Wikipedia:Houptsyte/33

Guete Dag un willkumme uf dr alemannische Wikipedia!
Di frej Enzyklopedi, wu alli kenne mitschaffe.

Artikel finde

Artikel no Kategorie:
Alli Kategorie • Brüüchtum • Ernährig • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatür • Müsik • Natür • Person • Bolitik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionali Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Friburg Liechtestei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Tächnik Wisseschaft

Sunschtigs: Artikelindex vu A bis Z • Bsundersch glungeni Artikel • Läsigi Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vu Artikel • Ufnahme vu Dialäktwerter • E Fabel in verschideni Dialäkt ibersetze • Alemannischi Ortsnämme • Alemannischi Diernämme • Alemannischi Pflanzenämme

Di Alemannisch Wikipedia

Di alemannisch Wikipedia isch e Enzyklopedi in dr Dialäkt vum alemannische Sprochrüüm, also vu dr Ditschschwiz, vum Elsiss, vu Liechtestei, vu Oberbade, vum Schwobeland un vu Vorarlberg.

Die Enzyklopedi wachst dur di frejwillig Hilf vu allne, wu eppis in ihrem Dialäkt wän bitrage. Alli Iiträg kenne vu allne Bsuecher gschribe un gänderet wäre. Alli sin härzlig iiglade mitzmache. Bringe Ejer Wisse ii un hälfe eso mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte un z erhalte. Di erschte Schritt sin ganz eifach!

Wär mir vu dr Alemannische Wikipedia sin un was mer wänn, findsch in unserem Brofil.

D Inhalt vu dr Wikipedia derfe frej kopiert un verbreitet wäre.

Bis jetz het s bi dr alemannische Wikipedia 30.640 Artikel.

Artikel vu dr Wuche: Dinkelberg

De Dinkelberg (hüt meischtens "Dinggelberg" usgsproche; früener "Dinkchelberg", IPA: [ˈd̥ɪŋkxəlbɛrg̊]) isch e Gebirgszug im Südweste vo Dütschland. Er wird im Süde durch s Tal vom Hochrhy, im Norde und Weste durch s Wysedal, im Oste durch s Wehradal begränzt. Er ligt zwüsche de größere Ortschafte Lörrach, Schopfe, Wehr und Badisch-Rhyfälde. De höchst Punkt isch di Hochi Flum (dt. Hohe Flum) südlig vo Schopfe uff 535 Meter über NHN.

Vor 150 Millione Johr isch de Dinkelberg e Teil vom Bode vom Jura-Meer gsi, gnauer gsait vom Tethysmeer, em Urozean. Dört dinne hät s Läbe ge, under andrem Ammonite, Fischsaurier, exotischi Fische und Muschle. In de Riff hän näbe de Koralle au Schwämm, Seelilie, Austre und Seeigel glebt. S Meer hät dörtmols in etwa d Vorussetzige vo de hüttige Südsee gha. De Berg isch entstande, wyl sich d Erdkrusteplatte gfaltet hän. Bewys dodefür sin Fossiliefünd.

De Name "Dinkelberg" hät s scho im Mittelalter ge. De erscht Bewys isch e Urkunde vo 1452. 1467 hät de Herzog Sigmund noch de Verpfändig vo de Herrschaft Rhyfälde an d Stadt Basel zur Huldigung vom Dinkelberg uffgfordert (Zitat: "ouch demn im Rynthale mitsampt dem Dinckelberg"). D Nennig "Dinkelberg" im Zämmehang mit Gmeinde in de dörtmolige Markgrafeschaft Basel fehle aber. Drum nimmt mer a, dass sich d Bezeichnig ursprünglich uff s vorderöstrychische Kerngebiet beschränkt hät (Ruum Eichsle - Adelhuse - Meisele - Nordschwobe) und bis zum Änd vom 18. Johrhundert die lokali Bedütig gha hät. Nochdem fast s ganze Berggländ um 1805 badisch worre isch, hät sich de Name "Dinkelberg" über de Gältigsberych vo devor useentwickelt.

(…dr ganz Artikel läse)

Friäjeri Artikel vu dr Wuche:

Hesch gwisst ...

... dass ma für d Arbata vo da Rhiregulirig a uagene Isabahn mit baut hot?
... dàss sitter 2017 ìn dräi Kìndergàrta vun ABCM-Zweisprachigkeit numma-n-Elsassisch un Hoochdiitsch grädd wìrd?
... dass europäischi Kartografè un Seefahrer bis is 19. Johrhundert nò drum gschtrittè hèn, ob Sachalin è Inslè sig?
... dass d Jella Lepman ibrzeigt gwea ischt, dass mr guade Kender- ond Jugendbiacher braucht zom d Kender zo Weltoffaheit ond Toleranz z erziaga?
... ass d Schwaarzwälder Guckucksuur in dr hitige Foorm us dr Uurmacherschuel Furtwange stammt?
... dass dr Luzi Jenny ubr schiini Umwält im Bündner Bärgdorf und di ganz Spannwiiti vo ünschna menschlicha Nööt und Fräuda uf Tschappiinertütsch gschriba het?

Alemannischi Nochrichte:

19. Septämber 2024:
Schimpfwörter spiegeln Geschlechterunterschiede (SRF)
ABBA auf Schweizerdeutsch – Kann das gut gehen? Eine neue Mundart-Show probiert es (St. Galler Tagblatt)
Bachl, Seggl & Co.: Diese schwäbischen Beleidigungen müssen Sie kennen! (Schwäbische Zeitung)
14. Septämber 2024:
Die Tiktokerin, die das Schweizerdeutsch retten will (Tagesanzeiger)
12. Septämber 2024:
Guy Krneta – «Hüener lachen angers» (SRF)
11. Septämber 2024:
Trauer um einen Verfechter der alemannischen Mundart: Richard Kienzler ist mit 87 Jahren gestorben
Richard Kienzler ist gestorben (Schwarzwälder Bote)

Meh Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

21. Septämber

1457: D Albert-Ludwigs-Universitet Fryburg (Bild) wird grindet.
1848: Dr Gustav Struve un syy Frau Amalie, wu scho bim Heckerufstand im März mitgmacht hän, riefe im Rothus vu Löörech di Dytsch Republik uus. Au dää Aasatz zuen ere Badische Revolution wird noch e baar Däg nidergschlaa.
1937: S Chinderbuech The Hobbit (dytsche Titel: Der kleine Hobbit) vum J. R. R. Tolkien wird vereffetligt.
1964: Malta wird unabhängig vu Großbritannie.
2003: D Mission vu dr amerikanische Ruumsonde Galileo ändet dur e kontrollierte Absturz in dr Jupiter.