Saltar al conteníu

Erbiu

De Wikipedia
Holmiu ← ErbiuTuliu
   
 
68
Er
 
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
Tabla completaTabla enantada

Blancu platiáu
Información xeneral
Nome, símbolu, númberu Erbiu, Er, 68
Serie química Lantánidos
Grupu, periodu, bloque n/a, 6, f
Masa atómica 167,259 u
Configuración electrónica [Xe]6s²4f12
Durez Mohs


Electrones per nivel 2, 8, 18, 30, 8, 2
Propiedaes atómiques
Radiu mediu 175 pm
Electronegatividá 1,24 (Pauling)
Radiu atómicu (calc) 226 pm (Radiu de Bohr)
Estáu(aos) d'oxidación 3
Óxidu Básicu
Propiedaes físiques
Estáu ordinariu Sólidu
Densidá 9066 kg/m³
Puntu de fusión 1795 K (1522 °C)
Puntu de bullidura 3136 K (2863 °C)
Entalpía de vaporización 261 kJ/mol
Entalpía de fusión 17,2 kJ/mol
Volume molar 18,45·10-6 m³/mol m³/mol
Módulu de compresibilidá 44,4 GPa
Varios
Estructura cristalina Hexagonal
Nᵘ CAS 7440-52-0
Nᵘ EINECS 231-160-1
Calor específica 170 J/(K·kg)
Conductividá llétrica 1,17·10⁶ S/m
Conductividá térmica 14,3 W/(m·K)
Módulu elásticu 69,9 GPa
Módulu de cizalladura 28,3 GPa
Velocidá del soníu 2830 m/s a 293,15 K (20 °C)
Isótopos más estables
Artículu principal: Isótopos del erbiu
iso AN Periodu MD Ed PD
MeV
160Er28,58 h0,330160Ho
162ErEstable con 94 neutrones
164ErEstable con 96 neutrones
165Er10,36 h0,376165Ho
166ErEstable con 98 neutrones
167ErEstable con 99 neutrones
168ErEstable con 100 neutrones
169Er9,4 d0,351169Tm
170ErEstable con 102 neutrones
171Er7,516 h1,490171Tm
172Er49,3 h0,891172Tm
Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario.
[editar datos en Wikidata]

L'erbiu ye un elementu químicu de la tabla periódica; el so símbolu ye Er y el so númberu atómicu ye 68. L'erbiu ye un elementu un tanto raru de color platiáu perteneciente a los lantánidos y qu'apaez acomuñáu a otros lantánidos nel mineral gadolinita procedente de Ytterby (Suecia).

Carauterístiques notables

[editar | editar la fonte]
Erbiu metálicu.

L'erbiu ye un elementu trivalente, maleable, relativamente estable nel aire y non s'aferruña tan rápido como otros metales de les tierres rares. Los sos sales son rosadas y l'elementu anicia un carauterísticu espectru d'absorción nel espectru visible, ultravioleta y cerca del infrarroxu. El so óxidu ye la erbia. Les propiedaes del erbiu tán bien influyíes pola cantidá y tipu d'impureces presentes. L'erbiu nun tien papel biolóxicu conocíu dalgún anque dalgunos creen que ye capaz d'aguiyar el metabolismu. Los cristales o vidrios dopados con erbiu pueden ser utilizaos n'amplificación óptica, na que los iones d'erbiu son bombiaos ópticamente alredor de los llargores d'ondes de 980 nm o 1480 nm ya irradien lluz en llonxitúes d'onda de 1550 nm. Esti procesu puede ser utilizáu pa crear láseres y amplificadores ópticos. La llonxitú d'onda de 1550 nm ye especialmente importante pa les comunicaciones óptiques porque les fibres óptiques normalizaes tienen perdes mínimes nesti llonxitú d'onda.

Aplicaciones

[editar | editar la fonte]

Les aplicaciones del erbiu son variaes; ye utilizáu davezu como filtru fotográficu y por cuenta del so resistencia ye útil como aditivu metalúrxicu. Otros usos del erbiu son:

  • Cuando s'amiesta al vanadiu como elementu d'aleación l'erbiu rebaxa la durez y ameyora el mecanizado.
  • L'óxidu d'erbiu tien un color rosa y utilízase dacuando como colorante pa vidrios y esmaltes para porzolanes. Esi mesmu vidriu utilízase de cutiu en gafes de sol y xoyería barata.
  • Les fibres óptiques de siliciu dopadas con erbiu son l'elementu activu nos amplificadores de fibra dopados con erbiu (EDFA), que son llargamente utilizaos en comunicaciones óptiques. Les mesmes fibres pueden usase pa crear fibres láser. La fibra dopada conxuntamente con erbiu ya iterbiu utilizar en fibres láser de gran potencia, que tán reemplazando gradualmente les fibres láser de CO2 n'aplicaciones de soldadura y corte.

L'erbiu (de Ytterby, una ciudá sueca) foi descubiertu por Carl Gustaf Mosander en 1843. Mosander dixebró la "itria" del mineral gadolinita en trés fracciones que denominó itria, erbia, y terbia. Nomó al nuevu elementu n'honor a la ciudá de Ytterby, onde s'atoparon grandes concentraciones de itria y erbiu. La erbia y la terbia, sicasí, confundir por aquellos tiempos. Dempués de 1860, la terbia foi renombrada como erbia y en 1877 lo que yera conocíu como erbia llamóse terbia. Óxidu d'erbiu (Er2O3) bastante puru foi aislláu de forma independiente por Georges Urbain y Charles James en 1905. Hasta 1934 nun se consiguió llograr erbiu lo suficientemente puru cuando se consiguió amenorgar el cloruru anhidro con vapor de potasiu.

Bayura y llogru

[editar | editar la fonte]

Como otres tierres rares, l'erbiu nunca s'atopa como elementu llibre na naturaleza pero sí en minerales como la monazita. Históricamente siempres foi difícil y caru dixebrar les tierres rares unes d'otres a partir de les sos menas pero les téuniques de producción basaes nel intercambiu iónicu desenvueltes a finales del sieglu XX abarató apreciablemente el costu de toles tierres rares y los sos compuestos químicos. Les principales fontes comerciales d'erbiu son los minerales xenotimo y euxenita y apocayá los magres de adsorción iónica de China meridional. Nes muestres riques d'itriu d'esti tipu de mena, l'itriu representa alredor de los 2/3 de la masa total; y la erbia (óxidu d'erbiu) representa ente'l 4 y 5%. Esta cantidá d'erbiu ye abonda pa conferir un color rosa carauterísticu a la disolución cuando la muestra rica en erbiu eslleir en mediu ácidu. Esti comportamientu cromáticu ye extraordinariamente similar al que Mosander y los demás científicos que trabayaron coles tierres rares podríen ver nes sos muestres de gadolinita procedente de Ytterby.

Isótopos

[editar | editar la fonte]

L'erbiu apaez na naturaleza como entemez de 6 isótopos estables: 162Er, 164Er, 166Er, 167Er, 168Er y 170Er; siendo'l 166Er el más abondosu (33,503% de bayura). Caracterizáronse 29 radioisótopos, siendo'l más estable'l 169Er con un periodu de semidesintegración de 9,4 díes, el 172Er con unu de 49,3 hores, el 160Er con unu de 28,58 hores, el 165Er con unu de 10,36 hores y el 171Er con unu de 7,516 hores. Los restantes isótopos radiactivos tienen periodos de semidesintegración inferiores a les 3,5 hores y la mayoría d'ellos tener menor de 4 minutos. L'erbiu tamién tien 13 metaestados, siendo'l más estable'l 167mEr (t½ 2,269 segundos).

La masa atómico de los isótopos del erbiu varia ente 142,9663 o (143Er) y 176,9541 o (177Er). La principal manera de desintegración de los isótopos anteriores al isótopu estable más abondosu, el 166Er, ye la captura electrónica y la principal manera de los isótopos posteriores ye la desintegración beta. Los producto de desintegración primarios anteriores al 166Er son isótopos del elementu 67 (holmiu) y los productos de desintegración primarios posteriores son isótopos del elementu 69 (tuliu).

Como los demás lantánidos los compuestos d'erbiu tienen baxa o moderada toxicidá, anque la so toxicidá nun s'investigó refechamente. L'erbiu metálicu en polvu representa un riesgu de quema y esplosión.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]


Referencies

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]