Przejdź do zawartości

Abd al-Fattah as-Sisi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Abd al-Fattah as-Sisi
‏عبد الفتاح السيسي‎
Ilustracja
Abd al-Fattah as-Sisi (2017)
Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1954
Kair

6. Prezydent Egiptu
Okres

od 8 czerwca 2014

Przynależność polityczna

bezpartyjny

Poprzednik

Adli Mansur (p.o.)

Wicepremier Egiptu
Okres

od 16 lipca 2013
do 26 marca 2014

Przynależność polityczna

bezpartyjny

Minister obrony
Okres

od 12 sierpnia 2012
do 26 marca 2014

Przynależność polityczna

bezpartyjny

Poprzednik

Muhammad Husajn Tantawi

Następca

Sidki Subhi

podpis
Abd al-Fattah as-Sisi
‏عبد الفتاح السيسي‎
Ilustracja
Abd al-Fattah as-Sisi (2014)
marszałek polny marszałek polny
Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1954
Kair

Przebieg służby
Lata służby

1977–2014

Siły zbrojne

Siły Zbrojne Egiptu

Główne wojny i bitwy

I wojna w Zatoce Perskiej

Późniejsza praca

polityk

podpis
Odznaczenia
Wielka Wstęga Orderu Nilu (Egipt) Order Mubaraka Wielkiego (Kuwejt) Medal Wyzwolenia Kuwejtu (Kuwejt) Order Abda al-Aziza ibn Su’uda (Arabia Saudyjska) Medal 25 Kwietnia (Egipt) Medal 25 Kwietnia (Egipt) Medal za Wybitną Służbę (Egipt) Medal za Służbę Wojskową I klasy (Egipt) Medal za Służbę Wojskową II klasy (Egipt) Złoty Medal Jubileuszowy Rewolucji 23 lipca (Egipt) Złoty Medal Jubileuszowy Rewolucji 23 lipca (Egipt) Medal za Długoletnią Nienaganną Służbę (Egipt) Srebrny Medal Jubileuszowy Wojny Październikowej (Egipt) Srebrny Medal Jubileuszowy Wojny Październikowej (Egipt)
Abd al-Fattah as-Sisi i John Kerry. (2013)
Abd al-Fattah as-Sisi i Chuck Hagel. (2013)
Abd al-Fattah as-Sisi i Władimir Putin. (2014)
John Kerry, Abd Allah II ibn Husajn, Abd al-Fattah as-Sisi i Mahmud Abbas podczas spotkania w Szarm el-Szejk. (2015)
Abd al-Fattah as-Sisi i Donald Trump. (2017)

Abd al-Fattah Sa’id Husajn Chalil as-Sisi (arab. ‏عبد الفتاح سعيد حسين خليل السيسي‎ (wym. [ʕæbdel.fætˈtæːħ sæˈʕiːd ħeˈseːn xæˈliːl esˈsiːsi]); ur. 19 listopada 1954 w Kairze) – egipski wojskowy i polityk, minister obrony w latach 2012–2014, wicepremier w latach 2013–2014. Przywódca zamachu stanu z 2013 roku i najwyższy rangą egipski wojskowy, od 8 czerwca 2014 prezydent Egiptu.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Młodość

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 19 listopada 1954 w Kairze. Jego ojciec Hasan jest rzemieślnikiem, ma własny sklep. Abd al-Fattah as-Sisi ma sześcioro rodzeństwa: trzech braci i trzy siostry[1].

Służba wojskowa

[edytuj | edytuj kod]

W 1977 roku ukończył szkołę oficerską. Po ukończeniu edukacji służył w jednostkach piechoty. Pełnił różnorakie funkcje w egipskich siłach zbrojnych i w aparacie państwowym: był dowódcą batalionu piechoty zmechanizowanej, szefem służby informacji i bezpieczeństwa w ministerstwie obrony, attaché wojskowym w Arabii Saudyjskiej, szefem sztabu oraz dowódcą Północnego Okręgu Wojskowego, a także dowódcą wojskowego wywiadu[2]. Studiował także w 1992 roku w brytyjskim Joint Services Command and Staff College, a następnie w 2006 roku zdobył stopień magisterski na amerykańskim War College w Pensylwanii[3].

Po rewolucji z 2011 roku zasiadał w Najwyższej Radzie Sił Zbrojnych, która przejęła kontrolę nad krajem. Po zdymisjonowaniu przez nowego prezydenta Muhammada Mursiego z funkcji ministra obrony szefa nieistniejącej już wówczas wojskowej Rady Najwyższej, został nowym ministrem obrony Egiptu[2]. Zamieszanie wywołała jego ówczesna wypowiedź o tym, jakoby w czasie demonstracji przeciwko prezydentowi Husniemu Mubarakowi armia dokonywała na demonstrantkach testów na dziewictwo, rzekomo by chronić je oraz żołnierzy przed ewentualnymi oskarżeniami o gwałty[4]. Po obaleniu Mubaraka część liberalnej opozycji posądzała go niesłusznie o powiązania z islamistami[2], gdyż jest on bardziej pobożny, niż inni oficerowie[4].

Zamach stanu w 2013 roku

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Zamach stanu w Egipcie (2013).

Wobec narastających w Egipcie protestów antyprezydenckich, 1 lipca 2013 dał politykom dwudniowe ultimatum, oczekując uspokojenia nastrojów w kraju[5], które zostało jednak zignorowane[6]. Wobec tego 3 lipca o godzinie 17:00 wojsko poinformowało prezydenta o odsunięciu go od obowiązków, a kilkadziesiąt minut później decyzję ogłoszono społeczeństwu[7]. Jeszcze tego samego dnia aresztowano ok. 300 działaczy Bractwa Muzułmańskiego oraz powiązanych z nim organizacji, a także zamknięto biura telewizji Al-Dżazira[8].

16 lipca 2013 zaprzysiężony w gabinecie Hazima al-Biblawiego na stanowisko ministra obrony. Tym samym utrzymał tekę ministra tego resortu. As-Sisi został także wicepremierem[9].

Działalność po zamachu stanu

[edytuj | edytuj kod]

W ocenach analityków i obserwatorów sytuacji w Egipcie to as-Sisi był najważniejszą postacią w nowym rządzie[1][2].

24 lipca 2013, w czasie manifestacji obrońców obalonego rządu i kontrmanifestacji ich przeciwników, wezwał Egipcjan do kontynuowania ulicznych protestów przeciwko Braciom Muzułmanom, aby wojsko zyskało mandat społeczny do „zwalczania przemocy i potencjalnych terrorystów”. Poparł go ruch społeczny Tamarrud, wcześniej występujący przeciwko Muhammadowi Mursiemu[10]. Jego słowa zostały odczytane przez zwolenników obalonego prezydenta jako wezwanie do wojny domowej[11]. 26 lipca faktycznie doszło do manifestacji, których uczestnicy wyrażali poparcie dla rządu tymczasowego[12].

14 sierpnia 2013 wojsko rozpędziło obozy zwolenników Braci Muzułmanów, padło kilkaset ofiar. Robert Fisk określił to wydarzenie jako porażkę rządu kierowanego przez as-Sisiego, chociaż zaznaczył, że sam generał prawdopodobnie nie chciał masakry (podobnie jak nie życzyli jej sobie amerykańscy sojusznicy Egiptu)[13].

Po przejęciu władzy w Egipcie przez wojsko wśród zwolenników nowego rządu wytworzył się swoisty kult as-Sisiego[7]. Zwolennicy rządów wojska uważają, że as-Sisi wyraża życzenia i wolę narodu egipskiego. Jego fotografie widoczne są na ulicach egipskich miast, jak również na różnych przedmiotach, np. kubkach lub czekoladkach[1].

Początkowo as-Sisi odżegnywał się od zamiarów kandydowania w wyborach prezydenckich zaplanowanych na 2014 rok[12], ale 11 stycznia zapowiedział, że może wystartować w wyborach prezydenckich, jeśli uzyska poparcie zarówno społeczeństwa, jak i armii. W kraju powszechne było wówczas przekonanie, iż as-Sisi wystartuje w wyborach[14]. Swoje poparcie dla jego ewentualnej kandydatury wyrażały już ruch Tamarrud[15], lewicowy Front Ocalenia Narodowego[16] i Ahmad Szafik (przegrany rywal Muhammada Mursiego w wyborach prezydenckich)[12]. 27 stycznia 2014 został przez p.o. prezydenta Mansura mianowany na stopień marszałka polnego[17]. Tego samego dnia Najwyższa Rada Sił Zbrojnych udzieliła mu poparcia w sprawie kandydowania na urząd prezydencki[18].

26 marca 2014 zrezygnował z funkcji ministra obrony i oficjalnie ogłosił odejście z armii oraz swój start w wyborach prezydenckich[19].

Prezydent Egiptu

[edytuj | edytuj kod]

Według oficjalnych wyników wyborów prezydenckich, które odbyły się w dniach 26-28 maja (a zatem o jeden dzień dłużej, niż zapowiadano pierwotnie; zmiana wynikała z niskiej frekwencji w pierwszych dniach głosowania), uzyskał w nich 96,9% oddanych głosów[20]. 8 czerwca 2014 został zaprzysiężony na prezydenta Egiptu[21]. W czasie kampanii prezydenckiej nie przedstawił szczegółowego programu swoich przyszłych działań[22].

Jako prezydent zadeklarował przekazywanie połowy swojego wynagrodzenia, aby wspierać egipską gospodarkę. Podkreśla znaczenie religii, zaznaczając równocześnie, że z egipskiego dyskursu politycznego zostanie wyeliminowany ekstremizm, zachowując także ścisłą kontrolę państwa nad instytucjami islamskimi. Stwierdził, że demokracja w Egipcie nie będzie możliwa w ciągu najbliższych 25 lat; w okresie jego rządów egipskie sądy w dalszym ciągu wydają wyroki śmierci w sprawach uczestników protestów Braci Muzułmańskich z lata 2013 roku. As-Sisi utworzył ponadto na mocy dekretu Najwyższą Radę, w której kompetencjach leży tworzenie nowych projektów ustaw, które parlament będzie zobowiązany zatwierdzić[22]. W czerwcu 2014 roku na jego polecenie przeprowadzona została rekonstrukcja rządu Ibrahima Mahlaba[23].

6 sierpnia 2015 prezydent uczestniczył w ceremonii otwarcia Nowego Kanału Sueskiego, była to pierwsza tak kosztowna inwestycja koordynowana przez administrację as-Sisiego[24].

W wyborach prezydenckich, które odbyły się w dniach 26–28 marca 2018, as-Sisi uzyskał 97,08% głosów, wygrywając już w pierwszej turze. Jego jedynym kontrkandydatem był Musa Mustafa Musa, przewodniczący partii Al-Ghad, który uzyskał 2,92% głosów[25][26].

Sisi rządzi w sposób autorytarny w Egipcie, ponieważ armia egipska ma niekontrolowaną władzę[27], a wybory nie są wolne i uczciwe[28]. Organizacja Human Rights Watch wskazała w raporcie na nadużycia wobec opozycji podczas rządów as-Sisiego, bezprecedensowe rozszerzanie możliwości sądzenia osób cywilnych przez sądy wojskowe, a także przyzwalanie na nadużycia i przemoc sił policyjnych, także wojska, pod pretekstem walki z terroryzmem[29].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]
  • Medal 25 Kwietnia
  • Medal za Służbę Wojskową I klasy
  • Medal za Służbę Wojskową II klasy
  • Medal za Wybitną Służbę
  • Złoty Medal Jubileuszowy Rewolucji 23 lipca
  • Srebrny Medal Jubileuszowy Wojny Październikowej
  • Medal za Długoletnią Nienaganną Służbę
  • Medal Rewolucji 25 stycznia
  • Medal za Wyzwolenie Kuwejtu (Kuwejt)
  • Order Abda al-Aziza ibn Su’uda (Arabia Saudyjska)
  • Order Mubaraka Wielkiego(inne języki) (قلادة مبارك الكبير, Kuwejt)

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jest żonaty, ma trzech synów i córkę[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Lubna Abdel Aziz, Catch the Al-Sisi mania. [dostęp 2018-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-15)].
  2. a b c d Profile: Egypt armed forces chief Abdul Fattah al-Sisi. BBC, 2013-07-03. [dostęp 2013-07-04]. (ang.).
  3. Profile: General Abdel Fattah al-Sisi. Al-Dżazira, 2013-07-03. [dostęp 2013-07-04]. (ang.).
  4. a b Abdel Fattah al-Sisi: New commander of the armed forces. Egypt Independent, 2012-08-12. [dostęp 2013-07-04]. (ang.).
  5. Naczelny dowódca egipskiej armii: politycy mają 48 godzin na przyjęcie żądań narodu. wp.pl, 1 lipca 2013. [dostęp 2013-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-03)]. (pol.).
  6. Egipt: wojsko obaliło prezydenta. [w:] Wprost24 [on-line]. Wprost, 2013-07-03. [dostęp 2013-07-03]. (pol.).
  7. a b Egyptian army suspends constitution. BBC, 3 lipca 2013. [dostęp 2013-07-03]. (ang.).
  8. Paul Szoldra: Egypt Orders Mass Arrests Of Muslim Brotherhood Members. Business Insider, 2013-07-03. [dostęp 2013-07-04]. (pol.).
  9. Tymczasowy rząd Egiptu zaprzysiężony. wp.pl, 16 lipca 2013. [dostęp 2013-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)]. (pol.).
  10. Egyptian army chief calls for street protests
  11. Muslim Brotherhood: General Sisi 'calling for civil war'
  12. a b c Egypt army chief El-Sisi pushed towards presidential run
  13. In Egypt General al-Sisi is at a loss – but a massacre on Eid would bring too much infamy
  14. Egypt army chief al-Sisi 'may run for president'
  15. We support Sabahi if Sisi does not run for presidency: Tamarod Founder. [dostęp 2016-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-29)].
  16. NSF will back Sisi if he runs for president, Badawy says
  17. Historia zatacza koło. Wojsko organizuje przejęcie całkowitej kontroli. TVN24.pl, 2014-01-27. [dostęp 2014-01-27]. (pol.).
  18. Egypt army backs Sisi as presidential candidate
  19. Egypt military chief Abdul Fattah al-Sisi resigns. BBC, 2014-03-26. [dostęp 2014-03-26]. (ang.).
  20. Abdul Fattah al-Sisi declared Egypt's new president
  21. data = 2014-06-08: „Pochował” Bractwo Muzułmańskie. Generał Sisi zaprzysiężony na prezydenta Egiptu. tvn24.pl. [dostęp 2014-06-08]. (pol.).
  22. a b M. Ottaway, Egyptians uncertain about future under President Sisi
  23. Sameh Shoukry Appointed Egypt’s New Foreign Minister
  24. Egypt launches Suez Canal expansion, BBC News, 2015-08-06
  25. Ruth Michaelson, Sisi wins landslide victory in Egypt election [online], the Guardian, 2 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-07] (ang.).
  26. Egypt's Sisi wins 97 percent in election with no real opposition, „The Telegraph”, 3 kwietnia 2018, ISSN 0307-1235 [dostęp 2018-04-07] (ang.).
  27. Thanassis Cambanis, Egypt’s Sisi Is Getting Pretty Good … at Being a Dictator [online], Foreign Policy [dostęp 2020-09-22] (ang.).
  28. Egypt: A Move to Enhance Authoritarian Rule [online], Human Rights Watch, 12 lutego 2019 [dostęp 2020-09-22] (ang.).
  29. World Report 2018: Rights Trends in Egypt, „Human Rights Watch”, 22 grudnia 2017 [dostęp 2018-04-07] (ang.).