What do you think?
Rate this book
Op weg naar het einde
Deels gefictionaliseerde reisbrieven, waarin de schrijver zich uitspreekt over leven, liefde en letteren.
187 pages, Paperback
First published November 1, 1963
About the author
Gerard Reve
97 books206 followersGerard Reve was een Nederlands schrijver en dichter. Samen met Harry Mulisch en W.F. Hermans wordt hij gerekend tot De Grote Drie: de drie belangrijkste Nederlandse schrijvers van na de Tweede Wereldoorlog. Tot zijn bekendste werken behoren De avonden (roman uit 1947) en Werther Nieland (novelle uit 1949). Tot 1973 schreef Reve onder zijn oorspronkelijke naam Gerard Kornelis van het Reve, maar vereenvoudigde deze later tot Gerard Reve. Hij debuteerde in 1946 in het tijdschrift Criterium met de novelle De ondergang van de familie Boslowits, een jaar later verscheen de klassieker De avonden. Reve zou uiteindelijk een enorm oeuvre voortbrengen, waaronder een groot aantal ‘brievenboeken’. In 1969 ontving Reve de P.C. Hooftprijs en in 2001 werd zijn werk bekroond met de Prijs der Nederlandse Letteren. Zijn werk wordt tot op heden nog altijd veel gelezen en besproken.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 67 reviews
March 8, 2021
Net als Reve kan ik ook uren rondlopen in de Hema.
March 21, 2018
Voor de derde keer gelezen en ook deze keer weer krom gelegen van het lachen, ineengestort door het huilen en tot in de krochten van mijn botten gevuld geweest met liefde. Wat een man, die Reve.
November 2, 2018
Er is niets tegen geoudehoer, zolang er maar Gods zegen op rust.
July 27, 2024
Зухвалий, іроничний, хаотичний Реве і захоплює, і втомлює, і смішить, і дратує, але не лишає байдужим. Реве та стогне! Шанує Смерть, захоплюється католицизмом, бухає як чорт, епатує і скандалить, не приховує презирства до роду людського в цілому та багатьох побратимів по перу зокрема, але несе ніжну любов до котиків через все життя, ви не знайдете в гуглі іншого письменника, в кого буде більше світлин з домашніми улюбленцями.
Цінне знайомство, як не крути, і хочеться продовження.
Цінне знайомство, як не крути, і хочеться продовження.
June 22, 2024
De meningen vliegen je om de oren:
‘Ik houd mijzelf voor een ruimdenkend mens, maar een man die vrijwillig een rok aantrekt, boezemt mij walging en verachting in.’
‘Ik ben nooit dichter dan twee of drie meter afstand van hem geweest, maar als ik iemand haat met al de vermoeide energie die nog in me huist, dan is het wel deze vlees geworden frase.’
‘Iedereen kan zijn lul, respectievelijk vrouwelijkheid laten zien, maar niemand kan zo schrijven als ik — daarin zit hem het verschil.’
‘Ik geloof in Jesus Christus, die waarlijk de Zoon is van God, maar niet in gebrek aan intelligentsie en aan vitamine C.’
En de waarheden net zo goed:
‘Schrijven is voor mij van zulk belang, dat seks, eten, mooie kleren en comfort, daarbij vergeleken, vrijwel betekenisloos worden, en dat terwijl ik een geil, hartstochtelijk en gulzig mens ben.’
‘Ik houd mijzelf voor een ruimdenkend mens, maar een man die vrijwillig een rok aantrekt, boezemt mij walging en verachting in.’
‘Ik ben nooit dichter dan twee of drie meter afstand van hem geweest, maar als ik iemand haat met al de vermoeide energie die nog in me huist, dan is het wel deze vlees geworden frase.’
‘Iedereen kan zijn lul, respectievelijk vrouwelijkheid laten zien, maar niemand kan zo schrijven als ik — daarin zit hem het verschil.’
‘Ik geloof in Jesus Christus, die waarlijk de Zoon is van God, maar niet in gebrek aan intelligentsie en aan vitamine C.’
En de waarheden net zo goed:
‘Schrijven is voor mij van zulk belang, dat seks, eten, mooie kleren en comfort, daarbij vergeleken, vrijwel betekenisloos worden, en dat terwijl ik een geil, hartstochtelijk en gulzig mens ben.’
December 31, 2021
De toon van onaantastbare ergernis die Gerard Reve in deze reisbrieven onvermoeibaar aanhoudt, stond me allesbehalve tegen; iets wat me bij andere schrijvers wel ‘s overkomt. Het tragikomische waarvan ‘Op Weg Naar Het Einde’ is doordrongen, het groeiende nihilisme waarmee de schrijver met een rake kwinkslag de menselijke natuur omspit; de fantasierijke, schaamteloos openhartige en confronterende stijl waarmee hij in een plechtige woordenschat vertelt over zijn alcoholisme, zijn homoseksualiteit en passionele driften; zijn adoratie voor de dood, voor God en de Maagd Maria;... het geheel is niets minder dan briljant te noemen. Met wat Reve in het zeer vlot leesbare boek bestempelde als ‘zinloze feiten’ (wat ze bij nader inzien uiteraard helemaal niet zijn), en later ook nog als ‘hersenloze onzin, gezegend door de Almachtige’, timmerde hij bevlogen verder aan zijn indrukwekkende literaire nalatenschap.
In een interview bemerkte Reve ooit: 'Ik ben een groot schrijver, maar ik laat me er niet op voorstaan.’ In ieder geval ben ik verheugd over zijn talent, ook al omdat Reve me tijdens het lezen van 'Op Weg Naar Het Einde' tegelijkertijd aan het huilen én aan het lachen kreeg. Het is er weinigen gegeven.
In een interview bemerkte Reve ooit: 'Ik ben een groot schrijver, maar ik laat me er niet op voorstaan.’ In ieder geval ben ik verheugd over zijn talent, ook al omdat Reve me tijdens het lezen van 'Op Weg Naar Het Einde' tegelijkertijd aan het huilen én aan het lachen kreeg. Het is er weinigen gegeven.
February 19, 2008
I only read Nader tot U, the other one, Op weg naar het einde, is still just sitting on the shelf (as so many are...). But it just blew me away. It's one of those moments where I thought, like with Jeanette Winterson or Bret Easton Ellis: that anyone actually writes like this! For a couple of days I really needed to step back into reality. I should really try to find back the date I read this book because I really read it in one single afternoon. My advice: don't read it in one single afternoon! It's just too much. Too much perversion, too much despair, too much of everything really. It's amazing the way he takes you into his mind and his world, but go gently...!
July 14, 2021
'Een goede dag begint met Gillette. Een oude waarheid, al wordt niet gespecificeerd of scheren dan wel polsen doorsnijden bedoeld wordt.'
March 30, 2024
Niet een makkelijk boek om te lezen qua zinsopbouw en oud Nederlandse woorden. Ook niet zo goed als De Avonden, maar wel leuk de humor en schrijfstijl van Reve.👍
October 7, 2023
3,5⭐️ einde was een beetje meh maar al met al prima
December 4, 2020
In de vorm van brieven maakt Reve ons hier deelgenoot aan zijn leven en belevenissen begin jaren zestig. Een dichter die ik volg op Twitter, had ik gevraagd met welk boek ik best kon beginnen aan het oeuvre van Reve (enkel "De avonden" las ik al) en dit was één van zijn twee tips. Het is me goed bevallen.
Reve schrijft over zichzelf, over de dood, over seks (vooral die volgens de Griekse beginselen), over het schrijverschap, over God, maar nog meer dan waarover hij schrijft, is het de manier waarop hij dat doet die bewondering afdwingt. Hij hanteert heel lange, barokke zinnen, vol bijzinnen en uitweidingen maar houdt telkens vakkundig de draad vast en doet dat bovendien met zoveel bravoure, liefde voor de taal en humor, dat het boek als een trein leest ondanks die lange zinnen.
Reve schrijft over zichzelf, over de dood, over seks (vooral die volgens de Griekse beginselen), over het schrijverschap, over God, maar nog meer dan waarover hij schrijft, is het de manier waarop hij dat doet die bewondering afdwingt. Hij hanteert heel lange, barokke zinnen, vol bijzinnen en uitweidingen maar houdt telkens vakkundig de draad vast en doet dat bovendien met zoveel bravoure, liefde voor de taal en humor, dat het boek als een trein leest ondanks die lange zinnen.
August 10, 2024
M.i. het beste en meest humoristische brievenboek dat Reve heeft geschreven.
In later werk ging hij zichzelf steeds meer herhalen, hier schreef hij nog sprankelend al was koning alcohol al wel zijn metgezel. Pas later tastte die zijn hersens aan.
In later werk ging hij zichzelf steeds meer herhalen, hier schreef hij nog sprankelend al was koning alcohol al wel zijn metgezel. Pas later tastte die zijn hersens aan.
March 13, 2024
Gerard mag wel wat vaker een punt achter een zin zetten ipv een komma. Sommige zinnen waren zo lang dat ik halverwege alweer was vergeten waar ze over gingen🥲
August 4, 2024
‘Ik heb, besef ik, in mijn leven veel fouten gemaakt, en word daarvoor gestraft, maar ik heb daarnaast één geweldige vergissing begaan, en alles hangt ervan af, of ik die zal weten te herstellen, wat des te moeilijker is, aangezien ik niet weet, wat die vergissing dan wel geweest is. Maar dat ik geheel opnieuw moet beginnen, dat is zeker. Dat ik alles wat ik heb nagejaagd moet verwerpen, en tot bezinning moet komen, ook dat is duidelijk. Maar wat, Jezus Christus nog aan toe, wat moet ik dan doen? Opeens word ik rustig, want ik heb het gevoel dat het me, heel binnenkort, geopenbaard zal worden, en dat ik de Waarheid zal herkennen als iets zo vanzelfsprekends, dat het me een raadsel zal toeschijnen, hoe ik ooit in gebreke kan zijn gebleven, haar te zien.’
November 29, 2021
Mooie zinnen, goede observaties, heel erg grappig. Het is fijn om de onnodige en overdreven woede die opkomt tijdens het reizen, of bij het bedenken van denkbeeldige scenario's die helemaal niet uit zijn gekomen, zo gevat verwoord te zien.
August 1, 2022
3 sterren- Nederlandse hardcover
Verplicht lezen. En goed boekverslag geschreven maar werkelijk niets van begrepen.
Verplicht lezen. En goed boekverslag geschreven maar werkelijk niets van begrepen.
December 30, 2010
Een boek met pieken en - laat ik het maar minder hoge pieken noemen - voor mij. Uitschieters waren Brief uit Edinburgh en Brief uit schrijversland. De eerste owv Reve's hilarische beschouwingen over eten (!) en auteurs; de tweede owv zijn intimistische toon: Reve refereert hier subtiel naar zijn geaardheid en persoonlijke geloof, en geeft zijn visie over het schrijverschap in Nederland. Dit allemaal in een enorm rijke taal, met veel humor en inzicht.
Wat voor mij ontbrak - een verhaal, een plot, personages - hangt samen met de aard van het boek (reisbrieven) maar toch: ik miste betrokkenheid...
Wat voor mij ontbrak - een verhaal, een plot, personages - hangt samen met de aard van het boek (reisbrieven) maar toch: ik miste betrokkenheid...
February 20, 2021
TW: verkrachting
Dit boek is zelfs 1 ster nog niet waard, allereerst begint Reve met veel mensen of objecten lelijk te noemen (totaal onnodig), daarnaast heeft hij veel opmerkingen die niet kunnen en bijna op het einde van het boek probeert hij nonchalant te noemen dat hij het nichtje van Lizzy wilt verkrachten? Heb spijt dat ik dit boek heb uitgelezen. Die ster die ik dan toch heb gegeven, is voor de kat Hermes
Dit boek is zelfs 1 ster nog niet waard, allereerst begint Reve met veel mensen of objecten lelijk te noemen (totaal onnodig), daarnaast heeft hij veel opmerkingen die niet kunnen en bijna op het einde van het boek probeert hij nonchalant te noemen dat hij het nichtje van Lizzy wilt verkrachten? Heb spijt dat ik dit boek heb uitgelezen. Die ster die ik dan toch heb gegeven, is voor de kat Hermes
February 12, 2017
Bij vlagen hilarisch of juist zeurderig, maar steeds blijft het interessant Reves gedachten te volgen.
November 15, 2019
"Er is niets tegen geoudehoer, zolang er maar Gods zegen op rust."
December 20, 2023
Stilistisch briljant. En om over na te denken. De Brief in een fles gevonden is werkelijk briljant. Zinloze feiten als instrument voor De Slang om het schrijven, maar om betekenisvol leven te ontregelen, worden de lezer in al hun destructieve kracht voor ogen gesteld. Zinnen van (meer dan) een halve pagina zijn soms leesbaarder dan kreupelzinnen van enkele woorden. Nu Nader tot U.
June 18, 2024
Ja, Reve wel echt voor de liefhebber. Lange volzinnen waar een halve pagina per zin geen uitzondering is. Humor heeft Reve zeker en cynisch is hij ook, maar miste soms wel de diepgang. De ene brief was beter dan de andere!
August 1, 2021
Banger!!
April 2, 2022
Dan kan er nog zo'n zwaarwegend zegen van God op rusten, het blijft geoudehoer. De verhouding pareltjes tot oeverloos gezwets is gewoon te laag. Jammer, want dat ondermijnt het genot van de taal.
August 25, 2023
' Want daarzonder wens ik u, zo dol als ik op u ben, allemaal, ongezien, de kanker. '
February 5, 2024
Weinig auteurs zijn een beter medicijn op weemoedige winterdagen dan Reve, al is het maar om de genezende werking van de Hema te doorgronden.
April 17, 2024
kkr grappig
dankje jip
dankje jip
Read
September 18, 2024"Hier, in deze hut, geloofd weze de Geest die waait waar Hij wil, schrijf ik, en dit wil zeggen, dat mijn bestaan gerechtvaardigd is."
May 29, 2023
Een mooie collectie brieven. Vooral de bijzinnen maken dit boek mooi; lezen om bijzinnen is echter wel vrij vermoeiend.
Als beloning voor het uitlezen toch wat voorbeelden van mooie bijzinnen:
maar vaak denk ik, dat de mens, daar hij zich met alle geweld aan één of andere zekerheid wenst vast te klampen, zich het beste zou kunnen vastklampen aan die van de Dood, en misschien een boel plezier zou kunnen hebben, indien hij deze zonder ophouden zou eren, liefhebben en vieren.
(p.54)
Er is niets tegen geoudehoer, zolang er maar Gods zegen op rust, dat is wat ik altijd zeg. Trouwens, alsof er niet juist de kleine, zo vaak onopgemerkt blijvende en te weinig gewaardeerde dingen in het leven zijn, die dit zijn inhoud geven!
(p.55)
ik zou van ‘te veel om op te noemen’ kunnen spreken, tenminste als ik het mezelf gemakkelijk wenste te maken;
(p.76)
(Ik maak mezelf gek, is wel eens opgemerkt, en daar zit wat in.)
(p.79)
Lui ben ik, geloof ik, niet, maar wel is mijn energie gewoonlijk verkeerd gericht - zo zou men mijn grondprobleem het eenvoudigst kunnen omschrijven.
(p.102)
Iedereen kan zijn lul, respectievelijk vrouwelijkheid laten zien, maar niemand kan zo schrijven als ik - daarin zit hem het verschil.
(p.128)
Die twaalf gulden zijn de reden dat ik deze brief schrijf want daarginder wens ik u, zo dol als ik op u ben, allemaal, ongezien, de kanker.
(p.140)
Als beloning voor het uitlezen toch wat voorbeelden van mooie bijzinnen:
maar vaak denk ik, dat de mens, daar hij zich met alle geweld aan één of andere zekerheid wenst vast te klampen, zich het beste zou kunnen vastklampen aan die van de Dood, en misschien een boel plezier zou kunnen hebben, indien hij deze zonder ophouden zou eren, liefhebben en vieren.
(p.54)
Er is niets tegen geoudehoer, zolang er maar Gods zegen op rust, dat is wat ik altijd zeg. Trouwens, alsof er niet juist de kleine, zo vaak onopgemerkt blijvende en te weinig gewaardeerde dingen in het leven zijn, die dit zijn inhoud geven!
(p.55)
ik zou van ‘te veel om op te noemen’ kunnen spreken, tenminste als ik het mezelf gemakkelijk wenste te maken;
(p.76)
(Ik maak mezelf gek, is wel eens opgemerkt, en daar zit wat in.)
(p.79)
Lui ben ik, geloof ik, niet, maar wel is mijn energie gewoonlijk verkeerd gericht - zo zou men mijn grondprobleem het eenvoudigst kunnen omschrijven.
(p.102)
Iedereen kan zijn lul, respectievelijk vrouwelijkheid laten zien, maar niemand kan zo schrijven als ik - daarin zit hem het verschil.
(p.128)
Die twaalf gulden zijn de reden dat ik deze brief schrijf want daarginder wens ik u, zo dol als ik op u ben, allemaal, ongezien, de kanker.
(p.140)
June 19, 2015
Ik heb dit boek herlezen; het zal wel zomaar 25 geleden zijn dat ik het heb gelezen, en daarvoor ook al wel een keer.
Het vorige boek dat ik heb gelezen is Thomas Mans Toverberg, en hoe onvergelijkbaar zijn deze boeken. In zekere zin valt Reve in het niet bij de grootse schepping van Mann. Maar, ook bij herlezing blijf ik onder de indruk van Reve. Het is een unieke stijl die hij hier heeft gevonden, waarmee hij een zoektocht naar de zin van leven beschrijft. En zo is er ook een overeenkomst met De Toverberg, want Mann noemde dit zelf een 'queeste roman'.
Reve pleit voor tolerantie, in de eerste plaats van homo's, maar eigenlijk van alle mensenkinderen. Hij pleit ervoor om jezelf tot uitdrukking te brengen, en niet te conformeren aan de massa. Hij pleit voor het zoeken naar en beleven van spiritualiteit. In zijn laatste hoofdstuk/brief beschrijft hij op prachtige wijze de worsteling van het scheppingsproces van de schrijver.
En er is zijn geheel eigen humor. Een citaat: 'Een wijnglas is even gauw gevuld als een kinderhand, en de rest is slechts een kwestie van opheffen, met de vrije hand loom het teken des kruizes maken, en de vloeistof 'van het ene vat in het andere gieten', waarbij 'de vorm verandert, maar het volume ongewijzigd blijft'.' Vind je dit niks, dan niet lezen, anders sterk aanbevolen.
Het vorige boek dat ik heb gelezen is Thomas Mans Toverberg, en hoe onvergelijkbaar zijn deze boeken. In zekere zin valt Reve in het niet bij de grootse schepping van Mann. Maar, ook bij herlezing blijf ik onder de indruk van Reve. Het is een unieke stijl die hij hier heeft gevonden, waarmee hij een zoektocht naar de zin van leven beschrijft. En zo is er ook een overeenkomst met De Toverberg, want Mann noemde dit zelf een 'queeste roman'.
Reve pleit voor tolerantie, in de eerste plaats van homo's, maar eigenlijk van alle mensenkinderen. Hij pleit ervoor om jezelf tot uitdrukking te brengen, en niet te conformeren aan de massa. Hij pleit voor het zoeken naar en beleven van spiritualiteit. In zijn laatste hoofdstuk/brief beschrijft hij op prachtige wijze de worsteling van het scheppingsproces van de schrijver.
En er is zijn geheel eigen humor. Een citaat: 'Een wijnglas is even gauw gevuld als een kinderhand, en de rest is slechts een kwestie van opheffen, met de vrije hand loom het teken des kruizes maken, en de vloeistof 'van het ene vat in het andere gieten', waarbij 'de vorm verandert, maar het volume ongewijzigd blijft'.' Vind je dit niks, dan niet lezen, anders sterk aanbevolen.
Displaying 1 - 30 of 67 reviews