ terugbrengen in onze samenleving. De cirkel is weer rond.

Toch vond ik de raamvertelling verfrissend. Met satirische zinspelingen houdt hij humor op de oppervlakte. Symbolisch voor hoe de maatschappij de problemen weglacht. Grote problemen worden persoonlijk gemaakt. Een kokkel komt naast Baudet te staan, of zelfs daarboven. Het gaat van Decamerone, tot Famke Louise, tot, hoe kan het ook anders, korstmossen. En toch stelt hij zich eigenlijk aan jouw zijde op. En dat biedt ergens toch wel een beetje troost.
May 16, 2023
Twee jaar na dato herinnert dit boek vooral aan hoe het voelde om in de coronacrisis te leven, en dan vooral wat betreft het politieke klimaat.

Vanwege de haast waarmee dit boek allerlei punten wilt maken, gaat het meestal niet de diepte in, en missen de argumenten vaak diepgang of zijn diepere vraagstukken over het hoofd gezien. Dat maakt het voor mij geen favoriet. Misschien ligt het aan mij, ken ik de conventies van het genre niet; ik lees verder nooit pamfletten. Een filosofisch (verantwoord) manifest is het mijns inziens in elk geval net niet.
Profile Image for Martijn Nicolaas.
245 reviews13 followers
May 1, 2021
Drie waardevolle, interessante en ook afschrikwekkende essays waarin Nasr veel rake observaties doet. Een greep:
‘Verslaafd geraakt aan het vrijemarktdenken zijn onze bestuurders niet alleen de middenmoot vergeten, ze zijn zelf tot de extreme gaan behoren - door deze te dienen. (...) Nee, de ware uitersten zijn de buitengewoon invloedrijke multinationals, geleid door een uiterst kleine club van ziekelijk rijken’.
‘Een obsessie met winst, groei en rendement heeft onze fundamenten aangetast’.
Nasr betoogt dat we de definitie van welvaart moeten herijken. Wat zijn de voorwaarden voor een zinvol leven?
Iedereen op de wereld zou recht moeten hebben op een aantal ‘basiscapabiliteiten’: wat hebben we echt nodig en wat niet? Duurzaamheid en leefbaarheid zouden tot de basis moeten worden gemaakt van het beleid. Hij roept op tot opstand maar ik vond het wel jammer dat hij niet echt aangeeft hoe we dat zouden kunnen doen.
Profile Image for Elianne de Haan.
204 reviews3 followers
April 19, 2021
Blij word je er niet van, realistisch is het wel. Tegelijkertijd niet erg vernieuwend, maar dat is ook precies het punt: dat er verandering moet komen in de wereld, dat weten we inmiddels wel. Nu moeten we nog de daad voegen bij het woord. Nasr heeft daar wel ideeën over, zoals het hervormen van de economie en/of het uitbannen van het eten van vlees. Een bittere, maar wel een erg ware boodschap.
Profile Image for Hella.
1,017 reviews47 followers
April 21, 2021
een hartstochtelijk en terecht pleidooi: du sollst dein Leben ändern
Profile Image for Fifi.
463 reviews16 followers
October 8, 2022
'Geluk dat bestaat ten koste van anderen kan van alles zijn, maar nooit geluk.'
#DeZinVanHetBoek

Geweldig. Nasr zegt precies waar het op staat, en dan ook nog in bloemrijke taal. Heb het geluisterd (voorgelezen door hemzelf; erg prettig), en heb constant gepauzeerd om rake zinnen te noteren en te laten bezinken. Hij heeft gewoon gelijk: we wéten dat we de crises zelf veroorzaken, we wéten wat we kunnen doen om erger te voorkomen, maar we staan stil. Ook zijn reflectie op het nut van de kunsten is sterk: kunst moet niet economisch rendabel zijn, maar mag zeker dienstbaar zijn, aan ons en de wereld.
Hoop dat heel veel mensen dit lezen en het zich aantrekken. Ik wel.
Profile Image for Chris.
550 reviews85 followers
May 11, 2021
Zeer indrukwekkend betoog, over de huidige maatschappij en de grimmige toekomst die we tegemoet gaan. Je wordt als lezer weer even scherp gesteld. Fantastisch boekje waar ik maar aan blijf denken. Ik raad ook echt het audioboek aan, ingesproken door Ramsey Nasr zelf
Profile Image for Marjo van der Woerd.
102 reviews1 follower
April 3, 2021
Prachtig boek/essay over de grote uitdagingen van deze tijd. Nasr is één van de grote intellectuelen van ons land.
Profile Image for Elianne Elderen.
Author 2 books81 followers
March 28, 2022
Groot fan van zijn poëzie en eigenlijk alles wat hij doet, maar hier had ik meer van verwacht. (Misschien ook doordat hij voor mij zijn eigen lat heel hoog had gelegd met zijn andere werk.)
Ik denk dat ik het nawoord nog het beste vond, waarin hij spreekt over de man onder de maan.
In deze essays maakt Nasr goede punten, maar geen punten die nog nooit gemaakt zijn. Voor mij persoonlijk was er gewoon niets dat echt baanbrekend of vernieuwend was en me anders naar dingen liet kijken, maar wellicht voor anderen wel. Veel essays voelden ook wat te veel als ergens tegenaan schoppen, en minder zelf echt iets aanpakken. Misschien ben ik ook heel onredelijk en veeleisend (sorry), maar ergens had ik gehoopt dat Ramsey Nasr ons kwam redden, of op zijn minst ons kwam vertellen hoe we onszelf konden redden, of we überhaupt te redden zijn. Goed, ik ben en blijf nog steeds groot fan van deze man, maar dit was niet mijn favoriete werk van hem.

(Ik hou ook niet van ‘statements’ als “bekende nederlanders van wie niemand ooit had gehoord” (i.e. Famke Louise). Oké vooruit, dit statement mag je plaatsen als de zoveelste comment onder een facebookbericht waarin de nieuwe Wie Is De Mol-kanditaten worden aangekondigd, of de deelnemers van Expeditie Robinson VIPS kenbaar worden gemaakt. Maar kom op, in opiniestukken ben ik in ieder geval wel een beetje klaar met het ontkennen van ‘bekende Nederlanders’, omdat zij simpelweg een andere (maar niettemin grote, vaak jongere) doelgroep bereiken dan de groep waar jij deel van uitmaakt of de groep die jij probeert aan te spreken.)
21 reviews1 follower
February 24, 2022
Een kritische essay van Ramsey Nasr over de fundamenten van de samenleving. Kritisch op de Nederlandse politiek. Over de consequenties van een politiek systeem dat te veel verweven is met het bedrijsleven en winstoogmerk als doel heeft.

Kritisch op de verantwoordelijkheid en schuld leggen bij de Nederlandse burger, maar niks doen met de tallloze circulaire, duurzame en sociale initiatieven die op tafel liggen. Nog steeds hard investeren in KLM & Shell, als een reflex van een oud achterhaald systeem, terwijl een ander tijdperk zich aandient waarbij niet winst als einddoel wordt gezien maar leefbaarheid en duurzaamheid. Scherp & to the point
22 reviews
December 21, 2021
Een woordkunstenaar maakt de balans op van een wereld in coronatijd, waarbij wordt opgeroepen tot meer harmonie tussen mens/natuur, het stoppen van dieren genocide, een minder grote kloof tussen rijk/arm, etc.

De auteur geeft geen vernieuwende inzichten, maar is creatief in de manier waarop hij het verwoord.

Er worden veel woorden gebruikt voor hoe het niet moet en weinig woorden voor hoe het wel moet. Dit mocht van mij meer in balans zijn.
Profile Image for Sharon Hiep.
103 reviews2 followers
April 11, 2023
4,5 ⭐️ Door dit boek voel ik me gehoord. De obstakels waar ik tegenaan loop, komen stuk voor stuk terug in dit boek: de klimaatcrisis, het systeem waarin we leven, de agressie van eenlingen (soms groepen), de onwetendheid en onze mogelijkheid daarvoor weg te lopen. Ik kan niet meer wegkijken. En dit boek bevestigt dat. Prachtig geschreven, rake essays met een harde ondertoon.
Profile Image for Lisa.
32 reviews3 followers
May 16, 2021
Fantastisch geschreven. Interessante onderwerpen: klimaat, kunst, economie gericht op winstmaximalisatie, rol van de regering, en meer. Zou elke Nederlander moeten lezen!
Profile Image for Stéphane Vande Ginste.
653 reviews23 followers
June 1, 2021
Ik ga er niet veel over vertellen: lees dit boekje gewoon. Het is een heel belangrijk boekje. Een boek waar nog zeker over gesproken zal worden - al dan niet in de onmiddellijke toekomst....
Profile Image for Joost.
159 reviews5 followers
November 13, 2021
Mooi geschreven betoog voor maatschappelijke verandering dat geen moment saai wordt.
Profile Image for Jesse.
131 reviews2 followers
Read
March 4, 2022
Voor mij nauwelijks nieuwe inhoud helaas
Displaying 1 - 30 of 214 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.