Przejdź do zawartości

Jodek sodu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jodek sodu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

NaI

Masa molowa

149,89 g/mol

Wygląd

białe higroskopijne kryształy[1], proszek lub granulki o słonawym i lekko gorzkim smaku[2]

Identyfikacja
Numer CAS

7681-82-5
13517-06-1 (dihydrat)

PubChem

5238

DrugBank

DB11119

Podobne związki
Inne aniony

fluorek sodu, chlorek sodu, bromek sodu

Inne kationy

jodek litu, jodek potasu, jodek rubidu, jodek cezu

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Jodek sodu (łac. Natrii iodidum) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy jodków, sól sodowa kwasu jodowodorowego. Jest to białe higroskopijne ciało stałe o słonawym i lekko gorzkim smaku, dobrze rozpuszczalne w wodzie. Wolno brązowieje w kontakcie z powietrzem w wyniku uwalniania jodu. Stosowany jest jako suplement w żywności i środek mukolityczny oraz do zasiewania chmur, a także do zwiększania rozpuszczalności jodu. Kryształy jodku sodu mają własność scyntylacji i używane są (czyste lub domieszkowane talem) w fizyce jądrowej i fizyce cząstek elementarnych jako detektory, przede wszystkim do pomiaru energii promienowania gamma[7]. Radioaktywny jodek sodu – Na(131I) – stosowany jest w badaniach funkcji tarczycy[2].

Właściwości termochemiczne
[2] NaI Jednostka
ΔHof −68,79 kcal/mol
ΔGof −68,38
So  23,54 cal/mol·K
Cp 12,45

Otrzymywanie

[edytuj | edytuj kod]

Jodek sodu można otrzymać poprzez dodanie kwasu jodowodorowego lub kwaśnego roztworu jodu do roztworu wodorotlenku sodu lub węglanu sodu, a następnie odparowanie i krystalizację:

NaOH + HINaI + H2O

Otrzymany roztwór poddawany jest także filtracji w celu usunięcia zanieczyszczeń[2].

Zastosowanie w medycynie

[edytuj | edytuj kod]

Jodek sodu stosowany jest w lecznictwie jako środek wykrztuśny, źródło jonów jodu oraz w chorobach tarczycy. Ponadto stosuje się go miejscowo w postaci roztworów do zabiegów jonoforezy, w okulistyce (krople do oczu) oraz w dermatologii (leczenie zewnętrzne kilaków) – pod postacią 40% maści[8].

Preparaty

[edytuj | edytuj kod]
  • Natrium jodatum subst. do receptury aptecznej

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Physical constants of inorganic compounds, [w:] David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
  2. a b c d e f g h i Sodium iodide. W: Pradyot Patnaik: Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2003, s. 871−872. ISBN 0-07-049-439-8.
  3. Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0.
  4. Farmakopea Polska IV, Ministerstwo Zdrowia, t. 1, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1965, s. 1393, OCLC 603050816.
  5. a b c d Jodek sodu. [martwy link] The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2013-04-07]. (ang.).[niewiarygodne źródło?]
  6. a b c Sodium iodide (nr 439681) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
  7. Reiner Novotny. Inorganic scintillators – a basic material for instrumentation in physcs. „Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A”. 537, s. 1–5, 2005. DOI: 10.1016/j.nima.2004.07.221. (ang.). 
  8. Sodu jodek. Pharma Cosmetic. [dostęp 2018-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-21)].