Վերամբարձ ուժ
Վերամբարձ ուժ —ընդհանուր աերոդինամիկ ուժեր,հեղուկում կամ գազային միջավայրում այն ուղղահայաց է շարժվող մարմնի արագության վեկտորին, առաջանում է մարմնի շուրջ հոսքի անհամաչափության հետևանքով։ Ընդհանուր աերոդինամիկ ուժը թևի պրոֆիլի վրա ազդող ճնշման ինտեգրալն է։
որտեղ՝
- Y — վերամբարձ ուժ,
- P — քարշանք,
- — պրոֆիլի սահման,
- p — ճնշում,
- n — պրոֆիլին նորմալ(ուղղահայաց՝ շոշափման կետով անցնող ուղիղ գծի մակերևույթի նկատմամբ)
Համաձայն Ժուկովսկու թեորեմի վերամբարձ ուժը համեմատական է միջավայրի խտությանը, հոսքի և հոսքի շրջապտւյտի արագությանը։ Վերամբարձ ուժի առաջացումը բացատրվում է հետևյալ կերպ՝ իներցիայի և մածուցիկության առկայության պայմաններում թևի շուրջ հոսող գազի ոչ զրոյական գրոհի անկյան տակ գազի հոսքը արագանում է՝ իներցիան հաղթահարելով, որպեսզի հասնի «վազող» թևի մակերևույթին, իսկ հակառակ կողմից սեղմվում է վազող մակերևույթի ազդեցության տակ։ Այդ ամենի ելնելով ստանում ենք վերամբարձ ուժի հետևյալ բաղադրիչները․
- գազի հոսքի ուղղության փոփոխություն և հոսքի արագության մեծացում մի կողմում, և դանդաղեցում մյուս կողմում, վերամբարձ ուժի հավասարակշռման՝ իմպուլսի պահպանման օրենքին համապատասխան։
- ճնշման տարբերություն՝ թևի մի կողմում նոսրացման և մյուս կողմում սեղմամբ պայմանավորված առաջանում են ուժեր, որոնք ուղղված են գրոհի անկյան դրական կողմը։
Արագության դաշտերի արագության, իներցիայով ճնշման և միջավայրի մածուցիկության վերաբերյալ ավելի մանրամասն հնարավոր է իմանալ Բեռնուլիի և Նավիե-Ստոքսի հավասարումների նկարագրություններում։ Եթե օդի հոսքի արագությունը թևի վրա ավելի մեծ է, քան թևի ներքևի օդի հոսքի արագությունը, ապա Բեռնուլիի օրենքի համաձայն այն հանգեցնում է ճնշման անկմանը ։ Վերամբարձ ուժը կարող եք հաշվել բանաձևով՝ , որտեղ ՝ օդի խտություն, ՝ թևի մակերես։ Նշելով օդի հոսքի արագությունը թևի նկատմամբ՝ և հոսքի շրջապտույտի արագությունը՝ , կստանաք , , ՝ Ժուկովսկու բանաձև[2].
Վերամբարձ ուժի գործակից
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վերամբարձ ուժի գործակից— անչափելի մեծություն, վերամբարձ ուժի բնութագրիչ՝ թևի որոշակի պրոֆիլի դեպքում, հայտնի գրոհի անկյան պայմաններում։ Գործակիցը որոշվում է փորձարկման ճանապարհով՝ աերոդինամիկ խողովակի օգնությամբ, կամ էլ Ժուկովսկիի թեորեմի միջոցով։
XIII դարում արդեն Ջոն Սմիթոնը հաշվել է վերամբարձ ուժի ուղղման գործակիցը՝ վերամբարձ ուժի հաշվարկման բանաձևի համար։ Բանաձևը ունի հետևյալ տեսքը[3]՝:
որտեղ՝
- — վերամբարձ ուժ (Н),
- — վերամբարձ ուժի գործակից, կախված է գրոհի անկյունից (տարբեր պրոֆիլ ունեցող թևերի համար որոշվում է փորձնական ճանապարհով)
- — օդի խտությունը թռիչքային բարձրության վրա (կգ/մ³),
- — հոսքի արագությունը (մ/վ),
- — բնութագրող մակերես (մ²).
Հաշվարկի բանաձևը նման է վերոհիշյալ բանաձևին, միայն այն տարբերությամբ, որ այս դեպքում կիրառվում է ցանկացած դիմադրության գործակից վերամբարձ ուժի գործակցի փոխարեն։
ՈՒղղման գործակիցը, որի արժեքը Սմիթոնի հաշվարկով կազմում էր 1,005, կիրառվել է ավելի քան 100 տարի, և միայն Ռայթ եղբայրների փորձը ցույց տվեց, որ վերամբարձ ուժը, որը ազդում է սավառնակի վրա, քիչ է հաշվարկված, և ուղղեցին «Սմիթոնի գործակիցը», հասցնելով 1,0033-ի։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Airflow across a wing» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 15-ին.
- ↑ Кабардин О. Ф., Орлов В. А., Пономарева А. В. Факультативный курс физики. 8 класс. — М.: Просвещение, 1985. — Тираж 143 500 экз. — С. 151—152.
- ↑ Clancy L. J. Aerodynamics, Section 4.15
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- https://davitsargsyanblog.wordpress.com/2020/10/08/%D6%86%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D6%89-07-11-10-2020/
- https://sovorir.am/site/lesson/id/564 Արխիվացված 2022-12-31 Wayback Machine
- Подсчёт подъёмной силы, действующей на тело конечных размеров в потоке сплошной среды. Методика классического решения в пространстве.