Лао

Лао
Лао
Бүкіл халықтың саны
19 млн.
Ең көп таралған аймақтар
Тайланд	16 млн.
Лаос	3 млн.
Мьянма	25 000
Вьетнам	11 000
Камбоджа	10 000
Тілдері
лао тілі
Діні
буддизм,христиандық

Лао — оңтүстік-Шығыс Азиядағы этникалық топ, өкілдерінің көпшілігі Тайландта (16 миллионға жуық, ел халқының 25%) және Лаоста (3 миллионға жуық, ел халқының 50%) тұрады. Мьянмада 25 000, Вьетнамда 11 600, Камбоджада 10 000. Жалпы саны 19,048 млн адам.

Этнонимі

Зерттеушілердің пікірінше, қазіргі Лао ата-бабалары басқа тай тілді тайпалармен бірге қазіргі Лаос территориясына солтүстіктен, Янцзы өзенінің бойындағы кең аумақтан және оның оңтүстігінен қоныс аударған. Бұл қозғалыстар ұзақ уақыт бойы, б.з.б. 2-мыңжылдықтың басында бірінен кейін бірі толқындармен болды, бірақ олардың негізгі көші-қоны IX-XIII ғасырларға жатады. Лаолардың басым көпшілігі Меконг аңғарында және оның салаларында қоныстанған, ел халқының 10%-дан сәл астамы қалаларда шоғырланған.

Тілі

Олар лао (лаос) немесе тай-лао тілінде сөйлейді. Ең басты диалектілері - вьентьян және луанг прабанг.

Діні

Лаолар негізінен буддистер (тхеравада), христиандар да бар.

Кәсібі

Дәстүрлі кәсібі – күріш өсіру. Сонымен қатар мал өсіруге маманданған. Сондай-ақ шошқа мен құс өсіріледі. Аңшылық, балық аулау, қолөнер дамыған. Бейнелеу, қолданбалы (культтік мүсін, ағаш ою, көркем лак, фрескалық кескіндеме, зергерлік өнер) және музыкалық өнер, ғибадатхана сәулет өнері дамыған.

Өмір салты

Лаоларда шағын отбасы басым. Неке екі-үш жыл бойы матрилокальды, содан кейін неолокалдық.

Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары

Елді мекендері шашыраңқы үйлерден тұрады, өзендерге жақын орналасқан. Ылғалдылық пен су тасқынынан сақтану үшін үйлері қадаларға орналасқан, ағаш, қаңқалы болып келеді. Үйдің 2-3 кіреберісі, 2 ошағы, шатыры бар. Бір ошақ негізгі отбасы мүшелеріне арналған, екіншісі ортақ, «қонақ» күту үшін. Үй ішінде кереуеттер, ағаш орындықтар, бамбук табуреткалар, төсеніштер қолданылады. Ауылдық қадалы үйлерден басқа үйлердің басқа түрлері бар. Ауқаттылардың үйлері тик ағашынан тұрғызылған, сондықтан олар көбінесе қоңыр түсті. Ең жоғары ақсүйектер су құрылыстары жүйесін (көлдер, каналдар) қамтитын ақ тастан жасалған сарайларда өмір сүрді және олар бақтармен, көгалдармен және ағаштармен қоршалған. Әрбір ауылдың ортасында ғибадатхана кешені (ват) бар, оның ішінде Будда мүсіні орналасқан.

Лаос қыздары дәстүрлі киімде би билеуде

Дәстүрлі киімдері

Әйелдер қысқа көйлек, қара-көк түсті жемпір және орта балтырға дейінгі белдемше (син) киеді. Белдемшенің етегі айшықты кестемен безендірілген. Бастарына орамал байлап, шаштарына күміс түйреуіш тағады. Ерлерге арналған дәстүрлі костюмге - – белдікке оралған мата (сампот), қара-көк түсті жейде және белбеу кіреді.

Дәстүрлі тағамдары

Күріш - негізгі тағам, оның негізгі сорты - жабысқақ күріш немесе хаоньо. Көптеген тағамдар өте ащы, чили бұрышының көптеген сорттарымен хош иістендірілген. Ең танымал ет – тұщы су балығы, басқа кең таралған еттерге шошқа еті, тауық еті, үйрек, сиыр еті, жұмыртқа жатады. Жалпы сусындарға шай, кофе және алкоголь, соның ішінде жергілікті күріш шарабы, лао-лао кіреді.

Фольклоры

Лаоның музыкасы мен биі елдің жеке басының ажырамас бөлігі болып табылады. Классикалық би қойылымдары көбінесе буддистік мифологиядан немесе тарихи оқиғалардан көріністерді бейнелейді, ал дәстүрлі халық музыкасы әртүрлі музыкалық аспаптарды көрсетеді, соның ішінде дәстүрлі бамбук сырнайы - кхене.

Лао халқы да өздерінің ерекше әдет-ғұрыптары мен нанымдарын көрсететін көптеген мерекелерді атап өтеді. Олардың ішіндегі ең көрнектісі - Бун Фи Май немесе Лаос Жаңа жылы, ол сәуір айының ортасында өтеді және шашыраған сумен, түрлі-түсті шерулермен және ғибадатхана рәсімдерімен сипатталады. Тағы бір маңызды мереке - Бун Ок Пханса, ол буддистердің үш айлық оразасының аяқталуын білдіреді.

Сілтеме

• Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Лао