Przejdź do zawartości

1 Praski Pułk Piechoty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
1 Pułk Piechoty
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1943

Rozformowanie

1955

Nazwa wyróżniająca

Praski[1]

Tradycje
Nadanie sztandaru

17 stycznia 1947

Kontynuacja

1 Pułk Zmechanizowany
1 Brygada Pancerna

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Władysław Kozino

Organizacja
Numer

JW 2415[2]

Dyslokacja

Legionowo

Rodzaj sił zbrojnych

wojska lądowe

Rodzaj wojsk

Piechota

Podległość

1 Warszawska Dywizja Piechoty

1 Praski Pułk Piechoty (1 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie

[edytuj | edytuj kod]

Pułk sformowany został 14 maja 1943, w obozie sieleckim, w składzie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, w oparciu o etat Nr 04/501 radzieckiego pułku strzeleckiego gwardii.

Struktura organizacyjna (1944)

  • dowództwo i sztab
  • 3 bataliony piechoty
  • kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
  • baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
  • plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii

Razem:

żołnierzy 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów 872, szeregowców – 1765). Sprzęt:

162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm

Marsze i działania bojowe

[edytuj | edytuj kod]

Pułk przez cały okres wojny walczył w składzie 1 Dywizji Piechoty. W dniach 12–13 października 1943 bił się pod Lenino. Wszedł do walki w pierwszym rzucie na lewym skrzydle dywizji i nacierał w kierunku wsi Trygubowo. Na przełomie lipca i sierpnia 1944 pułk walczył o przyczółki na Wiśle pod Dęblinem. W dniach 10–15 września 1944 wyzwalał Pragę i toczył boje w rejonie JabłonnaLegionowo. Wiosną 1945 walczył na Wale Pomorskim, pod Mirosławcem, nad Zalewem Szczecińskim, forsował Odrę i Starą Odrę, a w ostatnich dniach wojny uczestniczył w zdobyciu Berlina. W stolicy III Rzeszy współdziałał z 19 i 35 Brygadą Zmechanizowaną 1 Korpusu Zmechanizowanego gen. Kriwoszeina[3] i nacierał między ulicami Bismarck Strasse, Schiller Strasse[3], Goethe Strasse[3] i Neue Kant Strasse w kierunku stadionu sportowego[3] w Tiergarten[4].

Pułk w okresie pokoju

[edytuj | edytuj kod]

Na przełomie maja i czerwca 1945 oddział dyslokowany został do Białegostoku. Później przeniesiono go do Warszawy, gdzie zajął koszary na Pradze przy ul. 11 Listopada.

W lipcu 1945 dwie kompanie ze składu pułku wzięły udział w tzw. „obławie augustowskiej”.

W październiku 1945 pułk otrzymał etat pokojowy nr 2/21 o stanie 1875 żołnierzy, a w lutym 1947 etat nr 2/31 o stanie 1586 żołnierzy. We wrześniu 1948 przeniesiono go na kolejny etat nr 2/82 o stanie osobowym 1683 żołnierzy. Rok później dokonano kolejnej reorganizacji przenosząc pułk na etat nr 2/95 nieznacznie zmniejszając ogólną liczbę żołnierzy. W marcu 1951 jednostkę przeformowano na etat nr 2/140 o stanie 1994 żołnierzy. Wysokie stany osobowe pułku (dwa razy większe niż w innych pułkach piechoty) wynikały z faktu, że był jednostką stołeczną zabezpieczającą szereg przedsięwzięć na terenie Warszawy.

We wrześniu 1955 jednostka przeformowana została w 1 Pułk Zmechanizowany i przeniesiona do Legionowa. W 1957 oddział ponownie przeniesiono do Warszawy, gdzie zajął koszary w Wesołej.

Żołnierze pułku

[edytuj | edytuj kod]
Orzeł tzw. wzór 43 (piastowski)[a]
 Z tym tematem związana jest kategoria: żołnierze 1 Praskiego Pułku Piechoty.
Dowódcy pułku
  • ppłk Władysław Kozino (1.06.1943 – 28.08.1943)
  • mjr/ppłk Franciszek Derks[5] – (28.08. – 15.10.1943)
  • mjr Leonard Borkowicz (15.10.1943 – 17.10.1944)
  • ppłk Leon Skokowski (17.10. – 29.05.1944)
  • płk Bazyli Maksimczuk (29.05.1944 do końca wojny)
  • ppłk Marian Kisielewski (05.1945 – 11.1945)
  • ppłk Józef Bielecki (11.1945 – 06.1946)
  • ppłk Kazimierz Baranowski (06.1946 – 04.1947)
  • ppłk Narcyz Rudziński (04.1947 – 09.1947)
  • ppłk Wacław Zalewski (09.1947 – 04.1948)
  • ppłk Lucjan Baral (04.1948 – 10.1950)
  • płk Bazyli Maksimczuk (10.1950 – 08.1951)
  • mjr Mieczysław Mazur (08.1951 – 08.1952)
  • mjr Józef Dziadura (08.1952 – 10.1952)
  • mjr Michał Krzaczkowski (10.1952 – 02.1953)
  • mjr Władysław Łamasz (02.1953 – 11.1953)
  • ppłk Leon Lasowicz (11.1953 – 04.1954)
  • ppłk Julian Węgrzyn (04.1954 – 09.1955)
Szefowie sztabu
Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[8]
Order Virtuti Militari
Order Virtuti Militari
płk Bazyli Maksimczuk
mjr Jan Drobuszewicz
mjr Wacław Zwierzański
kpt. Piotr Bordziejewicz
kpt. Juliusz Hibner
kpt. Andrzej Iwanow
kpt. Zygmunt Stocki
kpt. Feliks Wojno
kpt. Władysław Wysocki
kpt. Majer Zysman
por. Franciszek Bąk
por. Jerzy Mandel
por. Szymon Roj
por. January Wiśniewski
por. Adolf Wysocki
ppor. Wacław Ciechociński
ppor. Michał Kochane
ppor. Stefan Maniewski
ppor. Roman Paziński
ppor. Józef Świątek
ppor. Henryk Tisłowiec
ppor. Bronisław Topolnicki
ppor. Józef Wasilewski
ppor. Tomasz Wysocki
chor. Jan Dragun
chor. Bernard Ferber
chor. Wiktor Gledryś
chor. Karol Leon Jamnicki
chor. Jan Maciążek
chor. Feliks Pieczarka
chor. Wacław Serkowski
chor. Arkadiusz Zabłudowski
sierż. Ludwik Lipowicz
plut. Władysław Pietraszczuk
kpr. Jan Koczuk

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Imię pułku noszą dwie ulice w Warszawie: ulica w dzielnicy Wesoła[9], a także druga na Pradze-Południe[10].

  1. Noszony m.in. na czapkach przez żołnierzy 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rozkaz Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego Nr 0366 z 23 września 1944r
  2. Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu
  3. a b c d Kaczmarek 1980 ↓, s. 109.
  4. Komornicki 1965 ↓, s. 167–168.
  5. Portal Poszukiwania.pl – Bitwa pod Lenino
  6. Rydłowski 1971 ↓, s. 369.
  7. Kaczmarek 1980 ↓, s. 148.
  8. Krajewski 1976 ↓, s. 565.
  9. Rada miasta stołecznego Warszawy, Uchwała nr XXXIX/1051/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 5 lipca 2012 w sprawie nazw niektórych ulic w Dzielnicy Wesoła m.st. Warszawy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego” (5468), 19 lipca 2012.
  10. Rada miasta stołecznego Warszawy, Uchwała nr XLI/1108/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 5 lipca 2012 z dnia 30 sierpnia 2012 w sprawie nazw niektórych ulic i skweru w Dzielnicy Praga-Południe m.st. Warszawy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego” (6532), 25 września 2012.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kazimierz Kaczmarek: Oni szturmowali Berlin. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980.
  • Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
  • Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
  • Andrzej Krajewski: Pierwszy Praski. Z dziejów 1 Praskiego Pułku Piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1976.
  • Jerzy Rydłowski: Żołnierze lat wojny i okupacji. Warszawa: 1971.