Przejdź do zawartości

Wikipedysta:PanGawelek/Rozbiory Czechosłowacji

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rozbiory Czechosłowacji
Układ monachijski,
czechosłowacko-polski konflikt o Śląsk Cieszyński
Ilustracja
1-Kraj Sudetów zajęty przez Niemcy, 2-Zaolzie zajęte przez Polskę, , 3-tereny południowej Słowacji zajęte przez Węgry w 1938 roku, 4-Ruś Zakarpacka zajęta przez Węgrów, 5-obszar Protektoratu Czech i Moraw, 6-obszary Pierwszej Republiki Słowackiej
Czas

1938-1939

Miejsce

Kraj Sudetów, Słowacja, Zaolzie, Ruś Zakarpacka

Terytorium

 Czechosłowacja

Przyczyna

Dążenie III Rzeszy do zajęcia Sudetów, dążenie Polski do zajęcia Zaolzia, dążenie Węgier do odzyskania Słowacji i Zakarpacia

Wynik

Utworzenie Protektoratu Czech i Moraw oraz Republiki Słowackiej, przyłączenie do Niemiec Sudetów, do Polski Zaolzia części Spiszu i Orawy, a do Węgier południowej Słowacji i Rusi Zakarpackiej

Strony konfliktu
 Czechosłowacja
Ukraina Karpato-Ukraina
 Słowacja[a]
obiecane wsparcie:
 ZSRR
 III Rzesza
Partia Niemców Sudeckich
 Węgry
 Polska
 Słowacja[b]
wsparcie dyplomatyczne:
 Włochy
Dowódcy
Czechosłowacja Edvard Beneš
Czechosłowacja Emil Hácha
Czechosłowacja Milan Hodža
Czechosłowacja František Chvalkovský
Czechosłowacja Ivan Krno
Ukraina Augustyn Wołoszyn
UkrainaDmytro Kłympusz
Ukraina Roman Szuchewycz
Ukraina Mychajło Kołodzynśkyj
III Rzesza Adolf Hitler
III Rzesza Joachim von Ribbentrop
III Rzesza Hermann Göring
Konrad Henlein
Miklós Horthy
Kálmán Kánya
Pál Teleki
Ignacy Mościcki
Józef Beck
Władysław Bortnowski
Maksymilian Szyprowski.
Jozef Tiso
Ferdinand Ďurčanský
Andrej Hlinka
Benito Mussolini
Galeazzo Ciano
Siły
Wojsko Czechosłowackie w 1938
ok. 1100 tys. żołnierzy
Armia broniąca Zaolzie
168 żołnierzy
Ukraina Sicz Karpacka
6 tys. rzołnierzy
Królewska Armia Węgierska
ponad 6 tys. żołnierzy
Nieużyci:
Samodzielna Grupa Operacyjna „Śląsk”
40 tys. żołnierzy
Legion Zaolziański
1,5 tys. ochotników
Użyci:
Armia Polska atakująca Zakarpacie
722 dywersantów
Położenie na mapie obwodu zakarpackiego
Mapa konturowa obwodu zakarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Bitwa na Krasnym Polu”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Bitwa na Krasnym Polu”
Ziemia48°10′27″N 23°17′23″E/48,174167 23,289722

Rozbiory Czechosłowacji konflikt głównie dyplomatyczny, który doprowadził do upadku Czechosłowacji. Dokonały go III Rzesza, Węgry i II Rzeczpospolita. Podczas Zjazdu w Monachium mocarstwa zachodnie zgodziły się na okrojenie Czechosłowacji.W wyniku rozbiorów powstał okupowany przez Niemcy Protektorat Czech i Moraw, oraz Słowacja. [1][2][3][4][5]

Cop było przed

[edytuj | edytuj kod]

Konflikt Niemiecki

[edytuj | edytuj kod]

Sprawą sporną Niemiec i Czechosłowacji przez cały okres dwudziestolecia międzywojennego było pogranicze Czechosłowacko-Niemieckie i Czechosłowacko-Austriackie, czyli Kraj Sudetów zamieszkany przez mniejszość Niemiecka (tak zwanych Sudetoniemców). Rząd Czechosłowacji obawiał się jednak bardziej Austrii, niż samych Niemiec, jednak Austria nie posiadała siły militarnej i poparcia zagranicznego.

Konflikt Węgierski

[edytuj | edytuj kod]

Czechosłowacja obawiała się również ataku Węgierskiego, gdyż na mocy traktatu z Trianon Słowacja miała, została połączona z Czechami, a była to od X w. własność Węgierska. W celu obrony Czechosłowacja podpisała sojusz (tzw. małą Entente) z Rumunią i Królestwem SHS (które też okroiły Węgry).

Konflikt Polski

[edytuj | edytuj kod]

Polska była do Czechosłowacji nastawiona wrogo, gdyż podczas wojny Polsko-Bolszewickiej Czechosłowaci wykorzystali sytuacje i zbrojnie zdobyli Zaolzie, w większości zamieszkane przez Polaków. Polityka Polski w większości niebyła ukierunkowana w stronę Zaolzia, sytuacja się zmieniła. Polacy widząc, iż III Rzesz stara się dąży do zajęcia Sudetlandu Polski minister spraw zagranicznych Józef Beck rozpoczął wielką akcje, Polacy do tego mieli w planie wspierać Węgry w zajęciu Rusi Zakarpackiej i Słowację w wyzwoleniu się, razem z tymi państwami i Rumunią mieli stworzyć sojusz równoważący Niemcy i ZSRR.

Żądania Niemieckie

[edytuj | edytuj kod]
Herb Niemców sudeckiech

W 1936 r. sytuacja Czechosłowacji coraz bardziej się zaostrzała. Żądania wysuwał partia Niemców Sudeckich (w skrócie SdP) Konrada Henlenina. Jednym z żądań był wprowadzenie ustawy o tak zwanej "Ochronie narodu" która miała dać prawie całkowitą władzę na obszarze Sudetów Niemcom. W dodatku Henlein przedstawiał sprawę mniejszości Niemieckiej jako uciskany naród, przez co Anglicy nastawiali się anty Czesko. Jak by tego było mało Führer prowadził akcje pozyskiwania sojuszników, zawiązał sojusz z Węgrami i nieformalny z Polską (które tego sojusze nie chciała). Prowadzono również rozmowy z opozycją Słowacką, pod wodzą Andreja Hlinki, Adolf coraz bardziej anty czesko nastawiał resztę małej Ententy.

Pogorszenie się Sytuacji

[edytuj | edytuj kod]

Drastyczne pogorszenie się sytuacji nastąpiło gdy III Rzesza dokonała „Anschlussu” Austrii.

Podział Śląska Cieszyńskiego w dwudziestoleciu między wojennym

Wówczas granica powiększyła się otaczając prawie całe Czechy, co ułatwiało atak. Niemcy zyskały nową granice z Jugosławią, dzięki czemu mogła grozić jednemu z przedstawicieli Małej Ententy. W dodatku Sdp nawiązywało sojusze z mniejszościami Polskimi i Węgierskimi oraz z Słowakami pod wodzą Andreja Hlinki.
Rząd Czechosłowacki próbując złagodzić sytuacje wysłał do Berlina posła, który starał się przekonać Joachima von Ribbentropa, że Czechosłowacy chcą pokoju, oraz starał się uzyskać potwierdzenie arbitrażowe z traktatu z Locarno, Joachim mimo iż przekonywał iż Rzesza nie chce wojny, to potwierdzać nic nie chciał. W dodatku Anglicy i Francuzi namawiali Czechosłowację do ustąpienia Niemcom, jednocześnie stwierdzając, że nie pomogą jej w razie wojny. Coraz bardziej wpływowa stawała się Partia Niemców Sudeckich, która na zjeździe w Karlovych Var utworzyła osiem żądań do władz Czechosłowacji. Następująco: Równouprawnienia Niemców i Czechów, Niezasiedlanie Sudetów przez Czechów, utworzenia samorządu Niemieckiego, wyrównanie krzywd, uznanie niemieckiej grupy za osobę prawną, utworzenie ośrodków ochrony, zgoda na zajmowanie urzędów przez Niemców, całkowitej wolności w światopoglądach. Rząd nie chciał przyjąć 3, 5 i 8 żądania. Jednak wydał specjalny "statut narodowościowy"

Układ Monachijski

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Układ monachijski.

Aneksja Sudetów

[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy Arbitraż Wiedeński

[edytuj | edytuj kod]

     Tereny wyłączone z Węgier 15 października 1947 roku

     tzw. południowa Słowacja włączona 2 Listopada 1938 roku do Węgier

     Wschodnia Słowacja (okolice Stakčín i Sobranec) od 4 kwietnia 1939 roku Węgierskie

     miasta Devín i Petržalka włączone do Niemiec w 1/20 listopada 1938 roku

Ruś Zakarpacka

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Zakarpacie.

Ruś Zakarpacka

Zajęcie Zaolzia

[edytuj | edytuj kod]

Słowacja

[edytuj | edytuj kod]

Spisz i Orawa

[edytuj | edytuj kod]

Nagłówki z Gazet Polskich informujące o zdobyciu Zaolzia

[edytuj | edytuj kod]

,,Ilustrowany Kuryer Codzienny'' 3 pierwsze

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
Karpato-Ukraina
  1. REPORTS OF INTERNATIONAL ARBITRAL AWARDS RECUEIL DES SENTENCES ARBITRALES Arbitral award establishing the Czechoslovak-Hungarian boundary 2 November 1938 VOLUME XXVIII pp. 401-406 [online] (ang.).
  2. Karol Kasza, „Hańba monachijska”, czyli układ monachijski z 1938 r., „Historia.Org.Pl”, 7 września 2009.
  3. Andrzej Krajewski, Zaolzie. Jak polski wywiad usiłował doprowadzić do rozbioru Czechosłowacji, „Newswweek Polska”, 1 października 2017.
  4. Bohdan Miś, Jak powstała granica polsko-węgierska. Tragiczne losy Karpato-Ukrainy, „TVP tygodnik”, 22 marca 2019.
  5. Tymoteusz Pawłowski, Węgry 1938–1945, „ZBiAM zespół badań i analiz militarnych”.


Błąd w przypisach: Istnieje znacznik <ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>