Przejdź do zawartości

Lampart hinduski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lampart hinduski
Panthera pardus fusca[1]
(Meyer, 1794)
Ilustracja
Osobnik w Parku Narodowym Tadoba
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Rodzina

kotowate

Rodzaj

lampart

Gatunek

lampart plamisty

Podgatunek

lampart hinduski

Synonimy
  • Leopardus perniger Hodgson, 1863
  • Panthera pardus millardi Pocock, 1930
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
zasięg występowania lamparta hinduskiego zaznaczono kolorem ciemnozielonym

Lampart hinduski[3] (Panthera pardus fusca) – podgatunek lamparta plamistego, ssaka z rodziny kotowatych (Felidae), występujący na subkontynencie indyjskim.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Felis fusca to nazwa naukowa zaproponowana przez Friedricha Albrechta Antona Meyera w 1794 roku, który opisał melanistycznego osobnika z Bengalu wystawionego w Tower of London[4]. Leopardus perniger zaproponowany przez Briana Houghtona Hodgsona w 1863 roku na podstawie pięciu skór lamparta z Nepalu, z czego trzy były czarne. Jako siedlisko wymienił Sikkim i Nepal[5]. W 1930 roku Reginald Innes Pocock opisał podgatunek jako Panthera pardus millardi w oparciu pojedynczą skórę i czaszkę osobnika z Kaszmiru. Różniła się od typowego P. p. fusca o dłuższej sierści i bardziej szarawym kolorze[6].

Ponieważ populacje lampartów hinduskich w Nepalu, Sikkimie i Kaszmirze nie są geograficznie odizolowane od populacji lampartów na subkontynencie indyjskim, w 1996 roku zaliczono je do P. p. fusca. Rzeka Indus na zachodzie i Himalaje na północy tworzą bariery topograficzne uniemożliwiające rozprzestrzenianie się tego podgatunku[7][8]. Uważa się, że wschód Delty Gangesu i dolny bieg rzeki Brahmaputry tworzą naturalne bariery ograniczające zasięg lamparta indochińskiego[8].

Analiza genetyczna 49 próbek skóry lamparta zebranych w regionach Azad Dżammu i Kaszmir i Galyat w północnym Pakistanie ujawniła haplotypy zarówno lamparta perskiego, jak i hinduskiego, co wskazuje na hybrydyzację obu podgatunków w tym regionie[9].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Lampart indyjski występuje w Indiach, Nepalu, Bhutanie i częściach Pakistanu. W Bangladeszu nie ma zdolnej do życia populacji lampartów, ale sporadycznie można je spotkać w lasach Srihotto, wzgórzach Ćottogram i Koks Badźar[10][11]. Zamieszkuje tropikalne lasy deszczowe, suche lasy liściaste, lasy umiarkowane i północne lasy iglaste, ale nie występuje w lasach namorzynowych Sundarbanów[12]. W południowym Tybecie odnotowano go w Narodowym Rezerwacie Przyrody Qomolangma[13]. W obszarze chronionym Kanczendzonga w Nepalu sfotografowano melanistycznego lamparta na wysokości 4300 metrów przez fotopułapkę w maju 2012 roku[14].

Zasięg w Indiach

[edytuj | edytuj kod]
Melanistyczny osobnik w Parku Narodowym Nagarhole

W 2015 roku przeprowadzono pierwsze liczenie lampartów hinduskich na terenie Indii, stosując tę samą metodę liczenia, co w przypadku tygrysów bengalskich. Szacowano, że w tygrysich siedliskach i wokół nich żyło 7910 lampartów. Spekulowano, że w całym kraju żyje około 12–14 tys. osobników. Badania te nie obejmowały Gudźaratu, części Radżastanu oraz wschodnich oraz północno-wschodnich Indii[15]

Według stanu na 2022 rok indyjską populację lampartów hinduskich w siedliskach leśnych i obszarach występowania tygrysów szacuje się na 13,8 tys. płodnych osobników, co oznacza zwiększenie populacji względem 2018 roku o 7,3%. Choć w stanie Uttar Pradesh lokalnie ich liczba wzrosła, z kolei w Uttarakhand nastąpił spadek. Badane tereny obejmowały wzniesienia poniżej 2600 metrów na Siwalik i Niziny Hindustańskiej, w Indiach Środkowych, Ghatach Wschodnich i Zachodnich, a także w dorzeczu Brahmaputry i na wzgórzach w północno-wschodnich Indiach[16].

Zagrożenia

[edytuj | edytuj kod]

Polowanie na lamparty indyjskie w celu nielegalnego handlu dziką fauną i florą stanowi największe zagrożenie dla ich przetrwania. Zagrożone są także utratą siedlisk i fragmentacją wcześniej połączonych populacji, a także różnymi poziomami konfliktu między człowiekiem a lampartem w krajobrazach zdominowanych przez człowieka[12].

Wraz z rozwojem obszarów miejskich naturalne siedliska lampartów skurczyły się, w wyniku czego lamparty zapuszczały się na obszary zurbanizowane ze względu na łatwy dostęp do krajowych źródeł pożywienia[17]. W Karnatace jest wiele takich konfliktów[18]. W ostatnich latach w Bengaluru zaobserwowano lamparty, a wydział leśny schwytał sześć lampartów na obrzeżach miasta, a cztery z nich przeniósł w różne inne miejsca[19].

Powiększanie gruntów użytkowanych rolniczo, wkraczanie ludzi i ich zwierząt gospodarskich na obszary chronione to główne czynniki przyczyniające się do utraty siedlisk i zmniejszenia liczby dzikich ofiar. W rezultacie lamparty zbliżają się do osiedli ludzkich, gdzie ich ważnym elementem ich diety są zwierzęta gospodarskie i domowe. W efekcie lamparty są uważane przez mieszkańców wiosek za niepożądanych intruzów i odwecie za ataki są odstrzeliwane, trute bądź więzione w sidłach. Ekolodzy krytykują te działania, twierdząc, że ludzie wkraczają w rodzime siedlisko lamparta[20]. Departament Leśnictwa Indii zezwala zastawiać pułapki tylko w przypadku ataku lamparta na ludzi. Jeśli tylko obecność tłumu ludzi uniemożliwi lampartowi ucieczkę, należy rozproszyć tłum i pozwolić zwierzęciu uciec[21].

Częstotliwość ataków lampartów na ludzi różni się w zależności od regionu geograficznego i okresu historycznego. Historycznie, wraz z szybką urbanizacją na przełomie XIX i XX wieku, ataki lampartów mogły w tamtych czasach osiągnąć szczyt w Indiach[22]. Ponieważ w Indiach i Nepalu żyje większość populacji lampartów hinduskich, w związku z tym regularnie zgłaszane są ataki tylko z tych krajów[23]. Spośród pięciu „wielkich kotów ” lamparty rzadziej stają się ludożercami – jedynie jaguary i irbisy śnieżne rzadziej atakują ludzi[22][24]. Chociaż lamparty na ogół unikają ludzi, tolerują ich bliskość lepiej niż lwy i tygrysy i często wchodzą w konflikt z ludźmi podczas napadania na zwierzęta gospodarskie[25].

Odniesienia w kulturze popularnej

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Panthera pardus fusca, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Panthera pardus fusca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Nazwa polska za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 138. ISBN 978-83-88147-15-9.
  4. Über de la Metheries schwarzen Panther. W: Friedrich Albrecht Anton Meyer: Zoologische Annalen. Erster Band. Weimar: Im Verlage des Industrie-Comptoirs, 1794, s. 394–396.
  5. Leopardus perniger, Hodgson. W: Brian Houghton Hodgson: Catalogue of the Specimens and Drawings of Mammalia, Birds, Reptiles and Fishes of Nepal and Tibet. Wyd. 2. Londyn: British Museum, 1863, s. 2.
  6. Reginald Innes Pocock. The Panthers and Ounces of Asia. „Journal of the Bombay Natural History Society”. 34 (2), s. 307–336, 1930. 
  7. Sriyanie Miththapala, John Seidensticker, Stephen J. O’Brien. Phylogeographic Subspecies Recognition in Leopards (Panthera pardus): Molecular Genetic Variation. „Conservation Biology”. 10 (4), s. 1115–1132, 1996. DOI: 10.1046/j.1523-1739.1996.10041115.x. 
  8. a b Olga Uphyrkina, W. E. Johnson, Howard Quigley, Dale Miquelle i inni. Phylogenetics, genome diversity and origin of modern leopard, Panthera pardus. „Molecular Ecology”. 10 (11), s. 2617–2633, 2001. DOI: 10.1046/j.0962-1083.2001.01350.x. PMID: 11883877. [zarchiwizowane z adresu]. 
  9. Muhammad Asad i inni, Assessing subspecies status of leopards (''Panthera pardus'') of northern Pakistan using mitochondrial DNA, „PeerJ”, 7, 2019, DOI10.7717/peerj.7243, PMCIDPMC6640621.
  10. M. A. R. Khan. Endangered mammals of Bangladesh. „Oryx”. 18 (3), s. 152–156, 2009. DOI: 10.1017/S0030605300019001. 
  11. M.T. Kabir. Occurrence and conservation of the Indian Leopard (Mammalia: Carnivora: Felidae: Panthera pardus) in Cox's Bazar District of Bangladesh. „Journal of Threatened Taxa”. 9 (6), s. 10320–10324, 2017. DOI: 10.11609/jott.1898.9.6.10320-10324. 
  12. a b Leopard Panthera pardus (Linnaeus, 1758). W: Kristin Nowell, Peter Jackson: Wild Cats: status survey and conservation action plan. Gland: IUCN/SSC Cat Specialist Group, 1996, s. 24–30. ISBN 2-8317-0045-0.
  13. A. Laguardia. The current distribution and status of leopards Panthera pardus in China. „Oryx”. 51 (1), s. 153−159, 2017. DOI: 10.1017/S0030605315000988. 
  14. K. Thapa, N. M. B. Pradhan. High elevation record of a leopard cat in the Kangchenjunga Conservation Area, Nepal. „Cat News”, s. 26–27, 2013. 
  15. Amit Bhattacharya: Finally, India gets a count of its leopard numbers: 12,000-14,000. The Times of India, 2015-09-07. [dostęp 2024-06-27]. (ang.).
  16. Qamar Qureshi, Yadvendradev V. Jhala, Satya P. Yadav, Virendra R. Tiwari, Rajendra Garawad, Amit Mallick: Status of Leopards in India, 2022. Nowe Delhi: National Tiger Conservation Authority, 2024, s. iv–v. ISBN 81-85496-86-2.
  17. Luke Dollar: Leopards of India's Silicon City. National Geographic, 2016. [dostęp 2016-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 January 2016)]. (ang.).
  18. The secret lives of leopards. Nature Conservation Foundation. [dostęp 2016-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-29)]. (ang.).
  19. Leopard Spotted Inside Bengaluru School. The New Indian Express. [dostęp 2016-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-08)].
  20. Stephanie Sears: Wildlife Extra News - Mumbai Leopards: Killers or Victims?. Wildlife Extra.com, 2011-07-16. [dostęp 2024-06-27]. (ang.).
  21. Vidya Athreya, Aniruddha Belsare: Human – Leopard Conflict Management Guidelines. Pune: Kaati Trust, 2007, s. 6–8.
  22. a b Howard Quigley, Stephen Herrero: Chapter 3: Characterization and prevention of attacks on humans. W: People and wildlife: Conflict or co-existence?. Cambridge University Press, 2005, s. 27–48. ISBN 978-0-521-82505-4.
  23. Vidya Athreya: Conflict resolution and leopard conservation in a human dominated landscape. Shodhganga, 2022-11-15. [dostęp 2024-06-27]. (ang.).
  24. Charles Inskip, Alexandra Zimmermann. Human-felid conflict: A review of patterns and priorities worldwide. „Oryx”. 43 (1), s. 18–34, 2009-01-28. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: 10.1017/S003060530899030X. 
  25. David Quammen: Monster of God: The Man-Eating Predator in the Jungles of History and the Mind. Nowy Jork: W. W. Norton & Company, 2003, s. 55–61. ISBN 978-0-393-32609-3.
  26. Ben Kingsley to Voice Bagheera in Disney's The Jungle Book. Deadline, 2014-02-25. [dostęp 2024-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-29)]. (ang.).
  27. Paul Willistein: You Don't Tame Them, You Train Them Making `Jungle Book,' Animal Handlers Keep Their Instincts Sharp. The Morning Call, 2016-01-12. [dostęp 2024-06-27]. (ang.).
  28. Karen Han: Netflix’s Mowgli: Legend of the Jungle is a strange companion to the Disney version. Polygon, 2018-11-28. [dostęp 2024-06-27]. (ang.).
  29. Patrick Smith: We don’t wanna be like you: how Soviet Russia made its own, darker Jungle Book. The Telegraph, 2016-04-25. [dostęp 2024-06-27]. (ang.).
  30. Martin Booth: Carpet Sahib: A Life of Jim Corbett. Nowy Jork: Oxford University Press, 1991, s. 230. ISBN 0-19-562486-6. (ang.).
  31. Venoms 5: Celluloid Trails: The Amazing Colossal Making of The Mighty Peking Man. Cool Ass Cinema, 2022-01-30. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).
  32. Marathi film 'Ajoba' based on a leopard's fascinating journey, Urmila plays a wildlife biologist. Daily Bhaskar, 2013-06-13. [dostęp 2024-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 March 2019)]. (ang.).
  33. Giji K. Raman: Tale of a mystery cat echoes on Anamudi hills. The Hindu, 2021-07-31. [dostęp 2024-06-27]. (ang.).