Przejdź do zawartości

Macierz hermitowska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Macierz hermitowska (albo samosprzężona) – macierz kwadratowa równa swojemu sprzężeniu hermitowskiemu tj. macierz spełniająca warunek[1]:

czyli

Nieskończenie wymiarowym uogólnieniem macierzy hermitowskiej jest operator samosprzężony (hermitowski).

Szczególnym przypadkiem macierzy hermitowskich są rzeczywiste macierze symetryczne.

Przykłady

[edytuj | edytuj kod]

Macierze hermitowskie 2 × 2

[edytuj | edytuj kod]
  • macierze symetryczne rzeczywiste, tj. np.
  • macierze zespolone, np.
  • macierz zbudowana z macierzy Pauliego

Macierze hermitowskie 3 × 3

[edytuj | edytuj kod]
  • macierze symetryczne rzeczywiste, tj.
np.
Macierz ta jest hermitowska, ponieważ:

Macierze hermitowskie 4 × 4

[edytuj | edytuj kod]

Ogólna postać macierzy hermitowskiej. Algebry Liego

[edytuj | edytuj kod]

Macierze hermitowskie wymiaru mają na przekątnej liczby rzeczywiste a wyrazy poza przekątną są w ogólności zespolone i takie, że wyrazy leżące symetrycznie względem przekątnej są liczbami zespolonymi wzajemnie sprzężonymi.

Macierze hermitowskie wymiaru mają ogólną postać

gdzie – sprzężenia zespolone liczb

Macierze te zależą w ogólności od parametrów rzeczywistych i tworzą przestrzeń wektorową – wymiarową. Macierze bezśladowe wymiaru zależą od parametrów (warunek daje jedno dodatkowe równanie, które pozwala obliczyć jeden z parametrów w zależności od pozostałych) i tworzą podprzestrzeń, która jest algebrą Liego Powyższe stwierdzenia omówimy na przykładach.

Macierze hermitowskie 2 × 2

[edytuj | edytuj kod]

– mają ogólną postać

gdzie:

  • – sprzężenie zespolone liczby

Widać, że macierze te w ogólności zależą od 4 parametrów i tworzą przestrzeń wektorową 4- wymiarową.

Macierze bezśladowe tworzą podprzestrzeń – wymiarową, która jest algebrą Liego su(2). Bazą tej przestrzeni są np. macierze Pauliego.

Macierze hermitowskie 3 × 3

[edytuj | edytuj kod]

– mają ogólną postać

Macierze te zależą w ogólności od parametrów rzeczywistych (3 liczby na przekątnej, 3 części rzeczywiste i 3 zespolone liczb ) i tworzą przestrzeń wektorową – wymiarową. Macierze bezśladowe wymiaru zależą od parametrów i tworzą podprzestrzeń -wymiarową, która jest algebrą Liego su(3). Generatorami tej algebry są np. macierze Gell-Manna.

Własności

[edytuj | edytuj kod]
Dowód: Niech będzie wartością własną macierzy tj. dla pewnego niezerowego wektora Wówczas
co dowodzi, że jest liczbą rzeczywistą, ponieważ
Dowód: Niech i będą różnymi wartościami własnymi macierzy dla pewnych wektorów, kolejno i tj. oraz Wówczas:
ponieważ wartości własne są rzeczywiste, a więc
Stąd:
ponieważ (macierz niezdegenerowana), a więc wektory i są ortogonalne.
  • Macierz hermitowska posiada liniowo niezależnych wektorów własnych.
Dowód: Niech będzie macierzą hermitowską, a jej wartością własną. Pokażemy, że nie posiada wektorów głównych drugiego rzędu. Załóżmy dla dowodu nie wprost, że jest wektorem głównym drugiego rzędu. Wtedy: zatem Skoro jest hermitowska, a – rzeczywista, z powyższego wynika, że lub równoważnie Ostatecznie czyli jest wektorem własnym, co przeczy założeniu, że jest wektorem głównym drugiego rzędu. W bazie Jordana macierzy występują zatem wyłącznie jej wektory własne.
  • Macierz hermitowska jest unitarnie podobna do macierzy diagonalnej rzeczywistej, tj. dla hermitowskiej macierzy istnieją rzeczywista diagonalna macierz oraz unitarna macierz takie że
  • Wyznacznik macierzy hermitowskiej jest rzeczywisty.
  • Macierz hermitowska o wyrazach rzeczywistych jest macierzą symetryczną.

Formy hermitowskie

[edytuj | edytuj kod]

Formę na zespolonej przestrzeni liniowej nazywa się hermitowską jeżeli

Formy hermitowskie są we wzajemnej jednoznaczności z macierzami hermitowskimi: macierz formy hermitowskiej jest hermitowska. Z drugiej strony, jeżeli jest -wymiarową macierzą hermitowską, to wzór

definiuje formę hermitowską w przestrzeni (symbol oznacza postać kolumnową wektora poziomego ).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. macierz hermitowska, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-13].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]