Przejdź do zawartości

Sulica (broń)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Sulica – odmiana lekkiej włóczni pochodzenia bałtyjskiego o krótkim drzewcu i osadzonym na nim długim i wąskim grocie[1], używana od XII do XVI wieku[2]. Określana w źródłach również jako szulycza, lancea alias sulica, cuspidea alias sulica, spiculis alias sulica[3].

Budowa

[edytuj | edytuj kod]

Dzięki swej prostej budowie sulice były łatwe do wykonania i dlatego cena ich była niższa niż na przykład mieczy[4]. Sulice miały krótkie drzewce umożliwiające walkę wręcz oraz miotanie z wolnej ręki.

Grot sulicy mierzył 15–20 cm i był mniejszy od grotu kopii, a większy od grotu strzały[5]. Grot często wyposażony był w trzpień uniemożliwiający zagłębianie się grota w drzewcu. Mógł też mieć ogranicznik uniemożliwiający zbyt głębokie zagłębienie się w ciele przeciwnika (co pozwalało na wielokrotne użycie podczas walki) lub hak służący do ściągania jeźdźca z siodła[6].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Sulica szeroko używana była w krajach bałtyckich, Rosji, na Ukrainie oraz niektórych terenach Polski[7] i Prus. Stosowali ją również husyci, którzy w podstawowym wyposażeniu wozu bojowego posiadali zwykle czterech suliczników[6]. Podobny rodzaj uzbrojenia zauważany jest również na terenie Niderlandów i Burgundii[8]. W XV wieku często była jedyną bronią polskiego pospolitego ruszenia[9].

Kontrowersje

[edytuj | edytuj kod]

Nie udało się dotychczas jednoznacznie wyjaśnić, jaki rodzaj broni drzewcowej kryje się pod terminem „sulice”[10], nie ma jednolitej opinii zarówno co do konstrukcji, jak i jej genezy[3].

Sulica w literaturze

[edytuj | edytuj kod]

Ulrich von Jungingen w powieści Krzyżacy został ugodzony sulicą:

Mistrz, uderzon ostrzem litewskiej sulicy w usta i dwukrotnie raniony w twarz, odbijał przez jakiś czas mdlejącą prawicą ciosy; wreszcie, pchnięty rohatyną w szyję, zwalił się jak dąb na ziemię.

Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy Tom II

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Andrzej Rachuba, Sławomir Górzyński, Halina Manikowska: Heraldyka i okolice. DiG, 2002, s. 363. ISBN 978-83-7181-267-5.
  2. Włodzimierz Kwaśniewicz: 100 słów o broni białej i uzbrojeniu ochronnym. MON, 1981, s. 158. ISBN 83-11-07666-9.
  3. a b Andrzej Nowakowski: Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1450-1500. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1998, s. 42.
  4. Kazimierz Aścik. O wojskowości Prusów w V-XIII wieku. „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. 2, s. 223, 1968. Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego. ISSN 0023-3196. 
  5. А. Н. КИРПИЧНИКОВ. ДРЕВНЕРУССКОЕ ОРУЖИЕ, КОПЬЯ, СУЛИЦЫ, БОЕВЫЕ ТОПОРЫ, БУЛАВЫ, КИСТЕН. „АРХЕОЛОГИЯ СССР”. Е1-36, 1966. Moskwa-Leningrad: «Н А У К А». [dostęp 2021-06-03]. (ros.). 
  6. a b Jan Durdik: Sztuka Wojenna Husytów. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1955, s. 132.
  7. Daniel Tereszczuk. ŚREDNIOWIECZNE MILITARIA PROWENIENCJI WSCHODNIEJ W ZBIORACH MUZEUM REGIONALNEGO W TOMASZOWIE LUBELSKIM. „Acta Militaria Mediaevalia”. I, s. 137, 2005. Kraków – Sanok: Polska Akademia Umiejętności, Muzeum Historyczne w Sanoku. ISSN 1895-4103. [dostęp 2021-06-03]. 
  8. Michał Michalak. Uzbrojenie w obrazach Jana van Eycka. Analiza bronioznawcza. Realizm czy symbolizm?. „Studia Historica Gedanensia”. IX, s. 29-30, 2018. Uniwersytet Gdański. ISSN 2081-3309. [dostęp 2021-06-03]. 
  9. sulica. Genealogia Polaków. [dostęp 2021-06-03].
  10. Piotr Kittel. Średniowieczne uzbrojenie zaczepne Prusów z obszaru północno-wschodniej Polski. „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. 2, s. 173-174, 2002. Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego. ISSN 0023-3196. [dostęp 2021-06-03].