ویلیام ټینډیل
ویلیم ټینډیل ( زوکړه: 1494 – مړینه: اکټوبر 1536) یو انګریز انجیل پوه او ژبپوه و چې د اعدام پر کال یې هغه د پروټیسټانټ اصلاحاتو یو مخکښ شخصیت شو. هغه په انګریزې ژبه کې د انجیل کتاب د زیاترې برخې د ژباړې له امله پېژندل شوی او د اصلاح کوونکو پروټیسټانو له مشهور کس مارټین لوتر څخه اغېزمن شوی.[۱][۲]
د ټینډیل ژباړه لومړی په انګریزې ژبه انجیل و چې په مستقیم ډول له عبراني او یوناني متنونو څخه را اېستل شوی و، لومړۍ انګریزې ژباړه چې د چاپ له مطبعې څخه برخمنه شوه، د اصلاحاتو د انجیل لومړی انګریزي کتاب د چاپ مطبوعاتو څخه د ګټې اخیستنې لپاره لومړنۍ انګلیسي ژباړه، د ریفورمیشن د نوي انګلیسي انجیلونو لومړۍ او د انګلیسي لومړۍ ژباړه چې د څښتن کارولو لپاره کارول کیږي. ("Iehouah") د خدای نوم په توګه لکه څنګه چې د انګلیسي پروتستانت اصلاح کونکو لخوا غوره شوی. د ټینډیل کار په ټوله انګلیسي ژبو نړۍ کې د اصلاحي نظریاتو په خپرولو کې کلیدي رول لوبولو ته دوام ورکړ.[۳][۴][۵]
شالید
[سمول]ټینډیل د اومانیزم رنسانس او د مقدس کتاب د پوهې د بیا را ژوندي کولو پر مهال ژوند او کار وکړ، چې دې دواړو د ګوتنبرګ د انقلاب او د پوهې د یموکراتیزه کېدو سره مرسته وکړه. د بېلګې په توګه، په ۱۵۰۶ کال کې د یوهان روچلین د عبري ژبې د ګرامر خپریدل. په تېره بیا په ۱۵۱۶ کال کې اراسموس د یونان مقدس کتاب د نوي عهد کویین را ټول، ایډیټ او خپور کړ. په الماني ژبه د مسیحي د مقدس کتاب ژباړه له ۱۵۱۷ تر ۱۵۲۲ پورې تر سره شوه.
د لرغونې انګریزې ځینې ژباړې له اوومې پېړۍ را وروسته تر سره شوې او په ۱۴مه پېړۍ کې په نورو زیاترو اروپايي ژبو کې بومي معاصرې ژباړې موجودي وي. خو بیا هم، د لولارډانو مذهبي تحریک او له زورزیاتي ډک شورش د دې لامل وګرځېد چې د انګریز د قوانینو له مخې، بدعت ته د یوې فتنه اچوونکې پېښې په سترګه وکتل شي او د سزا یې اعدام اعلان شوه. [۶]
د ۱۶ مې پېړۍ په لومړیو کې، کله چې انګریزې ژبه له منځنۍ انګریزې څخه لومړنۍ عصري انګریزې ته بدلیده، نو د ویکلیفیت ژباړې ډېرې کمې د پوهېدو وړ وي. د لویدیځ د علماوو ټولنې ته د لومړي ځل لپاره په پېړیو کې کلاسیک او یوناني متنونه په پراخه توګه د لاسرسي وړ وګرځېدل او هغه هم په ۱۴۵۳ کال کې د قسطنطنیې د له لاسه تلو سره یوناني ژبې علما، فیلسوفان، روڼ اندي او او د هغوی لاسي لیکنې کاتولیکې اروپا ته د کډوالو په توګه سره ورسېدل او هلته ورته ګرم ښه راغلاست وویل شو. [۷]
ژوند
[سمول]همداشان د ټینډیل کورنۍ د هیچینز په نوم سره هم پېژندل شوې ده او د ویلیام هیچنیز په نوم سره وه چې ټینډیل د اکسفورډ د ماګدالن په صالون کې نوملیکنه وکړه. د ټینډیل ورور، ایډوارډ د لارډ برکلي د ځمکو تر لاسه کوونکی و، لکه څرنګه چې د لندن د سټوکسلي د اسقف له خوا یې هم تایید شوی دی. د ویلیام ټینډیل خورځه، مارګریټ ټینډیل د پروټیسټانټ له شهید رولنډ ټایلور سره واده وکړ، چې د ماریان په شکنجه کې سوځیدلی و.[۸]
ښايي ټینډیل د ۱۴۹۴ کال شاوخوا د ګلوسټرشایر د ډورسلي د ټینچ کامبي کلي ته نږدې زېږېدلی وي. یو اټکل دا دی چې د ټینډیل کورنۍ په ۱۵مه پېړۍ کې ګلوسټرشایر ته کوچېدلې ده، هغه هم ښايي د روزیز د جګړو له امله. دا کورنۍ ښایي د ختیځ انګېلا د نارت امبرلنډ څخه وي. ټینډیل په دوو ویکټوریايي شجره نامو کې ثبت شوی دی چې ادعا کوي هغه د نارت امبرلنډ د ډیان د سر ویلیام ټینډیل او هاکاولډ او نورفولک ورور و. که چېرې دا خبره سهي وي نو د ټینډیل کورنۍ بیا لومړۍ هینرې د بارون اډم ډي ټینډیل له کورنۍ څخه دی.[۹]
په اکسفورډ کې
[سمول]ټینډیل په 1506 کال کې د اکسفورډ پوهنتون میګډالین هال (وروسته هارټفورډ کالج) کې د لیسانس په کچه زده کړې پیل کړې او خپل لیسانس یې هلته په 1512 کال کې ترلاسه کړ. په ورته کال کې هغه یو فرعي ډیکن هم شو. هغه د 1515 کال په جولای کې ماسټر شو او یو فضیلت لرونکی کس شو چې یو بې نیمګړتیا ژوند یې درلود. د ماسټري د سند اخیستل هغه ته اجازه ورکړه چې د الهي علومو مطالعه پیل کړي، مګر په رسمي کورس کې د صحیفې سیستماتیکه مطالعه شامله نه وه چې په اړه یې ټینډیل وروسته شکایت هم وکړ:[۱۰][۱۱]
هغه یو استعداد لرونکی ژباړن و چې د کلونو په اوږدو کې په فرانسوي، یوناني، عبري، جرمني، ایټالوي، لاتین او هسپانوي ژبو کې یې روانې خبرې کولي. د ۱۵۱۷ او ۱۵۲۱ کلونو تر منځ، هغه کامبریج پوهنتون ته ولاړ. ایراسموس هلته د ۱۵۱۱ کال د اګسټ له میاشتې بیا د ۱۵۱۲ کال تر جنوري پورې د یوناني ژبې مخکښ ښوونکی و، خو نه په هغه وخت کې چې ټینډیل به په پوهنتون کې و.[۱۲][۱۳]
سرچينې
[سمول]- ↑ "Definition of Tyndale". Dictionary.com (په انګليسي). Retrieved 2023-05-20.
- ↑ Partridge 1973، مم. 38–39, 52–52.
- ↑ Daniell c. 2004.
- ↑ Bourgoin 1998، م. 373.
- ↑ Daniell 1994، م. کينډۍ:Page needed.
- ↑ Marshall 2017، م. 117.
- ↑ Ng, Su Fang (2001). "Translation, Interpretation, and Heresy: The Wycliffite Bible, Tyndale's Bible, and the Contested Origin". Studies in Philology. 98 (3): 315–338. ISSN 0039-3738. JSTOR 4174704.
- ↑ Demaus 1886، م. 21.
- ↑ Daniell 2011.
- ↑ Tyndale, William (1849). Walter, Henry (ed.). Expositions and Notes on Sundry Portions of the Holy Scriptures, Together with the Practice of Prelates. The Parker Society.
- ↑ Moynahan 2003، م. 11.
- ↑ Daniell 2001، مم. 49–50.
- ↑ Daniell 1994، م. 18.