Przejdź do zawartości

Sarkofag riszi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sarkofag „riszi” wykonany dla faraona Tutanchamona

Riszi – dekoracyjna odmiana sarkofagu upowszechniona w starożytnym Egipcie w okresie rządów XVII dynastii i w czasach pierwszych faraonów XVIII dynastii.

Był to sarkofag antropoidalny wykonany z drewna, którego cechą charakterystyczną jest pokrycie jego powierzchni ornamentem w kształcie piór ptasich[1].

Nazwa pochodzi od arabskiego „riszi” (pióro) i nawiązuje do sposobu zdobienia tych sarkofagów[1][2]. Kwestią nierozstrzygniętą pozostaje sakralne znaczenie dekorowania sarkofagów podobnym ornamentem. Istnieje domniemanie, że było to nawiązaniem do wyobrażenia ba zmarłego lub do przedstawień Neftydy albo Izydy. Zarówno ba, jak i obie boginie bywali przedstawiani w sztuce w ptasiej postaci[3].

Sarkofagi riszi zaczęto wykorzystywać do pochówków w czasach XVII dynastii, rozpowszechniły się wtedy wśród różnych grup społecznych Egiptu (w tym władców i ich rodzin), podobnie jak i w następnym okresie XVIII dynastii. Później wyszedł z użycia, z wyjątkiem rodziny królewskiej, kiedy go używano dla członków XXI dynastii[2]. Początkowo sarkofagi te były kartonażowe, potem jednak rozpowszechniły się drewniane. W obu przypadkach zarówno pióra, jak i inne elementy zdobienia były malowane. W późniejszej fazie „pióra” w sarkofagach osób bogatych wykonywano ze szlachetnych metali, kamieni ozdobnych albo masy szklanej; w przypadku sarkofagu Tutanchamona są one ze złota[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b «Sarkofag „riszi”» w Albertyna Dembska: Kultura starożytnego Egiptu. Słownik. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1995.
  2. a b Andrzej Szarek: Wpływ wierzeń grobowych na ewolucję sarkofagów w Egipcie faraonów. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, vol. LXX (2015), Sectio F, s. 103.
  3. A. Szarek: Wpływ wierzeń grobowych…, dz. cyt., s. 103, 104
  4. A. Szarek: Wpływ wierzeń grobowych…, dz. cyt., s. 104, 105