Draginac (Babušnica)

Za ostale upotrebe, v. Draginac (razvrstavanje).

Draginac
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Pirotski
Opština	Babušnica
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	885
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	540 m
Draginac Draginac (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	18330
Pozivni broj	010
Registarska oznaka	PI

Draginac je naselje u Srbiji u opštini Babušnica u Pirotskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 885 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 483 stanovnika).

U Dragincu postoji crkva Sv. Trojice sagrađena 1924. godine, obnovljena 1987. godine.

Geografija

Selo Draginac je po broju domaćinstva i po broju stanovnika, najveće selo u Lužničkoj kotlini. Lužnička kotlina se prostire u dužini od oko 16 km i širini od 4 do 5 kilometra. Lužnicom se, po istoimenoj reci, zove celokupno područje opštine Babušnica, sa površinom od 529 km², na kojoj se nalaze 53 sela i naselja, formirana do sada: Aleksandrovac, Babušnica, Berduj, Berin Izvor, Bogdanovac, Bratiševac, Brestov Dol, Vava, Valniš, Veliko Bonjince, Vojnici, Vrelo, Vuči Del, Gornje Krnjino, Gornji Striževac, Gorčinci, Grnčar, Dol, Donje Krnjino, Donji Striževac, Draginac, Dučevac, Zavidince, Zvonce, Izvor, Jasenov Del, Kaluđerevo, Kambelevci, Kijevac, Leskovica, Linovo, Ljuberađa, Malo Bonjince, Masurovci, Mezgraja, Modra Stena, Našuškovica, Ostatovica, Preseka, Provaljenik, Radinjinci, Radosin, Radoševac, Rakita, Rakov Dol, Raljin, Resnik, Stol, Strelac, Studena, Suračevo, Crvena Jabuka i Štrbovac.

Istočna granica Lužnice, u dužini od 16 kilometra, je ujedno i državna granica Srbije i Bugarske, a u ostalom delu graniči se sa dimitrovgradskom, pirotskom, belopalanačkom, gadžinhanskom, vlasotinačkom i crnotravskom opštinom.

Reljef Lužnice predstavlja deo Karpatsko-balkanskog sistema nastalog u toku tercijalnog perioda. U reljefu se izrazito ističu Lužnička i Zvonačkobanjska kotlina, okružene niskim i srednjim planinama, koje prema jugu čine granični deo Balkanskog sistema. Najviši deo je planina Ruj (1706 m), a najniži deo se nalazi ispod sela Mezgraja (333 m).

Ruj (1706 m), je najviša planina u Lužnici, nalazi se na srpsko-bugarskoj granici, zatim Rnjos sa visinom od 1247 metra, Golemi Stol sa visinom od 1238 metra. Mali Stol (976 m) i Korbes (964 m) su niže i manje planine i nastavak su Golemog Stola ka severozapadu. U nastavku su Strvna sa 1068 metra, Drenova Glava (884 m), Radoševa Glava (859 m) i Golaš (960 m). Suva planina samo delimično pripada Lužnici i najviši njen deo, na teritoriji Lužnice, je Golemi Vrh sa visinom od 1533 metra. Reka Lužnica je najveća i vodom najbogatija reka Lužničke kotline. Nastaje od više potoka koji dotiču iz pravca Radoševca, Gornjeg Striževca i Donjeg Krnjina i sastaju se u podnožju uzvišenja Jeremija, na kome se nalazi utvrđenje Šanac. Vodostaj reke Lužnice, uglavnom, zavisi od godišnjeg doba i količine atmosferskih padavina. Za vreme leta i malih padavina je slab potok, a u proleće prilikom topljenja snega ili prilikom provale oblaka; brza, mutna i divlja reka koja izaziva poplave i nanosi ogromne štete.

Glavne pritoke reke Lužnice su: Linovštica, Jablanica i Rdžavica sa desne strane, a Balvan i Murgovica sa leve strane. Teritorija Lužničke kotline obiluje kraškim vrelima: Ljuberađsko vrelo spada u red najbogatijih kraških vrela u Istočnoj Srbiji, a postoje i nekoliko manjih vrela kao što su Linovsko, Suračevsko i Izvorsko vrelo.

Na području Lužnice postoji terminalni izvor u Zvanačkoj Banji. Izdašnost ovog izvora iznosi oko devet litara vode u sekundi, a temperatura vode je 28 stepeni Celzijusovih. Iako Zvonačka banja nije dovoljno ispitana, a bila je poznata i korišćena i u doba Rimljana, ipak je na glasu zbog lečenja oboljenja nervnog sistema.

U Lužnici, na najvećem delu njene teritorije, vlada umereno kontinentalna klima. Njena karakteristika su umereno topla leta i umereno hladne zime i četri jasno izraženih godišnjih doba. Jesen je toplija od proleća, čime je period vegetacije produžen u znatnoj meri, što omogućava gajenje gotovo svih ratarskih i povrtarskih kultura i mnogih vrsta voća. Ovo područje je dobro zaštićeno od ekstremno hladnih vazdušnih masa i olujnih vetrova.

Selo Draginac se nalazi na terasiranom dnu Lužničke kotline, rasprostranjeno na površini od oko 407 hektara i na nadmorskoj visini od 480 do 570 metra. Najviša tačka je iznad mahale Miljinci a najniža ispod tzv. ralinskog naselja. Draginačka crkva hram Sv. Trojice nalazi se na nadmorskoj visini od 558 metra.

Istočno od Draginca nalazi se selo Vava, severoistočno selo Kaluđerevo, severozapadno je opštinski centar Babušnica, zapadno od Draginca je selo Suračevo, jugozapadno Gorčinci a južno je selo Aleksandrovac. Draginac ima povoljan geografski položaj jer se nalazi na važnim saobraćajnicama. Kroz Draginac prolazi put Babušnica - Zvonačka Banja, a zapadnu granicu Draginca čini put Pirot - Leskovac, a kroz selo prolazi i put, lokalnog karaktera, koji povezuje Babušnicu sa selima: Vava, Stol i Kijevac. Kroz atar sela protiče reka Lužnica i potoci koji se ulivaju u Lužnicu: Balvan, Mrmorica, Sabač, Vavska reka (Dolič) i Grozničevac. Gotovo sva naselja u Lužnici su topografski vezana za privredne površine, formirala su se na dodirima planine i ravnice, kako bi iskorišćavala i jedne i druge blagodeti za svoj život. Takođe na položaj ovih naselja znatno utiče blizina izvora, potoka ili rečica.

Takav slučaj nije sa Dragincom, jer u svom ataru nema šume, ali je gotovo svaka mahala formirana u blizini nekog potoka ili izvora. U centru sela, ispod crkve nalazi se izvor Česma, na kome su meštani pojili stoku, a do nedavno su se odatle snabdevali pijaćom vodom. Mahala Koišinci nalazi se pored potoka Grozničevac, Bunajinci i Carevci su koristili Sabač, Dupničanje su koristili Balvan i Lužnicu, Vrapčanje: Mrmoricu, Savinci Lužnicu, a Tablarci, Vesinčanje, Ćuranovci, Miljinci i Crvilovci su za napajanje svoje stoke koristili Vavsku reku, koju u Dragincu zovemo Dolič.

Za ispašu stoke korišćena su zajedničke seoske površine utrine. Po kazivanju starih meštana Draginca, utrine koje postoje u Dragincu bile su vlasništvo turčina Hajrudina A. Muratovića po nadimku Čeča i njegovih sinova Mustafe H. Muratovića i Islama H. Ajrame koji su živeli u Pirotu i u Zlokućanu na mestu koje se i danas zove Kula, Tursko i Čečina. Kada su Turci poraženi u srpsko-turskom ratu, 1878. godine, Hajrudin A. Muratović je sa svojim susedima, drugim turskim spahijama, otišao u Debar u Makedoniju, a kasnije u Tursku. Njegovi sinovi ostali još nekoliko godina te su rasprodali imovinu koja se mogla prodati siromašnim seljacima, a ostatak su prodali trgovcima veoma jeftino da bi se ovi kasnije obogatili preprodajući tu istu imovinu po nekoliko puta većoj ceni.

Seljaci nisu imali svoju imovinu, već su radili na turskim posedima i živeli u bedi i siromaštvu, te je retko ko od njih mogao kupiti imanje od Turaka ili trgovaca. Meštani Zlokućana su zajenički kupili nekoliko parcela koje su kasnije koristili za napasanje stoke.

Najveća parcela je bila ona, koja se prostirala pored potoka Dolič, zatim pored crkve sve do izvora Česma. Deo te utrine je, posle Drugog svetskog rata, ustupljen zemljoradničkoj zadruzi, koja je tu zasadila voćnjak (jabukarnik) i kasnije ga prodala privatnim licima. Deo utrine je najpre dat za izgradnju stare a kasnije i za novu školu a deo te utrine i danas se koristi za ispašu stoke. Utrina, kod mahale Savinci, je takođe data zemljoradničkoj zadruzi, koja je tu imala rasadnik bagrema, topola i voća, a kasnije je opštinska vlast tu imovinu davala kao nadoknadu za oduzeto zemljište u Babušnici. Jedna seoska parcela se nalazi pored stare ciglane.

U ataru draginačkom je gotovo 100% produktivnog zemljišta, sastavljenog od smonice uglavnom, a pored reke Lužnice i potoka koji protiču kroz Draginac je lakše –humusno zemljište, na kojima preovlađuje gajenje kulturnih biljaka i trave. Kvalitet zeljišta omogućava postizanje visokih prinosa u poljoprivredi i stočarstvu. Prinos pšenice dostiže i do 5000 kg. po hektaru, a po popisu iz 2002. godine, u Dragincu je bilo 129 goveda, jedan konj, 419 ovaca, 370 svinja i 2460 komada pernate živine, te se Draginac, iako ima svega 407 hektara produktivnog zemljišta, svrstava u red razvijenijih poljoprivrednih sela u Lužnici.

Draginac nije bogat florom i faunom, jer u svom ataru nema šume. Pored reke Lužnice i pored potoka, koji protiču kroz selo, mogu se videti topole i vrbe, a na ocednijim mestima: bagrem, brest i po koje hrastovo stablo. A što se faune tiče, mogu se videti zečevi, lisice, divlji golubovi, grlice, jastrebovi, vrane i svrake.

Demografija

U naselju Draginac živi 699 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,1 godina (37,4 kod muškaraca i 38,9 kod žena). U naselju ima 268 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,30.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 729 1953. 732 1961. 615 1971. 606 1981. 485 1991. 483 482 2002. 886 885

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			850	96.04%
Jugosloveni			17	1.92%
Bugari			5	0.56%
Romi			3	0.33%
nepoznato			1	0.11%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	3			3
80+	8			7
75-79	5			12
70-74	13			16
65-69	20			32
60-64	30			20
55-59	13			17
50-54	34			32
45-49	45			40
40-44	43			32
35-39	33			30
30-34	33			25
25-29	27			35
20-24	35			31
15-19	39			30
10-14	23			22
5-9	32			32
0-4	16			17
prosek	37.4			38.9

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 99 108 127 135 131 148 268

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 34 61 48 80 19 16 8 1 - 1 3.30

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 381 101 253 23 4 - 362

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 62 250 49 1 -

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	155	20	-	-	75	3	14	16	-	12
Ženski	138	11	-	-	106	-	1	5	-	-
Oba	293	31	-	-	181	3	15	21	-	12
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	1	1	6	1	4	2	-	-	-
Ženski	-	-	2	6	7	-	-	-	-
Oba	1	1	8	7	11	2	-	-	-

Spoljašnje veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)